Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Mariusz Kotulski (spr.) Sędziowie: WSA Magda Froncisz WSA Paweł Darmoń Protokolant: st. ref. Urszula Czerwińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 maja 2015 r. sprawy ze skarg Stowarzyszenia [...] " z siedzibą w B. , I.K. , D.B. oraz K.S. i W.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 7 stycznia 2015 r., znak: [...] w przedmiocie ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko pn. "wznowienie eksploatacji odkrywkowej złoża dolomitów "[...] " w miejscowości B. , gmina T. " I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana.

W toku ponownego rozpoznania sprawy, Burmistrz Miasta T. decyzją z dnia 22.08.2014r.(znak: [...] ) ustalił środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko pn. "Wznowienie eksploatacji odkrywkowej złoża dolomitów "[...]" w miejscowości B. , gmina T. ", jednocześnie określając rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia.

W uzasadnieniu przedstawiono przebieg prowadzonego od 2010r. postępowania w sprawie, wskazując na ostatnią decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 6.05.2013r. (znak: [...] ) oraz na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 13.11.2013 r. (sygn. akt II SA/Kr 848/13). Oba przytoczone wyżej rozstrzygnięcia stały się podstawą wydania ww. decyzji Burmistrza Miasta T. , która została zaskarżona do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia WSA wskazał m.in., że w postępowaniu odwoławczym wystąpiły istotne uchybienia dotyczące nieprawidłowego rozstrzygnięcia w zakresie wniesionych odwołań przez osoby nie będące stronami postępowania oraz błędnie (wewnętrznie sprzecznie) oznaczonego kręgu stron postępowania. W odniesieniu do decyzji organu I instancji, Sąd administracyjny podtrzymał stanowisko SKO, w którym stwierdzono uchybienia dotyczące braku udziału społeczeństwa przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, a także nieprzeprowadzenie oceny ekspertyzy Katedry i Kliniki Laryngologii [...] Uniwersytetu Medycznego w K. oraz jej wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Kolejne uwagi WSA dotyczyły nienależytego wyjaśnienia w uzasadnieniu decyzji organu I instancji kwestii hałasu i innych immisji generowanych przez poruszenie się ciężkich pojazdów z ładunkiem lub bez na drodze technologicznej.

W toku postępowania przez organem I instancji, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ) postanowieniem z dnia 9.05.2011r. ponownie uzgodnił pozytywnie warunki realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia w zakresie ochrony środowiska.

Następnie, zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy, Burmistrz obwieszczeniem z dnia 27.05.2014 r. podał do publicznej wiadomości informację o przystąpieniu do ponownego przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko przedmiotowego przedsięwzięcia oraz o możliwości zapoznania się z dokumentacją sprawy i możliwości składania uwag i wniosków. W wyznaczonym dla społeczeństwa terminie na składanie uwag i wniosków do Wydziału Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa zgłosiła się w dniu 2.06.2014 r. D.B. - Prezes Stowarzyszenia [...] " w celu zapoznania się z dokumentacją sprawy. W wyznaczonym czasie nie wpłynęły do Burmistrza żadne uwagi i wnioski społeczeństwa oraz stron postępowania.

W oparciu o zebrany materiał dowodowy, Burmistrz dokonał ponownej weryfikacji stron postępowania. Uwzględniając teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie oraz obszar, na który oddziaływać będzie przedsięwzięcie (określone jako obszar górniczy i teren górniczy), organ administracyjny uznał za strony postępowania właścicieli działek znajdujących się w tych obszarach. Ponadto za strony postępowania uznano Stowarzyszenie "[...] " oraz Fundację "[...] " z siedzibą w W.

W związku z warunkiem zawartym w postanowieniu RDOS w K. z dnia 9.05.2014r. uzgadniającym w zakresie ochrony środowiska przedmiotowe przedsięwzięcie, mówiącym iż należy wykonać ekspertyzę techniczną i geotechniczną oceniającą stan budynku mieszkalnego znajdującego się najbliżej miejsca eksploatacji (na pierwszej z najbliżej położonych działek), przyznano również status stron postępowania A.S. i W.S. współwłaścicielkom działek nr [...] ,[...] ,[...] uznając ich interes prawny. Na działkach tych znajduje się bowiem najbliżej położony budynek mieszkalnych, który ma zostać objęty ww. ekspertyzą. Wybór tego obiektu do przeprowadzenia ekspertyzy uzasadnia również stanowisko powołanego biegłego mgr inż. R.B. zawarte w jego opinii.

W odniesieniu do złożonych w toku prowadzonego postępowania wniosków i odwołań osób, które wnosiły o przyznaje statusu stron postępowania Burmistrz nie znalazł podstaw do ich uwzględnienia.

Odwołanie od decyzji organu i instancji wnieśli: Stowarzyszenie [...] ", I.K. , D.B. , K. i W.S.

Samorządowe Kolegium odwoławcze w K. , rozstrzygnięciem z dnia 7 stycznia 2015r. ([...] ), działając na podstawie art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (tj. Dz.U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.), par 3 ust. 1 pkt 40 lit. a Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 09.11.2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. 2004, Nr 257, poz. 2573 z późn. zm.) w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 09.11.2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2010, Nr 213, póz. 1397) oraz na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 oraz art. 138 § 1 pkt 3 w zw. z art. 28 oraz art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. 2013 poz. 267 z późn. zm.) umorzyło postępowanie w stosunku do I.K. , D.B. oraz K. i W.S. oraz utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazano, że organ I instancji przy ustaleniu ww. warunków wziął pod uwagę wszystkie wnioski i uwagi zgłoszone przez strony postępowania oraz społeczeństwo, a w szczególności:

- określił warunki prowadzenia eksploatacji w sposób umożliwiający dochowanie wyznaczonych przez biegłego stref oddziaływania robot strzałowych i wyznaczonego terenu górniczego, gwarantujące ochronę obiektów i nieruchomości znajdujących się poza terenem górniczym;

- wskazał, że rzeczywisty zasięg stref oddziaływania robót strzałowych nie może przekroczyć zasięgu wskazanego przez biegłego w opinii z maja 2012 r.;

- nałożył obowiązek przeprowadzenia pomiarów kontrolnych w chwili rozpoczęcia eksploatacji w celu określenia rzeczywistego zasięgu stref oddziaływania robót strzałowych oraz wskazał, w jaki sposób należy te pomiary przeprowadzić;

- wskazał wariant alternatywny drogi dojazdowej do terenu eksploatacji poza terenami zamieszkałymi, w celu skrócenia drogi i odsunięcia jej od zabudowy mieszkaniowej;

- określił parametry dla wewnętrznej drogi technologicznej i drogi publicznej, termin przystosowania drogi technologicznej do prowadzenia działalności, wskazał konieczność obsadzenia drogi roślinnością oraz utworzenia wału ziemnego, zalecił utrzymywanie dróg w czystości i dobrym stanie technicznym, określił miejsce lokalizacji wodnej myjki samochodowej oraz mobilnej kruszarki, w celu jak największego ograniczenia emisji hałasu i zapylenia związanego z transportem urobku;

- wskazał sposób postępowania z odpadami, paliwami, olejami i smarami, określił stan sprzętu i środków transportowych, które mogą być wykorzystywane w trakcie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia w celu zabezpieczenia środowiska wodno-gruntowego przed ewentualnym zanieczyszczeniem;

- określił godziny funkcjonowania zakładu od 6:00 do 22:00 na dwie zmiany przez 5 dni w tygodniu, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, ograniczając jednocześnie czas trwania wszelkich prac wydobywczych oraz transportu urobku do godziny 20:00;

- nałożył na wnioskodawcę obowiązek prowadzenia stałego monitoringu oddziaływania robót strzałowych na otoczenie w oparciu o opracowany projekt, wskazał na konieczność prowadzenia monitoringu wpływu eksploatacji na Skałkę [...] , a także zobowiązał go do ekspertyzy technicznej i geotechnicznej oceniającej stan zachowania obiektu budowlanego położonego najbliższej miejsca eksploatacji złoża oraz Skałki [...]

- zobowiązał inwestora do przeprowadzenia w okresie rozruchu zakładu górniczego kontrolnych badań i pomiarów w środowisku w zakresie emisji drgań, hałasu, zapylenia i substancji pochodzących ze spalania paliw.

W ocenie SKO, przeprowadzona przez organ I instancji prawidłowa ocena oddziaływania na środowisko oraz dokonane uzgodnienie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia przez RDOS nie wykazały, że realizacja przedsięwzięcia spowoduje naruszenie równowagi przyrodniczej na objętym nim terenie, w związku z powyższym Burmistrz nie stwierdził potrzeby nałożenia na wnioskodawcę konieczności wykonania kompensacji przyrodniczej.

W konsekwencji swoich rozważań organ odwoławczy uznał, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla każdego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko jest odpowiedzią na zagadnienie, czy planowana inwestycja przy określonych założeniach może być realizowana na wskazanym obszarze. Jednocześnie określa "graniczne" warunki, których spełnienie gwarantuje brak ponadnormatywnego oddziaływania inwestycji na środowisko. Zdaniem SKO, analiza decyzji Burmistrza Miasta T. wypełnia te przesłanki.

Odnosząc się do zarzutów zawartych w odwołaniu od decyzji SKO z 6.05.2014 r. oraz do wyroku WSA z dnia 13.11.2013 r. organ II instancji stwierdził, co następuje:

W zakresie powstawania stref zagrożeń takich jak: strefa rozrzutu odłamków skalnych, strefa drgań sejsmicznych i strefa powietrznej fali uderzeniowej, wskazano, iż szczegółowe ustalenia w tej kwestii będą przedmiotem późniejszego opracowania tj. planu ruchu zakładu górniczego zatwierdzonego przez organ nadzoru górniczego (właściwego dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego). Niemniej w decyzji organu I instancji, zostało uzgodnione, iż wpływ przedsięwzięcia związany z pracą wiertnicy podczas wiercenia otworów strzałowych związany jest z powstaniem stref zagrożeń takich jak: strefa rozrzutu odłamków skalnych, strefa drgań sejsmicznych i strefa powietrznej fali uderzeniowej, która zmyka się w promieniu do 200-300 m wokół granic projektowanego obszaru górniczego. Szczegółowe ustalenia tej kwestii winno być przedmiotem późniejszego opracowania tj. planu ruchu zakładu górniczego zatwierdzonego przez organ nadzoru górniczego. Na etapie planu ruchu górniczego będą dostosowane również parametry takie jak m.in. ilość otworów, zabiór, odległość między otworami itd. - które będą stanowiły dokumentację strzałową, a następnie po jego zatwierdzeniu rygorystycznie kontrolowane przez organ nadzoru górniczego. Podczas funkcjonowania przedsięwzięcia zastosowana zostanie mobilna kruszarka służąca do wstępnego kruszenia w celu pełnego wykorzystania środków transportu, wtórna przeróbka mechaniczna realizowana będzie w funkcjonującym zakładzie przeróbczym, oddalonym o ok. 1,8 km od terenu przedsięwzięcia.

W wyniku przeprowadzonej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w celu wyeliminowania uciążliwości związanej z ruchem pojazdów wożących urobek (hałas, pył i gazy spalinowe), wyznaczony został wariant alternatywny transportu. Na wnioskodawcę nałożono obowiązek wykonania nowej drogi technologicznej, przebiegającej równolegle do ulicy [...] po działkach stanowiących własność Wnioskodawcy, z wyjazdem na ul. [...] w miejscu gdzie nie występują budynki mieszkalne. Droga ta przed przystąpieniem do eksploatacji zostanie wyprofilowana, utwardzona masą bitumiczną, a także miejscami poszerzona by zwiększyć bezpieczeństwo ruchu na tym odcinku. Przyjęte w decyzji Burmistrza Miasta T. rozwiązanie skróciło odcinek transportu i znacznie odsunęło trasę przejazdu od budynków mieszkalnych, eliminując tym samym główny czynnik pogarszający warunki mieszkaniowe okolicy. W ocenie organu odwoławczego, wykazano również, że pomimo transportu urobku, ze względu na niewielkie obciążenie drogowe przez pojazdy innych użytkowników emisja gazów spalinowych (przede wszystkim tlenków azotu) oraz pyłu nie przekroczy standardów jakości powietrza.

Zmiana trasy przejazdu, zarówno ze względu na skrócenie odcinka transportu jak i znaczne odsunięcie trasy przejazdu od domów mieszkalnych jest najkorzystniejszym rozwiązaniem znacznie eliminujące główny czynnik pogarszający warunki mieszkaniowe okolicy terenu górniczego. Ponadto prowadzenie prac wydobywczych oraz transportu wyłącznie w dniach od poniedziałku do piątku, ma istotne znaczenie dla komfortu osób mieszkających oraz weekendowych wycieczek pieszych i rowerowych.

W zakresie oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne, SKO za organem I instancji stwierdziło, że eksploatacja nie płynie na warunki hydrogeologiczne regionu.

Następnie organ II instancji wskazał, że w zakresie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i otoczenie wynikające w szczególności z prowadzenia robót strzałowych - w charakterystyce przedsięwzięcia - przewidziano utworzenie na etapie wniosku koncesyjnego (podobnie jak w przypadku obszaru górniczego) terenu górniczego "[...] ". Powierzchnia projektowanego terenu górniczego wynosi około 50,55 ha, z czego w granicach administracyjnych miejscowości B. znajduje się 33,64 ha, natomiast w pozostałym zakresie około 16,91 ha. Grunty te nie są zabudowane. Fizycznie stanowią użytki zielone o charakterze rolnym lub łąki, częściowo lasy mieszane. Ze względu na odległość samego zakładu od najbliższej zabudowy mieszkaniowej hałas generowany podczas codziennych prac wydobywczych nie będzie powodować przekroczeń dopuszczalnego poziomu dźwięku na terenach chronionych akustycznie. Ze względu na znikomy czasookres przy detonacji ładunków wybuchowych oraz ich niewielką częstotliwość, tego typu natężenie nie będzie powodować uciążliwości akustycznej.

Dalsze zarzuty podniesione w odwołaniu dotyczyły obiektów mieszkalnych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie wyznaczonego terenu górniczego. Jak wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy żaden z obiektów mieszkalnych nie znajduje się w terenie górniczym. Z uwagi jednak na liczne protesty mieszkańców organ I instancji nałożył na Inwestora obowiązek wykonania ekspertyzy technicznej i geotechnicznej oceniającej stan najbliższego budynku mieszkalnego oraz jego zachowania w momencie rozpoczęcia eksploatacji oraz po roku od jej uruchomienia.

Zgodnie z definicją terenu górniczego zawartą w art. 3 Prawa Geologicznego i Górniczego obiekty leżące poza granicami terenu górniczego są z definicji chronione, stąd na tym etapie przyjęcie dodatkowych uwarunkowań ochrony "[...] " oraz obiektów budowlanych leżących poza terenem górniczym jest nieuzasadnione. Profilaktycznie zalecono jednak przy rozpoczęciu robót strzałowych, badanie intensywności drgań dla obiektów chronionych w tym przypadku Skałki [...] i najbliższego budynku mieszkalnego. Kwestia wyboru nieruchomości do prowadzenia monitoringu, budziła zastrzeżenia WSA, dlatego też Burmistrz wskazując budynek położony na terenie działek nr [...] ,[...] ,[...] wziął pod uwagę zapisy zawarte w opinii biegłego Pana mgr inż. mgr inż. R.B. oraz zapisy postanowienia RDOS, które jednoznacznie wykazały, że ekspertyza będzie wykonana ze względu na liczne protesty mieszkańców i ma charakter profilaktyczny, a zatem brak jest podstaw do przyjmowania innych kryteriów wyboru.

W odniesieniu do przedłożonej przez Stowarzyszenie [...] "" ekspertyzy pn. "Odniesienie się do wpływu hałasu na mieszkańców terenów sąsiadujących z planowanym terenem górniczym kamieniołomu dolomitu w B. ", wykonanej przez specjalistów z Katedry i Kliniki Laryngologii [...] Uniwersytetu Medycznego w K. należy stwierdzić, iż jest to opracowanie dydaktyczne i w związku z tym przedmiotowa ekspertyza nie stanowi nowej wiedzy, która mogłaby ułatwić bądź podważyć przeprowadzone obliczenia i ujęte w raporcie i suplemencie analizy, stąd nie wpływa na dotychczasową ocenę dokonaną przez organ I instancji.

Uwzględniając warunki geologiczno-górnicze eksploatacji trafnie przyjęto, iż po zakończeniu eksploatacji kierunkiem rekultywacji będzie kierunek rekreacyjno-leśny.

Dalej wskazano, że w zakresie prowadzenia robót strzałowych zarówno inwestor jak i Burmistrz Miasta T. wystąpili o wykonanie ekspertyzy w zakresie przedstawienia oceny oddziaływania robót strzałowych na otoczenie, podczas eksploatacji odkrywkowej złoża dolomitów "[...] w miejscowości B. Zostały wykonane dwie niezależne ekspertyzy dotyczące robót strzałowych. Wyznaczone zostały w nich zasięgi oddziaływania nimi powodowane. Zasięg oddziaływania stref: rozrzutu odłamków skalnych, drgań parasejsmicznych, powietrznej fali uderzeniowej nie przekroczą 200 m (przy odpalaniu długich otworów) oraz 300 m (przy odpalaniu zwykłych otworów) od miejsca prowadzenia robót w obszarze przewidzianym do ich stosowania. Przy prowadzeniu robót strzałowych na pozostałym obszarze przewidzianym do eksploatacji, zasięgi wszystkich stref zagrożenia nie przekroczą 200 m. Plan ruchu zweryfikuje przyjęte założenia oraz doprecyzuje i dostosuje wielkości oraz rodzaje ładunków, sposobu prowadzenia prac wydobycia - tak, aby obszar oddziaływania zamknął się w granicach analizowanych podczas procedury oceny oddziaływania na środowisko.

Na koniec SKO stwierdziło, że przeprowadzona przez organ I instancji analiza przedłożonego wniosku, raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, jego uzupełnieniach i wykonanych ekspertyz wskazała, że przy spełnieniu warunków zawartych w ww. raporcie oraz w postanowieniu RDOŚ realizowane przedsięwzięcie nie będzie powodować ponadnormatywnych uciążliwości dla środowiska.

Ponadto organ odwoławczy uznał, iż wnoszący odwołanie – I.K., D.B. , oraz K. i W.S. nie są stronami przedmiotowego postępowania. W toku postępowania ustalono bowiem, iż działki nr [...] ,[...] stanowiące własność W.S. znajdują się poza obszarem górniczym i nie nastąpi zatem negatywne na nie oddziaływanie. Ustalono również, że transport kruszywa ul. [...] nie będzie oddziaływał na nieruchomość położoną przy ul. [...] , której właścicielem jest I.K. a także na nieruchomość położoną przy ul. [...] , której właścicielem jest D.B. .

Z opisanych powyżej przyczyn, pisma złożone przez ww. osoby, które nie są stronami przedmiotowego postępowania, ocenione zostało jako niedopuszczalne z przyczyn podmiotowych, co mając na uwadze, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. orzekło jak na wstępie i umorzyło postępowanie w tym zakresie.

Na powyższe rozstrzygnięcie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wnieśli: D.B. , I.K. , K. i W.S. oraz Stowarzyszenie [...] ", wnosząc o jego uchylenie.

D.B. w swojej skardze zarzuciła organom nieuwzględnienie jej interesu ani prawnego ani faktycznego w związku z hałasem, immisją pyłu oraz drganiami od transportu.

Wskazała, że transport będzie prowadzony w pobliżu jej posesji. Nie zgodziła się z zawartym w decyzji organu I instancji stwierdzeniem, że droga technologiczna przebiegać będzie z dala od zabudowań mieszkalnych. Zarzuciła organowi, iż nie załączył mapy z naniesioną drogą. W ocenie skarżącej, wyjazd z drogi technologicznej będzie na wprost posesji przy ul.[...] .

W następnej kolejności skarżąca zarzuciła, że prezentację poziomu hałasu od transportu przeprowadzono w taki sposób, że nie wiadomo jakie są poziomy hałasu, jakiej wielkości, w którym miejscu, nie naniesiono ich wielkości na mapę z granicami posesji. Również pominięto kwestię drgania i zapylenia. Wskazała również na sprzeczność miedzy twierdzeniami inwestora, który podał, że nie będzie żadnych oddziaływań, gdy tymczasem z raportu wynika, że jednymi z najbardziej uciążliwych oddziaływań będę te od transportu.

Dalej skarżąca podniosła, że na załączniku graficznym nr [...] do suplementu wskazano zasięg hałasu od asfaltowania odcinka drogi technologicznej wzdłuż wyrobiska (jedna z wcześniejszych wersji drogi, która nigdy jednoznacznie nie została wykreślona z prowadzonego postępowania) - załącznik do skargi. Oddziaływanie ponadnormatywne będzie sięgać poza ul. [...] na działki sąsiednie. Skarżąca zażądała wyjaśnienia dlaczego takiego oddziaływania nie podano przy ostatniej alternatywie drogi technologicznej usytuowanej naprzeciw jej posesji. W jej ocenie, skoro od asfaltowania drogi jest tak wielkie oddziaływanie, to dlaczego nie ma żadnego oddziaływania od ciężkiego transportu samochodów z urobkiem lub bez. Zdaniem skarżącej, przedłożone obliczenia hałasu zostały celowo tak sformułowane, aby wyeliminować udział stron.

Skarżąca wskazała również na zbagatelizowanie przez organ prowadzący rozpatrzenia sprawy hałasu impulsywnego, podania jego wielkości wraz z rozprzestrzenianiem się. Zachodzą obawy, że mieszkańcy jej posesji usytuowanej 350m od miejsca wybuchu, też mogą być narażeni na zagrożenie życia i zdrowia. Najbliższe miejsce prowadzenia robót strzałowych powinno być tak usytuowane w stosunku do istniejących budynków, aby nie powodowało wielkością poziomu hałasu zagrożenia życia i zdrowia mieszkańców.

Skarżąca I.K. także nie zgadza się z pominięciem jej udziału w toczącym się postępowaniu. Jej zdaniem organ administracyjny bezpodstawnie przychylił się do wniosku inwestora, że na 200 m zakończa się wszelkie oddziaływania szkodliwe inwestycji, zwłaszcza ponadnormatywne. Uzasadniając swój interes prawny w sprawie wskazała: fakt wyjazdu wielotonowych ciężarówek na drogę Skalną 45 m od elewacji jej domu mieszkalnego co kilka minut (raport) od 6.00 do 20.00 przez pięć dni w tygodniu, generowany pył, hałas i zanieczyszczenie.

Skarżąca za nieprawdziwe uważa zawarte w zaskarżonej decyzji SKO stwierdzenie, że na wnioskodawcę nałożono obowiązek wykonania drogi technologicznej z wyjazdem na ul. [...] w miejscu, gdzie nie występują budynki mieszkalne. Wielokrotnie bowiem udowadniała, że wyjazd z drogi technologicznej na ulicę [...] czyli najbardziej newralgiczny punkt transportu (hamowanie, postój, myjka samochodowa, ruszanie samochodów, stanie na biegu) jest 45 m od jej i tylko trochę więcej od drugiego budynku mieszkalnego.

W dalszej części skargi zwróciła uwagę na fakt, że w załącznikach graficznych nr 5 (5.1 ... 5.6) – mapa oddziaływań hałasu - widać, że oddziaływanie ponadnormatywne hałasu będzie poza terenem górniczym inwestora. Między innymi wskazano na mapie - załączniku nr [...] - oddziaływanie hałasu z asfaltowania drogi technologicznej (wcześniejszej drogi technologicznej), iż hałas powyżej 55 decybeli oddziaływuje na sąsiednie działki. Jej zdaniem, podobny wykres można "przenieść" w miejsce wyjazdu ciężarówek z aktualnie powstałej drogi technologicznej na ul. [...] . Po przeniesieniu izofon wyraźnie widać, że na jej działce [...] będzie hałas powyżej 55 decybeli, co wskazuje to na interes prawny skarżącej w rozpatrywanej sprawie.

Na końcu skargi stwierdziła, że ani przebieg nowej drogi technologicznej, ani oddziaływanie hałasu nie zostało w ogóle uwzględnione i rozpatrzone przez SKO.

Stowarzyszenie [...] " w swojej skardze wskazało, że SKO w przedmiotowej sprawie nie wnosi niczego nowego do prowadzonej sprawy, a w decyzji Burmistrza i SKO całkowicie pominięto uwagi zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13.11.2013r. sygn. akt II SA/Kr 848/13 (między innymi dowolność wyboru nieruchomości podlegającej ocenie technicznej i monitoringowi, nie przeprowadzenie przez organ I instancji oceny ekspertyzy Katedry i Kliniki Laryngologii w sprawie hałasu wraz z odniesieniem się do wpływu hałasu na mieszkańców terenów sąsiadujących z zamierzeniem górniczym nie wyjaśniono kwestii hałasu i innych immisji generowanych przez poruszanie się ciężkich pojazdów z ładunkiem i bez na drodze technologicznej i wyjeździe na ul. [...] .

Nadto zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucono naruszenie art.7, 77, 8, 9, 10, 11, 107, 64, 28 kodeksu postępowania administracyjnego, Ustawy prawo ochrony środowiska (obowiązek zapobiegania i przewidywania negatywnego oddziaływania na środowisko, określonego w zasadzie przezorności), Konstytucji oraz złamanie zasad wyrażonych w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (art.37, 85).

W uzasadnieniu Stowarzyszenie przedstawiło szeroką argumentację na poparcie swoich racji, w części pokrywającą się one z twierdzeniami zawartymi w skargach ww. skarżących.

Z kolei K. i W.S. zaskarżonej decyzji zarzucili naruszenie:

- przepisów postępowania, które miało istotny wynik w sprawie, tj. art. 7,

art.8, art.77 i art.80 w związku z art. 136, 140 i 145 § 1 pkt 1 oraz pkt 4 Kodeksu

postępowania administracyjnego, poprzez rozpatrzenie sprawy w oparciu o akta

organu pierwszej instancji nie zawierające kluczowej dla przedmiotowej sprawy

ekspertyzy dotyczącej emisji i oddziaływania hałasu ciągłego oraz hałasu impulsowego która, zgodnie z zaleceniem SKO w decyzji z dn. 28.09.2012r., znak:

[...]

- błędną interpretację art.28 k.p.a.

- całkowicie pominięcie w decyzji Burmistrza i SKO uwag zawartych w wyroku

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13.11.2013r. sygn. akt II SA/Kr

848/13 (między innymi dowolność wyboru nieruchomości podlegającej ocenie

technicznej i monitoringowi, nie przeprowadzenie przez organ I instancji oceny

ekspertyzy Katedry i Kliniki Laryngologii w sprawie hałasu wraz z odniesieniem

się do wpływu hałasu na mieszkańców terenów sąsiadujących z zamierzeniem

górniczym, nie wyjaśnienie kwestii hałasu i innych emisji generowanych przez ruch

ciężkich pojazdów z ładunkiem i bez na drodze technologicznej i wyjeździe na ul.

[...] .

Organ odwoławczy w dopowiedzi na skargi wniósł o ich oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r., nr 153, poz. 1269 ze zmianami) Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Na podstawie art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012, poz. 270 ze zm.) dalej zwana w skrócie P.p.s.a. sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie (§1). Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje między innymi orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (§ 2 ).

Ponadto na podstawie art. 134 § 1 P.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem skarg w czterech sprawach połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia była decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 7 stycznia 2015r. utrzymująca w mocy decyzję Burmistrza Miasta T. z dnia 22.08.2014r. ustalającą środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko pn. "Wznowienie eksploatacji odkrywkowej złoża dolomitów "[...] " w miejscowości [...] , gmina T."

Biorąc pod uwagę powyższe reguły sądowej kontroli administracji publicznej, Sąd uznał, że w niniejszej sprawie organ odwoławczy nie podjął właściwych w zaistniałych okolicznościach ustaleń, uzasadniających zastosowanie art. 28 w związku z art. 138 § 1 pkt 3 K.p.a., dla umorzenia postępowania odwoławczego ze względu na brak interesu prawnego osób kwestionujących decyzję organu I instancji.

Na wstępie rozważań wypada zaznaczyć, że przedmiotem sporu pomiędzy stronami niniejszego postępowania sądowego jest ocena instytucji interesu prawnego na gruncie przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. z 2013r. Dz. U. nr 1235 ze zm.). Strony skarżące kwestionują stanowisko SKO odmawiające przyznania im statusu strony postępowania administracyjnego w sprawie wszczętej z wniosku A.K. .

W ocenie Sądu, przedstawiona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze argumentacja przemawiająca za odmówieniem ww. osobom statusu strony postępowania w sprawie o ustalenie środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko nie jest przekonująca.

Zatem w pierwszej kolejności rozważyć należało kwestię legitymacji procesowej: D.B. , I.K. , K. i W.S. .

Należy zauważyć, że brak jest regulacji prawnej pojęcia "strony postępowania" w ustawie z dnia 3.10.2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Odnieść się zatem należy do legalnej definicji strony postępowania administracyjnego zawarta jest w art. 28 K.p.a., zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Trzeba mieć przy tym na uwadze, że zaskarżona decyzja podjęta została w postępowaniu administracyjnym związanym z oceną oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a jej podstawy materialne, procesowe i kompetencyjne regulują przepisy art. 71-87 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zatem z ustawy tej wynikać powinien przede wszystkim interes prawny pozwalający na przyjęcie, iż określonemu podmiotowi przysługuje uprawnienie świadczące o jego interesie prawnym w rozumieniu art. 28 K.p.a. Przepis art. 82 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy stanowi o obowiązku określenia przez właściwy organ w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, warunków wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich. Ograniczenia te są możliwe do sformułowania, gdyż do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należy dołączyć: w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko - raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (art. 74 ust. 1 pkt 1 ustawy) oraz poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej obejmującej przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, obejmujące obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie. Odnotować jeszcze należy, że uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych: przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (art. 71 ust. 2 pkt 1 ustawy) oraz dla przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (art. 71 ust. 2 pkt 2 ustawy).

Okolicznością istotną z punktu widzenia prawa materialnego jest oddziaływanie inwestycji na środowisko. Dla ustalenia stron postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, innych, niż wnioskodawca (podmiot planujący podjęcie realizacji przedsięwzięcia, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy), konieczne jest ustalenie terenu objętego oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Z przywołanych przepisów art. 72 ust. 2 pkt 1, art. 74 ust. 1 pkt 1 i art. 82 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wynika, że chodzi o każde oddziaływanie, a nie tylko takie, które przekracza określone normy (por. Krzysztof Gruszecki "Komentarz do art. 73 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko", LEX/ 2013, teza 4 i 5).

W wyroku z dnia 15.07.2009 r. w sprawie IISA/Rz 114/09 (Lex 553184) WSA w Rzeszowie wypowiedział tezę, że podmiot ma prawo do ochrony swego interesu prawnego nawet wówczas, gdy uciążliwości inwestycji oddziałują w granicach obowiązujących norm. Natomiast w wyroku z dnia 18.11.2008 r. (sygn. akt IV SA/Wa 821/08) WSA w Warszawie uznał, że przymioty strony w sprawach wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych będą posiadać podmioty mające tytuł prawny do nieruchomości położonych w bezpośrednim sąsiedztwie przedsięwzięcia, rozumianego szeroko, ponieważ zostaną narażone na jego oddziaływanie. WSA w Opolu w wyroku z dnia 25.02.2008 r. (sygn. akt IISA/Op 578/07, Lex 510887) stwierdził, że przymiot strony w sprawach o wydanie decyzji środowiskowych, mają podmioty, których nieruchomości mieszczą się w zasięgu planowanego przedsięwzięcia. Organ winien natomiast zweryfikować zakres oddziaływania, który może być niezgodny z materiałem zawartym we wniosku i w wyniku tego może ustalić krąg osób, których prawa do nieruchomości są naruszone.

Orzekające w sprawie organy powinny mieć na uwadze, że normy i ich ewentualne przekroczenia mają znaczenie dla treści decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a nie dla posiadania przymiotu strony w rozumieniu art. 28 K.p.a. Dla ustalenia czy dany podmiot ma interes prawny w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i w związku z tym czy ma przymiot strony w tym postępowaniu, nie ma znaczenia czy oddziaływanie na jego nieruchomość będzie w granicach dopuszczalnych norm, czy też będzie ponadnormatywne, wystarczy, że nieruchomość znajduje się w zasięgu oddziaływania planowanej inwestycji (zob. wyroki NSA z 16.08.2012r., sygn. akt II OSK 832/11 oraz z 1.07.2014r., sygn. akt II OSK 219/13).

W orzecznictwie przyjmuje się, że podmiot ma interes prawny w konkretnym postępowaniu, jeżeli pomiędzy jego sytuacją prawną, a przedmiotem tego postępowania istnieje – uzasadnione treścią normy prawa materialnego – realne, rzeczywiste powiązanie, czyniące go bezpośrednio zainteresowanym w tym postępowaniu i w konsekwencji uprawnionym do udziału w nim w charakterze strony. Statusu strony nie może zatem uzyskać podmiot, który ma wyłącznie interes faktyczny w rozstrzygnięciu danej sprawy, nie poparty jednak żadnymi przepisami prawa, mogącymi stanowić podstawę skierowania żądania w zakresie podjęcia przez organ czynności w tej konkretnej sprawie. (por. wyrok NSA z dnia 23 lutego 2010 r. sygn. akt I OSK 413/0). Oznacza to, że dla oceny prawidłowości zakwalifikowania danego podmiotu jako strony danego postępowania administracyjnego decydujące znaczenie mają przepisy prawa materialnego wyznaczające przedmiot tego postępowania.

Stroną postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest niewątpliwie inwestor oraz podmiot mający tytuł prawny do nieruchomości, na której ma być realizowana inwestycja. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, a Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni go podziela, że atrybut strony w tym postępowaniu przysługuje także właścicielom i użytkownikom wieczystym działek bezpośrednio sąsiadujących z terenem inwestycji, jak również właścicielom działek dalej położonych, jeśli zamierzona inwestycja będzie miała wpływ na ich interesy chronione przepisami prawa, które są nierozerwalnie związane z obszarem oddziaływania danej inwestycji.

W orzecznictwie uznaje się również, choć pogląd ten nie jest już przyjmowany tak jednolicie, że oparciem dla interesu prawnego mogą być wszystkie gałęzie prawa, nie tylko prawa administracyjnego. W wyroku z dnia 12 czerwca 2013r. (II OSK 411/12 opubl. w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych) Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że wobec braku regulacji interesu prawnego w materialnym prawie administracyjnym jego wyprowadzenie wymaga zastosowania wykładni systemowej, której źródłem jest regulacja Konstytucji Rzeczypospolitej, stanowiąca podstawę wykładni przepisów materialnego prawa administracyjnego. Takim źródłem prawnym dla wyprowadzenia interesu prawnego jest art. 74 Konstytucji, który stanowi: "Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych (ust. 2). Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska (ust. 3). Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska (ust. 4)". Ta ogólna konstytucyjna podstawa prawna w związku z regulacją ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku (...) i przepisami prawa unijnego daje w pełni podstawy materialnoprawne do wyprowadzenia interesu prawnego właścicieli nieruchomości dla ochrony własności przed np. zanieczyszczeniem, hałasem czy pozbawieniem wartości. Pogląd ten stanowi oczywiste nawiązanie do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 października 1999r. (OPS 11/99, publ. ONSA z 2000 r., z. 1, poz. 6), w którym zwrócono uwagę, że skoro hałas i wibracje oraz emitowanie zanieczyszczeń może przenikać na teren sąsiednich nieruchomości i utrudniać, czy też wręcz uniemożliwiać korzystanie z nich zgodnie z ich społeczno - gospodarczym przeznaczeniem (art. 140 k.c.), to interes prawny właściciela nieruchomości, wynikający z prawa rzeczowego może pozostawać w bezpośrednim związku ze sprawą administracyjną i rozstrzygnięciem, odnoszącym się do sąsiedniej nieruchomości. Na prawa właściciela nieruchomości sąsiedniej do niezakłóconego korzystania z nieruchomości może mieć bezpośredni wpływ decyzja administracyjna, dotycząca podmiotu powodującego uciążliwość dla środowiska emitującego np. hałas i wibracje.

W niniejszym postępowaniu organy administracyjne nie ustaliły w pełni terenu objętego oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia na środowisko, co jest niezbędnym elementem dla prawidłowego ustalenia kręgu stron. Ponadto, organy te w sposób nieuzasadniony dokonały jego zawężenia.Uzasadnienie braku interesu prawnego po stronie I.K. , D.B. K. i W.S. tym, że działki ww. osób znajdują się poza obszarem górniczym i nie nastąpi negatywne oddziaływanie na nie, należy uznać za sprzeczne z art. 88 k.p.a., lakoniczne i ogólnikowe.

Skład orzekający w sprawie opowiada się za szerokim rozumieniem pojęcia "strony postępowania" zwłaszcza w sytuacjach dotyczących ochrony środowiska. Do takiego wniosku usposabiają dodatkowo przepisy art. 11 dyrektywy Parlamentu Eoropejskiego i Rady z 13.12.20111r. nr [...] (dawniej dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich z dnia 27.06.1985r. nr [...] ) w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko oraz niezastosowania art. 9 ust. 2 Konwencji z 25.06.1998r. sporządzonej w Aarhus. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, gdzie mówi się o zapewnieniu dostępu do procedur przed organem i sądem społeczeństwu "mającemu wystarczający interes".

Sam fakt możliwości oddziaływania planowanej inwestycji na nieruchomości skarżących może świadczyć o interesie prawnym w rozumieniu art. 28 k.p.a., co nie oznacza automatycznie o charakterze rozstrzygnięcia zawartego w decyzji wydanej w postępowaniu. Przymiot strony w postępowaniu daje jedynie podmiotowi możliwość uczestniczenia w postępowaniu i wpływu na kształt rozstrzygnięcia w ramach posiadanego interesu prawnego, który nie powinien być mniej chroniony niż interes prawny inwestora. Należy przypomnieć, że ograniczenia wynikające z art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego nie mają zastosowania w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, jakkolwiek jest jednym z najważniejszych dokumentów w sprawie, nie może być jednak traktowany jako dokument przygotowany przez biegłych w rozumieniu art. 84 k.p.a., bo takim nie jest i treść jego może być podważana i weryfikowana w postępowaniu administracyjnym przez inne podmioty mające w tym interes prawny. Skutecznie natomiast można to czynić zgłaszając określone środki dowodowe (art. 75 k.p.a.), mając przymiot strony w danym postępowaniu, będąc dopuszczonym przez organ do postępowania w charakterze strony. Wyjaśnienie statusu danego podmiotu w postępowaniu administracyjnym, czy ma w nim przymiot strony, jeżeli wywodzi swój interes prawny z art. 140 k.c. w zasadzie nie może odbywać się poza tym postępowaniem, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, kiedy to na liczne pisma skarżących organy odpowiadały, iż nie są oni stronami w przedmiotowym postępowaniu, a w końcu z tej przyczyny zapadło rozstrzygnięcie z dnia 7 stycznia 2015r. ([...] o umorzeniu postępowania odwoławczego w stosunku do I.K , D.B. oraz K. i W.S. . Z uzasadnienia decyzji organu I instancji, jak zaskarżonej decyzji SKO wnosić można, że przymiot strony w niniejszym postępowaniu mogą mieć tylko właściciele tych nieruchomości, na których terenie planowane przedsięwzięcie miałoby powodować przekroczenie dopuszczalnych norm oddziaływania. Natomiast np. negatywne oddziaływanie akustyczne nie będzie wykraczać poza granice terenu należącego do inwestora i osób uznanych za strony w przedmiotowym postępowaniu oraz nie będzie uciążliwe dla innych mieszkańców (skarżących).

Należy zgodzić się z poglądem, że na etapie ubiegania się inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, rzeczywisty obszar oddziaływania planowanej inwestycji (określony ze 100 % dokładnością i pewnością) jest nieznany, bowiem wynika jedynie z założeń i obliczeń teoretycznych przedstawianych w raporcie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Sprawdzianem tego będą dopiero wyniki pomiarów dokonane po uruchomieniu zakładu. Zwrócić należy uwagę, że ochronę prawa własności należy odmiennie rozumieć na gruncie prawa cywilnego i na gruncie prawa administracyjnego. W niniejszej sprawie chodzi jedynie o realizację prawa podmiotowego innych właścicieli nieruchomości znajdujących się w pobliżu planowanej inwestycji, jakim jest możliwość uczestniczenia w postępowaniu administracyjnym w charakterze strony. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 28 k.p.a. aby być stroną postępowania administracyjnego wystarczy mieć interes prawny (a ten interes wynika z art. 140 k.c.), który to interes w danej chwili wcale nie musi być naruszony, a więc skarżący nie muszą być ograniczani w wykonywaniu prawa własności, aby mieć interes prawny w rozumieniu art. 28 k.p.a. W ocenie Sądu nie ma znaczenia, czy poszczególne aspekty oddziaływania projektowanej inwestycji będą mieścić się w granicach dopuszczalnych, czy będą miały wielkości ponadnormatywne, gdyż wystarczającą okolicznością dla przyznania statusu strony postępowania jest to, że działka takiego podmiotu znajduje się w zasięgu oddziaływania planowanej inwestycji. Jak wskazano wyżej raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jakkolwiek jest ważnym elementem materiału dowodowego w sprawie, jednak ustalenia jego nie są niepodważalne i powinny podlegać weryfikacji w postępowaniu administracyjnym, tym bardziej że jest to dokument sporządzony na zalecenie inwestora przez osoby, które w świetle przepisów k.p.a. i przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. u.u.i.o.ś. nie mają statusu biegłych czy ekspertów. Oczywiście w interesie inwestora nie leży, aby ustalenia zawarte w raporcie były przez kogokolwiek podważane i weryfikowane w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jednak tego wymagają zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), aby w postępowaniu tym oprócz inwestora uczestniczyły wszystkie podmioty mające interes prawny (art. 6, 7, 8, 9, 10 § 1 k.p.a.).

Dochodzenie do prawdy obiektywnej w postępowaniu administracyjnym, nie może odbywać się w drodze eliminowania z postępowania podmiotów, które nie podzielają poglądów inwestora i autora raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, pod pretekstem braku interesu prawnego, którego w rzeczywistości się nie zbadało. Istnienie interesu prawnego bądź jego brak po stronie konkretnego podmiotu w tak skomplikowanych sprawach, powinno dobywać się w trakcie wszczętego postępowania administracyjnego z wykorzystaniem wszelkich możliwych środków dowodowych. Względy natury ekonomicznej czy organizacyjnej (duża ilość stron postępowania), nie mogą decydować o tym czy dany podmiot powinien mieć przymiot strony w postępowaniu, jeżeli istnieje duże prawdopodobieństwo, że interes prawny może wynikać z art. 140 k.c.

Istotną kwestią, wymagającą ustalenia jest określenie zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że w świetle przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, chodzi o każde oddziaływanie na nieruchomości, a nie tylko takie, które przekracza określone normy. Skoro Kolegium nie rozważyło takiego ujęcia oddziaływania inwestycji, ograniczając się jedynie do ogólnego odwołania do raportu, uznać należy, że kwestia ta nie została rzetelnie wyjaśniona, a zajęte stanowisko uznać trzeba za przedwczesne.

Ponownie rozstrzygając sprawę organ I instancji powinien uzupełnić postępowanie dowodowe (poprzez uzupełnienie raportu) pod kątem określenia zasięgu oddziaływania inwestycji. Określając zakres oddziaływania przedsięwzięcia na otoczenie (obejmujące zwłaszcza działki sąsiadujące z terenem górniczym, a także drogą technologiczną), należy przede wszystkim ocenić jak daleko, poza teren inwestycji sięgają immisje związane z hałasem, zapyleniem, zanieczyszczeniem, drganiami czy wibracjami.

W tym celu należy dokonać wnikliwej analizy dotyczącej:

- hałasu generowanego podczas codziennych prac wydobywczych oraz z prowadzenia robót strzałowych (z określeniem jego maksymalnego zasięgu i natężenia),

- ruchu pojazdów po drodze technologicznej (z określeniem ich kategorii oraz tonażu, natężenia ruchu, hałasu, zanieczyszczenia i zapylenia).

SKO ogólnikowo i lakonicznie odniosło się do kwestii obsługi komunikacyjnej planowanej inwestycji, przebiegającej ostatecznie wg wariantu III, opisanego w suplemencie do raportu oddziaływania na środowisko ze stycznia 2011, tom II, k. 88 i n. Ustalenia organu odwoławczego, zawarte w zaskarżonej decyzji, iż wariant ten wyeliminuje uciążliwości związane z ruchem pojazdów wożących urobek (hałas, pył, gazy spalinowe), a emisja gazów spalinowych oraz pyłu nie przekroczy jakości standardów powietrza, są sprzeczne z zestawieniem zawartym w ww. suplemencie (str.11). W opracowaniu tym wskazano bowiem, że dla wybranego wariantu drogi intensywność oddziaływania dla obszaru pyłów jest znaczna. Uznano również, że przedmiotowa alternatywa ma wpływ na środowisko przyrodnicze: powstanie nowych barier ekologicznych, pasowe znaczenie zniszczenie szaty roślinnej. Organ powinien zlecić sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko dla drogi technologicznej i szczegółowo wyjaśnić wszystkie kwestie związane z jej uciążliwością i jego zasięgiem dla otoczenia. Dodać należy, że w załączniku nr 1 do tego suplementu przedstawiono tylko obliczenia dla wariantu podstawowego oraz wariantu nr II wraz z wykresami obrazującymi przebieg izofonii 50 dB. Oprócz tego powinien być także wskazany maksymalny zakres oddziaływania inwestycji (w tym drogi technologicznej, myjki samochodowej, detonacji ładunków wybuchowych) pod względem hałasu, pylenia itd., a nie tylko negatywnie oddziaływujący na środowisko i sąsiednie nieruchomości.

Ponadto, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonej decyzji, organ ten w zasadzie nie dokonał merytorycznej oceny i analizy sprawy w zakresie stawianych zarzutów przez stronę skarżącą – Stowarzyszenie [...] ".

Wymaga podkreślenia, że samo wskazanie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji na poprawność stanu faktycznego i prawnego w rozstrzygnięciach organów oraz na związanie organu wydającego decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach stanowiskiem organów wyspecjalizowanych jakie zajęły one w ramach uzgodnienia bądź opiniowania, nie może być kluczowym i jedynym argumentem organu odwoławczego. W szczególności nie można tracić z pola widzenia tego, że z uwagi na niezaskarżalność aktów organów współdziałających (art. 77 ust. 7 ustawy) to na organie odwoławczym spoczywa także obowiązek należytej i wnikliwej oceny, czy akty te nie są także wadliwe (w myśl art. 142 K.p.a.). Zdaniem Sądu, wskazane uchybienia mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Ponadto, konstrukcja uzasadniania decyzji organu II instancji, w ocenie Sądu, potwierdza, że organ odwoławczy nie tylko nie rozpatrzył zarzutów odwołania i nie dokonał oceny zgromadzonego materiału dowodowego pod kątem środowiskowych uwarunkowań realizacji planowanego przedsięwzięcia, ale ograniczył się jedynie do kontroli postępowania organu I instancji, zamiast ponownie rozpoznać sprawę merytorycznie.

Zasada prawdy obiektywnej obliguje organ do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności stanu faktycznego, a zwłaszcza oceny, czy raport uwzględnia wszystkie potencjalne zagrożenia środowiskowe związane z realizacją planowanej inwestycji. Jest to niezbędne do wyznaczenia konkretnych wymagań ochrony środowiska, które muszą być uwzględnione na kolejnych etapach procesu inwestycyjnego, m.in. w pozwoleniu na budowę. Przypomnieć też należy, że postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia obejmuje, poza weryfikacją raportu, uzyskanie wymaganych ustawą opinii uzgodnień oraz zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu (zob. wyrok NSA z 21.04.2015r. sygn. akt II OSK 2113/13).

Nawet gdyby organ odwoławczy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, doszedł do identycznych wniosków jak organ I instancji, to jego podstawowym obowiązkiem było wykazanie w jaki sposób do wniosków takich doszedł i wskazanie dlaczego jedne okoliczności uznał za udowodnione (ze wskazaniem dowodów, na których się oparł) oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Uchybienia dostrzeżone w postępowaniu odwoławczym stanowią o tym, że zaskarżona decyzja zapadła z naruszeniem podstawowych zasad postępowania administracyjnego wyrażonych w art. 7, art. 8, art. 77 § 1 K.p.a. oraz art. 80 K.p.a., art. 107 § 3 i 15 K.p.a. Wątpliwości budzi także, powtórzone za organem I instancji, nic nie wnoszące i ogólnikowe twierdzenie, że "obiekty leżące poza granicami terenu górniczego są z definicji chronione". Nie wyjaśniono w jaki sposób, przez jakie unormowania itd.

Należy również zaznaczyć, że organ odwoławczy nie tylko nie odniósł się do wszystkich zarzutów strony Stowarzyszenia [...] ", ale również sam nie zwarł w uzasadnieniu informacji o tym, w jaki sposób i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa. Sąd stwierdził, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji nie odpowiada wymogom ani art. 107 § 1 K.p.a., ani art. 85 ust. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, uzasadnienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, niezależnie od wymagań wynikających z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, powinno zawierać - w przypadku, gdy została przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (pkt 1):

a) informacje o przeprowadzonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę, i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa,

b) informacje, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione:

– ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,

– uzgodnienia regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz opinie organu, o którym mowa w art. 78,

– wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone.

Z powodu przedstawionych powyżej wad i uchybień proceduralnych organu odwoławczego, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, Sąd zobligowany był uchylić zaskarżoną decyzję, co uczyniło zbędnym dokonanie merytorycznej oceny decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, do której zmierzały zawarte w skargach zarzuty.

Rozpoznając sprawę ponownie, organ administracyjny instancji obowiązany będzie uzupełnić zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, następnie poddać go wnikliwej analizie oraz sanować pozostałe wykazane przez Sąd uchybienia postępowania oraz należycie uzasadnić orzeczenie, wyjaśniając wszelkie wątpliwości stron w sprawie, z uwzględnieniem wymagań wynikających z art. 107 § 3 K.p.a. oraz z art. 85 ustawy.

Na marginesie należy jedynie wskazać, że przedłożone do akt opracowanie pn. "Odniesienie się do wpływu hałasu na mieszkańców terenów sąsiadujących z planowanym terenem górniczym kamieniołomu dolomitu w B. ", z uwagi na jego w zasadzie dydaktyczny charakter i nie odnoszący się do meritum postępowania, nie może stanowić podstawy do zakwestionowania prawidłowości obliczeń przyjętych w raporcie czy w jego suplemencie.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wyrażono akceptowany przez skład orzekający w niniejszej sprawie pogląd, że zastrzeżenia wobec przedłożonego raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, aby nie były uznane za gołosłowne, powinny zostać poparte na przykład ekspertyzą, która w sposób udokumentowany wskazuje na wady raportu (tak: wyrok NSA z dnia 18 marca 2009 r., sygn. akt II OSK 383/08, Lex nr 526577). Raportowi o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko przysługuje szczególna wartość dowodowa, która wynika z kompleksowego charakteru analizy planowanego do realizacji przedsięwzięcia. Podważenie jego ustaleń mogłoby nastąpić jedynie, co do zasady, poprzez przedstawienie równie kompletnej analizy uwarunkowań przyrodniczych (tzw. kontrraportu), sporządzonej przez specjalistów dysponujących równie fachową wiedzą jak autorzy raportu, której wnioski pozostawałyby w rażącej sprzeczności do tych zawartych w raporcie przedłożonym przez inwestora. Skoro w niniejszej sprawie takiego kontrraportu nie przedłożono, a orzekające organy uznały, że przedłożony przez inwestora raport spełnia zarówno wymogi formalne (ustawowe) oraz sporządzony został w sposób rzetelny, a jego wnioski są logiczną konsekwencją wywodów w nim zawartych, to raport ten musiał zostać przyjęty jako podstawowy dowód w postępowaniu w sprawie o wydanie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedmiotowego przedsięwzięcia.

Powyższej oceny nie mogą zmienić ogólne uwagi skarżącego Stowarzyszenia, dotyczące pewnych niejasności bądź sprzeczności w raporcie, czy też powoływanie się na opracowania naukowe, doniesienia prasowe itp., ani tym bardziej nieprecyzyjne zarzuty skargi np. co do zasięgu odziaływania hałasu związanego detonacjami materiałów wybuchowych.

Równocześnie należy zaznaczyć, że choć raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko podlega ocenie organu prowadzącego postępowanie w sprawie o środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia, to ocena ta z pewnych koniecznych względów musi być ograniczona, gdyż organ nie dysponuje odpowiednią specjalistyczną wiedzą, aby móc w pełni ocenić wszystkie jego aspekty. Jak trafnie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. akt II OSK 1862/11 (Lex nr 1358431): "Jeżeli w danej sprawie przedstawiony został raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, który w ocenie organu odpowiada przepisom prawa oraz jest spójny, logiczny i przekonujący, to nie jest koniecznym szczegółowa ocena wartości dowodowej tego raportu w sytuacji, gdy organ administracji publicznej dokonał oceny, iż jest on zupełny zarówno pod względem formalnym jak i merytorycznym. Organ nie jest zobowiązany do samodzielnego badania i ustalania parametrów w oparciu o wiedzę specjalistyczną, w sytuacji gdy dysponuje opinią, którą uznaje za wiarygodną i zupełną". Z tych samych powodów ograniczona musi być także ocena raportu dokonywana przez sąd administracyjny (por. wyrok NSA z dnia 1 marca 2013 r., sygn. akt II OSK 2105/11, Lex nr 1340187).

Z przytoczonych wyżej przyczyn na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U z 2012 r., poz. 270 ze zm.), Sąd orzekł jak w sentencji wyroku. Konsekwencją uwzględnienia skarg było stwierdzenie, że decyzja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się wyroku na podstawie art. 152 P.p.s.a.