Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Czarnecki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka Sędzia WSA Urszula Wilk Protokolant st. ref. Eliza Mroczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2011 r. sprawy ze skargi P. S. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] października 2010 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy [...] 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącego P. S. kwotę 1617 (jeden tysiąc sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] października 2010 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 132 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) – dalej jako p.w.p. – unieważnił prawo ochronne na znak towarowy – [...] nr [...] – udzielone na rzecz P. S. dla następujących towarów i usług: drewno w kłodach, drewno w stanie surowym, pnie drzew, krzewy, choinki, sadzonki, bulwy, cebulki kwiatowe, krzewy róż, rośliny, winorośle, rośliny suszone do dekoracji, wieńce z kwiatów naturalnych, zioła ogrodowe świeże, warzywa świeże, darń naturalna, kora surowa, nasiona, palmy, korzenie jadalne, raki żywe, skorupiaki żywe, małże żywe, mięczaki żywe, ślimaki morskie żywe, przynęty żywe dla wędkarzy, prowadzenie usług w zakresie: architektury, badań biologicznych, projektowania i dekoracji wnętrz, doradztwa budowlanego, doradztwa w zakresie ochrony środowiska, prowadzenie usług w zakresie: chirurgii drzew, niszczenia chwastów, wypożyczanie sprzętu dla gospodarstw domowych, rozsiewanie z powietrza lub z powierzchni ziemi nawozów i innych preparatów chemicznych stosowanych w rolnictwie, tępienie szkodników w rolnictwie i ogrodnictwie i leśnictwie, ogrodnictwo krajobrazowe, projektowanie ogrodów, sadownictwo, usługi z zakresu szkółek roślinnych, pielęgnacja trawników, wykonywanie i układanie wieńców, wypożyczanie sprzętu rolniczego.

Decyzję wydano w następujących ustaleniach;

Podaniem z dnia [...] marca 2007 r. P. S. wystąpił o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficzny [...] (w kolorze zielonym i w odcieniach zielonych) dla towarów i usług według klasyfikacji nicejskiej 31, 42 i 44 wskazanych w większości w decyzji Urzędu Patentowego RP. Publikacji zgłoszenia znaku dokonano w Biuletynie Urzędu Patentowego [...] czerwca 2007 r. nr [...]. Prawo ochronne udzielono decyzją z dnia [...] czerwca 2008 r.

W dniu [...] grudnia 2009 r. wpłynął wniosek J. M. N. o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy – [...] nr [...]. Wnioskodawca podał, że jest uprawniony z rejestracji znaku słowno-graficznego [...] nr [...] z wcześniejszym pierwszeństwem od [...] kwietnia 2004 r. Znak wnioskodawcy został zarejestrowany (podobnie jak znak uprawnionego) dla towarów i usług w kl. 31: drewno w kłodach, drzewa-pnie, drzewa, żywe rośliny, ikra rybia, krzewy ozdobne, korzenie obumarłych drzew do tworzenia infrastruktury ogrodowej, małże żywe, produkty roślinne na ściółkę dla zwierząt, raki, rośliny wodne, sadzonki, skorupiaki, ślimaki, wapno do odkażania stawów, ryby żywe do zarybiania; kl. 42: projektowanie terenów zielonych; kl. 44: urządzanie ogrodów i terenów zielonych, basenów, oczek wodnych, stawów, strumyków, fontann, zbiorników przeciwpożarowych, kaskad, urządzanie infrastruktury ogrodowej, usługi polegające na leczeniu ryb, na zabezpieczaniu narybku, na zabezpieczaniu życia biologicznego w stawach i oczkach wodnych zagrożonego rozrostem glonów, zanieczyszczeniami, chorobami i innymi czynnikami, usługi w zakresie pielęgnacji terenów zielonych i pielęgnacji małej architektury ogrodowej, polegające na czyszczeniu ich powierzchni, malowaniu, zabezpieczaniu przed szkodnikami.

Zdaniem wnioskodawcy znaki przeciwstawione są kolizyjnie podobne w rozumieniu art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. i powodują możliwość wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów i usług tym bardziej, że większość towarów i usług uprawnionego z późniejszej rejestracji są tożsame z towarami i usługami wnioskodawcy.

W odpowiedzi na wniosek P. S. wnosił o jego oddalenie. Zdaniem uprawnionego znaki nie są podobne zaś podobieństwo towarów i usług sprowadza się wyłącznie do ich wspólnej numeracji wg klas. P. S. opisując wcześniejszą współpracę z J. M. N. w przedsiębiorstwie pod nazwą [...] w latach 2001-2005 podkreślał, że J. N., bez wiedzy i zgody wspólnika w 2004 r. zarejestrował swój znak [...] będący nazwą firmy założonej przez P. S. w 1995 r. O tym fakcie P. S. dowiedział się w marcu 2007 r. z listu J. M. N. zakazującego używania nazwy [...]. W związku z tym P. S. zgłosił w dniu [...] marca 2007 r. swój znak. P. S. podkreślał, że J. M. N. w 2008 r. zaprzestał prowadzenia usług pod zgłoszonym znakiem przebranżawiając się i usuwając z Internetu swoją firmę. Zdaniem P. S. na rynku jest wiele firm o nazwie [...] zajmujących się ogrodnictwem lecz nie są atakowane przez J. N. W związku z tym odczytuje wniosek jako złośliwe działanie wyłącznie personalne, tym bardziej, że J. M. N. w dniu [...] marca 2007 r. również zgłosił znak z wyrażeniem [...].

Na rozprawie w dnu [...] października 2010 r. wnioskodawca zawęził wniosek co do kl. 42 o usługi z zakresu architektury, badań biologicznych, doradztwa w zakresie ochrony środowiska – pozostałe usługi z tej klasy nie są objęte wnioskiem.

Wymienioną na wstępie decyzją Urząd Patentowy prawo ochronne na znak towarowy – [...] nr [...] – udzielone na rzecz P. S. w zakresie podanym.

Urząd Patentowy stwierdził istnienie po stronie J. M. N. interesu prawnego w żądaniu unieważnienia znaku [...] ponieważ wnioskodawcy przysługuje ochrona posiadanego znaku [...] zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem, a znak uprawnionego narusza funkcjonowanie tego znaku w sytuacji oznaczania oboma znakami towarów tego samego rodzaju.

W ocenie organu (wymieniając poszczególne towary i usługi) zachodzi podobieństwo, a niekiedy identyczność towarów i usług oznaczanych znakami przeciwstawionymi. Większość z wymienionych usług jest komplementarna, albo wręcz identyczna. Jednakże część usług z kl. 42 spornego znaku: doradztwo w zakresie ochrony środowiska, ekspertyzy i badania i pomiary geologiczne, pomiary gruntu, usługi projektantów mody, planowanie urbanistyczne, wzornictwo przemysłowe – nie jest podobna do usług oznaczanych znakiem [...].

Porównując oba oznaczenia organ mając na uwadze ocenę całościowa znaków uznał, że znaki posiadają wspólny element – [...]. Oba są zapisane zieloną czcionką. W sporym znaku element [...] jest elementem dominującym, gdyż drugi element – [...] – jest jego dopełnieniem. Wyrażenie [...] to nazwa rodzaju drzewa, a [...] jest jego łacińską nazwą. Oba wyrażenia różni jedynie końcówka "us", natomiast element - [...] – nie jest elementem dominującym w znaku i nie ma takiej siły odróżniającej jak [...]. Dodatkowo organ administracji wskazał, że pierwsze elementy znaków [...] i [...] wymawiane w takim samym rytmie i intonacji wzmagają podobieństwo fonetyczne.

Na decyzję P. S. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w warszawie z wnioskiem o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Decyzji zarzucono naruszenie art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. przez niepoddanie ocenie obu znaków na wystąpienie ryzyka konfuzji, naruszenie art. 164 w związku z art. 132 ust. 1 p.w.p. przez przyjęcie, że uczestnik postępowania ma interes prawny w domaganiu się unieważnienia znaku oraz naruszenie przepisów postępowania (art. art. 7, 77, 80 i 107 § 3 k.p.a.) przez ich niezastosowanie.

Zdaniem skarżącego Urząd Patentowy nie dokonał oceny podobieństwa graficznego obu oznaczeń. Nie dokonał również analizy ryzyka wprowadzenia w błąd odbiorcy przez skojarzenie znaku skarżącego ze znakiem z wcześniejszym pierwszeństwem. Nie ustaliło zatem stanu faktycznego wymaganego przepisami postępowania i w konsekwencji uzasadnienie nie zawiera uzasadnienia faktycznego. Brak ustalenia stanu faktycznego uniemożliwia również prawidłową subsumcję, a tym samym uzasadnienie prawne decyzji.

Skarżący podkreślał, że dla ustalenia ryzyka wprowadzenia w błąd istotne jest ustalenie stanu faktycznego w sytuacji, gdy elementy dominujące w obu znakach są powszechnie używane na rynku dla oznaczania towarów i usług związanych z ogrodnictwem. Jednocześnie zdaniem skarżącego przeciętny odbiorca tych towarów i usług nie jest odbiorcą niezorientowanym, gdyż będąc posiadaczem terenu zielonego przeznacza na jego zagospodarowanie znaczne nakłady czasu i środki finansowe, a więc podejmuje decyzję w sposób rozważny i przemyślany.

Uzasadniając brak interesu prawnego J. M. N. w żądaniu unieważnienia znaku [...] skarżący podnosił złą wiarę wnioskodawcy. Jego zdaniem uczestnik postępowania nieprawnie, gdyż z naruszeniem praw osobistych skarżącego, zgłosił jako znak towarowy część nazwy dawnej firmy P. S. "[...] Firma Usługowo-Handlowa P. S.", pod którą prowadzona była działalność w klasach 31, 42 i 43.

Wskazując na naruszenie przepisów postępowania skarżący podkreślał niezebranie i nierozpatrzenie całego materiału dowodowego wymaganego do wydania rozstrzygnięcia. Nie wskazano dlaczego pewne okoliczności zostały przyjęte jako udowodnione i dlaczego innym odmówiono wiarygodności i Mozy dowodowej.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej wnosił o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje;

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne (art. 3 § 1 ww. ustawy).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, iż jest ona zasadna.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił przepis art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. - nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego lub zgłoszonego w celu uzyskania prawa ochronnego (o ile na znak taki zostanie udzielone prawo ochronne) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym. Wystąpienie z takim żądaniem uwarunkowane jest spełnieniem przesłanki z art. 164 p.w.p. – osoba składając wniosek o unieważnienie prawa ochronnego musi wykazać się interesem prawnym.

W ocenie Sądu w składzie orzekającym wnioskujący o unieważnienie spornego znaku towarowego wykazał się interesem prawnym w żądaniu unieważnienia znaku skarżącego. Uprawniony ze znaku [...] nr [...] nakładał znak na towary i usługi, jak podkreślał, w znacznej części będące zbieżne z towarami i usługami skarżącego, przy czym, jak dowodził, oba oznaczenia są na tyle do siebie podobne, że mogą wprowadzać przeciętnego odbiorcę w błąd co do pochodzenia tych towarów i usług. Jednocześnie, co zostało wykazane w sprawie, znak uczestnika postępowania, objęty prawem ochronnym, korzysta z wcześniejszego pierwszeństwa w stosunku do oznaczenia skarżącego.

Skargę oparto zarówno na podstawie naruszenia prawa materialnego jak i naruszeniu przepisów postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zatem rozważyć należało zasadność zarzutów o charakterze procesowym, albowiem zarzuty naruszenia prawa materialnego mogą być przedmiotem oceny tylko w stosunku do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego.

Uzasadniając podobieństwo towarów i usług Urząd Patentowy ograniczył się do spisu tych towarów i usług zgłoszonych przez skarżącego i uczestnika postępowania bez faktycznego ich porównania na podobieństwo lub/i tożsamość. Organ administracji bez analizy podobieństwa usług stwierdził jedynie, że większość ich jest komplementarna lub identyczna wyłączając pewne usługi skarżącego jako nie posiadające odpowiednika w usługach uprawnionego na znak [...]. Na tym praktycznie ustalenia organu zostały zakończone, co należy uznać jako procedowanie nieodpowiadające wymaganiom art. 7 w związku z art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Braki te musiały mieć wpływ na spełnienie wymagań z art. 107 § 3 k.p.a., a więc i w tym zakresie doszło do naruszenia przepisów postępowania.

Urząd Patentowy, wskazując na praktykę organu i wymagania w zakresie porównywania znaków towarowych na ich podobieństwo, również z naruszeniem wymieniony przepisów postępowania, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, w zasadzie ograniczył się jedynie do kilku uwag. Stwierdził, iż wspólny element w obu oznaczeniach to wyrażenie [...], z tym że w znaku skarżącego wyrażenie to ma dodaną końcówkę "us". Nie dokonał jednak oceny, jakie znaczenie dla podobieństwa obu oznaczeń, w szczególności dla podobieństwa kolizyjnego, niesie w sobie ta końcówka oraz jakie znaczenie ten element znaku ma na możliwość wprowadzenia odbiorcy w błąd co do pochodzenia towarów i usług.

Urząd Patentowy stwierdził, że wyrażenia [...] i [...] określają rodzaj drzewa, choć w różnych językach. Brak jest jednak rozważań organu co do możliwości wprowadzenia odbiorcy w błąd przy odbiorze fonetycznym i wizualnym obu oznaczeń. Urząd Patentowy ograniczył się jedynie do stwierdzenia podobieństwa fonetycznego pierwszego elementu znaku – [...] ... - co w ocenie Sądu jest niewątpliwe, jednakże organ nie dokonał oceny całościowej, również pod względem fonetycznego odbioru obu oznaczeń, pomijając ten odbiór pod względem wizualnym, pomimo tego że oba znaki są znakami słowno-graficznymi. W związku z tym ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie odpowiadała wymaganiom z art. 80 k.p.a., którego naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym miejscy należy także zwrócić uwagę, że znak uczestnika postępowania jest znakiem słowno-graficznym jednakże jednowyrazowym – [...] – w przeciwieństwie do znaku skarżącego, również słowno-graficznego, lecz składającego się z kilku elementów - [...]. Jeżeli zatem Urząd Patentowy uznał, iż istnieje podobieństwo i to kolizyjne obu oznaczeń wyłącznie przez wspólność wyrażenia [...] i [...], powinien w tym zakresie swoje stanowisko uzasadnić zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a., mając również na względzie podnoszone przez skarżącego okoliczności o powszechności używania w działalności gospodarczej obejmującej ogrodnictwo wyrażenia [...]. Co do tej okoliczności i jej znaczenia organ administracji także się nie wypowiedział podkreślając dominujący walor w znaku skarżącego wyrażenia [...].

Znaki przeciwstawione są znakami słowno-graficznymi, jednakże organ administracji, stwierdzając jedynie, iż element [...] i [...] są w obu znakach dominującymi, z naruszeniem art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., nie odniósł się do tego, czy ze względu na elementy graficzne oznaczenia skarżącego istnieje (bądź nie istnieje) możliwość wprowadzenia odbiorcy w błąd co do pochodzenia towarów i usług. Urząd Patentowy stwierdził, że pozostałe wyrażenia w znaku skarżącego – [...] – są jedynie elementem dopełniającym nie mającym takiej siły odróżniającej jak element [...]. Nie wyjaśnił jednak i nie uzasadnił dlaczego te pozostałe elementy znaku skarżącego są jedynie elementami "dopełniającymi" nie mającymi znaczenia w całościowym odbiorze znaku i w jego odróżnieniu od jednowyrazowego znaku [...]. Elementy te są pisane nieco mniejszą czcionką od wyrażenia [...] Organ te cechy znaków przeciwstawionych dostrzegł, lecz nie odniósł się ani do specyficznej postaci tego napisu ([...]) ani do graficznego jego przedstawienia, w kontekście całościowego odbioru oznaczenia. W istocie zatem Urząd Patentowy nie porównał, na możliwość wprowadzenia odbiorcy w błąd, znaku uprawionego i oznaczenia skarżącego pod względem rodzaju (oryginalności) czcionki, miejsca poszczególnych elementów w znakach i kontekstu w jakim poszczególne elementy zostały użyte. Inaczej mówiąc nie dokonał porównania obu oznaczeń przez całościową ocenę ich podobieństwa, aczkolwiek takie wymagania sobie nałożył, pomijając całkowicie to, że w znaku skarżącego dodatkowo wprowadzono jako element graficzny stylizowany znak liścia, czego nie zwiera znak [...].

W związku z powyższym, stwierdzając naruszenie przepisów postępowania w zakresie mogącym mieć istotny wpływ na wynika sprawy, Sąd orzekający w sprawie nie wypowiadał się w kwestii naruszenia prawa materialnego, bowiem przy ponownym rozpatrzeniu sprawy przez organ administracji publicznej dokona on powtórnie ustaleń materialnoprawnych.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) i art. 152 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku, postanawiając o kosztach postępowania na podstawie art. 200 w związku z art. 205 § 2 p.p.s.a.