Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Szaniecka Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak - Owczarczak (spr.) Sędzia WSA Maria Kwiecińska Protokolant Starszy sekretarz sądowy Monika Pancewicz po rozpoznaniu w Poznaniu na rozprawie w dniu 18 września 2008 r. sprawy ze skargi E. i R. K. na decyzję W. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę. /-/D. Rzyminiak – Owczarczak /-/J. Szaniecka /-/ M. Kwiecińska

Wyrokiem z dnia [...] r. sygn. akt [...] Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. uchylił decyzję W. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. z dnia [...] r. Nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. z dnia [...] r. Nr [...]. Powyższymi rozstrzygnięciami wskazane organy nałożyły na inwestorów – E. i R. K., obowiązek rozbiórki samowolnie zrealizowanej wiaty na działce nr ewid. [...] przy ul. B. w P. Gm. T. P. Uznając, iż budowa przedmiotowej wiaty zakończona została w [...] r. decyzje oparto na art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38 poz. 229 ze zm.) i stwierdzono, że samowola budowlana nie może zostać zalegalizowana bowiem lokalizacja obiektu przekracza linię zabudowy i tym samym koliduje ze szczegółowym planem zagospodarowania przestrzennego wsi P. rejon ulicy K. i G. zatwierdzonym uchwałą Gminnej Rady Narodowej z dnia [...] r., w granicach którego zlokalizowana jest przedmiotowa nieruchomość. W uzasadnieniach podjętych decyzji rozpatrujące sprawę organy administracji wskazały, że częścią składową tego planu jest koncepcja urbanistyczna, na której zaznaczono gabaryty i lokalizację obiektów kubaturowych. Na działkach, w tym na działce nr [...], zagospodarowano budynek mieszkalny jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej z sąsiednim budynkiem zlokalizowanym na działce od strony południowo-wschodniej, a wszystkie budynki zostały zlokalizowane wzdłuż ulic w odległości 8 m od granicy działek przylegających do linii rozgraniczającej ulicę. Wskazano, że opracowanie urbanistyczne nie przewidywało na działkach zabudowy gospodarczej. Plan miejscowy gminy T. P. opracowany w [...] r., zatwierdzony uchwałą Rady Gminnej nr [...] z dnia [...] r., pozostawił bez zmian zapisy planu szczegółowego odnośnie przedmiotowego obszaru, oznaczonego na części graficznej planu symbolem [...], a w części tekstowej zapisany jako "osiedle mieszkaniowe zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu szczegółowego".

W uzasadnieniu wyroku z dnia [...] r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. wyjaśnił, iż zgromadzony materiał dowodowy nie był wystarczający do stanowczego stwierdzenia, że w szczegółowym planie zagospodarowania przestrzennego z [...] r. ustanowiono nieprzekraczalną linię zabudowy, co przyjęto w oparciu o analizę części graficznej planu, gdy tymczasem część graficzna planu nie może wprowadzać nowych zakazów, których nie ma w części tekstowej. Tymczasem na ustalenie w tekście planu szczegółowego nieprzekraczalniej linii zabudowy organu orzekające nie powołały się. Zdaniem Sądu organy nadzoru budowlanego nie ustaliły także, czy w chwili zrealizowania przedmiotowej inwestycji plan szczegółowy z [...] r. jeszcze pozostawał w obrocie prawnym, co miałoby miejsce w sytuacji, gdyby został ogłoszony w wykazie aktów prawa miejscowego nadal obowiązujących w myśl art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32 poz. 191 ze zm.). Wskazano, że ustalenie organu, iż zakończenie inwestycji nastąpiło przed [...] r., nie zostało poparte żadnym dowodem, a w uzasadnieniu decyzji nie omówiono szczegółowo dlaczego w tym zakresie dano wiarę oświadczeniu inwestora, a odmówiono wiarygodności stwierdzeniom uczestnika postępowania. Wskazano, iż w tym zakresie rozpatrując ponownie sprawę organ administracji zobligowany jest zobowiązać pełnomocnika uczestnika postępowania do przedłożenia dowodu, na podnoszoną w piśmie z dnia [...] r., okoliczność, iż w [...] r. przedmiotowej wiaty nie było. Wyrok z dnia [...] r. uprawomocnił się i w dniu [...] r. akta sprawy Sąd zwrócił do organu II instancji.

Decyzją z dnia [...] r. Nr [...] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w P. ponowienie nakazał inwestorom E. i R. K. rozbiórkę przedmiotowej wiaty, wybudowanej w ramach samowoli budowlanej. Jako podstawę prawną decyzji organ ponownie powołał art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. w zw. z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 9 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2006 r. Nr 156 poz. 1118 ze zm.) oraz art. 104 § 1 i 2 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wyjaśnił, iż w następstwie wyroku sądu administracyjnego ponownie szczegółowo zbadał zgodność lokalizacji przedmiotowego obiektu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, gromadząc dodatkowe dowody w postaci wypisów i wyrysów planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w czasie budowy przedmiotowego obiektu oraz decyzji pozwolenia na budowę domu mieszkalnego na działce nr [...]. Wyjaśniono, iż w wyniku analizy tych dokumentów oraz kierując się specjalistyczną wiedzą techniczną stwierdzono niezgodność lokalizacji obiektu z wskazanymi przepisami, tak z uwagi na przekroczenie linii zabudowy, jak i braku możliwości wybudowania obiektów gospodarczych na przedmiotowej działce. Powołano się na treść pisma upoważnionego pracownika Urzędu Gminy T. P. z dnia [...] r., w którym wyrażono opinię o niezgodności lokalizacji wiaty z ustaleniami planu. Wyjaśniono, iż za datę zakończenia budowy przyjęto[...]rok, co ustalono w oparciu o przedłożone do akt sprawy oświadczenie inwestora, które złożone zostało pod rygorem odpowiedzialności karnej, a poświadczone za zgodność ze stanem faktycznym przez Radę Sołecką wsi P. Zdaniem organu brak podstaw, aby odmówić wiarygodności wskazanemu oświadczeniu, tym bardziej, że strona przeciwna pomimo wielokrotnych zapowiedzi nie przedstawiła żadnych dowodów wskazujących na jego nieprawdziwość. Wskazano, iż oświadczenie to jest jedynym dowodem na okoliczność ustalenia daty zakończenia budowy obiektu, a przy tym pochodzi od osób nie mających interesu prawnego w określonym rozstrzygnięciu sprawy. W tych okolicznościach uznano, że w sprawie zastosowanie ma ustawa Prawo budowlane z 1974 r., której art. 37 obliguje organ do wydania nakazu rozbiórki m.in. w sytuacji, w której samowolnie wybudowany obiekt znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę.

W odwołaniu od tej decyzji E. i R. K. zarzucili organowi I instancji naruszenie art. 37 ustawy Prawo budowlane z 1974 r., art. 103 ust. 2 ustawy z 9 lipca 1994 r. Prawo budowlane, art. 6 – 9, art. 77 § 1, art. 80, art. 104, 107 i art. 129 k.p.a. poprzez wadliwe pouczenie stron o sposobie wniesienia odwołania od decyzji oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności nie przeprowadzenie stosownego postępowania dowodowego. Zdaniem odwołujących uzasadnienie decyzji jest lakoniczne, nie wyjaśnia podstaw prawnych rozstrzygnięcia oraz nie odpowiada ustaleniom wynikającym z akt sprawy, bowiem nie zgromadzono dodatkowych dowodów w postaci wyrysów i wypisów planów zagospodarowania przestrzennego, a powołaną decyzję pozwolenie na budowę inwestor sam dostarczył do organu. Na podstawie tej decyzji nie można przy tym wnioskować, iż na przedmiotowej działce nie jest dopuszczalne stawianie obiektów gospodarczych. Zarzucono organom nie zastosowanie się do wskazań sądu administracyjnego, który zdaniem odwołujących stwierdził, iż linia zabudowy nie istniała, a część graficzna planu nie może wprowadzać zakazów, których nie ma w części tekstowej.

Decyzją z dnia [...] r. Nr [...] W. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w P. zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wyjaśnił, iż podzielił ustalenie organu I instancji, iż budowa przedmiotowej wiaty została zakończona przed dniem [...] r. oraz argumentację dotyczącą mocy dowodowej oświadczenia inwestora złożonego na wskazaną okoliczność. Wyjaśniano, iż uwzględniając wskazania zawarte w wyroku z dnia [...] r. ponownie przeanalizowano przesłane do akt sprawy w dniu [...] r. przez Urząd Gminy T. P. wyrys i wypis z planu zagospodarowania przestrzennego oraz zapoznano się z tekstem Uchwały nr [...] Rady Gminy w T. P., tekstem planu stanowiącego załącznik do tej uchwały, załącznikiem nr 2 do uchwały Gminnej Rady Narodowej w T. P. z dnia [...] r. Nr [...] w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego wsi P. rejon ulic K. i G., z tekstem miejscowego szczegółowego planu zagospodarowania przestrzennego P. rejon ulicy R., zatwierdzonego uchwałą nr [...] Rady Narodowej G. T. P. Na podstawie tych materiałów stwierdzono, że przedmiotowa wiata narusza postanowienia planu z uwagi na przekroczenie obowiązującej na tym terenie linii zabudowy. Wskazano, iż przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80 poz. 717) i aktów wykonawczych do tej ustawy nie definiują tego pojęcia, stąd należy to wyinterpretować zgodnie z potocznym jego znaczeniem. Odwołując się do wymogów określonych w §12 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75 poz. 690) organ uznał, iż przedmiotowa wiata o wymiarach [...] x [...] i wysokości [...] nie może wykraczać poza nieprzekraczalną linię zabudowy. Zdaniem organu odwoławczego przekroczenie linii zabudowy w badanym przypadku wynika zarówno z części graficznej, jak i tekstowej planu. Wszystkie budynki leżące wzdłuż ulicy B. są usytuowane w jednakowej odległości od granicy – [...]m. Wskazano także, iż zgodnie z ustaleniami ogólnymi planu zabudowę gospodarczą istniejącą w dobrym stanie technicznym adaptuje się na okres perspektywiczny jeżeli jej usytuowanie odpowiada przepisom prawa budowlanego, natomiast ustalenia szczegółowe wskazują, że "adaptacja stanu istniejącego i możliwość dalszej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zgodnie z ustaleniami przedstawionymi graficznie na planszy". W tym zakresie odwołano się do dowodu w postaci miejscowego planu szczegółowego zagospodarowani terenu przestrzennego P., tekstu planu - ustaleń realizacyjnych - załącznik nr 2 do uchwały nr [...] Gminnej Rady Narodowej w T. P. z [...] r. - kart akt nr 70-78 akt II instancji. Wskazano, że powyższe zapisy dotyczą całej zabudowy mieszkaniowej oraz gospodarczej. Tym samym przedmiotowa wiata nie może zostać zalegalizowana, tak z uwagi na jej niezgodność z przepisami Prawa budowlanego, jak i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W skardze na powyższą decyzję E i R K zarzucili orzekającym w sprawie organom naruszenie prawa materialnego - art. 37 i 40 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. oraz naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 6, 7, 8, 77, 80 i 107 § 3 kpa przez dowolną i błędną interpretację przepisów prawa i nieprawidłowe ustalenia w zakresie stanu prawnego znajdującego zastosowanie w sprawie, błędne ustalenia w zakresie stanu faktycznego, jak również zaniechanie rozpatrzenia zarzutów przedstawionych w odwołaniu. Powtarzając argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji organu I instancji, zaakcentowali bezpodstawne przyjęcie, iż na przedmiotowym obszarze obowiązuje nieprzekraczalna linia zabudowy. Wskazali, iż zabudowania na ulicy B. usytuowane są w odległości [...]m od granicy działek, a nie jak wadliwie organ ustalił w odległości [...] m, natomiast powoływane w decyzji akty prawa miejscowego nie zawierają żadnych w tym zakresie przepisów. Zdaniem skarżących pominięto wskazania zawarte w wyroku Sądu i w konsekwencji wydano decyzje oparte na tym samym co uprzednio materiale dowodowym, przedstawiając tożsame ustalenia i wnioski. Wskazali, iż powoływane w decyzji plany miejscowe były nieprecyzyjne, a przez to nie mogą stanowić podstawy do rozpatrzenia przedmiotowej sprawy. Zdaniem skarżących takie same nieprecyzyjne przepisy zezwalają obecnie na wydawanie pozwoleń na budowę obiektów, które usytuowane są w granicy działki z ulicą. Podnieśli, iż organ odwoławczy w badanym przypadku zmienił swoje pierwotne stanowisko, bowiem rozpatrując uprzednio sprawę uznał, iż z przedłożonych planów miejscowych i innych dokumentów nie można wnioskować, iż w tym przypadku istnieje nieprzekraczalna linia zabudowy. Podnieśli także, że zadaszenie jest niezbędne, służy do wypoczynku oraz chroni przed deszczem, a zimą jest tam składowane drewno na opał. Wnieśli o uchylenie obu decyzji oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Pełnomocnik A. K. - uczestnika postępowania, wniosła o oddalenie skargi. Podkreśliła, iż przedmiotowa wiata postawiona została w warunkach samowoli budowlanej, niezgodnie z ustaleniami planów miejscowych obowiązujących dla tego obszaru. Podniosła, iż nie ma znaczenia dla sprawy, czy nieprzekraczalna linia zabudowy biegnie w odległości [..]czy [...] metrów od granicy ulicy, istotnym jest jej istnienie, co wynika z treści wskazanych w decyzji planów miejscowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sąd administracyjny w zakresie swej właściwości przeprowadza kontrolę zaskarżonej decyzji pod względem zgodności z prawem. Jednocześnie, zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu Sądu wiążą w sprawie ten Sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Uchylając wydane wcześniej w tej sprawie decyzje sąd administracyjny wskazał na konieczność przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego na okoliczność daty zakończenia budowy przedmiotowej wiaty, a w dalszej kolejności na okoliczność ustalenia, czy obowiązujące w dacie zakończenia budowy plany zagospodarowania przestrzennego dopuszczały budowę i lokalizację tego obiektu. W ocenie Sądu rozpatrującego niniejszą sprawę wskazania powyższe zostały przez rozpatrujące sprawę organu administracji publicznej wykonane.

W ocenie Sądu w zakresie ustalenia daty budowy przedmiotowej wiaty organ prawidłowo uznał, iż jedynym dowodem na powyższą okoliczność jest oświadczenie złożone przez inwestora. To inwestor w pierwszej kolejności ma wiedzę, kiedy daną inwestycję realizował. W sytuacji, gdy do akt sprawy nie przedłożono żadnego przeciwdowodu na powyższą okoliczność, należało stwierdzić, iż budowa przedmiotowej daty została zakończona przed dniem [...] r. Zgodnie z art. 103. ust. 2 ustawy Prawo budowlane w brzmieniu obowiązującym od dnia [...] r. przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe. W konsekwencji w odniesieniu do przedmiotowej wiaty, której budowa została zakończona przed dniem [...] r., zastosowanie mają przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 r. Zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 tej ustawy obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę. Powyższy przepis wymaga więc ustalenia treści planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących przed dniem [...] r. dla obszaru, na którym położona jest działka nr [...] przy ul. B. w P.

Jak wyjaśniono w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji przekroczenie linii zabudowy wynika zarówno z części graficznej, jak i tekstowej planu szczegółowego, który w tym zakresie odsyła do części graficznej. Z części graficznej planu wynika, iż wszystkie budynki leżące wzdłuż ulicy B. są usytuowane w jednakowej odległości od granicy. Wskazano także, iż zgodnie z ustaleniami ogólnymi planu zabudowę gospodarczą istniejącą w dobrym stanie technicznym adaptuje się na okres perspektywiczny jeżeli jej usytuowanie odpowiada przepisom prawa budowlanego, natomiast ustalenia szczegółowe wskazują, że "adaptacja stanu istniejącego i możliwość dalszej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zgodnie z ustaleniami przedstawionymi graficznie na planszy". W tym zakresie odwołano się do dowodu w postaci miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania terenu przestrzennego P., tekstu planu - ustaleń realizacyjnych - załącznik nr [...] do uchwały nr [..] Gminnej Rady Narodowej w T. P. z [...] r. - karty nr [...] akt II instancji. Wskazano, że zapisy te dotyczą całej zabudowy mieszkaniowej oraz gospodarczej. Zgodnie z tym planem działka nr [...] znajduje się na obszarze oznaczonym [...] - teren zabudowy jednorodzinnej mieszkaniowej. Plan nie przewidywał na tym obszarze budowy obiektów gospodarczych, a takie przeznaczenie miała przedmiotowa wiata w świetle oświadczeń inwestora (oświadczenie z dnia [...] r. - karta nr [...] akt I instancji).

Wskazać przy tym należy, iż wbrew twierdzeniom skarżących Sąd w wyroku z dnia [...] r. nie przesądził, iż wskazane w uchylonych wówczas decyzjach plany nie dopuszczały istnienia "nieprzekraczalnej linii zabudowy". Sąd bowiem uznał wówczas, iż istnienie takiej linii organ wywiódł wyłącznie z treści graficznej planu, nie badając, czy stanowi o tym także część tekstowa planu. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji takiej wady nie zawiera. W aktach administracyjnych sprawy znajdują się wyrys i wypis z planu zagospodarowania przestrzennego przyjętego uchwałą nr [...] Rady Gminy w T. P., tekst planu stanowiącego załącznik do tej uchwały, który w odniesieniu do obszaru oznaczonego [...] odsyła do zatwierdzonego planu szczegółowego (karty nr [...] akt II instancji), załącznik nr [...] do uchwały Gminnej Rady Narodowej w T. P. z dnia [...] r. Nr [...] w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego wsi P. rejon ulic K. i G. (karty nr [...] akt II instancji), tekst miejscowego szczegółowego planu zagospodarowania przestrzennego P. rejon ulicy R., zatwierdzonego uchwałą nr [...] Rady Narodowej Gminy T. P. Zaskarżona decyzja wydana została w oparciu o analizę tych dokumentów, co znalazło odzwierciedlenie w treści jej uzasadnienia, które odpowiada wymogom określonym w art. 107 §3 kpa. W konsekwencji za chybiony uznać należy zarzuty skargi dotyczące naruszenia przez organ art. 6, 7, 8, 77, 80 i 107 § 3 kpa.

Wskazać także należy, iż dopuszczalne zagospodarowanie działki nr [...]wynikało także z treści udzielonego w [...] roku pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego (karta nr [...] akt I instancji), które wydane zostało w oparciu o plan zagospodarowania przedmiotowego obszaru, a więc w zgodzie z tym planem.

Odnosząc się do zarzutów skarżących dotyczących udzielania obecnie pozwoleń na budowę obiektów w granicy z ulicą wskazać należy, iż okoliczność ta nie ma znaczenia dla niniejszej sprawy, która dotyczy legalizacji samowoli budowlanej w oparciu o przepisy planu miejscowego obowiązującego w dacie popełnienia samowoli. Równość wobec prawa oznacza równość w granicach prawa, które w odniesieniu do badanego przypadku uniemożliwia legalizację samowoli budowlanej popełnionej przed dniem [...] r.

W świetle powyższego Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę podziela stanowisko organu odwoławczego, iż przedmiotowa wiata nie może zostać zalegalizowana, tak z uwagi na jej niezgodność z przepisami Prawa budowlanego, jak i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę oddalił.

/-/ D.Rzyminiak-Owczarczak /-/ J.Szaniecka /-/ M.Kwiecińska

MK