Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 1 czerwca 2011 r. r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Krzysztof Ziółkowski (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Mariola Jaroszewska Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz Protokolant Starszy Sekretarz sądowy Marta Sankiewicz po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 1 czerwca 2011 r. sprawy ze skargi R. G. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 13 grudnia 2010 r., nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia do rozbiórki obiektu budowlanego 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 19 października 2010 r., nr [...], 2. określa, że postanowienia wskazane w punkcie pierwszym wyroku nie mogą być wykonane.

Decyzją z dnia 20 października 2004 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał A. G. i R. G. rozbiórkę budynku letniskowego usytuowanego na działce nr [...] przy ul. T. w N.

Upomnieniem z dnia 2 grudnia 2004 r. wezwano ww. do dobrowolnego wykonania obowiązku wymienionego w ww. decyzji.

Decyzją z dnia 19 stycznia 2005 r. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, po rozpatrzeniu odwołania B. G. od ww. decyzji z dnia 20 października 2004 r., utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Decyzja ta nie została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku

W dniu 13 czerwca 2005 r. Powiatowy Inspektor nadzoru Budowlanego wystawił tytuły wykonawcze na A. G. oraz na R. G. dotyczące obowiązku wynikającego z ww. decyzji z dnia 20 października 2004 r. Tytuły wykonawcze zostały doręczone zobowiązanym w dniu 14 czerwca 2005 r.

Następnie pismami datowanymi na 2 października 2008 r. organ egzekucyjny powiadomił zobowiązanych o anulowaniu wystawionych tytułów wykonawczych i w dniu 30 października 2008 r. wystawił jeden tytuł wykonawczy dotyczący tego samego obowiązku, w którym jako zobowiązanych wskazano zarówno A. G., jak i R. G.

Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2008 r. Powiatowy Inspektor nadzoru Budowlanego nałożył na zobowiązanych grzywnę w celu przymuszenia w wysokości 8347 zł. Postanowienie to zostało uchylone postanowieniem Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 10 września 2010 r., a sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji z uwagi na nieprawidłowe naliczenie grzywny w celu przymuszenia.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, postanowieniem z dnia 19 października 2010 r., nałożył na A. G. i R. G. grzywnę w celu przymuszenia w wysokości 2000 zł.

W zażaleniu na powyższe postanowienie R. G. poinformował, że w dniu 13 października 2010 r. zmarł A. G. Podniósł, że przedmiotowy obiekt jest niewielki i służy rekreacji rodziny oraz dla potrzeb utrzymania porządku, stąd nie rozumie, dlaczego miałby wymagać pozwolenia na budowę.

Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2010 r., wydanym na podstawie

art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 119 i art. 121 § 2 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm. – dalej jako p.e.a.), Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej nałożenia grzywny na A. G. i stwierdził brak podstaw do nałożenia na A. G. grzywny w celu przymuszenia do rozbiórki samowolnie wybudowanej altany na działce nr [...] przy ul. T. w N. oraz utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie w pozostałej części.

W uzasadnieniu postanowienia organ II instancji podniósł, że stan faktyczny sprawy uzasadniał nałożenie grzywny w mniejszej wysokości.

Podniósł ponadto, że zgodnie z art. 56 p.e.a. śmierć zobowiązanego stanowi podstawę do zawieszenia postępowania egzekucyjnego tylko wtedy, gdy obowiązek nie ma charakteru osobistego, to jest może być wykonany przez inną osobę niż zobowiązany. W sytuacji gdy zmarły jest tylko jednym z adresatów obowiązku, wówczas postępowanie może się toczyć wobec pozostałych zobowiązanych. Pozostałym zobowiązanym do wykonania rozbiórki jest R. G.

Skargę na powyższe postanowienie wniósł R. G.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację oraz stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlegała uwzględnieniu, jednak z innych przyczyn niż podnoszone przez skarżącego w skardze oraz w toku postępowania przed organami egzekucyjnymi.

W pierwszej kolejności należało wskazać organom obu instancji, że zgodnie

z art. 130 § 1 k.p.a. przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja administracyjne nie ulega wykonaniu. Zgodnie zaś z art. 130 § 2 k.p.a. wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji. Dotyczy to zarówno wykonalności w trybie przymusowym (postępowanie egzekucyjne), jak i trybu wykonania dobrowolnego przez strony. Mieć zatem należało na uwadze, że od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 20 października 2004 r. nakazującej A. G. i R. G. rozbiórkę przedmiotowego obiektu budowlanego, zostało wniesione odwołanie przez B. G., które zostało rozpatrzone postanowieniem Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 19 stycznia 2005 r. Z tych względów brak było podstaw do skierowania wobec zobowiązanych A. G. i R. G. upomnienia z dnia 2 grudnia

2004 r., albowiem w tym dniu decyzja z dnia 20 października 2004 r. o nakazie rozbiórki nie nabyła jeszcze waloru ostateczności, a w konsekwencji nie mogła podlegać wykonaniu.

Zgodnie z art. 15 § 1 p.e.a. egzekucja może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Czynność upominawcza organu egzekucyjnego, który jest jednocześnie wierzycielem, jest uregulowana w przepisach p.e.a. i jest elementem procedury egzekucyjnej, nawet jeśli zgodnie z treścią przepisu jest to dopiero etap poprzedzający wszczęcie postępowania egzekucyjnego sensu stricto. Wszczęcie właściwego postępowania egzekucyjnego następuje dopiero z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego (art. 26 § 5 pkt 1 p.e.a.). Jednak nie jest możliwe wszczęcie i prowadzenie właściwego postępowania egzekucyjnego, jeżeli do zobowiązanego nie zostało skierowane upomnienie. W ocenie Sądu skierowane do zobowiązanego upomnienia w dacie, w której decyzja administracyjna stwierdzająca ciążący na nim obowiązek nie była ostateczna, należy traktować jako niebyłe i nie wywołujące skutków prawnych. Skutkiem nie doręczenia zobowiązanemu upomnienia w trybie art. 15 § 1 p.e.a. jest możliwość zgłoszenia przez zobowiązanego zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej na podstawie art. 33 pkt 7 p.e.a., jak również stanowi podstawę obligatoryjnego umorzenia postępowania egzekucyjnego w oparciu o art. 59 § 1 pkt 7 p.e.a.

Z powyższych względów Sąd uznał, że przedmiotowe postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte i było prowadzone w sytuacji, w której zobowiązanym nie doręczono upomnienia w trybie art. 15 § 1 p.e.a. i powinno zostać umorzone. Oznacza to, że organy egzekucyjne obu instancji prowadziły postępowanie egzekucyjne i wydały zaskarżone rozstrzygnięcia z naruszeniem art. 15 § 1 p.e.a. poprzez jego błędne zastosowanie do wynikającego z akt administracyjnych stanu faktycznego sprawy, a także z naruszeniem art. 59 § 1 pkt 7 p.e.a., poprzez jego niezastosowanie, przy czym uchybienia powyższe miały istotny wpływ na wynik sprawy.

Podnieść tym miejscu należało, że umorzenie postępowania egzekucyjnego nie tworzy stanu rei iudicatae. Ostateczne postanowienie o umorzeniu postępowania nie oznacza, że na zobowiązanym przestał ciążyć obowiązek, którego wykonanie było przedmiotem umorzonego postępowania. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego po raz kolejny, jeżeli wierzyciel prawidłowo skieruje do zobowiązanego upomnienie, jest zatem dopuszczalne i oznacza, że będzie się ono toczyło od początku. Przy ewentualnym ponownym wszczęciu egzekucji administracyjnej w przedmiotowej sprawie organy będą miały uwadze, że w toku postępowania egzekucyjnego nastąpiła śmierć jednego z zobowiązanych. Zgodnie z art. 56 § 1 pkt 2 p.e.a. postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu w razie śmierci zobowiązanego, jeżeli obowiązek nie jest ściśle związany z osobą zmarłego. Obowiązek obejmujący rozbiórkę obiektu budowlanego nie jest ściśle związany z osobą zmarłego, lecz obciąża każdorazowego właściciela nieruchomości, na której wybudowany jest obiekt budowlany objęty takim nakazem. Stąd też organy egzekucyjne wezmą pod uwagę konieczność ustalenia, w myśl art. 57 § 2 i 3 p.e.a., spadkobierców zmarłego zobowiązanego A. G., na których przeszedł egzekwowany od niego obowiązek.

Odnosząc się do argumentacji skarżącego R. G. podnieść należało, że okoliczności dotyczące zasadności nakazu rozbiórki przedmiotowego obiektu budowlanego nie podlegają badaniu w postępowaniu egzekucyjnym. Zgodnie z art. 29 § 1 p.e.a. organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Również trudna sytuacja majątkowa, rodzinna i zdrowotna zobowiązanego nie stanowią podstawy do odstąpienia od prowadzenia egzekucji administracyjnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w zw. z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.