Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Wojciechowska Sędzia WSA Krzysztof Bogusz (spr.) Sędzia WSA Anna Wójcik po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w sprawie ze skargi D. K. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z dnia 21 czerwca 2016 r., nr [...] w przedmiocie zarzutów na prowadzone postępowanie egzekucyjne postanawia: poinformować A S.A. w [...] o stwierdzonym w toku rozpoznawania sprawy istotnym naruszeniu prawa przez Dyrektora [...]

Postanowieniem z dnia 21 czerwca 2016 r. nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu z dnia 29 kwietnia 2016 r. nr [...] wydane w sprawie zgłoszonych zarzutów na postępowanie egzekucyjne, prowadzone na podstawie tytułów wykonawczych od nr [...] do nr [...] wystawionych przez A S.A. – Dyrektora [...] wobec zobowiązanej D. K.

Skarga sądowoadministracyjna wniesiona przez skarżącą D. K. została odrzucona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu nieprawomocnym postanowieniem z dnia 23 listopada 2016 r., sygn. akt I SA/Op 342/16. Przyczyną odrzucenia skargi było wniesienie jej po terminie określonym w art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. 2016 r. poz. 718 ze zm.), dalej w skrócie P.p.s.a.

Zgodnie z art. 155 § 1 P.p.s.a. w razie stwierdzenia w toku rozpoznawania sprawy istotnych naruszeń prawa lub okoliczności mających wpływ na ich powstanie, skład orzekający sądu może, w formie postanowienia, poinformować właściwe organy lub ich organy zwierzchnie o tych uchybieniach.

W toku rozpoznawania sprawy Sąd stwierdził istotne naruszenie prawa, na które wpływ miało postępowanie jednostki organizacyjnej wierzyciela – A S.A. – Dyrektora [...]. Wymienione naruszenie prawa wynika z przedłożonych Sądowi w trybie art. 54 § 2 P.p.s.a. akt egzekucyjnych.

Możliwość zastosowania art. 155 § 1 P.p.s.a. wynika stąd, że Dyrektor [...] jako jednostka organizacyjna A S.A. jest podmiotem współdziałającym, wykonującym z mocy prawa zadania z zakresu administracji publicznej i w tej sprawie działał na podstawie art. 1 pkt 2 i art. 106 § 1 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. 2013 r. poz. 267 ze zm.), dalej w skrócie K.p.a. , w zw. z art. 34 § 1 i art. 18 ustawy z dnia 16 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz. U. 2016 r. poz.594 ze zm.), dalej w skrócie "p.e.a" ,a także niżej powołanych przepisów prawa (por. też Łukasz Strzępek w "Uprawnienia sygnalizacyjne sądu administracyjnego" str. 110 i n., Kwartalnik Administracja 2006 nr 1(2).

W dniu 14 października 2013 r. A S.A. – Dyrektor [...] wystawił tytuły wykonawcze o numerach wyżej wskazanych wobec zobowiązanej D. K. z tytułu opłat abonamentowych uregulowanych ustawą z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (tj. Dz. U. 2014 r. poz. 1204 ze zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy opłaty abonamentowe są pobierane przez operatora wyznaczonego w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (tj. Dz. U. 2016 r. poz. 1113).

Na podstawie art. 178 ust. 1 Prawa pocztowego Spółka Akcyjna A S.A. pełniła do 31 grudnia 2015 r. obowiązki operatora wyznaczonego oraz powierzono jej te obowiązki od 1 stycznia 2016 r. na podstawie decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 30 czerwca 2015 r., nr [...], wydanej na podstawie art. 71 ust. 1, 3 i 4 Prawa pocztowego oraz art. 104 § 1 K.p.a .

Zgodnie z art. 7 ust. 5 i 10 ustawy o opłatach abonamentowych [...], jako jednostka organizacyjna A S.A., jest uprawniona do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków rejestracji oraz uiszczania opłaty za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych. Zawiadomieniem z dnia 29 listopada 2013 r. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu, działając na podstawie art. 61 § 4 K.p.a. i art. 34 § 1 p.e.a. wezwał wierzyciela A S.A. - Dyrektora [...] do zajęcia stanowiska w zakresie zgłoszonych przez D. K. zarzutów w formie prawem przewidzianej, pod rygorem zawieszenia postępowania.

Wobec bezskutecznego upływu ustawowego terminu na zajęcie przez wierzyciela stanowiska organ egzekucyjny postanowieniem z dnia 18 grudnia 2013 r. na podstawie art. 17 § 1, art. 56 § 1 pkt 5 i art. 34 § 3 p.e.a. zawiesił postępowanie egzekucyjne "do czasu wydania przez wierzyciela A S.A. postanowienia w sprawie stanowiska" w zakresie zgłoszonych zarzutów.

Następnie zawiadomieniami z dnia: 15 stycznia 2014 r., 6 lutego 2014 r,. 16 kwietnia 2014 r., 11 czerwca 2014 r., 4 sierpnia 2014 r., 29 października 2014 r., 19 grudnia 2014 r., 13 lutego 2015 r., 11 marca 2015 r., adresowanymi tylko do zobowiązanej D. K. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu na podstawie art. 36 § 1 K.p.a. i art. 18 w zw. z art. 34 § 4 p.e.a., informował skarżącą o przyczynie niezałatwienia sprawy administracyjnej w terminie i wyznaczał kolejne, bezskuteczne terminy załatwienia sprawy, po czym pismem z dnia 23 marca 2015 r. wezwał wierzyciela do załatwienia sprawy "przypominając A S.A.- jako podmiotowi wykonującemu zadania z zakresu administracji publicznej - obowiązki wynikające z art. 35 i art. 36 K.p.a."

Dyrektor [...] postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2015 r. zajął stanowisko w zakresie zgłoszonych zarzutów, uznając je za nieuzasadnione, podając w podstawie prawnej art. 34 p.e.a. i art. 7 ust. 1 i 3 ustawy o opłatach abonamentowych.

Po wniesieniu przez zobowiązaną w dniu 26 kwietnia 2015 r. zażalenia i upływie kolejnego terminu ustawowego do załatwienia sprawy wynikającego z art. 35 § 3 K.p.a. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu ponownie zawiadamiał stronę w trybie art. 36 § 1 K.p.a. i wyznaczał kolejne – jak się okazało bezskuteczne – terminy załatwienia sprawy (por. pisma organu egzekucyjnego z dnia: 15 czerwca 2015 r., 14 lipca 2015 r, 30 września 2015 r., 12 listopada 2015 r., 15 stycznia 2016 r. i 24 lutego 2016 r.).

A S.A. - Dyrektor [...] rozpoznał zażalenie postanowieniem z dnia 7 marca 2016 r. i utrzymał w mocy własne postanowienie z dnia 17 kwietnia 2015 r., pouczając stronę, że jest ono ostateczne i nie przysługuje na nie skarga do sądu administracyjnego. Doręczenie powyższego postanowienia zobowiązanej w dniu 8 marca 2016 r. umożliwiło podjęcie przez organ egzekucyjny i organ odwoławczy postanowień w sprawie zgłoszonych zarzutów w dniach odpowiednio 29 kwietnia 2016 r. i 21 czerwca 2016 r.

Opisany sposób załatwiania sprawy z zakresu administracji publicznej przez wierzyciela A S.A. - Dyrektora [...] w sposób oczywisty, nie wymagający jakiegoś szczególnego umotywowania, naruszał przepisy o terminie załatwiania spraw o jakich stanowią art. 35 § 1 i § 3 K.p.a. w zw. z art. 18 p.e.a. Ustawowe terminy załatwienia sprawy przez Dyrektora [...] jako organu I instancji i organu odwoławczego upływały bowiem odpowiednio w dniu 16 grudnia 2013 r. i 26 maja 2015 r.

Ponieważ stanowisko wierzyciela w zakresie zarzutu opartego na przepisie art. 33 § 1 pkt 1 p.e.a. (nieistnienie obowiązku) jest dla organu egzekucyjnego wiążące z mocy art. 34 § 1 zdanie 1 p.e.a., to Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu nie mógł załatwić sprawy administracyjnej w ustawowym terminie i został zmuszony do stosowania art. 36 § 2 K.p.a. nie mając przy tym żadnego wpływu na dotrzymanie kolejno wyznaczanych na podstawie art. 36 § 1 K.p.a. terminów załatwienia sprawy.

Taki sposób działania wierzyciela powołanego jednocześnie z mocy wymienionych wyżej przepisów ustawy o opłatach abonamentowych i ustawy Prawo pocztowe do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej i załatwiania spraw administracyjnych w rozumieniu art. 1 pkt 2 K.p.a. narusza także zasadę zaufania do organów państwa z art. 8 K.p.a. i zasadę szybkości postępowania o jakiej mowa art. 12 § 1 K.p.a. Zwłaszcza, że rozpatrywana sprawa należała do kategorii spraw o jakich mowa w art. 12 § 2 K.p.a.

Przepis art. 12 § 1 K.p.a. ustanawia ogólną zasadę obowiązującą wszystkie organy administracji publicznej (w tym podmioty wykonujące z mocy ustawy zadania z zakresu administracji publicznej), zgodnie z którą powinny one działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Rozwinięciem tej reguły są postanowienia przepisu art. 35 K.p.a., w którym podkreślono obowiązek załatwiania sprawy administracyjnej bez zbędnej zwłoki. Obowiązek niezwłocznego zakończenia postępowania odnosi się przede wszystkim do spraw, które nie wymagają przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

W pozostałych natomiast przypadkach, jeżeli koniecznym jest prowadzenie postępowania wyjaśniającego, załatwienie sprawy powinno, co do zasady, nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania. Wyjątkowo dopuszcza się możliwość przedłużenia postępowania do dwóch miesięcy, ale tylko w sytuacjach, gdy sprawa jest szczególnie skomplikowana. Z kolei załatwienie sprawy przez organ odwoławczy powinno nastąpić w ciągu miesiąca od otrzymania odwołania (zażalenia), (art. 35 § 3 K.p.a.).

Analiza czynności przeprowadzonych przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu w toku prowadzonego postępowania, a także czas załatwiania sprawy w zakresie zajęcia przez wierzyciela stanowiska co do zgłoszonych zarzutów prowadzi do oczywistego wniosku, że Dyrektor [...] dopuścił się wielokrotnego uchybienia w dotrzymaniu terminów określonych w art. 35 § 3 K.p.a., tak jako organ pierwszej instancji, jak i organ odwoławczy.

Takie prowadzenie sprawy skutkowało także naruszeniem art. 8 K.p.a., gdyż wymieniony organ, a w konsekwencji Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu nie wypełnił obowiązku prowadzenia postępowania w sposób umożliwiający pogłębienie zaufania obywateli do organów Państwa. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż obok trafności rozstrzygnięć, sprawność prowadzonego postępowania jest drugim elementem decydującym o sposobie postrzegania i oceniania przez społeczeństwo organów administracji publicznej.

Z podniesionych wyżej przyczyn, w związku ze stwierdzonym w toku postępowania sądowoadministracyjnego istotnym naruszeniem procedury administracyjnej, w szczególności art. 8, art. 12 i art. 35 § 1 i 3 K.p.a. w zw. z art. 18 p.e.a. przez jednostkę organizacyjną A S.A., Sąd postanowił skierować sygnalizację do organu nadrzędnego nad Dyrektorem [...] na podstawie art. 155 § 1 P.p.s.a. i orzekł jak w sentencji niniejszego postanowienia.