Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Kołodziej (spr.), Sędziowie WSA Anna Mierzejewska, Ewa Pisula – Dąbrowska, Protokolant spec. Marek Kozłowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lutego 2012 r. sprawy ze skargi P. S. A. z siedzibą w W. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie ochrony danych osobowych oddala skargę

Do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynął wniosek Związku Zawodowego [...] S.A. z siedzibą w S., w którym Związek zwrócił się o wydanie decyzji w sprawie nieustannie podejmowanych prób pozyskania przez P. S.A. z siedzibą w W. danych osobowych, w formie imiennej listy, pracowników będących członkami Związku. Związek zwrócił się o stwierdzenie przez Generalnego Inspektora, czy P.S.A. może dochodzić udostępnienia przez Związek imiennej listy członków Związku. Do wniosku Związek załączył kopię korespondencji ze Spółką w sprawie wniosków Związku o udzielenie jego Przewodniczącemu, jak również członkowi jego zarządu płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy.

W toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego w niniejszej sprawie Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ustalił następujący stan faktyczny.

Związek pismami z dnia 28 lipca, 26 października 2009 r. oraz 28 stycznia 2010 r. zwracał się o płatne kilkudniowe zwolnienie Przewodniczącego Związku – R.S., jak również J. R. – członka zarządu Związku z obowiązku świadczenia pracy. W odpowiedzi na powyższe pisma Spółka pismami z dnia [...] zwracała się do Związku o udostępnienie (w formie imiennej listy) danych osobowych członków Związku. Z przedmiotowej korespondencji wynika, iż Spółka wzywała Związek do uzupełnienia braków formalnych wniosku o udzielenie zwolnienia, poprzez udostępnienie listy zawierającej dane ww. osób. Spółka informowała Związek o tym, że wniosek o udzielenie urlopu nie spełnia wymogów ustawy o związkach zawodowych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy, bowiem brak jest "wszystkich niezbędnych elementów wymaganych przepisami prawa, w tym w szczególności przesłanie przez zarząd związku imiennej listy członków związku zatrudnionych w Spółce, tj. wykazanie, iż zachodzą okoliczności wskazane w art. 31 ust. 1 ustawy. Informacja taka jest zgodnie z przywołanym wyżej § 4 ust. 1 rozporządzenia warunkiem koniecznym do udzielenia zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy dla członka zarządu Związku, którego dotyczy wniosek". Spółka żądała ponadto od Związku wskazania liczby pracowników wchodzących w jego skład. Jako podstawę prawną swoich żądań Spółka wskazywała na art. 30 ust. 21 ww. ustawy o związkach zawodowych.

W odpowiedzi na wezwania Spółki Związek za pismami z dnia [...] informował, iż żądania Spółki mają charakter ogólny i nie wyczerpują zapisu ww. art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych, ponieważ przepis ten odnosi się wyłącznie do uzasadnionych indywidualnych spraw ze stosunku pracy. Związek w ww. pismach informował Spółkę o liczbie osób będących jego członkami.

Pełnomocnicy Spółki w wyjaśnieniach złożonych Generalnemu Inspektorowi wskazywali, iż kierowane przez Spółkę do Związku zapytania nie miały na celu pozyskiwania danych na przyszłość. Miały na celu jedynie ustalenie stanu faktycznego, będącego podstawą do realizacji uprawnień organizacji związkowej, w tym uprawnień wynikających z art. 31 ustawy o związkach zawodowych. Zapytania jakie Spółka kierowała do Związku Zawodowego [...] S.A. w przedmiocie wskazania imiennej listy członków będących pracownikami Spółki, miały na celu ustalenie uprawnień Związków Zawodowych jako organizacji związkowej oraz uprawnień osób pełniących funkcje związkowe. W szczególności kierowane zapytania związane były z ustaleniem prawa do uzyskania zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia oraz wymiaru tegoż zwolnienia dla przewodniczącego związku, o które to zwolnienie Związek Zawodowy wnioskował. W ocenie Spółki wnioski kierowane przez Związek o udzielenie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy nie spełniały wymogów określonych w § 4 ust. 1 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r. "Spółka wnioskowała o udostępnienie wykazu członków Związku Zawodowego zatrudnionych w Spółce w celu uprawdopodobnienia okoliczności, z których wynikałyby uprawnienia Związku, w tym uprawnienie Przewodniczącego Związku do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. (...)

Do chwili obecnej Spółka nie otrzymała takiego wykazu. W przypadku indywidualnych spraw pracowniczych Spółka każdorazowo podejmuje konsultacje w zakresie, który dotyczy konkretnie rozpatrywanej sprawy". Pełnomocnik Spółki podkreślił, iż pisma Spółki do Związku o udostępnienie imiennej listy członków związku nie były kierowane w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy pracowników zrzeszonych i niezrzeszonych w Związku.

W Sądzie Rejonowym [...] (sygn. akt [...]) toczy się postępowanie w przedmiocie ustalenia uprawnienia Przewodniczącego Związku do korzystania z płatnego urlopu związkowego. W ramach przedmiotowego postępowania Sąd, celem weryfikacji roszczenia związku zawodowego, zobowiązał go do przedstawienia imiennej listy członków będących pracownikami Spółki, przedstawicielami Spółki oraz osób nie pozostających aktualnie w stosunku pracy. Mimo decyzji Sądu, Związki Zawodowe poprzez odmowę realizacji zobowiązania, uniemożliwiły jakąkolwiek obiektywną weryfikację swojego żądania.

Generalny Inspektor decyzją z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] nakazał P. S.A. usunięcie uchybień w procesie przetwarzania danych osobowych członków Związku Zawodowego [...] S.A., poprzez zaprzestanie żądania udostępnienia dotyczących ich danych osobowych przez ww. Związek w sytuacji, gdy przepisy prawa pracy nie przewidują w stosunku do ww. osób współdziałania pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy - zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), bądź gdy ww. osoby nie wyraziły w deklaracji przystąpienia do ww. Związku zgody na przekazywanie Spółce informacji o ich przynależności związkowej.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Spółka zażądała od Generalnego Inspektora zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia i uznania, że na podstawie obowiązujących przepisów, dopuszczalne jest żądanie przez Spółkę danych osobowych pracowników będących członkami zakładowej organizacji związkowej, w związku z uprawnieniami pracodawcy do weryfikacji prawa członków zarządu organizacji związkowej do płatnego zwolnienia za świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej na podstawie § 4 ust. 1 oraz 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy oraz dyspozycji art. 31 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.".

Spółka w swoim wniosku wskazała dodatkowo, iż żądanie udostępnienia przez Związek imiennej listy jego członków było spowodowane licznymi wnioskami Związku o płatne zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy osób pełniących funkcje związkowe, tj.: J. R. (członka zarządu Związku) oraz R. S. (Przewodniczącego Związku). Wniosek o udzielnie zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy winien zawierać wszelkie informacje uzasadniające podjęcie przez pracodawcę stosownej decyzji, gdyż ma on dla pracodawcy w sferze podmiotowej i finansowej wiążący charakter, a pracodawca zachowuje uprawnienie do weryfikacji przedmiotowego wniosku, którego weryfikacja jest możliwa wyłącznie w przypadku posiadania obiektywnej i sprawdzalnej wiedzy co do przesłanek zawartych we wniosku. Podniesiono, iż wnioski Spółki kierowane do Związku były zasadne i zgodne z prawem, gdyż członkami Związku są osoby niebędące pracownikami Spółki tj.: przedstawiciele Spółki, osoby bezrobotne, byli pracownicy zatrudnieni u innych pracodawców.

Spółka nie zgodziła się z organem, że żądanie przedstawienia listy imiennej członków Związku Zawodowego, skutkuje pozyskaniem danych osobowych objętych ochroną związkową również na zapas. Wyłącznym celem przetwarzania danych pozyskanych w ten sposób jest dokonanie przedmiotowej weryfikacji konkretnego wniosku organizacji związkowej o udzielnie zwolnienia ze świadczenia pracy, a nie ich przetwarzanie w innym celu, a następnie, po ustaleniu wymiaru zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, ich niezwłoczne usunięcie. Spółka podał, iż przestrzegała oraz zamierza przestrzegać obowiązujących przepisów prawa, w tym w szczególności przywiązuje dużą wagę do zachowania zasady wolności zrzeszania się w związkach zawodowych oraz nienaruszania praw osób zrzeszonych w związkach zawodowych.

Pismem z dnia 9 czerwca 2011 r. przewodniczący Związku, celem ustosunkowania się do wniosku Spółki wskazał, iż osoba składająca w imieniu Spółki wniosek świadomie wprowadza w błąd organ informując, że Spółka każdorazowo podejmowała konsultacje w zakresie, który dotyczy konkretnego pracownika. Na dowód tego ZZP[...] przesłała kopie odpowiedzi na pozwy, jakie w imieniu Spółki przesyła reprezentująca ją kancelaria. Pracownicy Spółki zarzucają jej między innymi wypowiedzenie umów o pracę zawartych na czas nieokreślony bez konsultacji z reprezentującą ich organizacją związkową.

Związek stwierdził, że z przesłanych przez Spółkę kopii ww. dokumentów wynika, iż Spółka nie konsultowała ze Związkiem zamiaru wypowiedzenia umów o pracę pracownikom wymienionym w ww. odpowiedziach na pozwy (korzystającym z ochrony Związku) argumentując swoją decyzję odmową Związku udostępnienia Spółce imiennej listy jego członków.

Generalny Inspektor decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] utrzymał w mocy swoją poprzednią decyzję. Organ stwierdził, że nieuprawnione jest żądanie przez Spółkę uznania, iż zgodne z prawem jest ubieganie się przez Spółkę od Związku udostępnienia danych jego członków w formie imiennej listy na potrzeby weryfikacji prawa osób pełniących z wyboru funkcje w Związku do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Żądanie Spółki, jak również materiał dowodowy pozyskany podczas ponownego rozpatrywania przedmiotowej sprawy dowodzą, iż zaskarżone rozstrzygnięcie jest w pełni zasadne.

Organ wskazał, że Spółka w kierowanych do Związku wnioskach o udostępnienie listy jego członków (na potrzeby zweryfikowania uprawnienia osób pełniących z wyboru funkcje w Związku do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy), jako podstawę prawną swoich żądań powoływała art. 30 ust. 21 ww. ustawy o związkach zawodowych - odnoszący się do współdziałania pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy. We wniosku zaś o ponowne rozpatrzenie sprawy, Spółka zmieniła ww. podstawę prawną na art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych (odnoszący się do wymiaru zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej) w związku z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy.

Organ stwierdził, że zarówno art. 30 ust. 21 jak i art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych w związku z przepisami ww. rozporządzenia, nie mogą stanowić dla Spółki podstawy prawnej do żądania od Związku udostępnienia danych osobowych jego członków (w formie imiennej listy) w celu zweryfikowania uprawnienia do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy osób pełniących z wyboru funkcje w Związku. Jedyną podstawą, jaka umożliwiałaby Spółce pozyskanie od Związku danych osobowych jego członków (w celach innych niż współdziałanie pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy) jest zgoda tych osób, wyrażona w deklaracji przystąpienia do Związku na przekazywanie Spółce informacji o ich przynależności związkowej.

Powołując się na art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych, zwanej dalej ustawą, organ wskazał, że dane o przynależności związkowej, należą do kategorii danych tzw. szczególnie chronionych. Zgodnie z wyżej powołanym przepisem zabrania się przetwarzania danych ujawniających przynależność związkową. Przedmiotowy zakaz nie ma jednak charakteru bezwzględnego, gdyż przetwarzanie tego rodzaju danych jest dopuszczalne po spełnieniu przez administratora danych co najmniej jednej z przesłanek enumeratywnie wymienionych w art. 27 ust. 2 ustawy. W myśl art. 27 ust 2 ustawy o ochronie danych osobowych, przetwarzanie danych tzw. szczególnie chronionych jest dopuszczalne m. in. w sytuacji, gdy osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę na piśmie, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych, jak również wtedy gdy przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadań administratora danych odnoszących się do zatrudnienia pracowników i innych osób, a zakres przetwarzanych danych jest określony w ustawie.

Z dokonanych w przedmiotowej sprawie ustaleń wynika, iż Związek zwracał się do Spółki o zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy wyłącznie osób pełniących z wyboru funkcje w Związku, zaś Spółka w odpowiedzi na ww. wnioski Związku żądała m. in. przekazania danych osobowych wszystkich członków Związku w formie imiennej listy, jako warunek konieczny do przyznania osobom funkcyjnym w Związku płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy.

Organ stwierdził, że przepisy art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych w związku z przepisami ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r. - (powołane przez Spółkę we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy) - nie uzależniają udzielenia płatnego zwolnienia dla osoby pełniącej z wyboru funkcje w Związku od udostępnienia powyższych danych (w formie imiennej listy). Powołując się na treść. art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych oraz § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia organ stwierdził, że powyższe przepisy stanowią o warunkach, które muszą być spełnione, aby zwolnić działającego w zakładowej organizacji związkowej pracownika z obowiązku świadczenia pracy. Brak jest w nich mowy o konieczności udostępnienia przez organizację związkową danych osobowych jego członków. Dodatkowo podkreślenia wymaga, że Związek spełniając ustawowy obowiązek, informował Spółkę o liczbie członków Związku.

Pomimo tego, że na etapie ponownego rozpatrywania przedmiotowej sprawy Spółka upatruje podstaw prawnych podjętych przez siebie działań (zmierzających do pozyskania danych osobowych pracowników będących członkami Związku) w ww. art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych w związku z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r., organ wskazał, iż przed wydaniem zaskarżonej decyzji Spółka za podstawę prawną swoich działań wskazywała art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych. Zgodnie z powołanym wyżej przepisem w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową, pracodawca jest obowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o pracownikach korzystających z jej obrony, zgodnie z przepisami ust. 1 i 2. Nieudzielenie tej informacji w ciągu 5 dni zwalnia pracodawcę od obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tych pracowników. Organ podkreślił, iż powyższy przepis stanowi rozwinięcie zasady wyrażonej w art. 232 ustawy Kodeks pracy, w myśl której, jeżeli przepisy prawa pracy przewidują współdziałanie pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek współdziałać w takich sprawach z zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownika z tytułu jego członkostwa w związku zawodowym albo wyrażenia zgody na obronę praw pracownika nie zrzeszonego w związku - zgodnie z ustawą o związkach zawodowych.

Zatem powyższy przepis (o czym była mowa w zaskarżonej decyzji) do przedmiotowej sprawy również nie ma zastosowania, ponieważ Spółka wnioskuje o ujawnienie danych członków Związku nie w sprawach indywidualnych (co potwierdził pełnomocnik Spółki w swoich wyjaśnieniach) a w celu ustalenia prawa dla przewodniczącego Związku oraz członka jego zarządu do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia oraz wymiaru tegoż zwolnienia. Wskazany wyżej przepis umożliwiałby Spółce pozyskiwanie danych członków Związku wyłącznie w sytuacji gdyby Spółka miała na celu działanie ze Związkiem w indywidualnych sprawach ze stosunków pracy.

Mając na uwadze stwierdzenie pełnomocnika Spółki zwarte we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym wskazał, iż żądania kierowane do Związku miały na celu zweryfikowanie czy osoby, którym zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy miało być udzielone, pełnią funkcje w organach związku, wskazać należy, że wykaz osób pełniących w Związku funkcje z wyboru, zawarty jest w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem [...], który jest jawny. Zatem powyższy argument Spółki jest chybiony.

Organ nie zgodził się z twierdzeniem pełnomocnika Spółki, iż żądanie przez Spółkę danych członków Związku w celu weryfikacji przesłanek udzielenia zwolnienia od pracy osób pełniących w nim funkcje z wyboru, nie skutkuje pozyskaniem tych danych na zapas.

W opinii Generalnego Inspektora Spółka powinna mieć na uwadze określoną w art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy zasadę celowości. Zgodnie z ww. artykułem, administrator danych w szczególności jest obowiązany zapewnić, aby dane te były zbierane dla oznaczonych, zgodnych z prawem celów i nie poddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu z tymi celami, z zastrzeżeniem ust. 2. Stwierdzić należy, że poza cel gromadzenia danych w zakresie korzystania z obrony związku zawodowego - który istnieje w określonych przepisach Kodeksu pracy przypadkach, gdy pracodawca zamierza rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem - wykracza pozyskiwanie danych osobowych wszystkich pracowników korzystających z ochrony związkowej. Z uwagi na powyższe realizacja obowiązku Spółki wynikającego z art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych, powinna być dokonywana poprzez wystąpienie odnoszące się do imiennie skonkretyzowanego pracownika lub pracowników, oczywiście wraz ze wskazaniem ww. celu udostępnienia - w sprawach indywidualnych.

Powołując się na przepis art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy, organ stwierdził, iż realizacja przez Związek przy Spółce wniosku Spółki skutkowałaby pozyskaniem danych osobowych objętych ochroną związkową również na zapas (ewentualna realizacja trybu z Kodeksu Pracy może, ale nie musi się rozpocząć), co w świetle przepisów ustawy jest niedopuszczalne. W związku z tym, że dane o przynależności związkowej należą do kategorii danych szczególnie chronionych, a jednostka ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) właśnie po to ustawodawca umożliwił osobie fizycznej wypowiedzenie się np. wyrażenie zgody w kwestii udostępnienia danych wrażliwych jej dotyczących na podstawie art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych.

Skoro Związek reprezentując interesy pracowników Spółki ma bronić ich praw to udostępnienie ich danych bez podstawy prawnej byłoby zaprzeczeniem postanowienia Związku zawartego w jego statucie, zgodnie z którym Związek broni praw i interesów pracowników Spółki.

Podsumowując organ podkreślił, iż legitymowanie się przez administratora danych podstawą do gromadzenia danych osobowych nie upoważnia go do ich zbierania w zakresie szerszym, niż jest to niezbędne do realizacji celu, dla którego dane są zbierane.

W tym stanie faktycznym i prawnym Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnął, jak w sentencji.

W końcowej części uzasadnienia Generalny Inspektor wskazał, że zakresem postępowania prowadzonego przez Generalnego Inspektora w niniejszej sprawie objęte zostało zbadanie zasadności żądania przez Spółkę od Związku ujawnienia danych jego członków w celu udzielenia płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy osobom pełniącym w nim funkcje z wyboru. Badaniem Generalnego Inspektora nie jest objęte rozstrzyganie w kwestii współdziałania Spółki ze Związkiem w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy. Nie sposób jednak nie odnieść się na marginesie do oświadczenia Spółki, w którym stwierdziła, że w sytuacji gdy przepisy Prawa pracy przewidują współdziałanie pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, Spółka każdorazowo podejmuje ze Związkiem konsultacje w zakresie, który dotyczy konkretnego pracownika. Jak wynika z treści przesłanych przez Przewodniczącego Związku, kopii ww. odpowiedzi Spółki na pozwy, wypowiedziała ona umowy o pracę zawarte na czas nieokreślony, pracownikom objętym ochroną związkową bez konsultacji ze Związkiem. Zatem jedyny wniosek jaki nasuwa się po zapoznaniu się z ww. materiałem dowodowym jest taki, że ww. oświadczenie Spółki może mijać się z prawdą i skontrolowanie czy przez powyższe nie doszło do rażącego naruszenia prawa, może a nawet powinno być poddane ocenie właściwego inspektoratu pracy w trybie odpowiednich przepisów.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na wymienioną wyżej decyzję Generalnego Inspektora, P. S.A., reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji. Pełnomocnik zarzucił naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 30 ust. 21 w zw. z art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych w zw. z art. 232 Kodeksu pracy poprzez błędną ich wykładnię i przyjęcie, że nie stanowią one podstawy zwrócenia się do zakładowej organizacji związkowej o przekazanie imiennej listy jej członków będących pracownikami Spółki; art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że zwrócenie się do Związku o przekazanie imiennej listy członków będących pracownikami Spółki jest nieadekwatne do celu, w jakim dane miały być przetwarzane; art. 27 ust. 2 pkt 6 ustawy o ochronie danych osobowych poprzez jego niezastosowanie. Pełnomocnik zarzucił również naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 12 ustawy o ochronie danych osobowych w zw. z art. 8 k.p.a. poprzez włączenie do decyzji składnika nieprzewidzianego przez art. 107 § 1 k.p.a. oraz ocenę współpracy Związku Zawodowego ze Spółką; naruszenie art. 107 § 1 k.p.a. poprzez niepodanie przyczyn, z powodu których oświadczeniu Spółki organ odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

W odpowiedzi na skargę organ, powołując się na dotychczasowe ustalenia, wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie jest zasadna.

W ocenie Sądu, organ prawidłowo stwierdził, że w sprawie niniejszej brak jest podstaw prawnych do żądania przez P. S.A. od Związku Zawodowego [...] S.A. udostępnienia danych osobowych jego członków (w formie imiennej listy) w celu zweryfikowania uprawnienia do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy osób pełniących z wyboru funkcje w Związku.

Na wstępie wskazania wymaga, że przetwarzanie danych osobowych, w tym ich udostępnianie, zawsze powinno znajdować podstawę prawną. Przesłanki legalności przetwarzania danych osobowych określone zostały w art. 23 ust. 1 pkt 1-5 ustawy

z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.). W przypadku zaś danych szczególnie chronionych, w tym danych

o przynależności związkowej, ustawodawca wprost wskazał w art. 27 ust. 1 powołanej ustawy, że ich przetwarzanie jest zabronione. Dopuszczalne jest ono wyłącznie

w przypadkach wymienionych w art. 27 ust. 2 pkt 1-10 tej ustawy.

Zgodzić należy się z Generalnym Inspektorem, że w sprawie niniejszej żadna

z tych podstaw nie znajduje zastosowania. W szczególności, brak jest pisemnej zgody osób będących członkami Związku Zawodowego [...] na udostępnienie ich danych osobowych pracodawcy (w formie imiennej listy), stosownie do art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie z tym przepisem, przetwarzanie danych, o których mowa w ust. 1 (m.in. o przynależności związkowej), jest dopuszczalne, jeżeli osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę na piśmie, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych.

Podstawy do udostępnienia żądanych danych nie stanowi również w niniejszej sprawie przepis szczególny innej ustawy, co Generalny Inspektor również trafnie stwierdził. Zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych przetwarzanie danych o przynależności związkowej jest dopuszczalne, jeżeli przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby, której dane dotyczą, i stwarza pełne gwarancje ich ochrony.

W ocenie Sądu, podstawy żądania udostępnienia imiennej listy członków Związku Zawodowego [...] nie stanowi – jako przepis szczególny – ani art. 30 ust. 21 ani art. 31 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych

(t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.). Zarzut naruszenia powołanych przepisów nie jest zatem zasadny. Pierwszy z powołanych przepisów stanowi bowiem

o współdziałaniu pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Organ rozpatrywał bowiem zagadnienie dotyczące legalności żądania od Związku udostępnienia danych osobowych jego członków (w formie imiennej listy) w celu zweryfikowania uprawnienia do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy osób pełniących z wyboru funkcje w Związku. Drugi z powołanych przepisów, tj. art. 31 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, stanowi natomiast o prawie do zwolnienia

z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej. Przepis art. 31 ust. 2 tej ustawy określa zaś, że zwolnienie od pracy udzielane jest z zachowaniem prawa do wynagrodzenia lub bezpłatnie. Stanowi też uprawnienie dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia trybu udzielania zwolnień od pracy oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikowi

w czasie tych zwolnień.

Prawidłowo Generalny Inspektor stwierdził, że powołane przepisy ustawy

o związkach zawodowych nie stanowią podstawy udostępnienia imiennej listy członków Związku Zawodowego [...].

Sąd podkreśla jednocześnie, że zbędne było w niniejszej sprawie analizowanie przez organ dopuszczalności żądania udostępnienia danych osobowych członków Związku na gruncie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca

1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 71, poz. 336). Ustawa o ochronie danych osobowych dopuszcza bowiem w art. 27 ust. 2 pkt 2, przetwarzanie danych o przynależności związkowej wyłącznie wówczas, gdy przepis szczególny innej ustawy, a nie aktu podustawowego, zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby. To uchybienie organu pozostaje jednak bez wpływu na wynik sprawy.

Przepisem prawa, który stanowiłby podstawę żądania udostępnienia imiennej listy członków Związku, nie jest również w niniejszej sprawie art. 232 ustawy z dnia

26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.). Przepis ten stanowi bowiem o współdziałaniu pracodawcy z organizacją związkową

w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, zgodnie z ustawą o związkach zawodowych. Jak wskazano już jednak wyżej, sprawa rozpatrywana przez Generalnego Inspektora nie stanowi indywidualnej sprawy ze stosunku pracy. Trafnie zatem organ stwierdził, że również ten przepis ten nie ma zastosowania.

Nadto, podkreślenia wymaga, że jedną z naczelnych zasad przetwarzania danych osobowych jest zasada adekwatności i celowości. Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych, administrator danych przetwarzający dane powinien dołożyć należytej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą, a w szczególności jest obowiązany zapewnić, aby dane były merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane.

W ocenie Sądu, w sprawie niniejszej jest bezsporne, że imienna lista członków Związku Zawodowego [...] nie jest niezbędna dla osiągnięcia celu jakim jest zweryfikowanie uprawnienia do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy przez osoby pełniące z wyboru funkcje w Związku. Należy bowiem zwrócić uwagę na treść art. 251 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z którym organizacja,

o której mowa w ust. 1, tj. zakładowa organizacja związkowa, przedstawia co kwartał -według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym kwartale, pracodawcy albo dowódcy jednostki, o której mowa w ust. 1 pkt 2, informację o łącznej liczbie członków tej organizacji, w tym o liczbie członków, o których mowa w ust. 1. W świetle powołanego przepisu, na zakładowej organizacji związkowej spoczywa zatem obowiązek przedstawiania pracodawcy informacji o łącznej liczbie członków, w tym członków będących pracownikami lub osobami wykonującymi pracę

na podstawie umowy o pracę nakładczą u pracodawcy objętego działaniem

tej organizacji.

Zdaniem Sądu, pozyskanie w przez pracodawcę imiennej listy członków Związku nie tylko nie znajduje podstawy prawnej, ale na gruncie powołanego przepisu

art. 251 ustawy o związkach zawodowych, stanowiłoby naruszenie zasady celowości

i adekwatności danych. Z tego też względu, za nietrafny Sąd uznał zarzut naruszenia powołanego przepisu przez organ do spraw ochrony danych osobowych.

W kontekście powołanych wyżej zasad nieusprawiedliwiony jest również zarzut naruszenia art. 27 ust. 2 pkt 6 ustawy o ochronie danych osobowych, poprzez jego niezastosowanie. Zgodnie z tym przepisem, przetwarzanie danych szczególnie chronionych jest dopuszczalne, jeżeli jest niezbędne do wykonania zadań administratora danych odnoszących się do zatrudnienia pracowników i innych osób,

a zakres przetwarzanych danych jest określony w ustawie. Skoro imienna lista członków Związku Zawodowego [...] nie jest niezbędna do zweryfikowania uprawnienia do płatnego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy przez osoby pełniące z wyboru funkcje w Związku, to nie ma też podstaw do zastosowania powołanego przepisu w sprawie. Nadto, przepis ten dotyczy danych niezbędnych do zatrudnienia pracowników i innych osób, a nie przetwarzania danych w ramach istniejącego już stosunku pracy.

Zgodzić należy się natomiast z pełnomocnikiem skarżącego, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji Generalnego Inspektora zawiera element, który nie jest wymagany przepisem art. 107 § 1 k.p.a. Organ do spraw ochrony danych osobowych nie ma bowiem uprawnień do dokonywania generalnych ocen działania Spółki, na gruncie przestrzegania prawa pracy, w sprawach pomiędzy tą Spółką jako pracodawcą a jej pracownikami. Do zadań Generalnego Inspektora należy bowiem kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych. To uchybienie organu nie miało jednak wpływu na wynik sprawy.

Z tego względu, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak

w wyroku.