Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Melezini, Sędziowie sędzia WSA Jacek Pruszyński (spr.), sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska, Protokolant st. sekretarz sądowy Beata Borkowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 25 lutego 2015 r. sprawy ze skargi S. [...] Spółka Komandytowa w B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia postanowienia organu I instancji i umorzenia jako bezprzedmiotowego postępowania w sprawie zarzutów zgłoszonych do postępowania egzekucyjnego oddala skargę

Pismem z dnia [...].06.2013 r. S. [...] sp. k. (dalej powoływana także jako Spółka) wniosła zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego dotyczącego tytułu wykonawczego [...]. Zdaniem Spółki tytuł wykonawczy został wystawiony na podmiot nieistniejący. Za zobowiązanego uznano bowiem P. [...] Sp. z o.o., które jeszcze przed datą wystawienia tytułu wykonawczego uległo przekształceniu w S. [...] sp. k. Spółka zarzuciła także brak wskazania okresów, w których zastosowanie miały różne stawki odsetek za zwłokę, oraz brak podpisów osoby upoważnionej do działania w imieniu wierzyciela na niektórych stronach tytułu wykonawczego.

Postanowieniem z dnia [...].07.2013 r. Prezydent B., działając

jako organ egzekucyjny, uznał za zasadny zarzut błędu co do osoby zobowiązanego i umorzył postępowanie egzekucyjne objęte tytułem wykonawczym nr [...]. W uzasadnieniu postanowienia odniesiono się także do pozostałych zarzutów

i stwierdzono ich bezzasadność. Organ I instancji wyjaśnił, że w tytule wykonawczym wskazał zarówno rodzaj i stawkę odsetek (11%), jak i daty, od której odsetki

są naliczane (poz. 36, 46 i 56 tytułu wykonawczego), natomiast nie miał obowiązku dalszego precyzowania okresów, w których odsetki mają być naliczane. Tytuł został podpisany przez osobę upoważnioną (poz. 82 tytułu wykonawczego).

Na powyższe postanowienie Spółka wniosła zażalenie domagając się uznania pozostałych zarzutów za uzasadnione.

Postanowieniem z dnia[...].07.2014 r., Nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. uchyliło postanowienie organu I instancji w całości oraz umorzyło jako bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie zgłoszonych zarzutów dotyczących tytułu wykonawczego [...].

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Kolegium wskazało, że w niniejszej sprawie zachodziła konieczność umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego, z uwagi na element podmiotowy. Zaznaczyło, że w postępowaniu w sprawie zarzutów dotyczących egzekucji administracyjnego stronami są wierzyciel oraz zobowiązany, przy czym chodzi o zobowiązanego wskazanego w tytule wykonawczym (a nie jego następcę prawnego). To właśnie ten zobowiązany inicjuje to postępowanie i jemu przysługuje prawo wniesienia zarzutów. Tylko temu zobowiązanemu i wierzycielowi przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie w sprawie zarzutów

(34 § 5 u.p.e.a.). Organ I instancji przyznał, że za zobowiązanego błędnie uznał P. [...] Sp. z o.o., gdyż to właśnie ten podmiot był podatnikiem zobowiązanym do uiszczenia należności podatkowej objętej kwestionowanym tytułem wykonawczym. To właśnie temu Przedsiębiorstwu służyło prawo wniesienia zarzutów. Należy w tym miejscu wspomnieć, że przepisy u.p.e.a. nie przewidują własnej (samoistnej) podstawy powstania następstwa prawnego w zakresie egzekwowanych obowiązków. Również przepisy k.p.a. nie pozwalają w niniejszej sprawie uznać, że S. [...] sp.k. jako następca prawny przejęło egzekwowany obowiązek i jako strona weszło do postępowania egzekucyjnego. Tytuł wykonawczy został bowiem wystawiony po ustaniu bytu prawnego P. [...] sp. z o.o. - nie został więc doręczony zobowiązanemu w nim wskazanemu i nie zainicjował żadnego postępowania egzekucyjnego dotyczącego P. [...] Sp. z o.o. (art. 26 § 5 u.p.e.a.). Fakt iż przekształcenie formy organizacyjnej przedsiębiorstwa powoduje powstanie następstwa prawnego na gruncie prawa podatkowego i - w konsekwencji - przejęcie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe podmiotu przekształconego, nie jest wystarczającą podstawą do prowadzenia egzekucji wobec następcy prawnego

(jeżeli ten następca nie jest wskazany w tytule wykonawczym). W tym zakresie przepisy u.p.e.a. nakazują wystawienie nowego tytułu wykonawczego (art. 28a).

Umorzenie postępowania egzekucyjnego, które nie zostało wszczęte (skoro tytuł wykonawczy nigdy nie został doręczony zobowiązanemu wskazanemu

w tym tytule), należało uznać za zbyt daleko idące. Organ I instancji, otrzymując zarzuty pochodzące od podmiotu innego niż zobowiązany wskazany w tytule wykonawczym, powinien był odmówić wszczęcia postępowania w sprawie zgłoszonych zarzutów (art. 61a k.p.a.). Jako że jednak postępowanie takie wszczęto i zakończono je postanowieniem skierowanym do S. [...] sp.k. (a więc podmiotu niebędącego stroną), zaskarżone rozstrzygnięcie należało uchylić. Postępowanie w sprawie zarzutów zgłoszonych przez podmiot niebędący stroną takiego postępowania należało umorzyć jako bezprzedmiotowe.

Na powyższe postanowienie skarżąca Spółka wywiodła skargę

do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku zarzucając naruszenie art. 34 § 5 u.p.e.a. poprzez przyjęcie, że zobowiązanym uprawnionym do wniesienia zażalenia jest jedynie podmiot wskazany jako zobowiązany w tytule wykonawczym oraz art. 27 § 1 u.p.e.a. poprzez zaniechanie merytorycznego rozpoznania zgłoszonych zarzutów.

W uzasadnieniu skargi podkreślono, że przez zobowiązanego uprawnionego do wniesienia zażalenia na rozstrzygnięcie dotyczące zarzutów rozumieć należy

nie tylko zobowiązanego wskazanego w tytule wykonawczym, ale i osobę wobec której prowadzona jest egzekucja. Założenie odmienne pozbawiałoby taką osobę ochrony prawnej w przypadku prowadzenia egzekucji bez tytułu wykonawczego wystawionego względem osoby, wobec której skierowana jest egzekucja.

W konsekwencji organ winien był merytorycznie rozpoznać zgłoszone zarzuty. Oznacza to, że w pierwszej kolejności organ winien był doprowadzić do uchylenia tytułu wykonawczego wystawionego na podmiot nieistniejący i stanowiący podstawę faktycznie prowadzonej egzekucji względem skarżącej Spółki.

W odpowiedzi na skargę, Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w B., podtrzymując stanowisko w sprawie, wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga jest nieuzasadniona.

Na wstępie wskazać przede wszystkim należy, że przedmiotem skargi jest postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia

[...] lipca 2014 r., na mocy którego zostało uchylone postanowienie Prezydenta Miasta B. z dnia [...] lipca 2013 r., w sprawie zarzutów zgłoszonych w postępowaniu egzekucyjnym przez S. [...] sp. k. i umorzono postępowanie w sprawie. Przyczyną umorzenia postępowania, jak wskazało Kolegium, była jego bezprzedmiotowość.

Przepis art. 26 § 1 u.p.e.a. stanowi, że organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. Wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego lub doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego, jeżeli to doręczenie nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego – art. 26 ust. 5 u.p.e.a. Zatem tytuł wykonawczy

jest dokumentem urzędowym niezbędnym do wszczęcia egzekucji administracyjnej, która następuje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego lub doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu wierzytelności, jeżeli to doręczenie nastąpiło wcześniej niż doręczenie odpisu tytułu wykonawczego.

Z treści powyższej regulacji wynika, że dopiero od momentu skutecznego doręczenia odpisu tytułu wykonawczego zobowiązanemu, organ egzekucyjny

ma do czynienia ze stroną postępowania, której uprawnienia są regulowane tak

w art. 10 § 1, jak i art. 32 oraz art. 40 k.p.a. Zgodnie z treścią art. 32 k.p.a. zarówno upomnienie, jak i tytuł wykonawczy muszą być doręczone bezpośrednio zobowiązanemu – zob. wyrok WSA w Krakowie z dnia 26 października 2012 r.,

II SA/Kr 1228/12.

Z akt sprawy bezspornie wynika, że tytuł wykonawczy [...] z dnia

[...] maja 2013 r. został wystawiony na P. [...] Sp. z o.o. Odpis tego tytułu został w dniu [...] czerwca 2013 r. doręczony, jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru adresatowi. Tymczasem z akt sprawy wynika, że P. [...] Sp. z o.o. w dniu [...] kwietnia 2013 r. zostało przekształcone w S. [...] sp. k. w B. Oznacza to, że na dzień wystawienia tytułu wykonawczego tj. [...] maja 2013 r. i jego doręczenia tj. [...] czerwca 2013 r. P. [...] Sp. z o.o. już nie istniało, bowiem zostało przekształcone w spółkę komandytową. Konsekwencją błędnego wystawienia tytułu wykonawczego i jego nieprawidłowego doręczenia (dla podmiotu nieistniejącego) było to, że w świetle obowiązujących przepisów nie została skutecznie wszczęta egzekucja administracyjna, a zatem nie mogło się toczyć jakiekolwiek postępowanie wpadkowe jej dotyczące, w tym związane ze zgłoszonymi zarzutami.

Podkreślić należy, że sporządzony według ustalonego wzoru tytuł wykonawczy zawiera (stosownie do przepisu art. 27 u.p.e.a.) adresowane

do zobowiązanego pouczenie o przysługującym mu w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. W niniejszej sprawie zobowiązanym został wskazany podmiot, który na dzień wystawienia tytułu wykonawczego już nie istniał, skutkiem czego nie było możliwe prawnie skutecznie jego doręczenie, a w konsekwencji zgłoszenie zarzutów na prowadzone postępowanie egzekucyjne. Skoro egzekucja administracyjna nie została wszczęta, w ogóle nie można w sprawie mówić

o stronach takiego postępowania, a w konsekwencji o podmiocie uprawnionym

do zgłoszenia zarzutów.

W świetle powyższych rozważań przyjąć należało, że zaskarżone postanowienie nie narusza prawa, bowiem istotnie, w niniejszej sprawie wystąpiła bezprzedmiotowość postępowania dotyczącego zgłoszonych przez skarżącą Spółkę zarzutów względem tytułu wykonawczego [...]. Brak skutecznego wszczęcia egzekucji administracyjnej czyni bezprzedmiotowym postępowanie

w przedmiocie zgłoszonych zarzutów, skoro nie mamy prawidłowo ustalonego podmiotu zobowiązanego do wykonania obowiązku o charakterze pieniężnym. Słusznie wskazało Kolegium, że jedynie zobowiązanemu wskazanemu w tytule wykonawczym przysługuje prawo wniesienia zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, a takim podmiotem niewątpliwie nie jest skarżąca Spółka.

Skarżąca Spółka niewątpliwie jest następcą prawnym P. [...] Sp. z o.o. w świetle przepisów prawa podatkowego oraz cywilnego, jednakże nie oznacza to, że w realiach niniejszej sprawy miała uprawnienie do złożenia zarzutów w prowadzonym postępowaniu. Aby skarżąca Spółka mogła wstąpić w prawa i obowiązki swojej poprzedniczki, musiała skutecznie zostać wszczęta egzekucja administracyjna, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Jedynie w sytuacji, gdyby do przekształcenia P. [...] Sp. z o.o. w skarżącą Spółkę doszłoby już po wystawieniu i doręczeniu odpisu tytułu wykonawczego, a zatem w trakcie toczącej się egzekucji administracyjnej, wówczas skarżąca Spółka mogłaby skutecznie postawić zarzuty przeciwko toczącemu się postępowaniu (por. art. 28a u.p.e.a.).

Za niezasadny należało zatem uznać zarzut naruszenia art. 34 § 5 i art. 27 § 1 u.p.e.a. Niewątpliwie skarżąca Spółka miała uprawnienie do złożenia zażalenia

na postanowienie organu I instancji, gdyż właśnie do niej zostało ono skierowane.

Z tej przyczyny Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. rozpoznało zażalenie skarżącej Spółki, czego efektem było wydanie zaskarżonego do Sądu postanowienia. Kolegium wypowiedziało się o bezprzedmiotowości całego postepowania w przedmiocie zgłoszonych zarzutów z uwagi na brak skutecznego wystawienia i doręczenia odpisu tytułu wykonawczego, a w konsekwencji braku skutecznego wszczęcia egzekucji administracyjnej, a nie w kwestii legitymacji skarżącej Spółki do złożenia zażalenia od rozstrzygnięcia organu I instancji. Z uwagi na stwierdzoną bezprzedmiotowość całego postępowania dotyczącego zarzutów

na prowadzone postępowanie egzekucyjne, Kolegium słusznie nie ustosunkowało się do zarzutów merytorycznych zawartych w zażaleniu skarżącej Spółki (dotyczących błędów i braków tytułu wykonawczego).

Mając powyższe na względzie, Sąd nie stwierdziwszy naruszeń prawa,

w oparciu o art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł o oddaleniu skargi.