Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska Sędziowie: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz (spr.) Sędzia del. WSA Ewa Kwiecińska Protokolant: starszy asystent sędziego Małgorzata Penda po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 6 listopada 2014 r. sygn. akt III SAB/Gd 61/14 w sprawie bezczynności Starosty Powiatu K. w przedmiocie czasowej rejestracji pojazdu 1. uchyla zaskarżony wyrok, 2. zobowiązuje Starostę Powiatu K. do rozpoznania wniosku skarżącego E. C. z dnia 26 marca 2014 r. o czasową rejestrację pojazdu w terminie miesiąca od doręczenia organowi odpisu wyroku wraz z aktami sprawy, 3. zasądza od Starosty Powiatu K. na rzecz skarżącego E. C. kwotę 497 (czterysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, 4. stwierdza, że bezczynność Starosty Powiatu K. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt III SAB/Gd 61/14, oddalił skargę E. C. na bezczynność Starosty Powiatu K. w przedmiocie czasowej rejestracji pojazdu.

Wyrok wydany został w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

E. C. w dniu 26 marca 2014 r. złożył wniosek do Starosty Powiatu K. o czasową rejestrację samochodu osobowego marki Volkswagen Passat [...] w celu przejazdu do stacji diagnostycznej. Do wniosku dołączył prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w K. z dnia [...] grudnia 2013 r., sygn. akt I Ns 746/12 stwierdzające, że z dniem 23 sierpnia 2005 r. nabył przez zasiedzenie własność samochodu osobowego marki Volkswagen Passat [...], rok produkcji 1999. W postanowieniu wskazano oryginalny i przerobiony numer nadwozia oraz numer rejestracyjny pojazdu. Do wniosku dołączył ponadto postanowienie z dnia 9 marca 2012 r. o umorzeniu śledztwa w sprawie zaistniałego w nieustalonym czasie i miejscu przerobienia numerów identyfikacyjnych pojazdu i opinię z dnia 9 listopada 2011 r. z zakresu badań mechanoskopijnych, dotyczącą numerów identyfikacyjnych pojazdu.

W dniu 8 kwietnia 2014 r. organ, na podstawie art. 64 § 2 k.p.a., art. 72 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. 2012 r. poz. 1137 ze zm.), w powiązaniu z § 3 i § 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, wezwał skarżącego do uzupełnienia braków wniosku poprzez dostarczenie stosownych dokumentów. W przypadku, jeśli pojazd został sprowadzony z zagranicy zażądano dostarczenia dowodu rejestracyjnego lub zaświadczenia potwierdzającego dane zawarte w zagubionym dowodzie rejestracyjnym, wystawionego przez organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu za granicą, dowodu odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy, dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju albo zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy, zaświadczenia wydanego przez właściwy organ potwierdzający uiszczenie podatku od towarów i usług od pojazdów sprowadzanych z państw członkowskich Unii Europejskiej lub brak tego obowiązku, dowodu wpłaty, o którym mowa w art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego dokumentów sporządzonych w języku obcym. W przypadku zaś, jeśli pojazd został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązano do dostarczenia: dowodu rejestracyjnego lub zaświadczenia wystawionego przez organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji, potwierdzającego dane zawarte w dowodzie rejestracyjnym, jeżeli został zagubiony, karty pojazdu, jeżeli była wydana lub zaświadczenia wystawionego przez organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji, potwierdzającego dane zawarte w karcie pojazdu, jeżeli została zagubiona. Skarżący w wyznaczonym terminie nie przedłożył wymaganych dokumentów, wskazując w piśmie z dnia 14 kwietnia 2014 r., że wniosek złożył na podstawie art. 74 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Na wezwanie organu skarżący w dniu 17 kwietnia 2014 r. złożył zeznania w charakterze strony oraz złożył oświadczenie, z którego wynika, że nie posiada dokumentów pojazdu, a fakty dotyczące jego historii zna jedynie z akt sprawy prowadzonej przez prokuraturę, z akt tych wynika, że właścicielem pojazdu przed kradzieżą był obywatel Niemiec.

Pismem z dnia 12 maja 2014 r. organ, działając na podstawie art. 64 § 2 k.p.a. zawiadomił skarżącego, że mimo wezwania pismem z dnia 8 kwietnia 2014 r. do przedłożenia dokumentów wniosek nie został uzupełniony, wobec czego wniosek ten pozostawiono bez rozpoznania.

W myśl udzielonego pouczenia w piśmie z dnia 29 maja 2014 r., skarżący wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa.

Następnie E. C. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na bezczynność Starosty Powiatu K., domagając się zobowiązania organu do wydania odpowiedniego aktu administracyjnego w terminie 14 dni od daty doręczenia akt organowi. Skarżący zarzucił, że organ naruszył art. 6, art. 8, art. 12, art. 35 § 1, art. 36 § 1, art. 37 § 1 i art. 104 k.p.a. oraz art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Wskazał, że złożony przez niego wniosek spełniał wszelkie wymogi formalnoprawne, a organ pozostaje w bezczynności.

Starosta Powiatu K. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej odrzucenie lub oddalenie stwierdzając, że skarżący nie przedłożył dokumentów wymaganych art. 72 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt III SAB/Gd 61/14, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm. – dalej "p.p.s.a."), oddalił skargę E. C.

Sąd, odwołując się do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13 wskazał, że na pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 k.p.a.) przysługuje skarga na bezczynność organu, stosownie do art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. (ONSAiWSA 2014, nr 1, poz. 2) i przepis art. 52 ust. 3 p.p.s.a. nie miał w sprawie zastosowania.

Następnie Sąd podał, że zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, czasowej rejestracji pojazdu dokonuje, w przypadkach określonych w ust. 2, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) właściciela pojazdu, wydając pozwolenie czasowe i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne. Z art. 74 ust. 2 ustawy wynika m.in., że czasowej rejestracji dokonuje się na wniosek właściciela pojazdu – w celu umożliwienia przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy (art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. c/).

Sąd podkreślił, że przepis art. 72 ust. 1 ustawy, wskazujący na podstawie jakich dokumentów dokonuje się rejestracji pojazdu, dotyczy także czasowej rejestracji pojazdu, co wynika chociażby z art. 74 ust. 2a ustawy.

Sąd wskazał, że w przypadku rejestracji pojazdu – także czasowej – należy przedstawić dokumenty, o jakich mowa w art. 72 ust. 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, przy uwzględnieniu treści art. 72 ust. 2 ustawy i następnie podał omyłkowo, że skonkretyzowanie tych obowiązków znajduje odzwierciedlenie w przepisach rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 października 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu oraz trybu nadawania i umieszczania w pojazdach cech identyfikacyjnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 236, poz. 1401) (Sąd winien powołać przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1522 ze zm.).

Sąd I instancji podniósł, że skarżący zobowiązany do przedstawienia dokumentów wymienionych w wezwaniu z dnia 8 kwietnia 2014 r. przedłożył jedynie dowód własności pojazdu – prawomocne orzeczenie sądu, a ponadto przedłożył postanowienie z dnia 9 marca 2012 r. o umorzeniu śledztwa w sprawie przerobienia numerów identyfikacyjnych pojazdu oraz opinię z dnia 9 listopada 2011 r. z zakresu badań mechanoskopijnych, dotyczącą numerów identyfikacyjnych pojazdu. Sąd podkreślił, że dokumenty takie nie są wymienione ani w przywołanej wyżej ustawie, ani w rozporządzeniu jako dokumenty, mogące stanowić podstawę rejestracji pojazdu. Natomiast z zeznań skarżącego wynika, że innych dokumentów dotyczących przedmiotowego pojazdu skarżący nie posiada.

Wobec tego Sąd I instancji uznał, że nie można zarzucić organowi, że pozostaje w bezczynności, pozostawiając wniosek skarżącego o czasową rejestrację pojazdu bez rozpoznania.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 6 listopada 2014 r. skargę kasacyjną wniósł E. C., reprezentowany przez radcę prawnego. Zaskarżając wyrok w całości zarzucił naruszenie:

1) prawa materialnego przez jego błędną wykładnię w zakresie przepisów art. 72 ust. 1 oraz art. 74 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym,

2) przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 6, art. 7, art. 8, art. 12 § 1, art. 64 § 2, art. 77 oraz art. 104 k.p.a.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że w odniesieniu do wniosku skarżącego z dnia 26 marca 2014 r. dotyczącego czasowej rejestracji w celu przejazdu pojazdu do stacji diagnostycznej organ próbował stosować procedurę dla typowych sytuacji, w której pojazd pochodził w przeszłości z legalnego źródła, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie. Skarżący natomiast zakupił pojazd, który okazał się skradziony, nabył jednak jego prawo własności przez zasiedzenie, co wynika z prawomocnego postanowienia Sądu, w związku z czym skuteczne zarejestrowanie tego pojazdu w chwili obecnej możliwe jest wyłącznie na podstawie aktu prawa własności. Wszelkie inne dokumenty zawierają bowiem sfałszowany numer VIN, nie mogą być zatem dokumentami, na podstawie których w chwili obecnej można skutecznie przeprowadzić rejestrację pojazdu.

Skarżący podkreślił, że pozostawienie wniosku o czasową rejestrację pojazdu bez rozpoznania uniemożliwia mu doprowadzenie do dopuszczenia do ruchu pojazdu, którego jest właścicielem.

Zdaniem skarżącego, Sąd I instancji naruszył przepisy postępowania, tj. art. 151 p.p.s.a. i wskazane wcześniej normy Kodeksu postępowania administracyjnego, bowiem nie uwzględnił zasadnej skargi. Organ, próbował wyegzekwować od skarżącego dokumenty, których ten nie był zobowiązany dostarczyć, jak również nie miał takiej możliwości, bo nigdy ich nie posiadał, a następnie z naruszeniem art. 64 § 2 oraz art. 104 k.p.a. zakończył postępowanie zawiadamiając skarżącego o pozostawieniu jego wniosku bez rozpoznania. Tymczasem powołanie się przez organ administracji na art. 64 § 2 k.p.a. służyć może wyłącznie usunięciu pewnych braków formalnych i nigdy nie może zmierzać do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Po bezskutecznej próbie wyegzekwowania dokumentów organ winien merytorycznie rozstrzygnąć sprawę, czego nie uczynił, naruszając tym samym art. 104 k.p.a.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługiwała na uwzględnienie, chociaż sposób jej sporządzenia nie w pełni odpowiada wymogom określonym w art. 176 p.p.s.a. Wada ta spowodowała, że nie wszystkie podniesione w niej zarzuty mogły być rozważone przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 72 ust. 1 i art. 74 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym poprzez błędną wykładnię ograniczone zostały wyłącznie do stwierdzenia zaistnienia takiego uchybienia. Również w uzasadnieniu skargi kasacyjnej nie przedstawiono treści zarzutów, ograniczając się wyłącznie do stwierdzenia, że w sprawie błędnie odczytano właściwą treść przepisów. Tymczasem, wynikającym z ustawowej regulacji postępowania kasacyjnego obowiązkiem strony skarżącej było przedstawienie na czym zdaniem skarżącego polegała błędna interpretacja norm materialnoprawnych i jaka jest według niego ich właściwa wykładnia. Wadliwe przedstawienie powyższych zarzutów spowodowało ich bezskuteczność.

Zamierzony skutek polegający na wzruszeniu zaskarżonego wyroku odniosły natomiast zarzuty dotyczące naruszenia - w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.) - art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 64 § 2 oraz art. 104 k.p.a. Nie miały natomiast znaczenia dla rozstrzygnięcia istoty sprawy zarzuty dotyczące naruszenia art. 6, art. 7, art. 8, art. 12 § 1 i art. 77 k.p.a.

Stan faktyczny sprawy jest bezsporny.

Skarżący, wezwany przez organ do uzupełnienia braków wniosku o czasową rejestrację pojazdu poprzez złożenie niezbędnej, zdaniem tego organu, dokumentacji umożliwiającej rejestrację, zarówno w toku przesłuchania przez organ, jak i w złożonym oświadczeniu, podał, że nie posiada żadnych dokumentów pojazdu, jego historię zna wyłącznie z akt sprawy prowadzonej przez prokuraturę, i dysponuje jedynie prawomocnym postanowieniem stwierdzającym, że nabył przez zasiedzenie własność samochodu osobowego marki Volkswagen Passat [...], rok produkcji 1999. W postanowieniu tym podano oryginalny i przerobiony numer nadwozia oraz numer rejestracyjny pojazdu.

W takim stanie sprawy, skoro wnioskodawca wyraźnie oświadczył, że powyższe postanowienie Sądu, które stwierdza, że jest właścicielem pojazdu, jest jedynym dokumentem jaki posiada i nie ma możliwości uzyskania innej dokumentacji pojazdu, którego czasowej rejestracji w celu umożliwienia przejazdu do stacji diagnostycznej dotyczył wniosek, nie można podzielić stanowiska Sądu I instancji, że prawidłowo wniosek ten pozostawiony został bez rozpoznania na podstawie art. 64 § 2 k.p.a.

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13, którą powołał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku: "Na pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 k.p.a.) przysługuje skarga na bezczynność organu, stosownie do art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi".

W uzasadnieniu tej uchwały stwierdzono m.in., że organ, który pozostawia podanie bez rozpoznania z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa (mimo że nie zaszły przesłanki wskazane w art. 64 § 2 k.p.a.) pozostaje w bezczynności, ponieważ bezzasadnie uchyla się od rozpoznania sprawy i wydania decyzji. Podniesiono, że wszczęcie postępowania administracyjnego następuje również na skutek wniesienia podania nieczyniącego zadość wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, następstwem pozostawienia podania bez rozpoznania jest zakończenie postępowania administracyjnego bez wydania decyzji, co wyklucza kwestionowanie tej czynności w drodze odwołania. Pozostawienie podania bez rozpoznania jest formą zakończenia postępowania administracyjnego w sytuacji, gdy strona nie usunęła braków podania w terminie, mimo prawidłowego wezwania i pouczenia. Jeżeli więc organ prowadzący postępowanie pozostawia podanie bez rozpoznania, mimo że nie zachodzą przesłanki warunkujące podjęcie tej czynności materialno-technicznej, to pozostaje on w bezczynności, bo odmawia rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji.

Skład orzekający w sprawie podziela powyższe stanowisko, w konsekwencji więc uznano za zasadny zarzut dotyczący naruszenia art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 64 § 2 i art. 104 k.p.a.

Zgodnie z art. 104 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy Kodeksu stanowią inaczej, w myśl zaś § 2 decyzję rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

Złożenie przez skarżącego, po wezwaniu przez organ w trybie art. 64 § 2 k.p.a., oświadczenia, że przedstawione przy wniosku dokumenty są jedynymi, jakie strona jest w stanie uzyskać, obligowały organ – jak słusznie podniesiono w skardze kasacyjnej – do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Wówczas to, gdyby było ono dla strony negatywne, otworzy się możliwość zakwestionowania w przewidzianym w ustawie trybie niekorzystnej dla niej decyzji.

Wobec powyższego oddalenie skargi na bezczynność Starosty K. nastąpiło z naruszeniem art. 151 p.p.s.a.

Zgodnie z art. 188 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej, uchylając zaskarżone orzeczenie, rozpoznaje skargę, jeżeli uzna, że istota sprawy jest dostatecznie wyjaśniona. W sprawie niniejszej taka sytuacja ma miejsce, wobec czego nie tylko uchylono zaskarżony wyrok, ale również rozpoznano skargę na bezczynność. Z przedstawionych wcześniej względów skarga uznana została za zasadną, wobec czego na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a. zobowiązano organ do rozpoznania w wyznaczonym w pkt 2 wyroku terminie wniosku. W pkt 2 zaś na podstawie art. 199 i art. 203 pkt 1 p.p.s.a. postanowiono o kosztach postępowania. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że bezczynność Starosty Powiatu K. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, nie była zamierzona, lecz nastąpiła w wyniku nieprawidłowej interpretacji obowiązującego prawa, które budzić mogło istotne wątpliwości, na co wskazuje chociażby konieczność podjęcia uchwały przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w dniu 3 września 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13. Z tego względu na podstawie art. 149 § 1 pkt 1a p.p.s.a. orzeczono jak w pkt 4 wyroku.

Starosta Powiatu K. rozpoznając wniosek E. C. z dnia 26 marca 2014 r. dotyczący czasowej rejestracji pojazdu obowiązany jest uwzględnić przedstawioną w niniejszym wyroku ocenę prawną i wskazania co do dalszego postępowania.