Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marzenna Glabas Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska sędzia WSA Tadeusz Lipiński (spr.) Protokolant specjalista Małgorzata Krajewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2018 r. sprawy ze skargi M. G., R. G. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia "[...]", Nr "[...]" w przedmiocie zmiany w ewidencji gruntów I. oddala skargę II. przyznaje radcy prawnemu A. M. – B. od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych netto powiększoną o należny podatek VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej obojgu skarżącym z urzędu.

W dniu 18 maja 2018 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie wpłynęła skarga M. G. i R. G. (dalej zwanych skarżącymi) na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Województwa A (dalej zwanego organem odwoławczym) z dnia "[...]" w przedmiocie zmiany w ewidencji gruntów. Skarga ta została przekazana Sądowi przez organ odwoławczy wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę.

Jak wynika zaś z przekazanych Sądowi akt sprawy, wnioskiem z dnia 15 listopada 2017 r., uzupełnionym następnie pismami z dnia 21 listopada 2017 r. i z dnia 5 stycznia 2018 r., skarżący zwrócili się do Prezydenta (dalej zwanego organem I instancji) m.in. o zmianę w ewidencji gruntów i budynków, niezgodnego ze stanem faktycznym i rzeczywistym przeznaczenia działki nr "[...]", błędnego wpisu użytku las (Ls VI) o powierzchni 1,4836 ha podnosząc, że na skutek dewastacji tej działki przez ścieki z pobliskiego cmentarza komunalnego i obumarcia drzewostanu grunt ten w istocie utracił charakter lasu, stając się gruntem zadrzewionym na użytkach rolnych.

Decyzją z dnia "[...]" organ I instancji, powołując art. 20 ust. 1 i 3a, art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 2c ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 2101 ze zm.); dalej jako "P.g.k." oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), odmówił wprowadzenia zmiany w ewidencji gruntów i budynków dla działki nr "[...]" w obrębie A jednostki ewidencyjnej Miasta A, opisanej w księdze wieczystej nr "[...]" polegającej na wykreśleniu użytku las - Ls oraz ujawnieniu w jego miejsce nieużytku - N lub innego użytku klasy VI. W uzasadnieniu tej decyzji organ I instancji podał, że działka nr "[...]", stanowiąca współwłasność m.in. skarżących, o powierzchni 3,2241 ha oznaczona jest następującymi użytkami i klasami bonitacyjnymi: RV-0,0183 ha, W-0,0052 ha, Ls VI-1,4836 ha, Lz 0,0975 ha, Ws-1,6195 ha. Wyjaśnił, że taki stan użytków został ustalony zgodnie z ostateczną decyzją organu I instancji z dnia "[...]" w sprawie zatwierdzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntów i ujawniony w operacie ewidencji gruntów obrębu A zatwierdzonego decyzją organu I instancji z dnia "[...]". Wskazał, że w przypadku użytku las, stan faktyczny użytkowania gruntu nie decyduje o oznaczeniu w ewidencji gruntów, a decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy ma okoliczność, że dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa na terenie Miasta, a więc również obrębu ewidencyjnego nr "[...]" obowiązuje uproszczony plan urządzania lasów zatwierdzony zarządzeniem nr 337 Prezydenta z dnia "[...]". Zauważył przy tym, że na działce nr "[...]", zgodnie z zapisami tego planu, występuje las o powierzchni 1,49 ha, w tym część o powierzchni 1,27 ha zalesiona oraz część o powierzchni 0,22 ha jako leśna niezalesiona, przeznaczona do odnowienia. Wywiódł, że to na etapie przygotowania planu urządzania lasu możliwe są zmiany w oznaczeniu użytków leśnych, ponieważ bez zmian w obowiązujących planach urządzania lasu nie są możliwe zmiany w ewidencji gruntów w zakresie powierzchni i granic lasów. Podniósł, że ewidencję dotyczącą lasów prowadzi się z uwzględnieniem ustawy o lasach, której celem jest zapobieganie dokonywania dowolnych zmian w zakresie przekształcenia gruntów leśnych na nieleśne, natomiast sposób prowadzenia ewidencji gruntów i budynków, a także szczegółowy zakres informacji objętych ewidencją określa rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 1034); dalej jako "rozp. EGiB". Wskazał, że zgodnie z załącznikiem nr 6 tego rozporządzenia, do lasów zalicza się grunty określane jako las w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 788). Skonstatował, że przepisy ustawy o lasach stanowią w tej sprawie lex specialis w stosunku do przepisów P.g.k., co skutkuje koniecznością odmowy wprowadzenia zmiany użytku Ls na N lub jakikolwiek inny użytek.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wyrazili niezadowolenie z jej wydania podnosząc, że na działce objętej wnioskiem nie istnieje las, a dane w ewidencji gruntów i budynków są fałszywe.

Opisaną na wstępie decyzją z dnia "[...]" organ odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia organ odwoławczy podał, że z zebranych w sprawie materiałów wynika, iż podstawą obecnego wpisu w bazie danych EGiB konturu użytku gruntowego i klasy bonitacyjnej "LsVI" (wraz z określeniem pola powierzchni – "1.4836 ha"), w granicach działki nr "[...]", są:

- decyzja organu I instancji z dnia "[...]" zatwierdzająca gleboznawczą klasyfikację gruntów oraz

- decyzja organu I instancji z dnia "[...]" zatwierdzająca faktyczny stan posiadania na gruncie.

Wyjaśnił, że dokumenty techniczne (odpowiednio: mapa klasyfikacyjna i protokół ogłoszenia wyników pomiaru stanu posiadania), do których odsyłają w swej treści ww. decyzje, jednoznacznie wskazują, że na obszarze obecnej działki nr "[...]", oznaczonej uprzednio nr "[...]", zlokalizowano sporny użytek gruntowy "LsVI" o kształcie i polu powierzchni istniejącym do dnia dzisiejszego. Ocenił, że ww. decyzje, uzasadniają obecny wpis "LsVI" zarówno na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów (art. 24 ust. 2a pkt 1 lit. b i ust. 2b pkt 1 lit. d, w związku z art. 23 ust. 3 pkt 1 lit. g i 1 P.g.k.), jak również przepisów obowiązujących uprzednio (w myśl art. 22 ust. 2 i art. 23 P.g.k. - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1999 r. do 12 lipca 2014 r.). Wywiódł, że w sprawach dotyczących aktualizacji danych zawartych w EGiB, organ I instancji zobowiązany był uzależnić oznaczenia użytków gruntowych od przepisów prawa określonych w rozp. EGiB, a w niniejszej sprawie, zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozp. EGiB, oznaczenie użytku uzależnione jest od istnienia na działce nr "[...]" gruntu stanowiącego las w rozumieniu przepisów ustawy o lasach. Stwierdził, że część działki nr "[...]" stanowi grunt zaliczany do lasu, gdyż spełnia przesłankę z art. 3 pkt 2 ustawy o lasach. Wskazał, że owa prawna przesłanka zaliczenia gruntu do lasu (kryterium związku z gospodarką leśną), odrębna od kryteriów z art. 3 pkt 1 ustawy o lasach, jest spełniona, gdy istnieją dokumenty określające gospodarkę leśną dla danego gruntu, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 1, alt. 7 ust. 1 i alt. 19 ust. 3 ustawy o lasach. Skonstatował, że skoro z zebranych w sprawie materiałów wynika, że część działki nr "[...]" objęta jest planem urządzania lasu, a zatem zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o lasach na jej obszarze prowadzona jest gospodarka leśna, to w związku z istnieniem planu urządzania lasu dla obszaru pokrywającego się z terenem ujawnionym w EGiB jako "LsVI", należy uznać, że ta część gruntów w granicach działki nr "[...]", zalicza się do użytku gruntowego "lasy, oznaczone symbolem - Ls" zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W skardze na powyższą decyzję organu odwoławczego, skierowanej do tutejszego Sądu, skarżący wnieśli o unieważnienie tej decyzji podtrzymując argumenty wskazujące na zdewastowanie gruntu stanowiącego część działki nr "[...]".

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi podnosząc, że organy prowadzące ewidencję gruntów i budynków nie są uprawnione do dokonywania, w prowadzonej przez siebie ewidencji gruntów i budynków, zmian powierzchni i granic lasu, które nie odpowiadałyby ustaleniom planu urządzenia lasu.

Natomiast w piśmie procesowym z dnia 13 września 2018 r., ustanowiony z urzędu pełnomocnik skarżących, zarzucił organowi odwoławczemu naruszenie:

- art. 7 w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 8 k.p.a. poprzez niewłaściwe ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz prowadzenie postępowania w sposób sprzeczny z zasadą pogłębiania zaufania obywateli do władzy publicznej;

- art. 3 ust. 1 pkt a) ustawy o lasach, poprzez niewłaściwe zastosowanie zapisu o przejściowym pozbawieniu obszaru (działki nr "[...]") roślinności leśnej, podczas gdy wszechstronna analiza dotychczas prowadzonych postępowań nakazuje stwierdzić, że na tej działce nie da się odtworzyć planowanej roślinności – olsza, olsza szara;

- art. 23 ustawy o lasach, poprzez jego pominięcie i brak nakazania zastosowania procedury dotyczącej zmiany uproszczonego planu urządzania lasu poprzez aneks w sytuacji, gdy skarżący złożyli zastrzeżenia co do prawidłowości i racjonalności samego planu.

W oparciu o te zarzuty pełnomocnik skarżących wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji, zasądzenie kosztów postępowania, a także przyznanie wynagrodzenia za pomoc prawną wykonaną z urzędu oświadczając przy tym, że wynagrodzenie to nie zostało uiszczone przez skarżących ani w części ani w całości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 2188 ze zm.) oraz art. 134 § 1 w zw. z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1302); dalej jako p.p.s.a., sąd administracyjny dokonuje kontroli zaskarżonego aktu pod względem zgodności z prawem, nie będąc przy tym związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Naruszenia prawa, stanowiące podstawę do uwzględnienia skargi na decyzję, zostały zaś wymienione w art. 145 § 1 p.p.s.a. W ocenie Sądu, opisanych w tym przepisie naruszeń prawa nie można jednak przypisać organom prowadzącym postępowanie w sprawie zakończonej zaskarżoną do tutejszego Sądu decyzją organu odwoławczego z dnia "[...]" w przedmiocie zmiany w ewidencji gruntów.

Jak wynika bowiem z przekazanych Sądowi akt sprawy, skarżący (we wniosku z dnia 15 listopada 2017 r., uzupełnionym następnie pismami z dnia 21 listopada 2017 r. i z dnia 5 stycznia 2018 r.) domagali się od organu I instancji zmiany w ewidencji gruntów i budynków dla działki nr "[...]" w obrębie A jednostki ewidencyjnej Miasta A, polegającej na wykreśleniu użytku las - Ls. Dokonanie takiej zmiany w okolicznościach faktycznych i prawnych kontrolowanej sprawy nie jest jednak możliwe.

Zgodnie z art. 20 ust. 3a P.g.k., "ewidencję gruntów i budynków, w części dotyczącej lasów, prowadzi się z uwzględnieniem przepisów o lasach". Stosownie zaś do art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 788 ze zm.), "w ewidencji gruntów i budynków uwzględnia się ustalenia planów urządzenia lasu i uproszczonych planów urządzenia lasu dotyczące granic i powierzchni lasu". Zdaniem Sądu, w świetle przytoczonych regulacji prawnych nie może budzić wątpliwości, że dopóki dany teren ujęty jest w planie urządzenia lasu lub uproszczonym planie urządzenia lasu jako las, dopóty nie jest dopuszczalna zmiana w innym postępowaniu ewidencyjnym określenia rodzaju użytku gruntowego na inny niż las (Ls) - por. wyrok NSA z 22 lutego 2012 r. sygn. akt I OSK 355/11, Lex nr 1136693.

Decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy, na co zresztą słusznie zwrócił uwagę organ I instancji, ma zatem okoliczność, że część gruntów w granicach działki nr "[...]", stanowiącej współwłasność skarżących, znajduje się na terenie objętym zarządzeniem nr 337 Prezydenta z dnia 12 lipca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia uproszczonego planu urządzenia lasu dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa, położonych na terenie Miasta A na lata 2017 – 2026. Zgodnie z zapisami tego planu, na działce nr "[...]" występuje las o powierzchni 1,49 ha, w tym część o powierzchni 1,27 ha zalesiona oraz część o powierzchni 0,22 ha jako leśna niezalesiona. W tych okolicznościach za prawidłową uznać należało ocenę organów, że skoro obszar działki nr "[...]", objętej uproszczonym planem urządzenia lasu, pokrywa się z terenem ujawnionym w ewidencji gruntów i budynków jako "LsVI", to brak było podstaw do dokonania wnioskowanej przez skarżących zmiany w tej ewidencji.

Nie mogą więc odnieść zamierzonego skutku podnoszone przez skarżących w skardze argumenty wskazujące na zdewastowanie gruntu stanowiącego część działki nr "[...]". Organy prowadzące ewidencję gruntów i budynków nie są bowiem uprawnione do dokonywania, w prowadzonej przez siebie ewidencji gruntów i budynków, zmian powierzchni i granic lasu, które nie odpowiadałyby ustaleniom uproszczonego planu urządzenia lasu.

W okolicznościach kontrolowanej sprawy nie mają usprawiedliwionych podstaw także zarzuty sformułowane przez pełnomocnika skarżących w piśmie procesowym z dnia 13 września 2018 r. Wbrew bowiem twierdzeniom pełnomocnika skarżących stan faktyczny kontrolowanej sprawy został ustalony w zgodzie z art. 7 w zw. z art. 77 § 1 k.p.a., a w zgodnym z prawem działaniu organów nie sposób dopatrzyć się także naruszenia zasady pogłębiania zaufania obywateli do władzy publicznej. Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 3 ust. 1 pkt a) - powinno być art. 3 pkt 1 lit. a) – oraz art. 23 ustawy o lasach, należy wyjaśnić, że choć organy prowadzące ewidencję gruntów i budynków są związane zapisami uproszczonego planu urządzenia lasu, to w ramach prowadzonego postępowania ewidencyjnego nie są uprawnione do dokonywania oceny prawidłowości zawartych w tym planie zapisów, czy też inicjowania postępowania zmierzającego do jego zmiany.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji. O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej obojgu skarżącym z urzędu Sąd orzekł na podstawie art. 250 p.p.s.a w zw. z § 4 i § 21 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. poz. 1715 ze zm.).