Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Edward Kierejczyk Sędzia NSA Andrzej Kuba (spr.) Protokolant Magdalena Rosik po rozpoznaniu w dniu 15 października 2009 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 16 października 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 927/08 w sprawie ze skargi M. P. na decyzje Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...], [...] grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 16 października 2008 r. o sygn. akt VI SA/Wa 927/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargi M. P. na decyzje Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...] oraz nr [...], w przedmiocie oddalenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy.

Sąd I instancji przyjął za miarodajne następujące ustalenia faktyczne.

Decyzjami Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r., nr [...] oraz nr [...], oddalono wnioski M. P. z dnia 16 sierpnia 2006 r. o stwierdzenie wygaśnięcia praw ochronnych udzielonych G.. ze Stanów Zjednoczonych Ameryki na znaki towarowe G. - [...] i G. -[...].

W uzasadnieniu przedmiotowych decyzji organ stwierdził, że wnioski skarżącej z dnia 16 sierpnia 2006 r. o stwierdzenie wygaśnięcia praw ochronnych na sporne znaki towarowe należało oddalić jako przedwczesne, gdyż w dniu ich złożenia nie upłynął nieprzerwany okres pięciu lat liczony od daty udzielenia prawa ochronnego na te znaki, w ciągu którego uprawniony miał obowiązek ich używania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalając skargi na powyższe decyzje wskazał, że wbrew twierdzeniom M. P., pełnomocnik spółki uprawnionej ze spornych znaków legitymował się w toku postępowania ważnym pełnomocnictwem. Sąd podkreślił, że niniejsza sprawa dotyczy stwierdzenia wygaśnięcia praw ochronnych udzielonych na wymienione znaki towarowe. W tym stanie rzeczy, pełnomocnictwa udzielone przez spółkę uprawnioną ze spornych znaków dla K. R. P. (P.) - z dnia 7 marca 2006 r. oraz dla rzecznika patentowego M. M. - z dnia 22 marca 2006 r., udzielone w sprawach o udzielenie praw ochronnych na sporne znaki, zachowują swoją aktualność w trakcie postępowań o stwierdzenie wygaśnięcia tychże znaków. W związku z powyższym uznano, że uprawniona ze spornych znaków, reprezentowana przez prawidłowo umocowanego pełnomocnika, brała udział w postępowaniach o stwierdzenie wygaśnięcia tych znaków. Sąd podał, że podstawowy problem prawny w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do ustalenia momentu (daty), od którego powinien być liczony nieprzerwany okres pięciu lat nieużywania w sposób rzeczywisty zarejestrowanego znaku towarowego, o jakim mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm.). W ocenie skarżącej datą początkową jest data zgłoszenia spornego znaku towarowego do rejestracji, co nastąpiło 22 czerwca 2001 r. w przypadku znaku G. - [...] oraz 20 listopada 2000 r. w odniesieniu do znaku G. - [...]. Natomiast, zdaniem Urzędu Patentowego, taką datą początkową jest data rejestracji znaku, którą w obydwu przypadkach jest 2 lutego 2006 r.

Rozważając powyższą kwestię Sąd I instancji podkreślił, że art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. został znowelizowany w toku niniejszego postępowania administracyjnego. Mianowicie z dniem 1 listopada 2007r. dotychczasowy art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. został zmieniony przez art. 1 pkt 39 lit. a) ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2007r. Nr 136 poz. 958). W dniu wydania decyzji, tj. [...] grudnia 2007 r., art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. miał inne brzmienie niż w dacie wszczęcia postępowania o stwierdzenie wygaśnięcia. W ocenie Sądu, z uwagi na brak przepisów przejściowych w ww. ustawie nowelizującej organ miał obowiązek zastosować powyższy przepis w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji tj. po nowelizacji. Zmiana powyższego przepisu dokonana omawianą nowelizacją polega jedynie na doprecyzowaniu dotychczasowego przepisu wprowadzając zasadę, że okres używania znaku towarowego ma być liczony od uzyskania prawa ochronnego. Doprecyzowanie powyższego uregulowania nie stanowi zmiany jakościowej tego przepisu, albowiem również przed nowelizacją było oczywiste, że o ile datą nabycia prawa ochronnego jest data zgłoszenia znaku, o tyle dla wygaśnięcia prawa z powodu jego nieużywania decydujące znaczenie ma data rejestracji znaku. Przemawiała za tym literalna wykładnia art. 169 ust. 1 pkt 1, w którym to przepisie była wprost mowa o "nieużywaniu zarejestrowanego znaku towarowego".

Sąd podał, że w niniejszej sprawie prawa ochronne na sporne znaki towarowe zostały udzielone w dniu 2 lutego 2006 r., a więc dopiero z tą datą uprawniony był zobowiązany do rozpoczęcia używania tych znaków. Jest to uzasadnione nie tylko literalną treścią art. 161 ust.1 pkt 1 p.w.p., ale również z tego powodu, że zgłaszający do czasu uzyskania decyzji udzielającej prawo ochronne pozostaje w stanie niepewności, co do skuteczności swoich działań w tym zakresie.

Sąd I instancji wyjaśnił, że terminem początkowym, od którego rozpoczyna się bieg wspomnianego okresu pięcioletniego z art. 169 ust. 1 pkt 1, jest data rejestracji znaku, a nie data jego zgłoszenia, co wynika wprost z literalnej wykładni tego przepisu.

M. P. złożyła skargę kasacyjną od powyższego wyroku wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W. oraz zasądzenie kosztów związanych z wniesieniem skargi kasacyjnej, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W pierwszej kolejności, na podstawie art. 183 § 2 pkt 2 skarżąca zarzuciła nieważność postępowania przed WSA w W.. Następnie zarzuciła wyrokowi:

1. naruszenie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a., polegające na jego niezastosowaniu i w konsekwencji niestwierdzeniu nieważności decyzji wydanych przez Urząd Patentowy RP (decyzje z dnia [...] grudnia 2007 r. nr [...] oraz nr [...]) w sytuacji, gdy w postępowaniach administracyjnych zakończonych tymi decyzjami nie brał udziału uprawniony do spornych znaków towarowych, to jest G..;

2. naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. w związku z art. 169 ust. 1 oraz art. 315 ust. 2 p.w.p., polegające na bezzasadnym przyjęciu, że złożone przez M. P. wnioski o wygaśnięcie praw ochronnych na znaki towarowe, jakie przysługują G., muszą być rozpatrywane w oparciu o przesłanki wskazane w art. 169 ust. 1 p.w.p., zaś pięcioletni okres, o jakim mowa w tym przepisie, musi być liczony od dnia zarejestrowania tych znaków, co powoduje, że złożone przez M. P. wnioski są przedwczesne w sytuacji, w której wnioski te, z uwagi na złożenie przez G. wniosków o rejestrację praw ochronnych na znaki towarowe pod rządami ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U.1985, nr 5, poz. 17 ze zm.), winny być rozpatrywane w oparciu o przepisy tej właśnie ustawy;

3. naruszenie art. 151 p.p.s.a. poprzez jego bezzasadne zastosowanie i w konsekwencji oddalenie skarg na decyzje Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r. (decyzja nr [...] oraz nr [...]).

W uzasadnieniu podniesiono, że w przedmiotowej sprawie zachodzi nieważność postępowania w rozumieniu art. 183 § 2 pkt 2 p.p.s.a. Skarżąca w pełni podtrzymała zarzuty dotyczące nienależytego umocowania w niniejszej sprawie podmiotu, który w ocenie Sądu I instancji działał w imieniu G. Skarżąca podniosła, że do akt postępowań toczących się przed Urzędem Patentowym RP istotnie złożone zostały pisma, w których P. K. R. P. Sp. z o.o., działająca poprzez rzecznika patentowego M. M., odpowiada na wnioski skarżącej o wygaśnięcie praw ochronnych na znaki towarowe G. [...] oraz G. [...]. Podkreślono jednak, że w żadnym fragmencie tych odpowiedzi nie wskazuje się, że są one składane właśnie w imieniu G., co w konsekwencji daje podstawę do twierdzenia, że odpowiedzi te są jedynie przedstawieniem stanowiska przez podmiot, niekoniecznie działający w imieniu oraz na rzecz uprawnionego do wskazanych powyżej znaków towarowych. W ocenie skarżącej, skoro w niniejszej sprawie mamy do czynienia ze szczególnym rodzajem postępowania (postępowanie sporne), to brak jest podstaw do twierdzenia, że pełnomocnictwo obejmujące postępowanie w sprawie o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy obejmuje także postępowanie sporne, jakie wywołane zostanie wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na ten znak towarowy.

Ponadto skarżąca podniosła, że z przyczyn podanych powyżej uznać należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny dopuścił się obrazy art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. Zgodnie z tym przepisem, sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a. lub w innych przepisach. Niewątpliwie, z przyczyn wskazanych już wcześniej, istniały podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r.

W ocenie skarżącej Sąd bezzasadnie uznał, że złożone przez nią wnioski podlegały ocenie w świetle przepisów ustawy Prawo własności przemysłowej. Strona podniosła, że w innych sprawach ([...] i [...]) Urząd patentowy RP wyraził pogląd, iż "(...) okres nieużywania znaku przy rozstrzyganiu o wygaśnięciu prawa z rejestracji ocenia się według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia znaku towarowego (...).". Idąc tym tokiem rozumowania uznać należało, że także w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdują przepisy ustawy o znakach towarowych. Skarżąca wskazała, że pomimo złożenia do akt przedmiotowej sprawy kopii decyzji wydanych przez Urząd Patentowy RP w sprawach [...] oraz [...], w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Urząd Patentowy RP nie odniósł się do poglądu, jaki wyrażony został w odniesieniu do art. 315 ust. 2 p.w.p. w uzasadnieniach w/w decyzji. Za zastosowaniem w niniejszej sprawie ustawy o znakach towarowych przemawia także okoliczność, iż zgłaszając do rejestracji przedmiotowe znaki towarowe G. musiała spełniać wymagania stawiane przepisami w/w ustawy, a nie ustawy późniejszej, w oparciu o którą Urząd Patentowy RP rozstrzygał wniosek złożony przez skarżącą.

Spółka G. z siedzibą w S. F. złożyła odpowiedź na skargę kasacyjną wnosząc o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy się odnieść do zarzutu nieważności. Skarżąca podnosi, że postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym dotknięte było nieważnością, a także istniały podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r. W uzasadnieniu swojego stanowiska skarżąca podaje, że zarówno w postępowaniach administracyjnych zakończonych zaskarżonymi decyzjami, jak i w postępowaniu przed Sądem I instancji nie brał udziału uprawniony do spornych znaków towarowych - to jest G.

W tym miejscu niezbędne się wydaje przypomnienie treści art. 183 § 2 pkt. 2 i art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oraz treści art. 156 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) Zauważyć należy, iż stosownie do treści art. 183 § 2 pkt. 2 p.p.s.a. nieważność postępowania zachodzi między innymi jeżeli pełnomocnik strony nie był należycie umocowany. Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach. Wśród przesłanek stwierdzenia nieważności wymienionych w art. 156 k.p.a. nie wymienia się braku należytego umocowania pełnomocnika, a tym właśnie strona uzasadnia naruszenie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.

W związku z powyższym, kasator powołując się na okoliczność, że spółka G. nie była należycie reprezentowana nie może skutecznie zarzucać naruszenia art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.

Odnosząc się do zarzutu nieważności postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym należy stwierdzić, że jest on chybiony. W aktach administracyjnych obu spraw znajdują się pełnomocnictwa z dnia 7 marca 2006 r. udzielone przez spółkę G. na rzecz K. R. P. P. Sp. z o.o., obejmują one postępowanie przed sądami administracyjnymi, w tym także przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, a także dopuszczają możliwość substytucji. Znajdują się tam również pełnomocnictwa z dnia 22 marca 2006 r. udzielone przez spółkę P., reprezentowaną przez prawidłowo umocowanych członków zarządu, na rzecz M. M..

Na wezwanie Sądu I instancji przedstawiono poświadczone notarialnie oświadczenie członka zarządu spółki G., wraz z jego tłumaczeniem przysięgłym. Z dokumentów tych wynika, że J. G., która złożyła podpis pod opisanymi powyżej pełnomocnictwami z dnia 7 marca 2006 r., była uprawniona, jako Wiceprezes tej spółki, do ich udzielenia.

W dniu 9 października 2008 r. M. M. udzielił substytucji P. W. do występowania przed Sądem I instancji w sprawach ze skargi M. P. na decyzje Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r.

W związku z powyższym uznać należy, że nie ma racji skarżąca twierdząc, iż Spółka G. nie była należycie reprezentowana. Nadesłane na wezwanie Sądu I instancji oświadczenie członka zarządu wyjaśniło bowiem wszelkie istniejące w tym zakresie wątpliwości.

Skarżąca zarzuciła także naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. w związku z art. 169 ust. 1 oraz art. 315 ust. 2 p.w.p., polegające na przyjęciu, że złożone przez nią wnioski o wygaśnięcie praw ochronnych na znaki towarowe muszą być rozpatrywane w oparciu o przesłanki wskazane w art. 169 ust. 1 p.w.p., zaś pięcioletni okres, o jakim mowa w tym przepisie, musi być liczony od dnia zarejestrowania tych znaków. Strona podnosi, że skoro spółka G. złożyła wnioski o rejestrację praw ochronnych na znaki towarowe pod rządami ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U.1985, nr 5, poz. 17 ze zm.), to wnioski o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy winny być rozpatrywane w oparciu o przepisy tej właśnie ustawy. Stanowisko skarżącej jest bezzasadne.

Rozpatrując tak postawiony zarzut w pierwszej kolejności wyjaśnić należy, która ustawa powinna mieć zastosowanie przy rozpatrywaniu wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm.) weszła z życie w dniu 22 sierpnia 2001 r. Z tym dniem utraciła moc ustawa z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.). Istotny dla rozstrzygnięcia sprawy art. 315 p.w.p. stanowi, że "prawa w zakresie. [...] znaków towarowych [...], istniejące w dniu wejścia w życie ustawy, pozostają w mocy. Do praw tych stosuje się przepisy dotychczasowe, o ile przepisy niniejszego działu nie stanowią inaczej" (ust. 1). "Do stosunków prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe" (ust. 2). Zdaniem NSA wykładnia tych przepisów nie może prowadzić do wniosku, że przepisy dotychczasowe (tzn. przepisy ustawy o znakach towarowych) stosuje się także do oceny skutków prawnych zdarzeń, które wystąpiły po dniu 22 sierpnia 2001 r. Wniosek taki byłby sprzeczny z ogólnymi regułami prawa intertemporalnego. Zawarte w art. 315 ust. 1 zdanie drugie p.w.p. wskazanie rozumieć trzeba zatem w ten sposób, że przepisy ustawy o znakach towarowych stosuje się do oceny skutków zdarzeń prawnych, mających miejsce w czasie ich obowiązywania, natomiast skutki zdarzeń prawnych, które nastąpiły po dniu 22 sierpnia 2001 r., podlegać powinny ocenie na podstawie przepisów Prawa własności przemysłowej także wówczas, gdy dotyczyły praw już istniejących. Uwzględnienie zasad ogólnych prawa międzyczasowego prowadzi zatem do wniosku, że do oceny skutków upływu okresu wymaganego do uznania wniosku o wygaszenie prawa za skuteczny - jeżeli wniosek taki został złożony po dniu 22 sierpnia 2001 r. - stosować należy przepisy Prawa własności przemysłowej. Trzeba dodać, że odmienne rozstrzygnięcie rozważanego zagadnienia międzyczasowego prowadziłoby do niczym nieusprawiedliwionego zróżnicowania po dniu 22 sierpnia 2001 r. statusu uprawnionych z tytułu rejestracji znaków towarowych, zwłaszcza do zróżnicowania zakresu udzielanej ochrony prawnej. W związku z powyższym uznać należy, że do oceny wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy zastosowanie będą miały przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej, a konkretnie art. 169 § 1 pkt 1.

Skoro wyjaśnione zostało jaki przepis będzie miał zastosowanie, można zatem przystąpić do rozważenia od jakiej daty liczyć należy pięcioletni okres, o jakim mowa w art. 169 § 1 pkt 1 p.w.p.

Należy mieć na uwadze, że z dniem 1 listopada 2007 r. art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. został zmieniony przez art. 1 pkt 39 lit. a) ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 136 poz. 958). Brzmienie powołanego przepisu przed nowelizacją było następujące: "Prawo ochronne na znak towarowy wygasa również na skutek: nieużywania zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych rejestracją w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, chyba że istnieją ważne powody jego nieużywania", natomiast po nowelizacji: "Prawo ochronne na znak towarowy wygasa również na skutek: nieużywania zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych prawem ochronnym w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, po dniu wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego, chyba że istnieją ważne powody jego nieużywania". Należy się zgodzić z Sądem I instancji, że z uwagi na brak przepisów przejściowych w ww. ustawie nowelizującej organ miał obowiązek zastosować omawiany przepis w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji, tj. po nowelizacji. Poza tym zmiana powyższego przepisu dokonana omawianą nowelizacją polega jedynie na doprecyzowaniu. Za przyjęciem dnia wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego za początek biegu pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1, przemawia także jego literalna wykładnia, w przepisie wprost mowa o "nieużywaniu zarejestrowanego znaku towarowego". Z zarejestrowanym znakiem towarowym mamy zaś do czynienia dopiero po wydaniu decyzji w tym przedmiocie, a nie w dacie jego zgłoszenia. Powyższe stanowisko zgodne jest z poglądem przedstawionym w uchwale składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2008 r. o sygn. akt II GPS 1/08, gdzie stwierdzono, że "bieg pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., będzie rozpoczynał się po dniu wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego przy niepodjęciu w ogóle używania znaku lub od dnia zaprzestania jego używania. Wątpliwości odnośnie sposobu liczenia pięcioletniego okresu w pierwszej sytuacji przestały istnieć po obowiązującej od dnia 1 listopada 2007 r. nowelizacji art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. dokonanej przez art. 1 pkt 39 lit. a) ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 135, poz. 958)."

Chybiony jest także zarzut naruszenia art. 151 p.p.s.a. Nie ma racji skarżąca twierdząc, że Sąd I instancji bezzasadne go zastosował i w konsekwencji oddalił skargi na decyzje Urzędu Patentowego RP z dnia [...] grudnia 2007 r. Skoro powyżej wykazano, że Sąd I instancji nie naruszył art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) nie uchylając decyzji, bowiem nie było ku temu podstaw, to w konsekwencji nie naruszył art. 151 p.p.s.a. poprzez oddalenie skarg na przedmiotowe decyzje.

Reasumując powyższe należy przyjąć, że dokonana przez Sąd I instancji ocena jest prawidłowa i nie narusza powołanych w skardze kasacyjnej przepisów prawa.

Z wymienionych powodów oddalono skargę kasacyjną na podstawie art. 184 p.p.s.a.