Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Pełnienie funkcji w zarządzie spółki prawa handlowego, nawet w przypadku niepobierania wynagrodzenia z tego tytułu, świadczy o niespełnieniu przesłanki rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu art.17 ust.1 w związku z art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Dnia 13 marca 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Anna Klotz (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Joanna Brzezińska sędzia WSA Renata Owczarzak Protokolant: asystent sędziego Magdalena Gadecka-Kauczor po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2018 roku sprawy ze skargi M. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego wraz ze składką na ubezpieczenie społeczne oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2017 r., Nr [...] Wójt Gminy działając na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 1-4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1518 ze zm.), dalej "u.ś.r" odmówił M. R. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wraz ze składką na ubezpieczenie społeczne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem- P. R.

Do wniosku o przyznanie ww. świadczenia wnioskodawca załączył m.in. orzeczenie o niepełnosprawności syna ważne do dnia [...].04.2020 r., swoje świadectwo pracy z dnia [...].01.2017 r. i umowę spółki komandytowej z dnia [...].01.2017 r. oraz oświadczenie, że pełni w spółce M. Sp. z o.o sp. k funkcję prezesa zarządu bez wynagrodzenia, a obowiązki związane z tą funkcją nie przeszkadzają mu w sprawowaniu całodobowej opieki nad niepełnosprawnym synem.

Organ uznał, że: "wykonywanie czynności prezesa spółki, jakkolwiek w odczuciu strony nie byłoby to zajęcie absorbujące, nie jest tożsame z rezygnacją z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie z odpowiednimi wskazaniami. Inaczej, gdy zawieszenie faktycznego wykonywania działalności, aktywności w pracy zarobkowej wiąże się z rzeczywistą rezygnacją z jej wykonywania w celu sprawowania opieki." Dalej organ decyzyjny stwierdził, że jeżeli komplementariusz na podstawie umowy spółki ma prawo do wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki komandytowej jako jej prezes, a zatem obie strony umowy łączy stosunek nie tylko wynikający z przepisów Kodeksu spółek handlowych, lecz także z treści umowy, to istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi przez spółkę usługami, a przysługującym komplementariuszowi wynagrodzeniem."

W oparciu o powyższe organ I instancji stwierdził, że wnioskodawca nie spełnia przesłanek do przyznania wnioskowanego świadczenia.

M. R. odwołał się od powyższej decyzji. W motywach uzasadnienia wskazał, że od [...].12.2010 r. był pracownikiem Spółki Sp. z .o. o na podstawie umowy o pracę, a dnia [...].12.2016 r. podjął decyzję o rezygnacji z zatrudnienia, by sprawować opiekę nad niepełnosprawnym synem P. Zrezygnował świadomie z umowy zlecenia jaką wykonywał dla firmy M., nie przyjmując kolejnych zleceń. Ponadto odwołujący oświadczył, iż od czasu zakończenia ostatniej umowy zlecenia, tj. [...].04.2017 r. nie jest zatrudniony w żadnej firmie, jednak faktycznie pełni funkcję prezesa zarządu w spółce z o.o. sp. k. i nie pobiera z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. W spółce swoją funkcję pełni doradczo, a obowiązki związane z jej prowadzeniem wykonują pracownicy zatrudnieni z zewnątrz. Komplementariuszem ww. spółki jest spółka M. Sp. z o.o., w której również jest prezesem, nie pobiera z tego tytułu wynagrodzenia. Wskazał również, że posiada udziały w ww. spółkach, jednak nie jest to forma wynagrodzenia za pracę, ale prawo własności. Dodał, że spółka przynosi stratę, więc udział w zysku jest tylko teoretyczny, obliczony na kolejne lata, ale niepewny.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] działając na podstawie art. art. 1 ust. 1. art. 2 oraz art. 17 ust. 1. ust. 5 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1518 ze zm.), dalej "u.ś.r." oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257.) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W motywach uzasadnienia organ odwoławczy przytoczył treść art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, regulującego pomoc jaką jest świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy oraz definicję pojęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej zawartą w art. 3 pkt 22 tej ustawy. Po przeprowadzeniu analizy akt przedmiotowej sprawy organ ustalił, że odwołujący rozwiązał umowę o pracę zawartą w dniu [...].12.2010 r. za porozumieniem stron w dniu [...].12.2016 r. Następnie pracował na umowę zlecenie w firmie M. P. R. - do dnia [...].04.2017 r. W dniu [...].01.2017 r. zawarta została umowa spółki z o.o. – M. R. został prezesem zarządu, a w dniu [...].01.2017 r. zawarta została umowa spółki komandytowej, gdzie wspólnikami są: P. R. i M. Sp. z o.o. reprezentowana przez M. R.

Organ II instancji zacytował wymienione wyżej fragmenty uzasadnienia organu I instancji i doszedł do przekonania po analizie dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie, że jedynymi udziałowcami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są małżonkowie, którzy są jednocześnie członkami Zarządu. Zarząd składa się z dwóch osób. W spółce nie powołano Rady Nadzorczej.

Następnie organ odwoławczy powołał się na spory w doktrynie i judykaturze dotyczące tego, czy istnieje możliwość świadczenia pracy przez członka zarządu spółki z o.o. (por. orzeczenie SN z dnia 17 maja 1995 r., I PRN 14/95, z dnia 11 kwietnia 1997 r., I PKN 89/97, z dnia 4 października 1994 r., I PZP 42/94). Rozbieżności interpretacyjne dotyczące tej problematyki, odzwierciedla niejednolite orzecznictwo sądowe. Dlatego też najczęstszą formą prawną świadczenia pracy przez członków zarządu spółki (czyli małżonków) jest umowa cywilnoprawna. W praktyce najczęściej spotykany jest tzw. kontrakt menedżerski, którego istota sprowadza się do zarządzania przedsiębiorstwem przez wykwalifikowanego menadżera w imieniu i na rzecz spółki. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że czasem treść tej umowy będzie się sprowadzała do umowy o pracę, jeśli będą spełnione przesłanki istnienia stosunku pracy tj. pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca zatrudnia pracownika za wynagrodzeniem. Kontrakt menedżerski jest umową nienazwaną, do której znajdą odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego o umowie zlecenia, jako że jest to rodzaj umowy o świadczenie usług (art. 750 KC). Przy czym świadczenie usług w tym wypadku sprowadza się do prowadzenia spraw spółki. Warto zaznaczyć, że członka zarządu może również łączyć ze spółką jedynie stosunek organizacyjny, powstały w wyniku powołania do pełnienia funkcji członka zarządu (art. 201 § 4 KSH), bez jakiegokolwiek stosunku prawnego (cywilnego czy też stosunku pracy).

Z uwagi na powyższe Kolegium podzieliło pogląd wyrażony przez organ I instancji, że istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi przez spółkę usługami, a przysługującym komplementariuszowi wynagrodzeniem.

Ponadto obowiązki związane z pełnieniem funkcji prezesa spółki pozostają w kolizji z możliwością sprawowania stałej, długoterminowej i nieprzerwanej opieki na osobą wymagającą tej opieki w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

M. R. działając przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lipca 2017 r. znak j.w., w której zarzucił:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 17 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a w konsekwencji także niezastosowanie art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 963 z późn. zm.), które to naruszenia miały wpływ na wynik sprawy.

2. Naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na braku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz braku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, a także niedokonania oceny na podstawie całokształtu materiału dowodowego, tj. wbrew regułom wynikającym z art. 7 kpa, 77 § 1 kpa oraz art. 80 kpa, co sprecyzowano dalej w uzasadnieniu skargi.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 a i c p.p.s.a. wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu do ponownego rozpoznania oraz na podstawie art. 200 p.p.s.a. o zasądzenie od organu, który wydał zaskarżoną decyzję, na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych lub zgodnie z przedstawionym na rozprawie spisem kosztów.

W udzielonej odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2188 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m.in. przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego artykułu, kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Stosownie do treści art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.), dalej: "P.p.s.a.", sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Materialnoprawną podstawą wydania zaskarżonej decyzji stanowił art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1518 ze zm.; dalej: "ustawa"), zgodnie z którym, świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Z przepisu tego wynika, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wskazanym w nim osobom, jeżeli spełniają łącznie dwie przesłanki.

Pierwsza z tych przesłanek dotyczy sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami wymienionymi w tym przepisie albo opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Druga przesłanka dotyczy niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania tej opieki.

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wymaga łącznego spełniania obydwu przesłanek.

Z przedłożonych Sądowi akt administracyjnych sprawy wynika, że spełniona została pierwsza z przesłanek. Syn skarżącego- P. R. urodzony w dniu [...] marca 2013 r., legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności wydanym przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia [...] kwietnia 2017 r. nr [...].

Z orzeczenia wynika, że niepełnosprawność syna, datuje się od urodzenia, istnieje konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Orzeczenie wydano do dnia [...] kwietnia 2020 r.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczy wyjaśnienia kwestii, czy skarżący spełnienia drugą z przesłanek - niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym synem.

W celu wyjaśnienia powyższego zagadnienia, rozważania należy rozpocząć od definicji "zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej", zawartej w art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Pod pojęciem tym należy rozumieć wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu, z uwagi na pełnienie przez skarżącego funkcji prezesa w spółce kapitałowej należy uznać, że jest on osobą zatrudnioną w rozumieniu definicji art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Stanowiska tego nie podważa oświadczenie skarżącego złożone pod odpowiedzialnością karną z art. 233 § 1 Kodeksu karnego w dniu [...] maja 2017 r., że jest on osobą bezrobotną niezarejestrowaną w urzędzie pracy, nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu.

Sytuacja zawodowa skarżącego nie potwierdza stanowiska o tym, że jest on osobą bezrobotną.

Sąd nie kwestionuje ustaleń stanu faktycznego, że w dniu [...] grudnia 2016 r. skarżący rozwiązał za porozumieniem stron umowę o pracę z O. sp. z o.o. Następnie w dniu [...] stycznia 2017 r. została zawarta umowa spółki M. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której skarżący posiada jako wspólnik 91 udziałów o łącznej wartości 4550,00zł i pełni funkcję prezesa zarządu, zarząd jest organem spółki uprawnionym do reprezentacji podmiotu. Do składania oświadczeń w imieniu spółki jest upoważniony każdy z członków zarządu samodzielnie (KRS karta 45 akt administracyjnych). W dniu [...] stycznia 2017 r. została zawarta umowa spółki komandytowej M. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, P., której wspólnikiem została P. M. R. W tej spółce uprawnionymi do reprezentacji są każdy ze wspólników samodzielnie (KRS karta 42 akt administracyjnych). Z umowy spółki komandytowej zawartej w dniu [...] stycznia 2017 r. wynika, że wspólnicy uczestniczą w zysku spółki, a M. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma udział w 5 % (§ 11 pkt 2 umowy spółki, karta 11 akt administracyjnych). W aktach sprawy znajduje się również umowa zlecenia, na podstawie której w okresie od dnia [...] kwietnia do [...] kwietnia 2017 r. skarżący pracował na umowę zlecenia w firmie M. P. R.

Skarżący powyższym faktom nie zaprzecza. W oświadczeniu z dnia [...] maja 2017 r. (k- 29 akt administracyjnych) wskazał, że w związku z pełnieniem przez niego funkcji prezesa zarządu w spółce M. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, nie posiada z tego tytułu żadnego wynagrodzenia, a obowiązki nie przeszkadzają w sprawowaniu całodobowej opieki nad niepełnosprawnym synem.

Powyżej przestawiony stan faktyczny sprawy nie daje podstaw do przyznania skarżącemu świadczenia pielęgnacyjnego. Skarżący błędnie pozostaje w przekonaniu, że zrezygnował z zatrudnienia, ponieważ jako prezes świadczy pracę na rzecz spółek, nawet jeżeli czyni to nieodpłatnie. Powoływanie się przez z skarżącego na okoliczność, że nie łączy go stosunek zatrudnienia ze spółką, w której jest prezesem i udziałowcem, ponieważ funkcję prezesa pełni nieodpłatnie, nie oznacza, że nie uzyskuje on dochodów z tytułu udziałów w tej spółce.

Mimo, że pod pojęciem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych ustawodawca nie ujął uzyskiwania dochodów z tytułu objęcia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, to skarżący pozostaje w stosunku zatrudnienia, świadczy pracę na rzecz spółek i prowadzi tym samym działalność gospodarczą. W zamian za świadczenie pracy na rzecz spółek przysługuje mu gratyfikacja w zysku uzyskiwanym z tytułu udziałów w spółce.

Natomiast to, że skarżący nie opłaca składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od czasu, kiedy w jego przekonaniu zrezygnował z zatrudnienia jest jego dobrowolnym wyborem i pozostaje bez wpływu na wynik niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu sposób reprezentacji spółki komandytowej, w której wspólnik -M. sp. z o.o., zarządzana jest przez skarżącego, posiadającego udziały w tej spółce i prawo jej reprezentacji, świadczy o prowadzeniu przez skarżącego działalności gospodarczej, ponieważ bezpośrednio zarządza on tą spółką. Wykonywanie tej działalności polega na świadczeniu usług, nawet jeżeli skarżący czyni to nieopłatnie. Przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych nie uzależniają przesłanki niepodejmowania zatrudnienia i rezygnacji z zatrudnienia od uzyskiwania wynagrodzenia. Istnieje ścisły związek z wykonywaną przez skarżącego usługą pełnienia funkcji prezesa, a działalnością spółki, w której pełni on tą funkcję. Mimo, że skarżący nie wykazał się aktem powołania na stanowisko, to pełniąc funkcję prezesa w spółce będącej komplementariuszem pozostaje w stosunku takim jak byłby zatrudniony w tej firmie. Skarżący jako wspólnik spółki z o.o. i prezes ją reprezentujący prowadzi działalność gospodarczą zgodnie z celem spółki.

W świetle powyższych rozważań Sąd nie podziela stanowiska skarżącego, że jest on osobą bezrobotną niezarejestrowaną.

Po pierwsze przepisy prawa nie przewidują pojęcia "osoby bezrobotnej niezarejestrowanej". Potwierdzenie statusu "osoby bezrobotnej" powinno zostać dokonane w przewidzianej przez prawo formie w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2017 r., poz. 1065).

Po drugie w art. 2 pkt 2 ww. ustawy zawarta została definicja bezrobotnego. Pojęcie to przede wszystkim oznacza osobę, o której mowa m.in. w art. 1 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, a więc poszukującą i podejmującą zatrudnienie lub inną pracę zarobkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zatrudnienie lub inną pracę zarobkową za granicą u pracodawców zagranicznych. Z powyższego fragmentu przepisu wynika gotowość podjęcia pracy.

W ramach postępowania o świadczenie pielęgnacyjne organ nie jest uprawniony do badania spełnienia przez skarżącego przesłanek do przyznania statusu osoby bezrobotnej. Nie ma jednak przeszkód, aby posłużyć się przy wykładni art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych orzecznictwem sądów administracyjnych wypracowanym na tle definicji bezrobotnego wyrażonej w art. 2 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ponieważ pojęcie bezrobotnego oznacza, że osoba ta pozostaje niezatrudniona i nie wykonuje innej pracy zarobkowej, a wiec innymi słowy jest gotowa do pracy.

W ten sposób można przybliżyć zrozumienie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych, które to pojęcia należy rozumieć szeroko. Podyktowane jest to różnymi konfiguracjami stosunków zatrudnienia i świadczenia pracy nawiązywanymi wraz z ciągłym rozwojem podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

I tak w wyroku z dnia 1 marca 2017 r., sygn. akt I OSK 3283/15 NSA wypowiedział się, że ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie wyjaśnia wprost pojęcia "gotowości do pracy" i wskazał, że gotowość do podjęcia pracy musi być oceniana również w kategoriach obiektywnych, co należy rozumieć, jako rzeczywistą, faktyczną i aktualną możliwość podjęcia pracy, ponieważ z tą kwestią wiąże się nabycie określonych praw podmiotowych do świadczeń publicznoprawnych. "W przypadku pełnienia funkcji członka zarządu spółki istotne znaczenie ma nie to, czy takie czynności są wykonywane odpłatnie, lecz to, że na każdej z osób pełniących omawianą funkcję ciążą określone zadania, które muszą one wykonywać, co do zasady osobiście. W myśl art. 201 § 1 ksh, zarząd jako jedyny organ prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Oznacza to, że w zakresie działalności gospodarczej jest on jedynym upoważnionym do prowadzenia tej działalności".

Skarżący pełni funkcję prezesa w spółce i nie zrzekł się tej funkcji, nie został zawieszony w swoich prawach, ani też w żaden inny sposób nie wykazał, że ujawniony w rejestrze skład zarządu jest nieaktualny. Posiada on z tego tyłu określone uprawnienia i zarazem obowiązki. Okoliczność, że nie pobiera wynagrodzenia, nie wpływa na ocenę, że skarżący prowadzi działalność spółki. Nie sposób w okolicznościach kontrolowanej sprawy uznać, że piastowana przez skarżącego funkcja miała charakter wyłącznie "tytularny". Stanowisko to jest zgodne z orzecznictwem sądów administracyjnych (wyroki NSA z 25.5.2016 r., sygn. akt: I OSK 1982/14, Lex 2108316 i I OSK 1983/14, Lex 2108317). Również wcześniejsze orzecznictwo sądów administracyjnych podzielało powyższy pogląd: "Pełnienie funkcji w zarządzie spółki prawa handlowego, nawet w przypadku niepobierania wynagrodzenia z tego tytułu, powoduje brak pełnej gotowości do podjęcia zatrudnienia" (wyrok WSA w Gliwicach z 29.4. 2008 r., IV SA/Gl 907/07, Lex 501803). Podobnie WSA w Gliwicach z dnia 11 lipca 2017 r. , sygn. akt IV SA/Gl 1145/16, od którego NSA w wyroku z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt I OSK 2666/17 oddalił skargę kasacyjną, wypowiedział się, że pełnienie funkcji w zarządzie spółki prawa handlowego, nawet w przypadku niepobierania wynagrodzenia z tego tytułu, powoduje brak pełnej gotowości do podjęcia zatrudnienia, a zatem osoba ta nie spełnia podstawowych przesłanek uzyskania statusu osoby bezrobotnej.

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że skarżący w okresie objętym kontrolowanymi decyzjami nie spełniał warunku rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Pełnienie funkcji w zarządzie spółki prawa handlowego, nawet w przypadku niepobierania wynagrodzenia z tego tytułu, świadczy o niespełnieniu przesłanki rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu art.17 ust.1 w związku z art. 3 pkt 22 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Na podstawie art. 191 § 1 ksh wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1.

Prawo wspólnika do udziału w zysku przekłada się na uzyskiwanie wynagrodzenia.

Stanowisko to znajduje poparcie na tle orzecznictwa sądów administracyjnych wypracowanego na gruncie przepisów prawa podatkowego.

W ocenie Sądu pełnienie funkcji prezesa bez wynagrodzenia nie stanowi nieodpłatnego świadczenia na rzecz spółki w świetle art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2017r., poz. 2343).

W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zgodnie z art. 201 § 1 zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie łączą wykonywania funkcji prezesa zarządu z wynagrodzeniem. Zatem należy przyjąć, że możliwa jest i przez prawo dopuszczalna sytuacja pełnienia funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.04.1999 r., sygn. akt I PKN 15/99: "wykonywanie czynności wynikających z prawa handlowego, a właściwych dla wypełnienia obowiązków zarządu spółki może być nieodpłatne" (OSNP 2000/12/470, OSP 2000/9/130, Pr.Gosp. 2000/8/4, M.Prawn. 2000/9/550, lex- 40240). Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29.10.1999 r. (sygn. akt I SA/Gd 1290/98) wypowiedział się, przez nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie w majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Podobnie w wyroku z dnia 22.03.2001 r. (sygn. akt SA/Gd 202/98) NSA przyjął, że nieodpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy, jest takie zdarzenie, którego następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, tj. takim, w którym korzyść majątkową ma otrzymać tylko jedna strona. Cechą świadczenia nieodpłatnego jest to, aby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Oznacza, to że świadczenie uzyskane przez podatnika w sytuacji, gdy spełniający świadczenie uzyskuje albo ma uzyskać w przyszłości wzajemnie jakieś inne przysporzenie majątkowe, nie ma charakteru nieodpłatnego.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy udziałowiec pełni funkcję członka zarządu - bez względu na nazewnictwo pełnionej funkcji, tj. prezesa czy dyrektora - bez wynagrodzenia. Udziałowiec ma prawo do uzyskania w przyszłości od spółki przysporzenia majątkowego w postaci dywidendy. W takim bowiem przypadku wynagrodzeniem wspólnika jest, wynikające z art. 191 § 1 Kodeksu spółek handlowych, prawo do udziału w zysku tej osoby prawnej. W ramach stosunków łączących spółkę kapitałową ze wspólnikami takiej spółki szczególną rolę odgrywają świadczenia wynikające z umowy spółki. Do takich świadczeń można zaliczyć m.in. obowiązek wniesienia wkładu na kapitał zakładowy spółki, obowiązek wnoszenia dopłat uchwalonych przez zgromadzenie wspólników, pełnienie funkcji w organach spółki, itp. W przypadku tego rodzaju świadczeń wspólników na rzecz spółki nie można uznać, że spółka uzyskała nieodpłatne świadczenie, nawet jeżeli nie zostało określone z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie wspólników. Zatem sprawowanie funkcji prezesa zarządu przez udziałowca bez wynagrodzenia nie jest działaniem nieekwiwalentnym, przez co nie może być uznane za nieodpłatne.

Reasumując należy stwierdzić, że wspólnik spółki kapitałowej prowadzi działalność gospodarczą nawet gdy nie otrzymuje wynagrodzenia, ponieważ ma zysk we wniesionych udziałach (art. 191 § 1 k.s.h).

Wobec powyższego skarżący pełniąc funkcję prezesa w zarządzie spółki kapitałowej nie spełnia przesłanki rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a tym samym nie jest uprawniony do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym synem.

Powyższy pogląd należy jeszcze dodatkowo wzmocnić stanowiskiem wyrażonym w uchwale NSA podjętej w składzie siedmiu sędziów, z dnia 11 grudnia 2012 r. (I OPS 5/12), w uzasadnieniu której stwierdzono między innymi, że istota świadczenia pielęgnacyjnego z art. 17 ust. 1 u.ś.r. polega na tym, że świadczenie to jest adresowane wyłącznie do tych osób, których źródłem utrzymania jest wykonywanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i które nie podejmują lub rezygnują z tego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Oznacza to, że nie jest osobą uprawnioną do świadczenia pielęgnacyjnego osoba, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w sytuacji, gdy ma inne źródło utrzymania (dochodów) i to bez względu na wielkość tych dochodów. Przemawia za tym również wyłączenie uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego w stosunku do osób, które otrzymują jakiekolwiek świadczenia (dochody) z innych tytułów, wymienionych w art. 17 ust. 5 ustawy.

Mając na uwadze powyższe orzeczono na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi o oddaleniu skargi.