Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grażyna Pawlos-Janusz, Sędziowie Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca), Protokolant Specjalista Jolanta Sikora, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 listopada 2014 r. sprawy ze skargi E. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Burmistrza Miasta z dnia [...] r. nr [...].

Decyzją z dnia [...] Burmistrz Miasta H. odmówił przyznania E. Z. świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad synem M. Z. W uzasadnieniu podano, że stosownie do art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych ( tekst jedn. Dz. U z 2006r. Nr 139 poz. 992 ze zmianami ) świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeśli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później, niż do ukończenia 18 roku życia ( pkt.1) lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później, niż do ukończenia 25 roku życia. Według orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w L. z dnia 18 października 2007r. niepełnosprawność M. J. powstała, gdy miał 20 lat, ale w tym czasie nie kontynuował nauki w szkole lub szkole wyższej. Po rozpoznaniu odwołania strony Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Z. decyzją z dnia [...] rozstrzygnięcie Burmistrza utrzymało w mocy. Także ten organ przytaczając treść art. 17 ust.1b ustawy o świadczeniach rodzinnych stwierdził brak niezbędnej przesłanki do uzyskania wnioskowanego świadczenia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego E. Z. przekonywała, że pozbawienie jej świadczenia pielęgnacyjnego, przyznanego zresztą wcześniej na stałe, oznacza także pozbawienie jej syna prawa do życia. Wyjaśniła, że jest on całkowicie sparaliżowany, wymaga całodobowej opieki, karmienia i pomocy w czynnościach fizjologicznych. Stwierdziła, że nie ma zamiaru podejmować pracy i z niej rezygnować, jak radzą urzędnicy, aby otrzymać świadczenie. Jej zdaniem odmowa jest krzywdząca i niezgodna z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi, argumentując tak, jak w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Rzeczywiście według art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych ( tekst jedn. Dz. U z 2006r. Nr 139 poz. 992 ze zmianami ) świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeśli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później, niż do ukończenia 18 roku życia ( pkt.1) lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później, niż do ukończenia 25 roku życia. Z ustaleń poczynionych w toku postępowania wynika, że syn skarżącej orzeczeniem Wojewódzkiego Zespołu Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w L. z dnia 18 października 2007r. został zaliczony do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Według orzeczenia niepełnosprawność istnieje od 27 listopada 2004r. i z tą datą ustalony został stopień niepełnosprawności. Ponieważ syn skarżącej urodził się 16 października 1984r. jasne jest, że w czasie powstania niepełnosprawności miał 20 lat, a skoro nie kontynuował w tym czasie nauki w szkole lub szkole wyższej trafnie organy stwierdziły brak przesłanki do przyznania świadczenia.

Zauważyć jednak należy, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 21 października 2014r. ( K 38/13 ), który, co oczywiste, nie mógł być znany organom w dacie podejmowania rozstrzygnięć w sprawie, wspomniany art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, uznał za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Trybunał stwierdził, że osoby, które rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad najbliższą osoba niepełnosprawna tworzą, co do zasady grupę podmiotów podobnych ubiegających się o świadczenie pielęgnacyjne. W ramach tak wyznaczonej grupy dopuszczalne jest jednak odmienne traktowanie tych osób, które sprawują opiekę nad niepełnosprawnymi dziećmi. Konstytucja zapewnia bowiem szczególną opieką nad dziećmi ze strony władzy publicznych (art. 68 ust. 3 w związku z art. 72 ust. 2). Zdaniem Trybunału przesłanka wieku powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, stanowiąca warunek przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, powoduje zróżnicowanie sytuacji prawnej także w gronie opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Takie zróżnicowanie w wersji przyjętej przez ustawodawcę nie ma konstytucyjnego uzasadnienia. Ustawodawca powinien w jednakowy sposób uregulować prawo do świadczenia pielęgnacyjnego opiekunów osób niepełnosprawnych , które nie są dziećmi. Konstytucja nie stwarza bowiem podstaw różnicowania sytuacji prawnej podmiotów należących do tej grupy. Takie zróżnicowanie mogłoby być uznane za uzasadnione tylko, gdyby opierało się na obiektywnych kryteriach odnoszących się do oceny całokształtu sytuacji materialnej osoby niepełnosprawnej. Wprawdzie Trybunał orzekł jedynie o częściowej niekonstytucyjności wprowadzenia do ustawy o świadczeniach rodzinnych kryterium wieku powstania niepełnosprawności jako przesłanki uzależniającej uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego, co nie oznacza przesądzenia o zasadności samego żądania w przypadku, gdy niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 roku życia, to zaznaczyć należy, że według art. 145a § 1 kpa orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją, z umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie której została wydana decyzja, stanowi przesłankę do wznowienia postępowania.

Z kolei na podstawie art. 145 § 1 pkt.1 lit. b) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( tekst jedn. Dz. U z 2012r. poz. 270 ze zmianami ) sąd uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeśli stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego. Stąd też na podstawie powołanego przepisu i art. 135 ustawy należało uchylić zarówno zaskarżoną decyzję jak i poprzedzającą ją decyzję Burmistrza Miasta H. z dnia 19 lipca 2013 r.