Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędziowie Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr.) Sędzia WSA Izabela Paluszyńska po rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 lutego 2020 r. sprawy ze skargi A. C. na bezczynność Dyrektora [...] Liceum Ogólnokształcącego [...] w [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. zobowiązuje Dyrektora Szkoły do załatwienia wniosku skarżącej o udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] września 2019 r. w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawomocnego wyroku, II. stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, III. zasądza od organu na rzecz skarżącej kwotę [...]- ([...]) złotych tytułem, zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia [...] listopada 2019 r. A. C. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na bezczynność Dyrektora [...] Liceum Ogólnokształcącego im. [...] w [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej, zarzucając mu naruszenie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1429; dalej: "u.d.i.p.") poprzez nieudostępnienie informacji publicznej pomimo upływu terminu ustawowego.

W uzasadnieniu skarżąca wyjaśniła, że w dniu [...] września 2019 r. wystąpiła do Dyrektora [...] Liceum Ogólnokształcącego im[...] w [...] za pośrednictwem poczty elektronicznej o udostępnienie informacji publicznej, czy w szkole organizowane jest pełnienie dyżurów przez uczniów i uczennice (pkt 1), a jeśli tak, to jakie są obowiązki uczniów i uczennic w trakcie dyżurów, gdzie są pełnione (pkt 2), w jakich godzinach/turach, w jakim systemie organizowane są dyżury (pkt 3), jaki dokument wprowadza i reguluje dyżury (zarządzenie dyrektora, statut, inne) – w tym zakresie wniosła o skan dokumentów wprowadzających i regulujących dyżury (pkt 4), w jaki sposób uczniowie i uczennice obowiązanie są do nadrobienia zaległości, jeśli dyżur odbywa się w trakcie lekcji (pkt 5), czy dyżury podlegają jakiejś ocenie (np. punkty z zachowania) lub są gratyfikowane lub premiowane w inny sposób (pkt 6), a także, czy dyżury są obowiązkowe, czy dobrowolne (pkt 7). Dyrektor, jako podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej, nie udzielił jej poprzez przekazanie żądanych informacji.

Mając powyższe na uwadze, skarżąca wniosła o stwierdzenie, że organ dopuścił się bezczynności, orzeczenie o jej charakterze i nakazanie organowi rozpoznania wniosku skarżącej, a także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor [...] Liceum Ogólnokształcącego im. [...] w [...] wniósł o umorzenie postępowania, albo oddalenie skargi.

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że w dniu [...] października 2019 r. udzielił skarżącej odpowiedzi na wniosek za pośrednictwem poczty elektronicznej, w której wskazał, że kwestia dyżurów regulowana jest Regulaminem Dyżurów Uczniowskich oraz Statutem Szkoły, a wszelkie dokumenty przedstawiane są rodzicom podczas zebrań oraz uczniom podczas lekcji wychowawczych. Dokumenty te znajdują się do wglądu w szkole. Ponadto każdy rodzic ma prawo skontaktować się w tej sprawie z wychowawcą, pedagogiem szkoły oraz dyrekcją. Nie podlega zatem wątpliwości, że organ w swojej odpowiedzi wywiązał się z obowiązku udzielenia informacji publicznej na zapytanie skarżącej.

Jednocześnie organ podkreślił, że skarżąca nie określiła formy (postaci), w jakiej informacja ma zostać przekazana. Nie wskazała, czy ma zostać wydana skarżącej kopia dokumentów, zapis na elektronicznym nośniku informacji itp.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna.

Sprawowana przez sądy administracyjne kontrola działalności administracji publicznej obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów w przypadkach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325; dalej: "P.p.s.a."). W razie uwzględnienia skargi na bezczynność, sąd na podstawie art. 149 § 1 P.p.s.a. 1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności; 2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa; 3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1a P.p.s.a.).

W sprawie ze skargi na bezczynność w przedmiocie udzielenia informacji publicznej sąd administracyjny bada, czy żądanie zostało skierowane do podmiotu zobowiązanego w ustawie do udostępnienia informacji publicznych, a także czy informacja wskazana we wniosku o jej udostępnienie jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy. Poza tym sąd administracyjny musi ocenić, jakie działania podjęto w celu załatwienia wniosku, czy zostały dokonane w wymaganej formie, a jeśli udzielono żądanej informacji, czy została ona udzielona w pełni, a więc, czy podmiot zobowiązany wywiązał się ze wszystkich obowiązków nałożonych ustawą (por. wyrok NSA z 17 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 3109/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.i.p., każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonym w tej ustawie. Jak wynika przy tym z art. 2 ust. 1 u.d.i.p., każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5 u.d.i.p., prawo dostępu do informacji publicznej, przy czym w myśl art. 2 ust. 2 u.d.i.p. od osoby wykonującego to prawo nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Ustawodawca wskazuje zarazem w art. 4 ust. 1 u.d.i.p., że obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: (1) organy władzy publicznej; (2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych; (3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa; (4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego; (5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

W świetle powyższych uwag nie ulega wątpliwości, że skarżąca była zgodnie z art. 2 ust. 1 u.d.i.p. podmiotem legitymowanym do złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Z kolei Dyrektor [...] Liceum Ogólnokształcącego im. [...] w [...], jako podmiot reprezentujący jednostkę organizacyjną wykonującą zadania publiczne z zakresu oświaty, funkcjonującą w oparciu o publiczne środki finansowe, jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej (art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe – Dz. U. z 2019 r., poz. 1148).

Zdaniem Sądu informacje, o których udzielenie zwróciła się skarżąca, stanowią w informację publiczną. Wniosek dotyczył bowiem udzielenia informacji o zasadach wewnętrznego funkcjonowania szkoły jako placówki oświatowej – podmiotu wykonującego zadania publiczne, którego zasadniczym zadaniem jest działalność dydaktyczno-wychowawcza oraz realizacji powierzonych szkole zadań, w tym realizacji zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów (art. 14 ust. 1 pkt 5 Prawa oświatowego).

W dalszej kolejności należy wyjaśnić, że jak wynika z art. 13 ust. 1 u.d.i.p., udostępnienie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Jeżeli natomiast informacja nie może być udostępniona w terminie określonym w art. 13 ust. 1 u.d.i.p., ustawodawca wskazuje w art. 13 ust. 2 u.d.i.p., że podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. Stosownie do art. 14 ust. 1 i 2 u.d.i.p., udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się. Zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.i.p., odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 przez organ władzy publicznej następują w drodze decyzji.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, że skarżąca wystąpiła z wnioskiem o udzielenie informacji publicznej za pośrednictwem poczty elektronicznej w dniu [...] września 2019 r. W konsekwencji, termin do udostępnienia żądanych informacji, ewentualnie do powiadomienia o przyczynach opóźnienia ze wskazaniem terminu, w którym organ udostępni informację, upłynął w dniu [...] października 2019 r. W tym terminie żądanej informacji nie udzielono, wobec czego od dnia [...] października 2019 r. organ pozostawał w bezczynności w zakresie załatwienia wniosku skarżącej z dnia [...] września 2019 r.

Stwierdzonego stanu bezczynności nie przerwało przy tym, wbrew twierdzeniom organu, wystosowanie do skarżącej za pośrednictwem poczty elektronicznej pisma z dnia [...] października 2019 r. (k. 9 akt sądowych). We wskazanym piśmie organ nie odpowiedział bowiem jednoznacznie na postawione przez skarżącą pytania. Odpowiedź na pytanie nr [...], tj. czy szkoła organizuje pełnienie dyżurów przez uczniów i uczennice wynika co prawda pośrednio z udzielonej odpowiedzi, w której organ wspomniał o Regulaminie Dyżurów Uczniowskich, co implikuje domniemanie, że w istocie takie dyżury są organizowane, jednakże udzielona informacja publiczna powinna być sformułowana w sposób wystarczająco czytelny i jasny.

Co więcej, organ nie udzielił w ogóle odpowiedzi na pytania oznaczone we wniosku z dnia [...] września 2019 r. numerami 2, 3, 5, 6 i 7 (k. 8 akt sądowych). Natomiast w zakresie pytania nr [...], tj. jaki dokument wprowadza i reguluje dyżury, organ co prawda wskazał Statut Szkoły oraz Regulamin Dyżurów Uczniowskich, jednak nie przesłał skarżącej skanu tych dokumentów, choć skarżąca wyraźnie wniosła o to w treści wniosku. W przypadku tak jednoznacznie sformułowanego żądania za niewystarczające należy uznać podanie przez organ, że dokumenty znajdują się do wglądu w szkole.

Wbrew stanowisku organu zaprezentowanym w odpowiedzi na skargę skarżąca wskazała przy tym jednoznacznie, że wnosi o wysłanie żądanych informacji "na niniejszy adres email". Nie ulega więc wątpliwości, że udzielenie żądanych informacji winno nastąpić w formie elektronicznej, czy to w samej treści wiadomości e-mail, czy też poprzez załączenie do tej wiadomości wytworzonego przez organ dokumentu zawierającego odpowiedź na postawione pytania. Ponadto, w załącznikach winny znajdować się skany Regulaminu Dyżurów Uczniowskich oraz Statutu Szkoły.

W tej sytuacji Sąd na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 P.p.s.a. w pkt I wyroku zobowiązał Dyrektora [...] Liceum Ogólnokształcącego im. [...] w [...] do załatwienia wniosku skarżącej o udostępnienie informacji publicznej z dnia [...] września 2019 r. w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawomocnego wyroku.

Na mocy art. 149 § 1 pkt 3 i art. 149 § 1a P.p.s.a. Sąd stwierdził ponadto, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa (pkt II wyroku). Oceniając tę kwestę Sąd miał na uwadze, że rażące naruszenie prawa oznacza wadliwość o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym i ma miejsce w razie oczywistego lekceważenia przez podmiot zobowiązany do udzielenia informacji złożonego wniosku i jawnego braku woli do załatwienia sprawy, jak też w razie ewidentnego niestosowania przepisów prawa, czy opóźnienia w podejmowanych czynnościach pozbawionego jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia. W niniejszej sprawie nie sposób dopatrzyć się w działaniu organu rażącego naruszenia prawa. Brak jest bowiem podstaw do stwierdzenia, że zaniechanie organu było zamierzone, czy też miało na celu utrudnienie skarżącej dostępu do informacji publicznej.

Jednocześnie, skoro zaistniała bezczynność nie miała kwalifikowanego charakteru, niecelowe było orzekanie na podstawie art. 149 § 2 P.p.s.a. o wymierzeniu organowi grzywny lub o przyznaniu od organu na rzecz skarżącej sumy pieniężnej.

O kosztach postępowania, na które składa się kwota [...]zł tytułem uiszczonego wpisu od skargi oraz kwota [...]zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, Sąd orzekł w punkcie III wyroku na podstawie art. art. 200 i art. 205 § 2 P.p.s.a. w zw. z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).