Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 24 czerwca 2016 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia NSA Anna Stępień (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Joanna Sekunda - Lenczewska Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka Protokolant Specjalista Aleksandra Błaszczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 czerwca 2016 roku sprawy ze skargi K. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego 1. oddala skargę; 2. przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi adwokatowi A. M. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w Ł. przy ulicy [...] kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu. LS

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. po rozpatrzeniu odwołania K. R. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia [...] nr [...].

Jak wynika z akt sprawy decyzją z dnia [...] Prezydent Miasta P. odmówił K. R. przyznania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na osobę uprawnioną O. S. na okres od 1 listopada 2015 r. do 30 września 2016 r. z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego wynikającego z art. 9 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 859 ze zm.) – dalej w skrócie "ustawa".

Od powyższej decyzji odwołała się K. R. podnosząc, że w 2014 r. jej gospodarstwo domowe składało się z trzech osób, ona nie pracowała, była zarejestrowana w Urzędzie Pracy, syn otrzymał stypendium w kwocie 950 zł, a ojciec dziecka D. S. pracował na umowę zlecenie. Odwołująca podkreśliła, że od 15 stycznia 2015 r. podjęła zatrudnienie. Jej wynagrodzenie za pełen przepracowany miesiąc to kwota 1237,23 zł. Od dnia 23 lutego 2015 r. do 2 czerwca 2015 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu operacji. Od sierpnia 2015 r. ojciec dziecka nie mieszka z nimi i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Pomimo zasądzonych od 2010 r. alimentów na kwotę 350 zł miesięcznie ojciec dziecka ich nie płacił, więc oddała sprawę do komornika sądowego. Do dnia 15 grudnia 2015 r. otrzymała od komornika alimenty w kwocie 152,54 zł. Odwołująca poinformowała, że wystąpiła do sądu o podwyższenie alimentów i od września 2015 r. powinna otrzymywać alimenty w wysokości 500 zł miesięcznie. Jej zdaniem organ błędnie wliczył do jej dochodu alimenty w kwocie po 350 zł miesięcznie, jednak nie zgadza się z tym, bo w 2014 r. prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z ojcem dziecka, a dopiero od sierpnia 2015 r. przestali prowadzić wspólne gospodarstwo domowe. Od ojca dziecka w 2014 r. nie otrzymała żadnych alimentów. Strona wniosła o ponowne rozpatrzenie sprawy i ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Wspomnianą na wstępie decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 2 pkt 4, 5, 5a, 8, 12, 17 i 18 oraz art. 9 ust. 1, 2 i 4a ustawy, art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 114) – w skrócie "u.ś.r.", utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

Argumentując podjęte w sprawie rozstrzygnięcie organ stwierdził, że K. R. w dniu 26 listopada 2015 r. złożyła w organie I instancji wniosek o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz osoby uprawnionej - O. S. Do wniosku załączyła:

1. wyrok zaoczny z dnia 16 października 2015 r. sygn. akt III RC [...] Sądu Rejonowego w P. III Wydział Rodzinny i Nieletnich podwyższający alimenty od D. S. na rzecz O. S. z kwoty po 350 zł, ustalonej w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w P. w dniu 2 marca 2010 r. sygn. akt III RC [...], do kwoty po 500 zł miesięcznie poczynając od 1 września 2015 r.;

2. zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. z dnia 26 listopada

2015 r., z którego wynika, że egzekucja świadczeń alimentacyjnych na rzecz O. S. okazała się bezskuteczna;

3. oświadczenie z dnia 26 listopada 2015 r. złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia, że nie pracowała w 2014 r., nie rozliczała się w Urzędzie Skarbowym, była zarejestrowana w Urzędzie Pracy. Od 15 stycznia 2015 r. pracuje w Agencji Ochrony Osób i Mienia A T. Ł., P. C.;

4. zaświadczenie Agencji Ochrony Osób i Mienia A T. Ł., P. C. potwierdzające, że K. R. jest zatrudniona od dnia 15 stycznia 2015 r. do – nadal, w pełnym wymiarze czasu pracy i za miesiąc luty 2015 r. osiągnęła wynagrodzenie w wysokości 1.237,23 zł netto. W okresie od 23 do 28 lutego 2015 r. K. R. przebywała na zwolnieniu chorobowym; zaświadczenie Agencji Ochrony i Mienia A z dnia 24 listopada 2015 r. potwierdzające wysokość wynagrodzenia w miesiącu lutym 2015 r. oraz umowy o pracę z Agencją Ochrony i Mienia A - szt. 2;

5. oświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne za 2014 r. - 0,00 zł;

6. oświadczenie członka rodziny o dochodzie niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy z dnia 26 listopada 2015 r. złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia, w którym K. R. oświadczyła, że w roku kalendarzowym 2014 r. uzyskała dochód

w wysokości 950 zł tytułem stypendium szkolnego.

Dalej organ wskazał, że w okresie świadczeniowym od 1 października 2015 r. do 30 września 2016 r. prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego ustala się co do zasady na podstawie przeciętnego miesięcznego dochodu członka rodziny osiągniętego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, w przedmiotowej sprawie - za rok kalendarzowy 2014 r., bowiem prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustalane jest na okres zasiłkowy 2015/2016.

Na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów Kolegium ustaliło, że dochód na osobę w rodzinie K. R. wyniósł: dochód nieopodatkowany za 2014 r.

z tytułu stypendium szkolnego 950 zł; dochód nieopodatkowany za 2014 r. z tytułu zasądzonych alimentów w wysokości (350 zł miesięcznie x 12 miesięcy) 4.200 zł; dochód uzyskany z tytułu zatrudnienia w Agencji Ochrony Mienia A za miesiąc luty 2015 r. doliczony na podstawie art. 9 ust. 4a w związku z art. 2 pkt 18 lit. c ustawy w wysokości 1.237,23 zł: (950 zł + 4,200 zł): 12 miesięcy = 429,17 zł, (429,17 zł + 1.237,23 zł): 2 osoby = 833 zł.

Mając powyższe na względzie organ odwoławczy stwierdził, że dochód na osobę

w rodzinie wnioskodawczyni wynosi 833,20 zł i przekracza ustawowe kryterium wynikające z art. 9 ust. 2 ustawy, zatem prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz osoby uprawnionej O. S. nie przysługuje.

Następnie Kolegium odnosząc się do zarzutu odwołującej, że do dochodu rodziny zostały doliczone alimenty zasądzone na rzecz O. S. w wysokości 350 zł miesięcznie, wyjaśniło, że z zaświadczenia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. z dnia [...] sygn. akt [...] wynika, że wierzycielowi za 2014 r. nie przekazano żadnej kwoty, ponieważ postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w dniu 19 sierpnia 2015 r., zaś należności wierzyciela alimentacyjnego na dzień wydania zaświadczenia, tj. [...] wynoszą 2.314,64 zł, jest to więc zadłużenie z ostatnich 6 miesięcy. Bezspornie zatem z powyższego zaświadczenia Komornika Sądowego nie wynika, żeby osoba zobowiązana do alimentów nie regulowała zobowiązań alimentacyjnych za 2014 r. Ponadto, jak wynika z odwołania, K. R. zamieszkiwała i prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z ojcem dziecka, zatem ojciec dziecka łożył zarówno na utrzymanie rodziny, w tym dziecka - O. S.. Potwierdza to okoliczność, że odwołująca się nie pracowała, a D. S. pracował na umowę zlecenie. Zasadne jest zatem doliczenie kwoty alimentów do dochodu rodziny za 2014 r.

Reasumując - w ocenie Kolegium - organ I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie wyjaśniające, wydana zaś w sprawie decyzja jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi K. R. wniosła o uchylenie decyzji organów obu instancji, zwolnienie w całości z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz przyznanie pełnomocnika z urzędu i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, podnosząc zarzuty naruszenia: art. 2 pkt 2 ustawy poprzez przyjęcie, że skarżąca ma obowiązek legitymowania się zaświadczeniem o prowadzeniu postępowania egzekucyjnego od czasu ustalenia prawa do alimentów; art. 2 pkt 5a ustawy poprzez uznanie, iż do dochodu członków rodziny należy doliczyć dochód należny za rok 2014, a nie dochód otrzymany z tytułu zasądzonych na rzecz O. S. alimentów.

Postanowieniem z dnia 31 marca 2016 r. starszy referendarz sądowy umorzył postępowanie w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i przyznał skarżącej prawo pomocy w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego poprzez ustanowienie adwokata.

Na rozprawie w dniu 24 czerwca 2016 r. pełnomocnik skarżącej wniósł

o uzupełnienie postępowania dowodowego przez zwrócenie się do właściwego urzędu skarbowego o nadesłanie PIT-u D. S. ze względu na to, że według skarżącej ojciec dziecka do sierpnia 2015 r., czyli w okresie, kiedy zamieszkiwał ze skarżącą, pracował na podstawie umowy zlecenia i nie uzyskiwał dochodów wyższych niż 400 zł miesięcznie, w związku z czym brak jest podstaw do przyjęcia, że z tego wynagrodzenia uiszczał alimenty w wysokości 350 zł, które były uznane przez organ jako dochód.

Sąd postanowił oddalić złożony do protokołu wniosek dowodowy.

Następnie pełnomocnik skarżącej wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji i wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu, oświadczając, że nie zostały one pokryte w całości ani

w części.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Według art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1647 ze zm.) w zw. z art. 3 § 1 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 718) – przywoływanej dalej w skrócie jako "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Wspomniana kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, zadaniem sądu administracyjnego jest ocena, czy zaskarżony akt administracyjny (decyzja, postanowienie) jest zgodny z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami proceduralnymi wyznaczającymi standardy procedury administracyjnej.

Poddana kontroli tutejszego sądu decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. o odmowie przyznania K. R. prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego nie narusza obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa, w związku czym brak było jakichkolwiek podstaw do jej uchylenia.

W tej sprawie zasadniczy spór pomiędzy stronami postępowania dotyczył zaliczenia przez organ do dochodu rodziny skarżącej alimentów otrzymanych na rzecz syna w roku 2014 w łącznej kwocie 4200 zł (350 zł x 12 m-cy), co po doliczeniu pozostałych dochodów skutkowało przekroczeniem kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

W ocenie sądu organy obu instancji poprawnie ustaliły dochód rodziny skarżącej w przeliczeniu na osobę w rodzinie.

Stosownie do treści art. 9 ustawy świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo

w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo (ust. 1). Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł (ust. 2). W przypadku utraty dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy lub po tym roku, ustalając jego dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego (ust. 3). W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, ustalając dochód członka rodziny, uzyskany w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (ust. 4). W przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny po roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy jego dochód ustala się na podstawie dochodu członka rodziny, powiększonego o kwotę uzyskanego dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (ust. 4a). Pojęcia dochodu oraz dochodu rodziny użyte w art. 9 ust. 2, ust. 4 i ust. 4a ustawy zostały zdefiniowane w przepisach art. 2 pkt 4 i 5 tej ustawy, poprzez odesłanie do definicji dochodu i dochodu rodziny unormowanych w przepisach ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Stosownie natomiast do treści art. 3 pkt 1 lit. c u.ś.r. ilekroć w ustawie jest mowa

o dochodzie - oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób, inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym alimenty na rzecz dzieci. Dochodem rodziny według art. 3 pkt 2 u.ś.r. jest natomiast suma dochodów członków rodziny.

Z kolei dochód członka rodziny został zdefiniowany w art. 2 pkt 5a ustawy, analogicznie jak w art. 3 pkt 2a u.ś.r., jako przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 3-4a.

Z poczynionych w toku postępowania wyjaśniającego prawidłowych ustaleń organów obu instancji wynika, że do dochodu rodziny skarżącej wliczono: dochód nieopodatkowany za 2014 r. z tytułu stypendium szkolnego w wysokości 950 zł; dochód nieopodatkowany za 2014 r. z tytułu zasądzonych alimentów w wysokości 4.200 zł (350 zł miesięcznie x 12 miesięcy); dochód uzyskany z tytułu zatrudnienia w Agencji Ochrony Mienia A za miesiąc luty 2015 r. doliczony na podstawie art. 9 ust. 4a w związku z art. 2 pkt 18 lit c ustawy w wysokości 1.237,23 zł. Suma kwot 950 zł i 4,200 zł wyniosła 5150 zł, co dzieląc przez 12 miesięcy daje miesięczny dochód w wysokości 429,17 zł. Do tak ustalonego dochodu w kwocie 429,17 zł organ prawidłowo doliczył 1.237,23 zł i podzielił przez liczbę osób w rodzinie skarżącej (429 zł +1.237,23 zł : 2 osoby), co dało kwotę dochodu na osobę w rodzinie skarżącej 833,20 zł miesięcznie. Niespornym jest wobec tego, że ustalony dochód przekraczał kryterium dochodowe określone w art. 9 ust. 2 ustawy, co obligowało organ do wydania zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się w tym miejscu do prawidłowości zaliczenia przez organy administracyjne do dochodu skarżącej alimentów za rok 2014, zgodzić się trzeba ze stroną, że czym innym są alimenty należne (nie otrzymane - wynikające z wyroku, których nie powinno wliczać się do dochodu), a czym innym alimenty faktycznie otrzymane (które powinny zostać wliczone do dochodu). Kwestia ta została przesądzona w wyroku tutejszego sądu z dnia 8 lipca 2015 r. sygn. akt II SA/Łd 428/15, na który powołała się w skardze K. R. Omawiany wyrok został jednak wydany w innym stanie faktycznym sprawy, bowiem wysokość należności przypadających na rzecz wierzyciela alimentacyjnego była na tyle wysoka, że uzasadniała twierdzenie skarżącej o nieotrzymywaniu alimentów.

W rozpoznawanej sprawie natomiast stan faktyczny wygląda inaczej i nie pozwala na uznanie za wiarygodne twierdzenia skarżącej o nieotrzymywaniu w 2014 r. alimentów od ojca dziecka. Z załączonego do wniosku zaświadczenia komornika z dnia 26 listopada 2015 r. wynika, że egzekucja okazała się bezskuteczna, a należności wierzyciela alimentacyjnego wynoszą 2.058,58 zł. Według kolejnego zaświadczenia z dnia [...] kwota zadłużenia wynosiła 2.314,64 zł. Jest to więc, jak trafnie ocenił organ, kwota odpowiadająca sumie alimentów za okres 6 miesięcy. Jeśli, jak twierdzi skarżąca, dłużnik alimentacyjny nie płacił alimentów na rzecz syna w 2014 r., to logicznym jest, że wysokość należności przypadającej wierzycielowi powinna być znacznie wyższa, aniżeli wynika to z zaświadczenia komornika. Natomiast w rozpoznawanej sprawie tak nie jest.

Wobec tego organ I instancji, a w ślad za nim Kolegium, słusznie przyjęły, że

w 2014 r. wnioskodawczyni otrzymywała alimenty na syna, a kwota 4200 zł powinna zostać doliczona do jej dochodu. Wprawdzie w treści odwołania strona wskazała, że nie otrzymywała żadnych alimentów w 2014 r. a nadto, w aktach sprawy jest oświadczenie członka rodziny o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w 2014 r. w wysokości 0 zł, jednak w tym samym odwołaniu skarżąca podała, że w skład jej gospodarstwa domowego wchodziły 3 osoby, ona zaś w 2014 r. nie pracowała, jej dochód wyniósł 0 zł. Ojciec dziecka pracował na umowę zlecenie.

W sierpniu 2015 r. wyprowadził się i od tego momentu przestali prowadzić wspólnie gospodarstwo domowe.

Nie stwierdzając wobec tego podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji sąd oddalił skargę.

O powyższym sąd orzekł w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 151 p.p.s.a.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu rozstrzygnięto

w punkcie drugim wyroku uwzględniając regulację art. 250 § 1 p.p.s.a. w zw. z § 21 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2015 r., poz. 1801).

ms