Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kania, Sędziowie WSA Adam Lipiński (spr.), Janusz Walawski, , Protokolant starszy sekretarz sądowy Aneta Duszyńska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 lutego 2017 r. sprawy ze skargi M. G. na orzeczenie dyscyplinarne Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...] w przedmiocie wymierzenia kary dyscyplinarnej nagany oddala skargę

Komendant [...] Oddziału Straży Granicznej postanowieniem z dnia [...] listopada 2015 roku wszczął wobec[...]. SG M.G. postępowanie dyscyplinarne, zarzucając mu, że:

I. w dniu [...] września 2015 r. nie stawił się do miejsca pełnienia służby w Placówce SG w K., tj. o czyn z art. 135 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 12 października 1990 roku o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675 ze zm.);

II. nie dopełnił obowiązków służbowych w ten sposób, że nie powiadomił bezpośredniego przełożonego o niemożliwości stawienia się do służby, co stanowi naruszenie § 7 ust. 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej (Dz. U. z 2002 r. Nr 97, poz. 879, ze zm.), tj. o czyn z art. 135 ust. 2 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej;

III. w dniu [...] września 2015 r. świadomie wprowadził w błąd bezpośredniego przełożonego [...] SG J.D., poprzez złożenie wniosku o udzielenie zwolnienia z zajęć służbowych w dniach [...] września 2015 r., w celu usprawiedliwienia nieobecności w służbie, czym mógł narazić go na konsekwencje dyscyplinarne w przypadku zaakceptowania tego wniosku, co stanowi naruszenie § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom straży Granicznej, tj. o czyn z art. 135 ust. 2 pkt 5 ustawy o Straży Granicznej.

W wyniku przeprowadzanego postępowania dyscyplinarnego, Komendant [...] Oddziału Straży Granicznej orzeczenie dyscyplinarnym z dnia [...] maja 2016 r. uznał [...] SG M.G. winnym popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I powyższego postanowienia i za to wymierzył mu karę dyscyplinarną nagany.

W zakresie zarzutów określonych w punkcie II i III uniewinnił obwinionego od popełnienia określonych w nich czynów.

W podstawie prawnej orzeczenia organ pierwszej instancji wskazał na przepisy art. 136 ust. 1 pkt 2, art. 136b ust. 1 pkt 1 ustawy o Straży Granicznej oraz na § 3 ust. 1 pkt 2, § 7 pkt 2 i § 25 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przeprowadzania postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy Straży Graniczne (Dz. U. Nr 118, poz. 1015 ze zm.).

Od powyższego orzeczenia M.G. wniósł odwołanie, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

Komendant Główny Straży Granicznej, po rozpatrzeniu odwołania, orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia [...] lipca 2016 r. , wydanym na podstawie art. 136b ust. 3 ustawy o Straży Granicznej, w związku z § 33 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przeprowadzania postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy Straży Granicznej, utrzymał w mocy orzeczenie organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu orzeczenia Komendant Główny SG wskazał co następuje:

M.G. w nocy z [...] września 2015 r., w godzinach 19.30 - 07.30 miał zaplanowaną służbę na drogowym przejściu granicznym w K. Funkcjonariusz posiadał wiedzę o zaplanowanej służbie, albowiem zgodnie z § 17 ust. 2 zarządzenia KG-BP - Z - 7/13 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 25 października 2013 r. w sprawie sposobu pełnienia służby granicznej i prowadzenia działań granicznych - "funkcjonariusz zapoznaje się z terminem kolejnego stawienia się do służby poprzez sprawdzenie w CBD SG SWK....".

Jednocześnie na dzień [...] września 2015 r., na godzinę 16.45, M.G., miał zaplanowaną wizytę w ramach NFZ u lekarza ortopedy w placówce medycznej [...] Spółka z o.o. w B. przy ul. [...]. Ustalenie terminu wizyty nastąpiło w kwietniu 2015 r. W dniu [...] września 2015 roku funkcjonariusz udał się na zaplanowaną wizytę do wskazanej wyżej poradni.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w tym zeznań świadków - pracowników poradni (k.: 35, 83, 84), oraz pisma przesłanego przez E.R. - dyrektora powyższej placówki ds. zarzadzania jakością (k. 104), otwarcie karty pacjenta nastąpiło o godz. 17.27. Podczas wizyty lekarz udzielający porady zlecił obwinionemu wykonanie zdjęcia RTG stawów biodrowych. Ok. godz. 17:36 obwiniony udał się do Gabinetu RTG [...] NZOZ przy ul. [...] w B. celem wykonania powyższego zdjęcia, co nastąpiło ok. godz. 17.37. Następnie obwiniony udał się ponownie do lekarza ortopedy celem oceny wyniku badania. Zamknięcie karty pacjenta nastąpiło o godz. 17.54. O godz. 18.48 M.G. zatelefonował do kierownika zmiany PSG w K. – [...] SG A.J. W początkowym stadium rozmowy, wskazując na zaplanowaną nocna służbę, chciał złożyć wniosek o zwolnienie z zajęć służbowych, informując, że wraca dopiero od lekarza i się "nie wyrobi". Następnie na pytanie kierownika zmiany czy wybiera się do lekarza odpowiedział: "nie, nie, no to, to dokładnie tak mam (słowo podobne do wyrazu wizytę) u lekarza". Powyższa informacja została odnotowana przez kierownika zmiany w bazie CBD SG SWK, ze wskazaniem godziny 18.48.

W terminie następnej zaplanowanej służby, tj. w dniu [...] września 2015 r. M.G. zgłosił się do swojego bezpośredniego przełożonego - kierownika Zespołu Kontroli Ruchu Granicznego [...] SG J.D., informując, że nie stawił się do służby w dniu [...] września 2015 r., ponieważ w tym dniu był u lekarza o czym poinformował telefonicznie kierownika zmiany. Obwiniony wskazał ponadto, że celem usprawiedliwienia swojej nieobecności zamierza wystąpić z wnioskiem o zwolnienie z zajęć służbowych z tytułu załatwienia ważnych spraw osobistych. W tym celu zadał przełożonemu pytanie, do kogo ma skierować wniosek w tej sprawie - do niego czy do kierownika zmiany. Kpt. SG J.D. wskazał, że zgodnie z obowiązującymi przepisami zwolnienia z zajęć służbowych na pisemny wniosek udziela bezpośredni przełożony funkcjonariusza.

W tym samym dniu, ok. godz. 8:15 obwiniony przedłożył [...] SG J.D. wniosek o zwolnienie z zajęć służbowych w dniach [...] września 2015 r. w godz. 19.30 - 7.30, z tytułu załatwienia ważnych spraw osobistych. Jako uzasadnienie podał, że niestawienie się do służby wynikało z przedłużającej się wizyty u lekarza ortopedy. Wyjaśniał, iż termin wizyty zarezerwowany został w dniu [...] kwietnia na dzień [...] września 2015 r. o godz. 16.45, dlatego nie widział wcześniej potrzeby ubiegania się o zwolnienie z zajęć służbowych. Do powyższego wniosku początkowo funkcjonariusz nie dołączył dodatkowych dokumentów.

Przełożony po dokonaniu oceny powyższego wniosku i zameldował o powyższej sytuacji [...]SG A.T. - kierownikowi grupy granicznej i w jego obecności przekazał obwinionemu informacje o negatywnym rozpatrzeniu prośby, uzasadniając powyższe złożeniem wniosku po zaistniałym zdarzeniu. Przełożony uznał wniosek za próbę usprawiedliwienia nieobecności w służbie. Dodał ponadto, że obwiniony, w związku z wizytą lekarską, powinien dostarczyć zwolnienie lekarskie.

Obwiniony poinformował, że zwolnienia lekarskiego nie posiada oraz, że może dostarczyć zaświadczenie lekarskie. W dniu [...] września 2015 r. obwiniony dołączył do wniosku zaświadczenie wydane z dnia [...] września 2015 r. przez J.K. - dyrektora ds. przychodni specjalistycznej NZOZ [...], z którego wynikało, że M.G. w dniu [...] września 2015 r. był na wizycie w poradni specjalistycznej ortopedycznej ok. godziny 17.

Po ponownym przeanalizowaniu sytuacji [...] SG J.D. podtrzymał swą decyzję w zakresie negatywnego rozpatrzenia powyższego wniosku .

Opisany wyżej stan faktyczny został ustalony w oparciu o: zeznania świadków, wyjaśnienia obwinionego, zapis rozmowy telefonicznej, pisma placówki medycznej [...] w B., wydruku z bazy danych CBD SG SWK.

W ocenie Komendanta Głównego SG organ pierwszej instancji prawidłowo rozpatrzył sprawę i wydał prawidłowe orzeczenie.

Materiał zgromadzony w toku postępowania dyscyplinarnego wskazuje, że właściwy przełożony funkcjonariusza w sposób prawidłowy zastosował powołane w orzeczeniu przepisy i na ich podstawie odmówił obwinionemu udzielenia zwolnienia z zajęć służbowych dniu [...] września 2015 r. Z dokumentów sprawy wynika, że wizyta M.G., zaplanowana na dzień [...] września 2016 r. na godz. 16.45, rozpoczęła się wprawdzie z opóźnieniem, tj. o godz. 17.27, jednak zakończyła się (łącznie z wykonaniem badania RTG i jego oceną przez lekarza specjalistę - ortopedę traumatologa – M.R.) przed godz. 18.00. Na powyższe wskazują zeznania świadka – M.R., jak również pismo dyrektora ds. zarzadzania jakością placówki medycznej [...] sp. z o.o. w B. E.R. z dnia [...] marca 2016 r. Pośrednie potwierdzenie powyższego, znajduje się również w zeznaniach st. technika elektroradiologii – B.K., która określiła dokładną godzinę wykonania zdjęcia RTG stawów biodrowych [...] SG M.G.

Mimo tego funkcjonariusz nie podjął próby stawienia się do służby (choćby ze spóźnieniem, które w zaistniałych okolicznościach należałoby uznać za usprawiedliwione). Z góry natomiast podjął decyzję, że nie stawi się do służby motywując to w złożonych wyjaśnieniach "zmęczeniem przedłużającą się wizytą".

Dowody zgromadzone w toku postępowania wskazują, że złożenie przez funkcjonariusza wniosku o udzielenie zwolnienia z zajęć służbowych stanowiło nieskuteczną próbę usprawiedliwiania nieobecności w służbie.

Wyjaśnienia obwinionego nie korespondują z całością materiału dowodowego, zgromadzonego w sprawie, szczególnie w zakresie godzin rozpoczęcia i zakończenia wizyty lekarskiej. Zwrócić należy uwagę na fakt, że już w dniu [...] września 2015 r., o godz. 18.48, zgłaszając telefonicznie kierownikowi zmiany fakt niestawienia się do służby funkcjonariusz podał dwie różne przyczyny niestawienia się do służby. Początkowo stwierdził, że dopiero wraca od lekarza, następnie, że ma wizytę u lekarza.

W zaskarżonym orzeczeniu organ pierwszej instancji wyczerpująco wyjaśnił powody wymierzenia obwinionemu kary dyscyplinarnej nagany, jak również poddał analizie warunki i właściwości osobiste funkcjonariusz rodzaj i wagę czynu, skutki i okoliczności jego popełniania, stopień winy, okres pozostawania funkcjonariusza w służbie, opinię służbową oraz zachowanie obwinionego po popełnieniu zarzucanego mu czynu. Uwzględniono okoliczności łagodzące: złożenie wyjaśnień, aktywne uczestnictwo w czynnościach postępowania. Wskazano także znaczenie wymierzonej kary z punktu widzenia prewencji szczególnej, wpływu na dalsze zachowanie funkcjonariusza, jak również pod względem oddziaływania na innych funkcjonariuszy. Uwzględniając dyrektywy wymiaru kary, wymienione w powołanym przepisie, także organ drugiej instancji popiera powyższe stanowisko. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż obwiniony - funkcjonariusz Straży Granicznej z ponad dziesięcioletnim stażem, pełniący służbę na granicy polsko-białoruskiej, czyli na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, winien zdawać sobie sprawę z negatywnych skutków niestawienia się do służby. Dlatego organ odwoławczy szczególnie zwrócił uwagę na wpływ postępowania obwinionego na właściwe zabezpieczenie ochranianego odcinka granicy państwowej oraz służbę innych funkcjonariuszy. M.G. powinien zdawać sobie sprawę ze wzmożonego ruchu podróżnych jaki występuje na przejściu granicznym podczas weekendu, a co za tym idzie konieczności zapewnienia optymalnej obsady etatowej. Jego nieobecność spowodowała co najmniej obciążenie innych funkcjonariuszy, którzy w związku z nieobecnością obwinionego musieli wykonywać dodatkowe obowiązki, w celu zapewniania właściwej realizacji postawionych do służby zadań.

Komendant Główny SG nie uwzględnił zarzutów odwoła.

Wskazał, na niezasadność zarzutu naruszenia § 16 ust. 1 i § 42 rozporządzenia MSWiA z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie przeprowadzania postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy Straży Granicznej w zw. z art. 79 Kpa, który nie znajduje uzasadnienia w obowiązującym stanie prawnym. Uprawnienia obwinionego oraz jego obrońcy w postępowaniu dyscyplinarnym zostały określone w § 17 cytowanego wyżej rozporządzenia. Zgodnie z powołanym przepisem w toku postępowania dyscyplinarnego obwiniony ma prawo do: odmowy składania wyjaśnień, zgłaszania wniosków dowodowych, przeglądania akt postępowania dyscyplinarnego oraz sporządzania z nich notatek, wnoszenia zażaleń na postanowienia, o których mowa w § 21 ust. 5, § 22 ust. 2, § 24 ust. 1 i § 39 ust. 5 rozporządzenia. Wymieniony katalog instrumentów ma charakter zupełny i wyczerpujący. Zapewnia gwarancję ochrony prawa obwinionego do obrony i z tego względu brak jest przesłanek do stosowania w procesie interpretacji tegoż zagadnienia wykładni rozszerzającej w świetle, której obwinionemu i jego obrońcy w postępowaniu dyscyplinarnym należałoby przyznać więcej uprawnień, w tym uprawnienie do udziału w czynnościach dowodowych przesłuchania świadków. Katalogu wskazanych uprawnień nie można również rozszerzyć poprzez zastosowanie § 42 cytowanego rozporządzenia nakazującego odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, jednak tylko w sprawach nieuregulowanych rozporządzeniem. Jako, że uprawnienia obwinionego i jego obrońcy w postępowaniu dyscyplinarnych zostały szczegółowo uregulowane norma wynikająca z § 42 nie ma w tej materii zastosowania. Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 19 stycznia 2012 roku, sygn. akt II SA/Wa 2129/11, oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 listopada 2012 roku, sygn. akt I OSK 549/12, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych.

Chybiony jest także zarzutu zaniechania wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy oraz oddalenia wniosków dowodowych składanych przez obrońcę należy zważyć co następuje.

Organ drugiej instancji wyjaśnił, iż materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania dyscyplinarnego jest kompletny i w sposób jednoznaczny pozwolił na potwierdzenie popełnienia przez obwinionego zarzucanego mu czynu. Okoliczności sprawy zostały szczegółowo wyjaśnione i opisane w uzasadnieniu faktycznym zaskarżonego orzeczenia. Składane przez obrońcę wnioski dowodowe, w części w jakiej nie zostały uwzględnione przez prowadzącego postępowanie, wskazywały na okoliczności już udowodnione przeprowadzonymi dowodami, a obrońca obwinionego nie wskazał w ich treści na okoliczności, których potwierdzenie mogłoby mieć wpływ na wynik postępowania (wnioski dotyczące ponownego przesłuchania świadków: A.J., D.S., M.R., J.D., B.K., wniosek o zwrócenie się do Poradni Ortopedyczno-Urazowej [...] Sp. z o.o. o udzielenie informacji, o której godzinie w dniu [...] września 2015 roku świadek M.R. faktycznie zakończył przyjmowanie pacjentów). Podobnie należy odnieść się do wniosków dowodowych dotyczących przesłuchania w charakterze świadka M.A., P.M. oraz włączenia do akt postępowania dyscyplinarnego dokumentów potwierdzających plan służby obwinionego w okresie od [...] czerwca 2015 r. do [...] czerwca 2015 r. oraz faktyczny rozkład służby po złożeniu wniosku o zwolnienie z zajęć służbowych w dniu [...] czerwca 2015 r. Przeprowadzenie tych dowodów nie wniosłoby istotnych okoliczności do sprawy. Dotyczyły bowiem ogólnych okoliczności udzielania funkcjonariuszom w Placówce SG w K. zwolnień z zajęć służbowych lub też odnosiły się do zdarzeń z czerwca 2015 roku, które nie miały wpływu na usprawiedliwienie nieobecności funkcjonariusza w służbie w nocy z [...] września 2015 r. Dodatkowo podkreślić należy, iż część wniosków dowodowych obrońcy nie spełniała przesłanek zawartych w § 18 ust. 1 powołanego rozporządzenia, tj. nie wskazywały okoliczności, które mają być za ich pomocą udowodnione (wniosek o ponowne przesłuchanie A.J., D.S., M.R.).

Zarzut dotyczący sporządzenia uzasadnienia do wydanego orzeczenia bez uzasadnienia prawnego jest chybiony.

W treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia organ powołał się na podstawę prawną zarzucanego funkcjonariuszowi czynu - art. 135 ust. 2 pkt 8 ustawy o Straży Granicznej. Zgodnie, z ww. przepisem naruszeniem dyscypliny służbowej, za które funkcjonariusz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną jest samowolne oddalenie się z rejonu zakwaterowania bądź nieusprawiedliwione opuszczenie lub niestawienie się do miejsca pełnienia służby. Okoliczności popełniania zarzucanego czynu zostały opisane w dalszej części orzeczenia, w której organ szczegółowo odniósł się do kwestii nieusprawiedliwienia przez funkcjonariusza nieobecności w służbie.

Nie zasadne są zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. § 7, § 15 i § 17 rozporządzenia MSWiA w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej. W treści odwołania obrońca, przywołując fragmenty rozporządzenia w brzmieniu pierwotnym (bez uwzględniania zmian wprowadzonych w 2011 i 2014 roku), skupił się głównie na kwestionowaniu prawidłowości zastosowania ww. przepisów przez bezpośredniego przełożonego obwinionego, co skutkowało odmową udzielenia funkcjonariuszowi zwolnienia z zajęć służbowych i odmową usprawiedliwienia nieobecności w służbie.

Zgodnie z ww. przepisami funkcjonariuszowi można udzielić zwolnień od zajęć służbowych w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych w wymiarze nieprzekraczającym 40 godzin w roku kalendarzowym (§ 15). Ww. zwolnienia udziela bezpośredni przełożony funkcjonariusza na jego pisemny wniosek, złożony drogą służbową, załączając w razie potrzeby stosowne dokumenty. Właściwy przełożony niezwłocznie informuje funkcjonariusza o sposobie załatwienia wniosku. O odmowie udzielenia zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariusza informuje się pisemnie, wskazując przyczyny odmowy. Jak wynika z ww. przepisów udzielenie zwolnienia od zajęć służbowych przewidzianego w ww. przepisie nie jest obligatoryjne, a decyzja i ocena wniosku w tym zakresie należy do bezpośredniego przełożonego.

Odnosząc się natomiast do podnoszonej w odwołaniu możliwości złożenia wniosku o zwolnienie z zajęć służbowych z opóźnieniem, tj. po wystąpieniu przyczyny uprawniającej do jego złożenia, stwierdzić należy, że obwiązujące przepisy nie przewidują takiej możliwości. Udzielenie zwolnienia z zajęć służbowych w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych nie jest obligatoryjne. Ocena wniosku w tym zakresie należy do bezpośredniego przełożonego, który może wydać decyzję zarówno pozytywną jak i negatywną. To zaś jednoznacznie wskazuje, że ocena wniosku może nastąpić tylko przed planowanym przez funkcjonariusza zwolnieniem z zajęć służbowych. Niezależnie od powyższego, gdyby nawet uznać możliwość złożenia takiego wniosku po zaistniałym zdarzeniu, jak to miało miejsce w rozpatrywanej sprawie, należy uznać, że w świetle okoliczności sprawy ocena wniosku dokonana przez [...] SG J.D. była prawidłowa.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia § 28 rozporządzenia MSWiA w sprawie przeprowadzania postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy Straży Granicznej, uznać należy go za chybiony, wobec argumentacji zawartej w uzasadnieniu orzeczenia pierwszej instancji i oczywistym stwierdzeniem, iż zaistniała wskutek niestawiennictwa skarżącego sytuacja, spowodowała ewidentne negatywne skutki dla służby co z pewnością musiało mieć wpływ na wymiar kary, którą należy uznać za właściwą, w pełni uzasadnioną.

M.G. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zaskarżył wyżej opisane orzeczenia w zakresie, w którym uznały one go winnym popełnienia zarzucanego mu czynu i wymierzenia kary dyscyplinarnej nagany, zarzucając:

I. Naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1. § 16 ust. 1 i § 42 rozporządzenia MSWiA w sprawie przeprowadzania postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy SG w zw. z art. 79 Kpa, wobec rozstrzygnięcia sprawy na podstawie dowodów w postaci zeznań świadków: A.J., D.S., M.R., J.D. oraz B.K., które to postępowania w I instancji w sposób wadliwy tj. bez wiedzy i udziału skarżącego, bez pouczenia czynności zostały przeprowadzone w toku go o prawie do udziału w tych czynnościach, jak również bez uprzedniego zawiadomienia go o miejscu i terminie przeprowadzenia tych czynności, również pomimo wielokrotnie sygnalizowanego przez obrońcę zamiaru uczestnictwa, co stanowi rażące naruszenie prawa do obrony;

2. § 16 ust. 1 rozporządzenia MSWiA w sprawie przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy SG, wobec uznania, iż zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy i nie zachodziła potrzeba uwzględniania wniosków dowodowych składanych przez obrońcę obwinionego M.G., w szczególności z zeznań świadków wskazanych w pismach, co narusza prawo skarżącego do obrony;

3. § 28 ust. 1 rozporządzenia MSWiA w sprawie przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy SG, wobec uznania, iż wymierzona skarżącemu kara nagany jest właściwa i w pełni uzasadniona, w sytuacji, gdy zważając na okoliczności sprawy istniała możliwości orzeczenia kary upomnienia, czy nawet odstąpienia od wymierzenia kary zgodnie z § 25 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia.

II. Rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. § 7 i § 17 rozporządzenia MSWiA w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom SG, poprzez ich błędną wykładnię prowadzącą do uznania, że ocena wniosku o zwolnienie z zajęć służbowych może nastąpić tylko przed planowanym przez funkcjonariusza zwolnieniem z zajęć służbowych, a nadto, iż udzielenie zwolnienia z zajęć służbowych nie jest obligatoryjne, a decyzja i ocena wniosku w tym zakresie należy do bezpośredniego przełożonego i dokonana przez [...] SG J.D. była prawidłowa, pomimo, iż w myśl powołanych przepisów wniosek o zwolnienie z zajęć służbowych może być złożony po zaistnieniu przyczyny uprawniającej o ubieganie się o takie zwolnienie.

2. § 15 rozporządzenia MSWiA w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom SG, wobec jego niezastosowania i w efekcie pominięcia również przez organ II instancji, iż funkcjonariuszowi - niezależnie od innych przypadków wskazanych w rozporządzeniu - można także udzielić zwolnienia od zajęć służbowych dla załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych, w wymiarze nieprzekraczającym 5 dni w roku kalendarzowym, co nie wymaga udokumentowania żadnym zaświadczeniem.

Wskazując na powyższe zarzuty, skarżący wniósł o:

uchylenie zaskarżonego orzeczenia Komendanta Głównego Straży Granicznej oraz poprzedzającego go orzeczenia Komendanta [...] Oddziału SG z dnia [...] maja 2016 r.,

zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu skargi rozwinięto powyższe zarzuty i wskazano, iż powodem nieobecności w służbie obwinionego nie była choroba, lecz przedłużająca się wizyta lekarska uniemożliwiająca stawienie się do jednostki na wyznaczoną godzinę i należyte przygotowanie się do służby oraz jej pełnienie. Organ II instancji - na podstawie analizy materiału dowodowego - stwierdził, iż zamknięcie karty pacjenta nastąpiło o godz. 17:54, a o 18:48 skarżący zatelefonował do kierownika zmiany PSG w K. Nawet gdyby przyjąć, iż wizyta lekarska została zakończona we wskazanej godzinie, to i tak było to na tyle późno, że skarżący nie był w stanie zdążyć na służbę. Musiał bowiem opuścić przychodnię, udać się do domu aby się przebrać, przygotować do służby i dojechać do K. (co stanowi ok. 1,5 h godziny drogi). Także żaden z przepisów rozporządzenia MSWiA w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom SG nie wyłącza możliwości ubiegania się o zwolnienie z zajęć służbowych już po wystąpieniu przyczyny uprawniającej do złożenia stosownego wniosku. Przeciwnie, treść zapisów, jak choćby § 9 (dotyczącego zwolnienia z uwagi na konieczność opieki nad dzieckiem z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, choroby małżonka, choroby członka rodziny) przekonuje, iż instytucja ta została przewidziana dla różnych sytuacji życiowych - nagłych, niespodziewanych, niekiedy podyktowanych czynnikami pozaludzkimi. A skoro tak, za uprawnione powinno się przyjąć złożenie wniosku po zdarzeniu, jak też uczynił to obwiniony M.G.

W odpowiedzi na skargę Komendant Główny Straży Granicznej wniósł o jej oddalenie.

Na rozprawie skarżący wyjaśnił, iż przedmiotem jego skargi jest orzeczenie o uznaniu go winnym zarzucanego czynu i wymierzenia kary nagany. W żadnym zakresie nie kwestionuje orzeczenia w zakresie uniewinnienia go od pozostałych zarzutów.

Nadto wyjaśnił, iż nie zabiegał, aby wcześniej jego przełożony, z uwagi na planowany termin wizyty lekarskiej w dniu w [...] września 2015 r., tak ustawił grafik służby, aby nie przypadała ona na ten dzień oraz wyjaśnił, iż czas przyjazdu z NZOZ-u w B. do domu wraz z przebraniem się i dojazdem do miejsca pełnienia służby w K. zająłby około 2 godzin.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Na wstępie wyjaśnić należy, iż wobec treści skargi, przedmiotem sprawy jest ustalenie czy skarżącemu w postępowaniu dyscyplinarnym zasadnie przypisano winę, co do tego, że nie stawił się do miejsca pełnienia służby z dnia [...] września 2015 r., w Placówce SG w K., tj. o czyn z art. 135 ust. 2 pkt 8 ustawy o Straży Granicznej oraz czy zasadnie ukarano go za powyższe przewinienie dyscyplinarne kara nagany.

Przedmiotem sprawy nie jest orzeczenie dyscyplinarne w zakresie innych zarzutów dyscyplinarnych.

W dniu [...] września 2015 r. o godzinie 19.30 skarżący powinien rozpocząć służbę w placówce Straży Granicznej, na drogowym przejściu granicznym w K. Służba ta miała trwać do dnia [...] września 2015 r. do godziny 7.30. Skarżący na te służbę się nie stawił i uważał za wystarczającą dla usprawiedliwienia tej nieobecności, powołanie się na okoliczność przedłużenia do godziny 18.00 jego wizyty w NZOZ w B., która powinna rozpocząć się o godzinie 16.45 (jak to zaplanowano już w kwietniu 2015 r.) a faktycznie rozpoczęła się o godzinie 17.27. O fakcie niemożności stawiennictwa skarżący poinformował przełożonego telefonicznie o godzinie 18.48 w dniu [...] września 2015 r.

Jednocześnie skarżący przyznał, iż pomimo ustalenia daty i godziny tej wizyty lekarskiej już w kwietniu 2015 r., odpowiednio wcześniej nie zabiegał o takie ustawienie grafiku służby, aby nie kolidował z dniem tej wizyty, pomimo, iż czas dojazdu z placówki NZOZ w B. do placówki Straży Granicznej na drogowym przejściu granicznym w K. (wraz z przebraniem się w domu) wynosił około półtorej godziny (jak skarżący wyjaśniał w postępowaniu dyscyplinarnym) albo dwie godziny (jak skarżący wyjaśniał na rozprawie).

Powyższy stan faktyczny został w sposób przekonywujący ustalony przez oba organy Straży Granicznej. Stan ten wynikał wprost ze zgromadzonego materiału dowodowego, dokładnie wskazanego w uzasadnieniu obu orzeczeń dyscyplinarnych.

Dlatego zarzuty natury procesowo-dowodowej, zawarte w skardze (pkt I) nie mogą mieć w tej spawie żadnego znaczenia, albowiem powyższe fakty, niezależnie od wyjaśnień obwinionego (które to wyjaśnienia zresztą nie zaprzeczają wyżej ustalonym faktom, co do czasu ich zaistnienia) i zeznań świadków, zostały ustalone w oparciu o elektroniczne rejestry, znajdujące się w NZOZ oraz w placówce SG, wskazujące na dokładny czas trwania wizyty lekarskiej i dokonywanych tam czynności medycznych oraz czas telefonowania przez skarżącego do przełożonego.

Skarżący jest funkcjonariuszem Straży Granicznej o długim stażu, wiedział o obowiązku rozpoczęcia w dniu [...] września 2015 r. o godzinie 19.30 służby na przejściu granicznym, która miała trwać do godziny 7.30 dnia następnego – to jest przez całą noc. Skarżący powinien liczyć się z trudami tej służby, zwłaszcza, iż miała być ona pełniona przez całą noc, na uczęszczanym przejściu granicznym w K., stanowiącym jednocześnie granicę Polski jak i EU - co mogło powodować różne problemy, wymagające od funkcjonariusza odpowiedniego i regulaminowego działania.

Zatem od funkcjonariusz mający pełnić służbę powinien się do niej odpowiedni przygotować, to znaczy nie tylko zdążyć przebrać się w mundur, czy odpowiednio wcześniej przed czasem rozpoczęcia służby zjawić się w placówce aby pobrać sprzęt służbowy do jej pełnienia, ale także wypocząć, aby móc w pełni sił przystąpić do pełnionej w nocy służby.

Skarżący wykazał się co najmniej niedbalstwem w realizacji powyższych obowiązków należytego przygotowania się do służby.

Skarżący wykazał się także lekkomyślnością, skoro znając czas potrzeby na dojazd do miejsca pełnienia służby z B., uważał iż bez uszczerbku dla jej pełnienia może o godzinie 16.45 załatwiać swoje prywatne sprawy w B. i w ostatniej chwili zdążyć na rozpoczęcie służby. Skarżący w ogóle nie brał pod uwagę ewentualnego opóźnienia czasu rozpoczęcia wizyty lekarskiej, czy ewentualnych kłopotów z dojazdem do placówki SG w K..

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dostrzega, iż skarżący w NZOZ w B. załatwiał ważne dla siebie sprawy. Jednakże o dokładnym czasie wizyty lekarskiej skarżący wiedział już od kwietnia 2015 r., czyli około cztery miesiące wcześniej. Zatem skarżący mógł i powinien, skoro ta wizyta lekarska była dla niego ważna, odpowiednio wcześniej albo zgłosić przełożonemu dzień wolny od służby, albo poprosić o takie ustawienie grafiku służby aby data wizyty lekarskiej nie kolidowała z terminem służby i nie kolidowała także z terminem odpowiedniego przygotowanie się do pełnienia tej służby.

Skarżący tego typu działań nie podjął. Natomiast, gdyby pomimo braku takich działań, skarżący zachował co najmniej minimum staranności i kierował się dobrem służby, to w chwili gdy zorientował się w opóźnieniu wizyty lekarskiej, natychmiast by z niej zrezygnował. Skarżący jednak uznał swój interes za ważniejszy niż interes pełnienia służby. Dopiero po upływie około trzech kwadransów po zakończeniu wizyty lekarskiej i na trzy kwadranse przed czasem rozpoczęcia służby, zatelefonował do przełożonego próbując usprawiedliwić swoje niestawiennictwo.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w tym konkretnym stanie faktycznym, bezpośredni przełożony prawidłowo odmówił usprawiedliwienia nieobecności skarżącego na służbie z [...] września 2015 r. oraz prawidłowo odmówił udzielenia skarżącemu wstecz dnia wolnego przypadającego na czas tej służby.

Z tych też przyczyn zasadnie został postawiony funkcjonariuszowi zarzut, iż w dniu [...] września 2015 r. nie stawił się do miejsca pełnienia służby w Placówce SG w K. - tj. o czyn z art. 135 ust. 2 pkt 8 ustawy o Straży Granicznej.

Również zasadnie organy obu instancji SG uznały skarżącego winnym powyższego przewinienia dyscyplinarnego i prawidłowo wymierzyły karę nagany.

Z art. 31 ust. 1 ustawy pragmatycznej wynika zasada, iż funkcjonariusza SG musi cechować gotowość podporządkowania się szczególnej dyscyplinie służbowej. W przypadku skarżącego, uznać należy, iż jego wyżej opisane zachowanie w czasie poprzedzającym pełnienie służby z [...] września 2015 r. w sposób istotny naruszyło tę zasadę, co gdy zważy się na staż służby skarżącego, może zastanawiać.

Chybione są także dwa ostatnie zarzuty skargi.

Organy obu instancji Straży Granicznej nie deprecjonują prawa funkcjonariusza do załatwiania swoich ważnych prywatnych sprawa i prawa do uzyskania dnia wolnego od służby - o czym mowa w § 7, § 15 i § 17 rozporządzenia MSWiA w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom SG.

Jednakże wykładnia sposobu stosowania tych przepisów, jak to zawarto w skardze, wypacza ich sens i abstrahuje od zasad pełnienia służby w formacjach mundurowych.

Po pierwsze okoliczności, na które powoływał się skarżący w celu usprawiedliwienia nieobecności w służbie nie były okolicznościami nagłymi – o czasie wizyty lekarskiej skarżący wiedział na cztery miesiące przed jej datą.

Po drugie, niestawienie się skarżącego na posterunku SG w K. było wynikiem jego niedbałego podejścia do obowiązków służbowych i lekkomyślnego przekonania, iż można w bliskim czasie pogodzić badania lekarskie w innym mieście z czasem pełnienia służby na posterunku w innej miejscowości (o czym wyżej).

Po trzecie, usprawiedliwienie nieobecności na służbie, to nie podanie jakichkolwiek przyczyn w tym również podanie prawdziwych okoliczności, ale jedynie takie usprawiedliwienie, które odwołuje się do prawdziwych przyczyn i świadczy o racjonalnym zachowaniu usprawiedliwiającego, wskazanie na takie okoliczności, które obiektywnie należy przyjąć za rzeczywiście uzasadnione.

W niniejszej sprawie skarżący podał prawdziwą przyczynę nieobecności, która rzeczywiście skutkowała jego niestawieniem w miejscu pełnienia służby, jednakże przyczyna ta, jako będąca wynikiem niedbalstwa oraz lekkomyślności skarżącego, nie mogła stanowić skutecznego usprawiedliwienia faktu nieobecności funkcjonariusza na posterunku SG.

Trafna i wyczerpująca jest także, zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego oraz utrzymanego nim w mocy orzeczeniu, argumentacja dotycząca wymiaru kary dyscyplinarnej. Argumentacja ta broni się sama. Organy obu instancji prawidłowo poruszyły zagadnienia prewencji szczególnej oraz ogólnej, znaczenia nieobecności skarżącego w czasie pełnienia służby dla prawidłowości ochrony punktu SG w K. (zwłaszcza w kontekście zadań Straży Granicznej, gdy granica Polski jest jednocześnie granicą Unii Europejskiej) oraz dotychczasowej opinii o skarżącym jako funkcjonariuszu Straży Granicznej.

Dlatego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.