Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Ciąglewicz /spr./ po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 285/16 zawieszające postępowanie w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na decyzję Dyrektora Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Białymstoku z dnia [...] lutego 2016 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku.

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 285/16 Wojewódzki sad Administracyjny w Białymstoku zawiesił na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a. zawiesił postępowanie ze skargi Stowarzyszenia [...] na decyzję Dyrektora Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Białymstoku z dnia [...] lutego 2016 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej.

Sąd wskazał, że przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Białymstoku toczy się postępowanie ze skargi Stowarzyszenia [...] na ostateczną decyzję Dyrektora Podlaskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Białymstoku w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej uznanej przez organ za przetworzoną. Przyczyną odmowy udzielenia informacji był brak wykazania przez wnioskodawcę działania w interesie publicznym dla uzyskania informacji przetworzonej. Do wykazania szczególnej istotności dla interesu publicznego żądanej informacji wnioskodawca został zobowiązany przez organ w oparciu o art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Sąd powziął wiadomość, że przed Trybunałem Konstytucyjnym pod sygnaturą SK 27/14 zarejestrowane zostało postępowanie z indywidualnej skargi o zbadanie zgodności art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z art. 61 ust. 1 i 2 w związku z art. 61 ust. 3 i 31 ust. 3 Konstytucji RP. Przedmiotem wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego będzie objęta kwestia zdefiniowania pojęcia "informacja przetworzona", której udzielenie ustawa o dostępie do informacji publicznej uzależnia od wystąpienia szczególnej istotności takiej informacji dla interesu publicznego (stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy). Zdaniem Sądu wyrok Trybunału Konstytucyjnego będzie miał zatem bezpośredni wpływ na rozstrzygnięcie sprawy niniejszej. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie definiuje bowiem pojęcia "informacja przetworzona" a w orzecznictwie sądów administracyjnych interpretacja tego pojęcia jest niejednolita. Trudności w orzecznictwie wiążą się z zakreśleniem granicy pomiędzy informacją przetworzoną a informacją prostą, udostępnioną po wykonaniu na niej pewnych czynności umożliwiających jej udostępnienie, szczególnie, gdy wnioskodawca (jak w niniejszej sprawie) wnosi o przedstawienie mu wielu informacji prostych. Sąd wskazał także, że ustawa o dostępie do informacji publicznej nie definiuje również pojęcia "szczególnej istotności dla interesu publicznego" zamieszczonego w treści przepisu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, a który to przepis w całości jest przedmiotem skargi konstytucyjnej zarejestrowanej w Trybunale Konstytucyjnym pod sygn. SK 27/14.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, że występuje zależność rozstrzygnięcia niniejszej sprawy od wyniku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie SK 27/14 i postanowił o zawieszeniu postępowania sądowego do czasu zakończenia postępowania przez Trybunałem Konstytucyjnym.

Zażalenie złożyło Stowarzyszenie [...]. Stowarzyszenie wniosło o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Zarzuciło naruszenie:

- art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a., w zakresie w jakim przepis ten stanowi o tym, że sąd może zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym, poprzez błędne zastosowanie polegające na przyjęciu przez sąd, że rozstrzygnięcie zawisłej sprawy zależy od postępowania toczącego się przed TK,

- art. 153 P.p.s.a., w zakresie w jakim przepis ten stanowi o tym, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie, poprzez brak zastosowania w niniejszej sprawie, przejawiający się w tym, iż sąd nie wziął pod uwagę wiążącej go oceny prawnej, wyrażonej w wyroku WSA w Białymstoku z 13 października 2015 r. (II SA/Bk 549/15).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie. Na mocy art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a. wskazać należy, że zgodnie z treścią tego przepisu, sąd może zawiesić postępowanie z urzędu jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Europejskiej. Zawieszenie postępowania z przyczyn enumeratywnie wymienionych w art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a. ma charakter fakultatywny i zależy od uznania sądu. Rozstrzygnięcie tego zagadnienia musi więc być istotne, z punktu widzenia realizacji celu postępowania sądowoadministracynego oraz powinno mieć bezpośredni wpływ na wynik tego postępowania. W judykaturze (por. uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2008 r., II FPS 4/08, ONSA i wsa z 2009/4/62) podkreśla się, że przepis ten ma zastosowanie wówczas, gdy sąd orzekający nie jest władny samodzielnie rozstrzygnąć zagadnienia, jakie wyłoniło się lub powstało w toku postępowania sądowego. Również w przypadku, gdy przedmiotem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym jest określony przepis ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 258 ze zm.) dopuszczalność zawieszenia postępowania nie występuje w przypadku każdej sprawy, lecz tylko w takiej, w której istota sprawy wiąże się bezpośrednio z wątkiem konstytucyjnym (por. postanowienie NSA z dnia 19 sierpnia 2014 r., sygn. akt I OSK 2859/13). W niniejszej sprawie powinno to polegać na wykazaniu, że przedmiot sprawy ma związek z przedmiotem postępowania konstytucyjnego, przy uwzględnieniu wskazań co do dalszego postępowania zawartych w orzeczeniu wydanym w tej samej sprawie, tj. w uzasadnieniu wyroku WSA w Białymstoku z dnia 13 października 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 549/15.

Nadto, zawieszenie postępowania powinno być uzasadnione również celowością, sprawiedliwością jak i ekonomiką procesową. Rozstrzygając o zawieszeniu postępowania sąd powinien ocenić także wszelkie przesłanki w kontekście konieczności rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, co ma niebagatelne znaczenie w świetle art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz zasady szybkości postępowania sądowoadministracyjnego (art. 7 P.p.s.a.). Rozstrzygnięcie w przedmiocie zawieszenia postępowania, powinno być, w związku z tym, zawsze dostatecznie umotywowane. Sąd powinien zatem uwidocznić wpływ kwestionowanych w skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego pytaniu prawnym przepisów na rozstrzyganą przez niego sprawę oraz wyjaśnić, dlaczego w zaistniałej sytuacji zawieszenie postępowania będzie miało status priorytetowy względem wymienionych wyżej gwarancji. Zawieszenie postępowania z tego powodu wiąże się bowiem z koniecznością ważenia, która wartość w konkretnym przypadku będzie mieć - względem pozostałych - charakter nadrzędny i dlatego nie można, w takiej sytuacji, opierać się wyłącznie na okoliczności hipotetycznej możliwości wznowienia postępowania sądowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, rozważając zasadność zawieszenia przedmiotowego postępowania, nie spełnił powyższych warunków. Ograniczył się do stwierdzenia, że przedmiotem wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego będzie kwestia zdefiniowania pojęcia "informacja przetworzona" oraz pojęcia "szczególna istotność dla interesu publicznego", których to pojęć nie definiuje ustawa o dostępie do informacji publicznej. Tymczasem wykładnia norm ustawowych, w tym przypadku art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, stosowanych w rozpoznawanej przez sąd administracyjny sprawie należy do tego sądu. Trybunał Konstytucyjny jest natomiast powołany m.in. do orzekania w sprawach zgodności norm ustawowych z Konstytucją (art. 188 pkt 1 Konstytucji RP).

Wskazać również należy, że fakultatywny charakter przesłanek do zawieszenia postępowania, sformułowanych w art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a., uzasadnia stwierdzenie, że zawisłość przed Trybunałem Konstytucyjnym sprawy w przedmiocie zgodności aktu prawnego (aktów prawnych) z Konstytucją RP, na skutek wątpliwości powziętych w innej sprawie sądowoadministracyjnej, nie obliguje sądu orzekającego w sprawie, do uwzględnienia wniosku o zawieszenie postępowania do czasu wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny, jeżeli sąd ten nie powołuje się na wątpliwości, co do konstytucyjności aktu prawnego (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 14 października 2015 r., sygn. akt II SA/Gd 295/15).

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że występuje zależność rozstrzygnięcia niniejszej sprawy od wyniku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie SK 27/14. Nie powołał się jednak na wątpliwości co do konstytucyjności przepisu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie wykazał, że przedmiot postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ma związek z istotą rozpoznawanej sprawy sądowoadministracyjnej. Z zaskarżonego postanowienia nie wynika zatem aby zrealizowane zostały przesłanki zawieszenia postępowania zawarte w art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a. W takiej sytuacji, Sąd pierwszej instancji, rozważając ponownie zawieszenie postępowania, winien uwzględniać konieczność odniesienia się do przytoczonych wyżej okoliczności.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.