Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak (sprawozdawca), Sędzia NSA del. Jan Grzęda, Protokolant Ewa Morawska, po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej V. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 grudnia 2014 r. sygn. akt I SA/Gl 952/13 w sprawie ze skargi V. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bielsku-Białej z dnia 15 maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2013r. oddala skargę kasacyjną.

Zaskarżonym wyrokiem z 1 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 952/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę V.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z 15 maja 2013r. w przedmiocie podatku od nieruchomości.

Stan sprawy sąd administracyjny pierwszej instancji przedstawił następująco:

Decyzją z 8 lutego 2013 r. Prezydent Miasta B. ustalił Skarżącej wymiaru podatku od nieruchomości za 2013 r. od nieruchomości położonej w B. przy ul. [...].

Po rozpoznaniu odwołania Skarżącej od powyższego rozstrzygnięcia Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z 15 maja 2013 r. utrzymało w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji. Organ odwoławczy stwierdził, że obiekt budowlany, mieszczący się w definicji budynku zawartej w art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. pozostaje budynkiem w rozumieniu przepisów tej ustawy nawet wówczas, gdy ze względów technicznych, prawnych czy faktycznych, nie jest i nie może być wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem. Brak okien, schodów wewnętrznych, dźwigu osobowego czy części dachu lub ogólna dewastacja budynku, pozbawienie znajdujących się w nim lokali mediów czy niewykorzystywanie nie powoduje utraty przez taki obiekt budowlany cech budynku w rozumieniu przepisów ustawy podatkowej. Organ podkreślił, że podatek obliczono z zastosowaniem stawek określonych dla gruntów i budynków niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej z wyjątkiem tej powierzchni, którą sama strona zgłosiła do opodatkowania jako związaną z działalnością gospodarczą.

W skardze na powyższą decyzję, skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, podniesiono zarzut naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na ustalenie stanu faktycznego i wynik sprawy, a w szczególności brak przeprowadzenia właściwego postępowania dowodowego w sprawie – zgodnego z art. 120 art. 124 i art. 180 – 200 Ordynacji podatkowej. Wskazano także na naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 1a. ust 1 pkt 1, pkt 3, art. 2 ust 1 pkt 2, art. 5 ust 1 pkt.2, ppkt e, art. 6 ust. 2, art.7 ust.1 pkt. 5 pkt 1 u.p.o.l., art. 3 pkt 1 a ustawy Prawo budowlane (nieuwzględnienie definicji legalnej budynku - obiektu budowlanego) oraz Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1990 r. (poz. 1316) Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) dział I - objaśnienia wstępne pkt 2 - pojęcia podstawowe:, w zakresie definicji budynku. Pełnomocnik skarżącej zarzucił także naruszenie konstytucyjnej zasady in dubio pro tributario.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał w całości dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie skargi.

Oddalając skargę na podstawie art. 151 P.p.s.a. WSA w Gliwicach stwierdził, że ustawowa definicja budynku, wynikająca z art. 1 a ust. 1 u.p.o.l. w zw. z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz. 1623 ze zm.) nie uwzględnia stanu technicznego budynku. Z akt sprawy nie wynika, aby sporny przedmiot opodatkowania pozbawiony był jakiegokolwiek elementu konstrukcyjnego pozwalającego na uznanie go za budynek. Sąd podkreślił, że budynki niewpisane do ewidencji budynków również podlegają opodatkowaniu, ponieważ ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie uzależnia obowiązku podatkowego od wpisania budynku do ewidencji. W przypadku braku takich informacji w ewidencji gruntów i budynków rodzaj budynku powinien zostać określony na podstawie dokumentacji budowlanej, takiej m.in., jak pozwolenie na budowę czy decyzja o dopuszczeniu budynku do użytkowania lub akt notarialny dotyczący nabycia nieruchomości.

W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku Skarżąca zarzuciła na podstawie art. 174 pkt 1) P.p.s.a. naruszenie prawa materialnego, tj.:-

- art. 1a ust. 1 pkt 1) u.p.o.l. poprzez błędne ustalenie znaczenia pojęcia "budynek - obiekt budowlany" - innego niż ustanowiona przez ustawodawcę definicja legalna tego pojęcia w rozumieniu wyżej wskazanej ustawy;

- art. 1a ust. 1 pkt 3) u.p.o.l. poprzez błędne ustalenie rozumienia względów technicznych jako okoliczności, od których zależy uznanie budynku - jako przedmiotu opodatkowania związanego z działalnością gospodarczą;

- art. 5 ust. 1 pkt 2b i pkt 2e u.p.o.l. przez niewłaściwe zastosowanie;

- art. 6 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. przez błędną wykładnię - tj. przez uznanie, że fizyczne istnienie przedmiotu jest warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego;

- rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30.12.1990 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) dział I - objaśnienia wstępne pkt 2 - pojęcia podstawowe: w zakresie definicji budynku - przez niezastosowanie tej definicji;

- art. 2 Konstytucji RP przez naruszenie zasady państwa prawa w zakresie obowiązku uwzględniania zasad słuszności i sprawiedliwości;

- art. 45 Konstytucji RP ust. 1, art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - w zakresie prawa do rzetelnego procesu sądowego przez bezstronny, niezawisły sąd ustanowiony ustawą.

Na podstawie art. 174 pkt 2) P.p.s.a. mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 1 § 1 i § 2 P.u.s.a. w zw. z art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 P.p.s.a., w zw. z art. 184 Konstytucji RP - poprzez zaniechanie wykonania obowiązku kontroli pod względem zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego w zakresie prowadzenia postępowania przez organy administracyjne zgodnie z przepisami postępowania, a to art. 120, 121, 122, 123, 124 Ordynacji podatkowej oraz skutków prawnych ich naruszenia;

- art. 145 § 1 pkt 1c w zakresie nieuwzględnienia, a zatem i naruszenia: art. 120, 121,122,123, 124 Ordynacji podatkowej, art. 21 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne - przez pominięcia faktu, że zapis w ewidencji gruntów jest podstawą wymiaru podatków i świadczeń, art. 20 wyżej cyt. ustawy w zw. z wydanym zaświadczeniem przez organ administracyjny potwierdzającym brak istnienia przedmiotu opodatkowania w ewidencji gruntów i budynków oraz zaświadczeniem potwierdzającym, że w stosunku do przedmiotu opodatkowania nie została wydana decyzja na jego użytkowanie, o której mowa w art. 55 ustawy Prawo budowlane;

- nieważność postępowania w zw. z art. 18 pkt 6) P.p.s.a.;

- Konstytucyjnej zasady zakazu dokonywania interpretacji na korzyść fiskusa wszelkich wątpliwości zarówno faktycznych, jak i prawnych.

W związku z powyżej wskazanymi zarzutami skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji lub uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i rozpoznanie merytoryczne sprawy - w takim przypadku skarżąca wnosi również o uchylenie decyzji organów pierwszej i drugiej instancji oraz zasądzenie od organu na rzecz skarżącej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, ponieważ zaskarżony wyrok – mimo częściowo błędnego uzasadnienia – odpowiada prawu.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do dwóch kwestii: ustalenia definicji budynku zawartej w art. 1 a ust. 1 u.p.o.l. w zw. z art. 3 pkt 1) Prawa budowlanego oraz oceny trafności ustaleń faktycznych dokonanych w sprawie przez organy, których zakres wyznaczają powołane powyżej normy materialnoprawne.

Zgodnie z definicją legalną "budynku", sformułowaną w art. 1a ust. 1 u.p.o.l., określenie to oznacza obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. W normie tej zawarto odesłanie do przepisów prawa budowlanego, tj. przede wszystkim do art. 3 pkt 1) Prawa budowlanego, który stanowi, że przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, a art. 3 pkt 2, że ilekroć w ustawie jest mowa o budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Trafnie wskazał sąd administracyjny pierwszej instancji, że "ustawowa definicja budynku nie uwzględnia stanu technicznego budynku. Stan techniczny budynku czy też jego zdewastowanie nie mają wpływu na to, czy jest on budynkiem czy też nie w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a w konsekwencji czy podlega on opodatkowaniu (str. 18 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). WSA w Gliwicach słusznie ponadto zauważył, że: "Z akt sprawy nie wynika [...], aby sporny przedmiot opodatkowania pozbawiony był jakiegokolwiek elementu konstrukcyjnego przesądzającego o uznaniu go za budynek. Potwierdza to m.in. sporządzona na zlecenie strony opinia technika budowlanego Wilhelma Pisza, który w opisie budynku stwierdził m.in., że jest on podpiwniczony (a więc niewątpliwie posiada fundamenty), wypełnienie ścian zewnętrznych stanowią mury ceglane z dużymi powierzchniami pojedynczo szklonych okien, a stropodach pokryty jest (zużytą co prawda) papą na lepiku. Obiekt jest zatem trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiada fundamenty i dach" (s. 19 pisemnych motywów zaskarżonego rozstrzygnięcia). Naczelny Sąd Administracyjny podziela przy tym ocenę, że brak instalacji elektrycznej, wodnej, gazowej i kanalizacyjnej nie uzasadnia wyłączenia go z opodatkowania. Ponadto wskazać należy, że kwestia "względów technicznych" mogłaby mieć znaczenie w sprawie jedynie w przypadku nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie organy zakwalifikowały większość powierzchni budynku jako "budynki pozostałe", uznając za związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej jedynie tę część budynku, którą tak zakwalifikowała sama Skarżąca.

Chybione są zarzuty naruszenia art. 1 § i § 2 P.u.s.a. w zw. z art. 3 § 1 i § 2 pkt 1) P.p.s.a. w zw. z art. 184 Konstytucji RP. Przepisy te zawierają normy o charakterze kompetencyjno-ustrojowym. Stosownie do ich treści, sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, m.in. w sprawie skarg na decyzje. Do tej normy zastosował się sąd administracyjny pierwszej instancji, przeprowadzając kontrolę działalności administracji publicznej, której kryterium stanowiła zgodność z prawem oraz oddalając skargę, czyli stosując środek określony w ustawie. Okoliczność, że wynik tej kontroli nie odpowiadał oczekiwaniom Skarżącej, nie upoważnia do czynienia zarzutu naruszenia tych przepisów, które mógłby być naruszone wtedy, gdyby sąd administracyjny odmówił przeprowadzenia kontroli działalności administracji publicznej albo kontrolę tę przeprowadził z zastosowaniem innego kryterium, niż zgodność z prawem. Żadna z tych sytuacji w rozpoznawanej sprawie nie miała miejsca.

Rację ma co prawda Skarżąca, wskazując na wady uzasadnienia zaskarżonego wyroku, jednakże uchybienia te nie mogły mieć wpływu na wynik sprawy. Sąd administracyjny pierwszej instancji, w pisemnych motywach wydanego rozstrzygnięcia skoncentrował swą uwagę przede wszystkim na kluczowym zagadnieniu materialnoprawnym, odnosząc się w sposób nader lakoniczny do zgodności z prawem przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego. Jednakże z wywodów przedstawionych na str. 19-20 uzasadnienia zaskarżonego wyroku jednoznacznie wynika, że sąd zaaprobował ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez organy. Taka konstatacja uprawnia do wniosku, że WSA w Gliwicach nie dopatrzył się istotnych uchybień proceduralnych w toku prowadzonego postępowania. Analiza akt sprawy doprowadziła Naczelny Sąd Administracyjny do identycznej konkluzji. Organy zebrały w sprawie pełny i wyczerpujący materiał dowodowy, który następnie poddały wnikliwej ocenie. Odzwierciedlony w aktach sprawy przebieg postępowania podatkowego nie daje więc podstaw do uznania trafności zarzutów naruszenia zasad prawnych sformułowanych w art. 120, art. 121, art. 122, art. 123 i art. 124 Ordynacji podatkowej.

Chybiony jest również zarzut naruszenia art. 18 § 1 pkt 6 P.p.s.a., który to przepis stanowi, że sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach, w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator. Przede wszystkim, podnosząc tego rodzaju zarzut, Skarżąca winna wskazać, o których konkretnie członków składu orzekającego chodzi. Niezależnie jednak od tego, przepis ten stanowi o wyłączeniu sędziego w sprawach "w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia". Do jego naruszenia może zatem dojść wyłącznie w granicach danej sprawy, a Skarżąca powołuje się na rozstrzygnięcie zapadłe w odniesieniu do innej sprawy, niż będąca przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszym postępowaniu.

Wszystkie wskazane powyżej argumenty prowadzą w konsekwencji do oddalenia skargi kasacyjnej na podstawie art. 184 P.p.s.a.