Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak (spr.) Sędziowie WSA Halina Jakubiec WSA Janusz Kasprzycki Protokolant Aleksandra Grabiec po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lipca 2017 r. sprawy ze skargi S. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 5 kwietnia 2017 r. znak [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

Decyzją z dnia [...] 2017 r. [...], wydaną na podstawie art. 104, 107, 108 i 130 §4 kpa oraz art. 3 pkt 11, art. 17, art. 20, art. 23 ust. 1 art. 24, art. 26, art. 30 ust. 1, art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2016.1518 ze zm.), Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się na o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz.U.2009.1058) oraz Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U.2013.3), na podstawie upoważnienia Burmistrza z dnia 2 stycznia 2009r. Burmistrz odmówił S. D. przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 1, wnioskowanego na M. D.

W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje osobom wymienionym w tym przepisie, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymująca się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała : nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

W dniu 30 stycznia 2017 r. S. D. złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na syna M. D. Z dołączonego do wniosku orzeczenia z dnia [...] 2017 r. Nr [...] wynika, iż osoba wymagająca opieki tj. syn M. D. został zaliczony do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności do 31 stycznia 2019 r., oraz że niepełnosprawność syna M. istnieje od 25 roku życia. Zgodnie z art. 17 ust. l b świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 25. roku życia ale w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej. Z dołączonego do wniosku oświadczenia wynika, iż niepełnosprawność syna M. D. nie powstała w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej. W związku z powyższym S. D. nie spełnia przesłanek określonych w w/w ustawie o świadczeniach rodzinnych do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawnym synem M. D. w kwestii daty powstania niepełnosprawności syna.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła S. D., wnosząc o jej uchylenie w całości i orzeczenie co do istoty sprawy - przyznanie wnioskowanego świadczenia. Uzasadniając swoje żądanie powołała się na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. K 38/13.

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2017 r., [...], na podstawie art. 138 §1 pkt 1 kpa oraz art. 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

Organ odwoławczy podał, co następuje:

W rozpatrywanej sprawie bezspornym jest, iż na odwołującej ciąży obowiązek alimentacyjny w stosunku do syna. Ponadto z akt sprawy wynika, iż S. D. sprawuje opiekę nad swoim synem, który zgodnie z załączonym orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia [...] 2017 r. jest zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności do 31 stycznia 2019 r., przy czym niepełnosprawność powstała od 25-go roku życia. Jednak zgodnie z oświadczeniem strony niepełnosprawność u w/w nie powstała w trakcie nauki w szkole.

Z powodu sprawowanej opieki S. D. nie pracuje zawodowo. Wnioskowane świadczenie przysługuje nie tylko z tytułu rezygnacji z zatrudnienia, ale także w związku z jego niepodejmowaniem. Zatem odwołująca spełnia jedną z przesłanek warunkujących przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego tj. rezygnacja lub niepodejmowanie zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Niemniej jednak w ust. 1 b omawianego przepisu ustawy o świadczeniach rodzinnych wskazano, iż świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 - tego roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Zgodnie z załączonym do akt sprawy orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia [...] 2017 r. M. D. jest zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności do 31 stycznia 2019r. Przy czym niepełnosprawność powstała od 25-go roku życia. Z oświadczenia odwołującej wynika, iż niepełnosprawność u w/w nie powstała w trakcie nauki w szkole. Bezspornym jest więc, że w przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z niezbędnych warunków do ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, tj. niepełnosprawność u osoby wymagającej opieki powstała po ukończeniu przez nią wieku określonego w przepisie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Odnosząc się zaś do zarzutów odwołania Kolegium wskazało, że od dnia 1 stycznia 2013 r. ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1548, ze zm.) zostały m.in. zmienione przesłanki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego (tj. art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Charakterystycznym elementem nowej konstrukcji świadczenia pielęgnacyjnego jest wprowadzenie kryterium wieku powstania niepełnosprawności u osoby wymagającej opieki jako warunku ubiegania się o to świadczenie. Zgodnie więc z art. 17 ust. 1b ww. ustawy świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jeżeli niepełnosprawność u osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do 18 roku życia albo w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, nie później jednak niż do ukończenia 25 lat. W zaprezentowanym stanie faktycznym i prawnym osoba niepełnosprawna tj. M. D. warunku tego nie spełnia, co dla odwołującej skutkuje odmową przyznania wnioskowanego świadczenia.

Organ wskazał, że wyrokiem z dnia 21 października 2014r., sygn. akt K 38/13 Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Orzekając o częściowej niekonstytucyjności wprowadzenia do ustawy o świadczeniach rodzinnych kryterium wieku powstania niepełnosprawności, jako przesłanki uzależniającej uzyskanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, Trybunał Konstytucyjny nie usunął go jednak z ustawy. Nadto wyrok Trybunału Konstytucyjnego w powyższej kwestii nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji, które już przyznały prawo do świadczenia pielęgnacyjnego jak i nie kreuje nowego prawa do żądania świadczenia przez opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych jeżeli niepełnosprawność ich podopiecznych powstała już po ukończeniu 18 (24) lat.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który - biorąc pod uwagę skutki społeczne rozstrzygnięć podejmowanych w tej materii - powinien tego dokonać bez zbędnej zwłoki. Bardzo istotne jest również, iż Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wskazał, że istotnym kryterium przyznawania świadczeń powinna być w każdym przypadku ocena faktycznej sytuacji finansowej ich potencjalnych beneficjantów.

Na dzień wydania niniejszej decyzji ustawodawca nie dokonał zmiany omawianego przepisu i mimo iż, jest on niezgodny z Konstytucją RP, to nadal obowiązuje w stanie prawnym. Zgodnie zaś z treścią art. 6 kpa organy administracji działają na podstawie przepisów prawa, co oznacza, że mają obowiązek stosować akty normatywne wprowadzone do porządku prawnego.

Niewątpliwie opisany w odwołaniu stan zdrowia M. D. wiąże się z koniecznością sprawowania opieki przez inną osobę, w tym przypadku przez matkę, która jest zobowiązana do alimentacji względem niepełnosprawnej syna. Jednakże przepis art. 17 ustawy ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej, co oznacza że przyznanie wnioskowanego świadczenia uzależnione jest od spełnienia wszystkich zawartych w nim ku temu przesłanek. A zatem organ administracji nie ma możliwości wyboru spośród kilku równoprawnych rozwiązań. Jeżeli strona spełnia przesłanki ustawowe, musi świadczenie przyznać, a jeżeli nie spełnia, jest zobligowany do wydania decyzji negatywnej. Zarówno tut. Kolegium jak i organ l instancji związane obowiązującymi przepisami prawa zobligowane było do odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia, bowiem nie zostało spełnione nadal obowiązujące kryterium określone w art. 17 ust. 1b ustawy. W tej sytuacji przy ustalonym stanie faktycznym przyznanie wnioskowanego przez stronę świadczenia byłoby niezgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.

Na powyższe rozstrzygnięcie S. D. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, zarzucając naruszenie przepisów:

- art. 17 ust. l b ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych, którego postać (wadliwe ustalenie zakresu i treści obowiązywania podstawy materialnoprawnej sprawy) bezpośrednio wpłynęła na treść rozstrzygnięcia - organ pominął derogacyjny skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014r. o sygn. akt K 38/13 w postaci eliminacji niekonstytucyjnej treści normatywnej art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych i oparł decyzję odmowną w sprawie przyznania mojej osobie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym w stopniu znacznym synem – M. D., na przesłance wieku powstania niepełnosprawności;

- art. 32 ust. 1, 190 ust. 1 i 3 , art. 8 ust. 1 i 2, art. 7 Konstytucji RP,

- art. 6, 8 kpa poprzez odmowę przyznania świadczenia pielęgnacyjnego ze względu na moment powstania niepełnosprawności, w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. o sygn. akt K 38/13 polegające w efekcie na całkowitej sprzeczności z zasadą praworządności i zasadą pogłębiana zaufania obywateli do organów Państwa,

- art. 7, art. 77 § 1, art. 80, a także art. 107 § 1 w związku z art. 107 § 3 kpa poprzez wybiórczą (selektywną) ocenę materiału dowodowego sprawy, polegającą na stawianiu "korzystnych" dla organu zapisów niewiążącego uzasadnienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014r. o sygn. akt K 38/13, ponad treść powszechnie obowiązującej treści sentencji tego wyroku, oraz nie odniesienie się wszystkich istotnych argumentów podnoszonych przez stronę w odwołaniu, a także nie wzięcie pod uwagę interesu społecznego i słusznego interesu obywatela;

- art. 9 w zw. z art. 107 § 1 kpa w związku z art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016r., poz. 718 z późn. zm.), poprzez zawarcie w treści zaskarżonej decyzji błędnego pouczenia o przysługującym prawie do wniesieniu skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w terminie 30 dni od dnia otrzymania decyzji, podczas gdy zgodnie z jednoznaczną treścią powołanego art. 53 § 1, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie;

- art. 10 § 1 kpa poprzez brak stosownego wezwania, a w konsekwencji uniemożliwienie stronie prawa do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem zaskarżonej decyzji, co będzie wynikało z przekazanych przez organ akt sprawy;

- art. 12 § 1, § 2 w zw. z 35 § 1, § 2 i § 3 oraz art. 36 § 1 kpa poprzez niezałatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym w terminie miesiąca od dnia otrzymania odwołania i niezawiadomienie strony o przyczynach zwłoki ze wskazaniem nowego terminu załatwienia sprawy, a w konsekwencji naruszenie zasady wnikliwości, szybkości i prostoty działania, co będzie wynikało z przekazanych przez organ akt sprawy.

Mając na uwadze powyższe skarżąca wniosła o uchylenie decyzji organu odwoławczego oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Stosownie do art. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2016. 718 ze zm.), dalej p.p.s.a., sądy administracyjne powołane są do kontroli zgodności z prawem działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do treści art. 134 § 1 p.p.s.a. Orzekanie - w myśl art. 135 p.p.s.a. - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa.

Kontrola sądowa przeprowadzona z uwzględnieniem powyższych reguł prowadzi do uznania, że skargę należało uznać za uzasadnioną.

Materialnoprawną podstawę wydania decyzji przez organ I i II instancji stanowił przepis art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Przepis art. 17 ust. 1 ww. ustawy, w dacie rozstrzygania przez organ I instancji stanowił, że świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: 1) matce albo ojcu, 2) opiekunowi faktycznemu dziecka, 3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, 4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności;

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Obowiązek alimentacyjny jest pojęciem prawnym, uregulowanym w Dziale III ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 2017.682). Stosownie do art. 128 k.r.o. obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania i ciąży na krewnych w linii prostej oraz rodzeństwie. Z akty sprawy wynika, że wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad synem złożył jego matka, a więc osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny. Syn skarżącej legitymuje się orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia [...] 2017 r., którym został zaliczony do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, która istnieje od 25 roku życia. Podstawą odmowy przyznania skarżącej świadczenia stanowił art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia (art. 17 ust. 1b pkt 1 ww. ustawy) lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia (art. 17 ust. 1b pkt 2 ww. ustawy).

Okolicznością uzasadniającą uchylenie decyzji organu pierwszej instancji i organu drugiej instancji jest nieuwzględnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., K 38/13. Wyrokiem powyższym Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z zasadą równości o której mowa w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Wyrok ten jest tzw. wyrokiem zakresowym, na co wskazuje użycie zwrotu "w zakresie, w jakim różnicuje", którego skutkiem jest zmiana zastosowania art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie treści w nim ujętej. Wyrok ten nie wywołuje skutku określonego w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP, tj. utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu. Powoduje jednak konieczność takiej wykładni przepisów, aby jej wynik nie był sprzeczny ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Trybunału, a to zgodnie z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP z którego wynika zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji przez sądy, a oparcie wyroku na stanowisku wyrażonym w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego stanowi przejaw bezpośredniego stosowania Konstytucji. Uwzględnianie przepisu w dotychczasowym deregowanym brzmieniu byłoby nie do pogodzenia z treścią art. 32 ust. 1 Konstytucji RP oraz z funkcją i modelem ochrony praw jednostki realizowanej przez sądy administracyjne. Tym samym Sąd nie podziela stanowiska obu organów, że skoro Trybunał Konstytucyjny nie stwierdził nieważności art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, to przepis ten winien być stosowany tak, jakby żadnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie było. W uzasadnieniu przedmiotowego wyroku Trybunał wskazał, że stosowanie w dotychczasowym brzmieniu art. 17 ust. 1b ww. ustawy prowadzi do sytuacji, w której osoba rezygnująca bądź niepodejmująca pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad najbliższą osobą niepełnosprawną w wieku powyżej 25 r. życia może być traktowana w odmienny sposób - z punktu widzenia prawa do świadczeń opiekuńczych - w zależności od wieku powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki. W ocenie Trybunału stosowanie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych jako kryterium identyfikacji beneficjentów świadczenia pielęgnacyjnego prowadzi do takiego zróżnicowania w obrębie prawa do świadczeń opiekuńczych, które traci swoje konstytucyjne uzasadnienie. Dzieje się tak wówczas, kiedy osoba wymagająca opieki zmienia status umożliwiający zaliczenie jej do kategorii dzieci w rozumieniu przyjętym przez ustawodawcę. Na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych kryterium wyróżniającym taką kategorię jest ukończenie 18 r. życia, ewentualnie ukończenie 25 r. życia w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej. Przekroczenie tak wyznaczonej granicy wieku sprawia, że od tego momentu można mówić wyłącznie o jednej grupie podmiotów podobnych. Tworzą ją wówczas opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych. Tymczasem brak jest konstytucyjnego uzasadnienia zróżnicowania podmiotów należących do tej kategorii. Z powyższego wynika, że Trybunał Konstytucyjny uznał, że w stosunku do opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała nie później, niż do ukończenia 18 r. życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 r. życia, przepis art. 17 ust. 1b ww. ustawy jest zgodny z Konstytucją i nie ma przeszkód prawnych do jego stosowania. Natomiast w stosunku do opiekunów osób wymagających opieki, których niepełnosprawność powstała później, kryterium momentu powstania niepełnosprawności, jako uniemożliwiające uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, utraciło przymiot konstytucyjności. Wobec tego, w odniesieniu do tych osób oceny spełnienia przesłanek niezbędnych dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego należy dokonywać z pominięciem tego kryterium. Zatem w obecnej sytuacji prawnej nie jest dopuszczalne oparcie decyzji odmawiającej przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie tej części przepisu art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, której niekonstytucyjność stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 (tak też NSA w wyroku z dnia 14 grudnia 2016 r. sygn. akt I OSK 1614/16; NSA w wyroku z dnia 6 lipca 2016 r. sygn. akt I OSK 223/16; NSA w wyroku z dnia 2 sierpnia 2016 r. sygn. akt I OSK 923/16; NSA w wyroku z dnia 7 września 2016 r. sygn. akt I OSK 755/16). Choć w uzasadnieniu przedmiotowego wyroku Trybunału stwierdzono, że skutkiem wejścia w życie wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie "prawa" do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa". Trybunał nie skorzystał z możliwości odroczenia utraty mocy obowiązującej derogowanej części przepisu art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP). Powyższe oznacza, że bezpośrednim skutkiem orzeczenia jest utrata przez art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych we wskazanym zakresie domniemania konstytucyjności z dniem publikacji w Dzienniku Ustaw, a okoliczności tej - jak już wyżej wskazano - Sąd nie może nie brać pod uwagę. Sąd orzekający uwzględniając ten pogląd stwierdził, że rozpoznając wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego złożony przez opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej w takim stanie prawnym organy mają obowiązek zbadać, czy wnioskodawca spełnia warunki do przyznania tego świadczenia określone w art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, z wyłączeniem tej części tego przepisu, która z dniem 23 października 2014 r. została ostatecznie uznana za niekonstytucyjną. Stwierdzenie niekonstytucyjności określonego przepisu ustawy ze swej istoty tworzy nowy stan prawny od chwili wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, chyba, że Trybunał skorzysta z przewidzianej w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP możliwości wydłużenia mocy obowiązującej u.ś.r. Trybunał Konstytucyjny nie skorzystał z tej możliwości. Wyrok o sygnaturze K 38/13 został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z dnia 23 października 2014 r. pod poz. 1443 i z tym dniem orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego weszło w życie. Skutkiem ww. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jest stwierdzenie niekonstytucyjności art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie, ze względu na moment powstania niepełnosprawności, począwszy od dnia jego ogłoszenia, to jest od dnia 23 października 2014 r. i ukształtowanie w tym zakresie nowego stanu prawnego. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Przyjęcie, że stwierdzenie niekonstytucyjności przepisu nie przekłada się na ukształtowanie nowego stanu prawnego jest sprzeczne z zasadami państwa prawa, które organy mają obowiązek wcielać w życie. Podkreślenia wymaga, że analogiczną ocenę prawną zaprezentowano również w licznych wyrokach sądów administracyjnych, co zostało podkreślone w skardze wniesionej w niniejszej sprawie. Ocenę tę Sąd w pełni podziela, uznając zatem za zbędne przytaczanie powołanych w skardze wyroków.

Ponownie rozpatrując wniosek skarżącej o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego organy będą miały na uwadze przedstawione wyżej stanowisko.

Wobec powyższego na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w związku z art. 135 p.p.s.a. należało uchylić zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, mając na względzie treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. i na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzec jak w sentencji.