drukuj    zapisz    Powrót do listy

6143 Sprawy kandydatów na studia i studentów, Szkolnictwo wyższe, Rektor Uniwersytetu/Politechniki/Akademii, Oddalono skargę kasacyjną, I OSK 1875/14 - Wyrok NSA z 2014-11-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1875/14 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2014-11-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2014-07-16
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Małgorzata Masternak - Kubiak /sprawozdawca/
Wiesław Morys /przewodniczący/
Zygmunt Zgierski
Symbol z opisem
6143 Sprawy kandydatów na studia i studentów
Hasła tematyczne
Szkolnictwo wyższe
Sygn. powiązane
III SA/Gd 939/13 - Wyrok WSA w Gdańsku z 2014-02-27
Skarżony organ
Rektor Uniwersytetu/Politechniki/Akademii
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 1990 nr 65 poz 385 art. 161
Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym.
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1269 art. 1 § 2
Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych.
Dz.U. 2012 poz 270 art. 117 § 1, art. 134 § 1, art. 153
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Dz.U. 2013 poz 267 art. 107
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Wiesław Morys, Sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak (spr.), Sędzia del. NSA Zygmunt Zgierski, Protokolant starszy asystent sędziego Rafał Kopania, po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 27 lutego 2014 r. sygn. akt III SA/Gd 939/13 w sprawie ze skargi A. W. na decyzję Rektora Uniwersytetu [...] z dnia [...] września 2013 r. w przedmiocie skreślenia z listy studentów oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 27 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Gd 939/13, oddalił skargę A. W. na decyzję Rektora Uniwersytetu [...] z dnia [...] września 2013 r. w przedmiocie skreślenia z listy studentów.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne:

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...] Dziekan Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu [...] skreślił A. W., studentkę drugiego roku kierunku "psychologia wieczorowa" z listy studentów, ponieważ nie zaliczyła III semestru oraz nie opłaciła czesnego zgodnie z regulaminem studiów oraz zarządzeniem Rektora Uniwersytetu [...] nr [...].

Po rozpatrzeniu odwołania od w/w decyzji Prorektor ds. Studenckich Uniwersytetu [...] w decyzji z dnia [...] czerwca 2004 r. nr [...] stwierdził, że po zapoznaniu się z dotychczasowym przebiegiem studiów oraz opinią dziekana, podtrzymuje decyzję o skreśleniu A. W. z listy studentów [...].

A. W. skierowała do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na powyższą decyzję wnosząc o uchylenie wydanych w sprawie rozstrzygnięć. Zdaniem skarżącej, skreślenie jej z listy studentów było bezpodstawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 15 października 2009 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III SA/Gd 152/09 uchylił decyzję Rektora Uniwersytetu [...]. z dnia [...] czerwca 2004 r., nr [...] z uwagi na fakt, że rozstrzygnięcie to nie odpowiadało standardom orzeczenia organu szkoły wyższej wydanego w indywidualnej sprawie studenta.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Rektor Uniwersytetu [...] decyzją z dnia [...] lutego 2010 r., utrzymał w mocy decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych [...] o skreśleniu A. W. z listy studentów, ponieważ nie uzupełniła różnic programowych przedmiotów z I roku studiów.

W skardze na w/w decyzję Rektora Uniwersytetu [...] A. W. ponownie podniosła zarzuty naruszenia prawa poprzez bezpodstawne ustalenie opłat za studia, bezpodstawną odmowę zwolnienia z opłat za studia, bezpodstawne ustanowienie i zastosowanie sankcji w postaci skreślenia z listy studentów oraz bezpodstawne skreślenie z listy studentów [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 16 września 2010 r., sygn. akt III SA/Gd 148/10, oddalił skargę A. W., wskazując, że skarżąca nie zrealizowała obowiązku uzyskania w określonym terminie wpisów z zaliczeń wymaganych zgodnie z tokiem studiów.

Od powyższego wyroku A. W. wniosła skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I OSK 146/11 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku.

W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że Sąd pierwszej instancji niezasadnie pominął, że istotną dla rozstrzygnięcia sprawy jest kwestia, jaki okres zaliczeniowy obowiązywał na Wydziale Nauk Społecznych [...] w roku akademickim 2003/2004. Weryfikacja decyzji Rektora [...] winna zostać przeprowadzona przez pryzmat regulacji zawartej w regulaminie studiów oraz, jeżeli regulamin studiów rzeczywiście pozostawiał radom wydziałów prawo wyboru okresu zaliczeniowego, niezbędne było ustalenie treści uchwały Rady Wydziału Nauk Społecznych [...], określającej okres zaliczeniowy obowiązujący w roku akademickim 2003/2004.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 2 sierpnia 2011 r. w sprawie o sygn. akt III SA/Gd 221/11 uchylił decyzję Rektora Uniwersytetu [...]. z dnia [...] lutego 2010 r., którą utrzymano w mocy decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych [...] z dnia [...] kwietnia 2004 r. w sprawie skreślenia skarżącej z listy studentów.

Sąd wskazał, że w spornym roku akademickim na Uniwersytecie [...] obowiązywał regulamin studiów na mocy uchwały Senatu [...] z dnia 25 kwietnia 1991 r. Wynika z niego, że okresem zaliczeniowym, stosownie do uchwały rady wydziału, jest rok akademicki lub semestr. Tak, więc zasadniczą kwestią dla rozstrzygnięcia spornych stanowisk powinna być uchwała Rady Wydziału Nauk Społecznych [...] określająca okres zaliczeniowy. Jednak po analizie otrzymanych od organu dokumentów, Sąd ten wskazał, że żaden z nich nie jest uchwałą określającą okres zaliczeniowy obowiązujący w roku akademickim 2003/2004. Uniemożliwia to, zdaniem Sądu stwierdzenie, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem.

Następnie Rektor Uniwersytetu [...] decyzją z dnia [...] lutego 2013 r. uchylił decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych [...] z dnia [...] kwietnia 2004 r. w sprawie skreślenia A. W. z listy studentów.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na powyższą decyzję A. W. wniosła o stwierdzenie jej nieważności, względnie o jej uchylenie.

Organowi zarzucono naruszenie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. poprzez wydanie decyzji niewymienionej pośród form rozstrzygnięć decyzji organu odwoławczego oraz niewłaściwą i niekompletną treść decyzji, w tym uzasadnienia - art.107 § 1, § 2 , § 3 i § 4 k.p.a. Decyzja Dziekana Wydziału Nauk Społecznych z dnia [...] kwietnia 2004 r. została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. Przede wszystkim jednak organ odwoławczy powinien wydać decyzję o uchyleniu w całości decyzji Dziekana i umorzeniu w całości postępowania organu pierwszej instancji, a decyzja powinna zawierać wyjaśnienie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia.

Przedmiotowa skarga została zarejestrowana pod sygn. akt III SA/Gd 303/13.

W wyniku przeprowadzonego w powyższej sprawie, na wniosek organu, postępowania mediacyjnego, Rektor Uniwersytetu [...] na posiedzeniu mediacyjnym w dniu [...] sierpnia 2013 r. zobowiązał się w terminie do dnia 16 września 2013 r. wydać decyzję, w której, zgodnie z intencją skarżącej, uchyli decyzję własną z dnia [...] lutego 2013 r. oraz uchyli decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych z dnia [...] kwietnia 2004 r. i umorzy postępowanie organu pierwszej instancji, co zostało zaaprobowane przez pełnomocnika skarżącej.

Decyzją z dnia [...] września 2013 r. Rektor Uniwersytetu [...] uchylił decyzję własną z dnia [...] lutego 2013 r. oraz decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych z dnia [...] kwietnia 2004 r. w przedmiocie skreślenia skarżącej z listy studentów i umorzył postępowanie organu pierwszej instancji.

W skardze na tę decyzję skarżąca wniosła o jej uchylenie, zarzucając naruszenie art. 107 § 1, § 2, § 3 i § 4 k.p.a. - przez wydanie decyzji niezawierającej wszystkich wymaganych elementów decyzji, w szczególności bez właściwej i kompletnej treści uzasadnienia. Wniesiono również o rozpoznanie i uwzględnienie skargi uprzednio złożonej na decyzję z dnia [...] lutego 2013 r. (z uwagi na art. 118 § 1 p.p.s.a.), domagając się stwierdzenia nieważności tej decyzji organu oraz decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] kwietnia 2004 r.

Przedmiotowa skarga została zarejestrowana pod sygn. akt III SA/Gd 939/13.

W odpowiedzi na skargę Rektor Uniwersytetu [...] wniósł o jej oddalenie, wskazując, że organ chcąc przerwać istniejący stan rzeczy, trwający od 2004 r., przywrócił stronie status studenta. Jednak jak wynika z postępowania skarżącej nie jest ona zainteresowana studiowaniem, a jedynie postępowaniami sądowymi. Takie zaś działania polegające na swoistej "zabawie z uniwersytetem" nie powinny korzystać z ochrony prawnej.

Na rozprawie w dniu 27 lutego 2014 r. Sąd na podstawie art. 118 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012 r., poz. 270, ze zm.), połączył sprawę o sygn. akt III SA/Gd 303/13 z niniejszą sprawą o sygn. akt III SA/Gd 939/13 do łącznego rozpoznania.

W sprawie o sygn. akt III SA/Gd 303/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w dniu 27 lutego 2014 r. umorzył postępowanie w sprawie.

W motywach wyroku oddalającego skargę w sprawie o sygn. akt III SA/Gd 939/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku podzielił zarzut niespełnienia przez zaskarżoną decyzję wymogów określonych przepisem art. 107 k.p.a., jednakże uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie może on być skuteczny, bowiem zaskarżona decyzja w całości uwzględnia żądanie strony - przywraca jej status studenta i kształtuje zarazem jej sytuację prawną w tym zakresie, tym samym organ nie miał obowiązku szczegółowego jej uzasadnienia.

Zgodnie z przepisem art. 104 § 1 i § 2 k.p.a. organ załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej, zaś decyzje rozstrzygają sprawę co do istoty w całości lub części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Zdaniem Sądu, uwzględniając żądanie skarżącej - przywrócenia jej statusu studentki, zaskarżona decyzja rozstrzygnęła sprawę, co do jej istoty. Wadliwość uzasadnienia nie może odnieść skutku, gdyż uchybienie to pozostaje bez wpływu na istotę rozstrzygnięcia (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.).

Sąd zwrócił uwagę, że w postępowaniu w sprawach studenckich stosuje się odpowiednio przepisy k.p.a., co wiąże się z zachowaniem przez organ minimum procedury administracyjnej niezbędnej do załatwienia sprawy oraz zapewnienia gwarancji procesowych wynikających z przepisów k.p.a. W okolicznościach niniejszej sprawy nie można uznać, aby wymogi te nie zostały spełnione, zwłaszcza w sytuacji, gdy żądanie skarżącej zostało uwzględnione i przywrócono jej status studentki.

Nie bez znaczenia dla oceny zarzutu naruszenia art. 107 k.p.a. pozostaje fakt, że zaskarżona decyzja została wydana w wyniku ustaleń mediacyjnych. Dlatego wymagania zawarte w tym przepisie należy również oceniać poprzez pryzmat tej okoliczności. Analiza protokołu posiedzenia mediacyjnego z dnia [...] sierpnia 2013 r., wskazuje, że wszystkie dokonane ustalenia znalazły odzwierciedlenie w zaskarżonej decyzji.

W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku A. W. zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania - art. 153 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: p.p.s.a.), w tym w zw. z art.133 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 134 § 1 p.p.s.a. (w zw. z art. 1 p.p.s.a. w zw. z art. 1 § 1 i § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych (dalej: usa) oraz w zw. z art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a.),

2. naruszenie przepisów postępowania - art.104 § 1 w zw. z art. 107 § 1 i § 2 i § 3 i § 4 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: kpa) w zw. z art. 6 kpa w zw. z art. 7 kpa i art. 8 kpa i art. 9 kpa (w tym w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 i pkt 3 kpa) w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 134 § 1 p.p.s.a. (w zw. z art. 1 p.p.s.a. w zw. z art. 1 § 1 i § 2 usa oraz w zw. z art.3 §1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a.),

3. naruszenie przepisów postępowania - art. 116 § 3 p.p.s.a. w zw. z art. 117 § 1 p.p.s.a., w tym w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 134 § 1 p.p.s.a. (w zw. z art. 1 p.p.s.a. w zw. z art. 1 §1 i § 2 usa oraz w zw. z art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a.),

4. naruszenie przepisów postępowania - art. 2 Konstytucji w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 77 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 6 kpa w zw. z art. 7 kpa i art. 8 kpa i art. 9 kpa,

5. naruszenie przepisów postępowania - art. 145 § 1 pkt 1 c) lub pkt 2 lub pkt 3 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 2 p.p.s.a. oraz art. 151 p.p.s.a.

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi podkreślono, że Sąd I instancji błędnie ustalił i ocenił stan faktyczny - wbrew związaniu oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi we wcześniejszych wyrokach sądów administracyjnych wydanych w ramach sprawy (art.153 p.p.s.a.), zaakceptował akt skarżonego organu i brak w istocie uzasadnienia skarżonej decyzji, w tym w zakresie określenia oraz wyjaśnienia podstawy faktycznej i prawnej. W ocenie kasatora, kontrolowana decyzja nie zawiera tym samym wszystkich koniecznych elementów decyzji (art.107 kpa).

Sąd I instancji błędnie zaakceptował brak zachowania przez skarżony organ prawa skarżącej do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w postępowaniu administracyjnym w sposób sprawiedliwy, merytoryczny i rzetelny, z poszanowaniem zasady praworządności, zasady prawdy obiektywnej, zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów wykonujących władzę publiczną, w zachowaniu odpowiedzialności za czynności związane z wykonywaniem władzy publicznej (art. 2 Konstytucji w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 77 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 6 kpa w zw. z art. 7 kpa i art. 8 kpa i art. 9 kpa).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej zwanej P.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę wyłącznie nieważność postępowania, której przesłanki określone zostały w § 2 wskazanego przepisu. W niniejszej sprawie żadna, z wymienionych w art. 183 § 2 P.p.s.a., przesłanek nieważności postępowania nie zaistniała, wobec czego kontrola Naczelnego Sądu Administracyjnego ograniczyć się musiała wyłącznie do zbadania zawartych w skardze zarzutów, sformułowanych w granicach podstawy kasacyjnej.

Skarżąca kasacyjnie zarzuca zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy. Zgodnie z art. 174 pkt 2 P.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu przepisów postępowania, jeśli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zwrot normatywny: "mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy", należy wiązać z hipotetycznymi następstwami uchybień przepisom postępowania. W przytoczonym przepisie nałożono, bowiem na wnoszącego skargę kasacyjną obowiązek wykazania nie tylko tego, że zaskarżony wyrok narusza przepisy postępowania, lecz również tego, że naruszenie to mogło mieć wpływ istotny na wynik sprawy. Skuteczne wniesienie takiego zarzutu wymaga zatem uprawdopodobnienia istnienia związku przyczynowego między wspomnianym naruszeniem a treścią rozstrzygnięcia, polegającego na tym, że gdyby do tego uchybienia nie doszło, to treść rozstrzygnięcia podjętego wyrokiem byłaby inna. Oznacza to po stronie skarżącej obowiązek uzasadnienia, że następstwa stwierdzonych uchybień były na tyle istotne, że kształtowały lub współkształtowały treść kwestionowanego orzeczenia (por. wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2008 r., sygn. akt I FSK 232/07, LEX nr 480247). Analiza zarzutów skargi i ich uzasadnienia prowadzi do konstatacji, że skarżąca kasacyjnie nie uprawdopodobniła skutecznie istnienia związku przyczynowego między istotnym naruszeniem przepisów postępowania a treścią zaskarżonego wyroku.

Sformułowany w tej podstawie kasacyjnej zarzut naruszenia art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) w związku z art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 P.p.s.a. jest całkowicie niezasadny, gdyż wskazane przepisy należą do kategorii przepisów o charakterze ustrojowym. Wydanie wyroku niezgodnego z oczekiwaniem skarżącej kasacyjnie nie może być zaś utożsamiane z uchybieniem powołanym normom. Zaznaczyć należy, że powyższe przepisy zakreślają jedynie właściwość sądów administracyjnych, stanowiąc, że sądy te sprawują wymiar sprawiedliwości m. in. przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Nie ma natomiast żadnych podstaw do przyjęcia, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku nie dokonał takiej kontroli albo, że ocenę swoją oparł na innym kryterium niż zgodność zaskarżonej decyzji z prawem. Zaznaczyć należy, że przepisy te mogłyby być naruszone tylko wtedy, gdyby skarga w ogóle nie została przez Sąd rozpoznana, albo rozpoznanie jej opierałoby się na innych kryteriach, niż są one określone w art. 1 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych.

Sądowoadministracyjna kontrola działalności administracji publicznej, o której mowa w art. 1 § 2 p.u.s.a. realizowana jest w wymiarze odnoszącym się do: oceny zgodności rozstrzygnięcia z prawem materialnym, dochowania wymaganej procedury oraz respektowania reguł kompetencji. Następuje zatem przy uwzględnieniu kryterium zgodności z prawem. Operując metodyką kontroli wykładni prawa w odniesieniu do stanowiącego przedmiot kontroli zaskarżonego aktu, sąd administracyjny bada (ocenia) jego legalność w zakresie odnoszącym się do kompetencyjno-proceduralnych podstaw działania organu administracji podejmującego rozstrzygnięcie w indywidualnej sprawie oraz materialnoprawnych podstaw jego wydania, kontrolując prawidłowość ich wykładni oraz prawidłowość ich zastosowania (por. L. Leszczyński, Orzekanie przez sądy administracyjne a wykładnia prawa, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2010, nr 5-6, s. 267 i n.). Sąd może w związku z tym naruszyć powołany przepis ustrojowy wyłącznie wówczas, gdy oceni działalność administracji przyjmując inne, niż legalność, kryterium kontroli - przykładowo będzie ją oceniał pod kątem słuszności. W przedmiotowej sprawie sytuacja taka nie zaistniała, albowiem Sąd pierwszej instancji dokonał weryfikacji zgodności z prawem zaskarżonej decyzji i to zarówno w aspekcie procesowym, materialnym, jak i ustrojowym.

W świetle art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. uchylenie decyzji z powodu naruszenia przepisów postępowania, może mieć miejsce jedynie w sytuacji, gdy naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Tego rodzaju naruszenia przepisów postępowania nie można w niniejszej sprawie stwierdzić.

Wojewódzki Sąd Administracyjny kontrolował legalność zaskarżonej decyzji, Rektora Uniwersytetu [...] z dnia [...] września 2013 r., która została wydana w wyniku przeprowadzonego postępowania mediacyjnego. Zgodnie z art. 117 § 1 P.p.s.a., na podstawie ustaleń dokonanych w postępowaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy w zakresie swojej właściwości i kompetencji. Podkreślić trzeba, że postępowanie mediacyjne ma dwa zasadnicze cele. Pierwszym z nich jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy. Drugim równorzędnym celem jest przyjęcie przez strony ustaleń, co do sposobu załatwienia sprawy w granicach obowiązującego prawa. Rolą prowadzącego postępowanie mediacyjne jest wyjaśnienie stronom, czy w toku postępowania przed organami administracji doszło do naruszenia prawa, na czym to naruszenie polegało, jakie pociąga za sobą skutki oraz jak powinien zachować się organ, aby usunąć ewentualne naruszenie prawa.

Przenosząc te rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy mieć na uwadze, że w wyniku postępowania mediacyjnego prowadzonego między skarżącą a Rektorem Uniwersytetu [...], Rektor zobowiązał się, w terminie do dnia 16 września 2013 r., wydać decyzję administracyjną mocą, której uchyli decyzję własną z dnia [...] lutego 2013 r. w przedmiocie skreślenia skarżącej z listy studentów, jak również że uchyli decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu [...] z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...] w przedmiocie skreślenia skarżącej z listy studentów i umorzy postępowanie organu pierwszej instancji. To stanowisko skarżąca zaaprobowała.

W wyniku poczynionych ustaleń mediacyjnych zaskarżoną decyzją z dnia [...] września 2013 r. Rektor Uniwersytetu [...] uchylił decyzję własną z dnia [...] lutego 2013 r. (objętą skargą w sprawie sygn. akt III SA/Gd 303/13) oraz decyzję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu [...] z dnia [...] kwietnia 2004 r. w przedmiocie skreślenia skarżącej z listy studentów i umorzył postępowanie organu pierwszej instancji. Tym samym przywrócono skarżącej status studenta.

Skarżąca zarzuca, że decyzja wydana w następstwie mediacji nie spełnienia wymagań określonych w art. 107 § 1, § 2, § 3 i § 4 k.p.a. W ocenie skarżącej, w istocie brak uzasadnienia uniemożliwiał kontrolę sądową i stanowi niewykonanie ustaleń z postępowania mediacyjnego. Aprobując ten stan rzeczy Sąd dopuścił się naruszenia art. 134 § 1 P.p.s.a.

Wymiar sprawiedliwości sprawowany przez sądy administracyjne, polega na kontroli działalności administracji publicznej, obejmującej orzekanie w sprawach sądowoadministracyjnych ze skarg między innymi na decyzje administracyjne. Sądy administracyjne, oprócz badania zgodności z prawem zaskarżonych aktów (decyzji, postanowień), powinny dążyć do końcowego załatwienia sprawy. W celu realizacji tych celów, ustawodawca dał wojewódzkim sądom administracyjnym rozpoznającym sprawy w pierwszej instancji, m. in. takie instrumenty, jak te określone w art. 134 § 1 P.p.s.a.. Zgodnie z art. 134 § 1 P.p.s.a. sąd rozstrzygając w granicach danej sprawy, nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w skardze podstawą prawną. Sąd może też w celu usunięcia naruszenia prawa i jeżeli jest to niezbędne dla końcowego załatwienia sprawy, stosować środki przewidziane ustawą w stosunku do aktów lub czynności, wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach danej sprawy.

Naruszenie przepisu art. 134 § 1 P.p.s.a. może nastąpić w przypadku, gdy sąd pierwszej instancji nie zauważy niewskazanego w skardze naruszenia prawa przez organy administracji orzekające w sprawie, albo rozpozna sprawę, wykraczając poza jej granice. Rozstrzygnięcie "w granicach danej sprawy" oznacza, że sąd nie może uczynić przedmiotem rozpoznania legalności innej sprawy administracyjnej niż ta, w której wniesiono skargę (por. A. Kabat, Komentarz do art. 134 [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LEX 2013).

Analiza zaskarżonego wyroku nie wskazuje, by Sąd pierwszej instancji rozpoznał inną sprawę niż ta, w której wydano zaskarżone rozstrzygnięcia. Niezwiązany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w skardze podstawą prawną, trafnie uznał, że w realiach sprawy, decyzja wypracowana w drodze postępowania mediacyjnego, w całości uwzględnia żądanie strony. Z materiału aktowego jednoznacznie wynika, że żądaniem skarżącej było przywrócenie statusu studenta. Zaskarżona decyzja w całości uwzględnia to żądanie, przywraca skarżącej status studenta i kształtuje przez to sytuację prawną w tym zakresie, czyli rozstrzyga sprawę, co do jej istoty. Sąd wprawdzie podzielił zarzut, że zaskarżona decyzja nie spełnienia wymogów określonych przepisem art. 107 k.p.a. Trafnie przy tym uznał, że nie może on odnieść zamierzonego skutku, gdyż uchybienie to pozostaje bez wpływu na istotę rozstrzygnięcia. Dla oceny zarzutu naruszenia art. 107 k.p.a. istotny był fakt, że zaskarżona decyzja została wydana w wyniku ustaleń mediacyjnych. Dlatego wymagania zawarte w tym przepisie należy oceniać poprzez pryzmat celu i funkcji instytucji mediacji. Analiza protokołu z posiedzenia, z dnia [...] sierpnia 2013 r., wskazuje, że wszystkie dokonane ustalenia znalazły odzwierciedlenie w zaskarżonej decyzji. Nadto Sąd zasadnie wskazał, że zgodnie z art. 161 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 1990 r. Nr 65, poz. 385) do decyzji podjętych przez organy uczelni w indywidualnych sprawach studenckich, a także w sprawach nadzoru nad działalnością organizacji studenckich oraz samorządu studenckiego, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a., polega na zachowaniu przez organ minimum procedury administracyjnej, niezbędnej do załatwienia sprawy oraz zapewnienia gwarancji procesowych wynikających z przepisów k.p.a.

W świetle powyższych rozważań nie można podzielić zarzutu kasacji przekroczenia przez Sąd pierwszej instancji zasady zaufania do organów władzy publicznej, zasady prawdy obiektywnej i zasady informowania strony. Przyjęta w sprawie faktyczna podstawa rozstrzygnięć ustalona została z uwzględnieniem wymogów wynikających z przepisów art. 7, art. 8, art. 9 k.p.a. Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że okoliczności faktyczne zostały ustalone, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ma walor kompletności, zaś jego ocena nie nosi znamion dowolności. W związku z tym również pozbawiony jest doniosłości prawnej zarzut naruszenia art. 133 § 1 P.p.s.a. Przepis ten stanowi, że sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy. Podstawą orzekania sądu jest materiał zgromadzony przez organy w toku całego postępowania przed tymi organami oraz przed sądem. Obowiązek wydania wyroku na podstawie akt sprawy oznacza zakaz wyjścia poza materiał znajdujący się w aktach sprawy. Należy odróżnić poddanie sądowej kontroli działalności administracji publicznej na podstawie innego materiału niż akta sprawy od wydania wyroku na podstawie akt sprawy, z przyjęciem odmiennej oceny materiału dowodowego zawartego w tych aktach. Z przepisu tego wynika, więc nakaz wyprowadzania oceny prawnej na gruncie faktów i dowodów znajdujących odzwierciedlenie w aktach sprawy (por. wyrok NSA z dnia 19 października 2010 r., sygn. akt II OSK 1645/09 - Lex nr 746707). Wbrew zarzutom skargi Sąd pierwszej instancji, wydając wyrok, wziął pod uwagę cały zgromadzony w sprawie materiał aktowy i z niego wyprowadził właściwe wnioski i oceny. Wydał rozstrzygnięcie na podstawie akt administracyjnych, jak i sądowoadministracyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem materiału aktowego z przeprowadzonego postępowania mediacyjnego.

Nie można także podzielić zarzutu skargi naruszenia zaskarżonym wyrokiem art. 153 P.p.s.a. Zgodnie z treścią art. 153 P.p.s.a. ocena prawna i wskazania, co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. W pojęciu "ocena prawna" mieści się przede wszystkim wykładnia przepisów prawa materialnego i procesowego. Wykładnia w tym sensie zmierza do wyjaśnienia istotnej treści przepisów prawnych i sposobu ich zastosowania w konkretnym wypadku w związku z rozpoznawaną sprawą. Wskazania, co do dalszego postępowania stanowią z reguły konsekwencje oceny prawnej. Dotyczą one sposobu działania w toku ponownego rozpoznania sprawy i mają na celu uniknięcie błędów już popełnionych oraz wskazanie kierunku, w którym powinno zmierzać przyszłe postępowanie dla uniknięcia wadliwości w postaci np. braków w materiale dowodowym lub innych uchybień procesowych. Nadto sformułowanie, że "ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd" oznacza, że ilekroć dana sprawa będzie przedmiotem rozpoznania przez ten sąd, będzie on związany ocena prawną wyrażoną w tym orzeczeniu, jeżeli nie zostanie ono uchylone lub nie ulegną istotnej zmianie przepisy.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę na ocenę prawną zawartą we wcześniejszych wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sprawa o skreślenie skarżącej z listy studentów była bowiem trzykrotnie rozpoznawana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (sprawy o sygn. akt: III SA/Gd 152/09, III SA/Gd 148/10 oraz III SA/Gd 221/11). Była również objęta postępowaniem przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w Warszawie w sprawie sygn. akt I OSK 146/11 w związku z wywiedzioną skargą kasacyjną od orzeczenia zapadłego w sprawie sygn. akt III SA/Gd 148/10. Trafnie, w ocenie składu orzekającego NSA, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że przedmiotem skargi i zarazem kontroli sądowej była decyzja Rektora Uniwersytetu [...] z dnia [...] września 2013 r., która została wydana w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu mediacyjnym. W tym kontekście procesowym przeanalizował ocenę prawną zawartą we wszystkich dotychczas wydanych wyrokach i słusznie uznał, że w realiach sprawy będącej przedmiotem osądu, jest związany wytycznymi i ocenami zawartymi w poprzednich orzeczeniach.

Nie można się również zgodzić ze skarżącą, że Sąd pierwszej instancji naruszył art. 151 w związku z art. 145 § 1 pkt. 1 lit. c) P.p.s.a., ponieważ są to przepisy wzajemnie się wykluczające. Wojewódzki Sąd Administracyjny słusznie nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi, w związku, z czym skargę oddalił - a więc prawidłowo zastosował art. 151 P.p.s.a. Nadto należy mieć na uwadze, że przepis art. 151 P.p.s.a. jest tzw. przepisem wynikowym; warunkiem jego zastosowania jest spełnienie hipotezy w postaci odpowiednio stwierdzenia czy niestwierdzenia przez sąd naruszeń prawa przez organ administracji publicznej. Jeżeli z wyroku wynika, że Sąd pierwszej instancji nie dopatrzył się naruszenia prawa, to Naczelny Sąd Administracyjny nie może zarzucić oddalającemu skargę Sądowi pierwszej instancji naruszenia art. 151 P.p.s.a., gdyż takie rozstrzygnięcie jest zgodne z dyspozycją stosowanych przez Sąd pierwszej instancji norm prawnych.

Całkowicie chybiony jest zarzut naruszenia, jako przepisów postępowania, art. 2 Konstytucji w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 77 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 6 k.p.a w zw. z art. 7 k.p.a. i art. 8 k.p.a. i art. 9 k.p.a. Sąd administracyjny prowadzi postępowanie w oparciu o przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Wskazane przepisy Konstytucji i Kodeksu postępowania administracyjnego nie stanowią przepisów postępowania przed sądami administracyjnymi.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt