Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 18 sierpnia 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Skrzycka-Pilch po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 18 sierpnia 2008 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi J. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 10 kwietnia 2007 r., sygn. akt [...] w przedmiocie zaliczki alimentacyjnej uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta z dnia 5 stycznia 2007 r. nr [...].

Prezydent Miasta - decyzją z dnia [...] stycznia 2007 roku, nr [...], wydaną na podstawie art. 2 pkt 5 lit. a i lit. b, art. 7 ust. 1, art. 9a, art. 18 ust. 2 i art. 29 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 roku o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. nr 86, poz. 732 ze zm.) oraz art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 228, poz. 2255 ze zm.), odmówił przyznania zaliczki alimentacyjnej dla M. S. stwierdzając, iż wychowująca go matka - J. W. nie jest osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych albowiem pozostaje w związku małżeńskim.

W odwołaniu od powyższej decyzji J. W. wyjaśniła, że nie pozostaje w związku małżeńskim z ojcem M. S. Podkreśliła, iż zasądzone na syna od jego ojca alimenty są nieściągalne. Ponadto wskazała, iż w 2005 r. wydano dla niej korzystna decyzję przyznającą świadczenie dla samotnych matek.

Nie uwzględniając odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze - decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 roku, sygn. akt [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r., nr 98, poz. 1071 ze zm. - dalej jako k.p.a.) oraz art. 2 pkt 5, art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 i art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 roku o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej i art. 3 pkt 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie wskazując, iż zaliczka alimentacyjna na M. S. nie przysługuje albowiem jest on wychowywany przez matkę pozostającą w związku małżeńskim.

W skardze na powyższe orzeczenie J. W. i M. S. ponowili zarzuty odwołania. Dodatkowo podali, iż sytuacja finansowa ich rodziny jest bardzo trudna.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Rozpoznając niniejszą sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Trybunał Konstytucyjny, po rozpoznaniu połączonych pytań prawnych:

▪ Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, czy art. 2 pkt 5 lit. a

i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. nr 86, poz. 732, ze zm.) oraz art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 228, poz. 2255, ze zm.), w brzmieniu nadanym

art. 27 pkt 2 lit. g ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, są zgodne z art. 18,

art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 27 Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. nr 120, poz. 526, ze zm.),

▪ Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, czy art. 2 pkt 5 lit. a w związku z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. powołanej w punkcie 1, w związku z art. 3 pkt 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim pozbawia prawa do zaliczki alimentacyjnej osoby, które są wychowywane przez panny, kawalerów, wdowy, wdowców, osoby pozostające w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu lub osoby rozwiedzione, wychowujące co najmniej jedno inne dziecko wspólne z jego rodzicem, jest zgodny z art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz

z art. 27 Konwencji o prawach dziecka,

▪ Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, czy art. 2 pkt 5 lit. a i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. powołanej w punkcie 1 oraz art. 3 pkt 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych są zgodne z art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 27 Konwencji o prawach dziecka,

wyrokiem z dnia 23 czerwca 2008 roku, wydanym w sprawie o sygn. P 18/06, orzekł, iż:

▪ art. 2 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. nr 86, poz. 732 i nr 164, poz. 1366) w związku z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 i nr 222, poz. 1630, z 2007 r. nr 64, poz. 427, nr 105, poz. 720, nr 109, poz. 747 i nr 200, poz. 1446 oraz z 2008 r. nr 70, poz. 416), w brzmieniu nadanym przez

art. 27 pkt 2 lit. g ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej w zakresie, w jakim pomija prawo osób wychowywanych przez osoby pozostające w związku małżeńskim do zaliczki alimentacyjnej, jest niezgodny z art. 18, art. 32 ust. 1

i art. 71 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 27 Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. nr 120, poz. 526 oraz z 2000 roku nr 2, poz. 11);

▪ art. 2 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej w związku

z art. 3 pkt 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim pomija prawo:

a) osób wychowywanych przez osoby pozostające w związku małżeńskim,

b) osób wychowywanych przez osoby, które wspólnie wychowują co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem,

do zaliczki alimentacyjnej, jest niezgodny z art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 27 Konwencji o prawach dziecka;

▪ art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej jest niezgodny z art. 18,

art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny

z art. 27 Konwencji o prawach dziecka.

Powyższy wyrok opublikowany został w Dzienniku Ustaw z dnia 7 lipca 2008 roku, numer 119, pod pozycją 770.

Na skutek wskazanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego odpadła podstawa prawna odmowy przyznania zaliczki alimentacyjnej skarżącej oparta na ustaleniu, że skarżąca pozostaje w związku małżeńskim oraz - w przypadku decyzji organu I instancji – treści art. 2 pkt 5 lit. a ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej i art. 3 pkt 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych,

a w przypadku decyzji organu II instancji – treści art. 2 pkt 5 lit. a ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej

i art. 3 pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Zgodnie z art. 145a § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Ponieważ - stosownie do art. 145 § 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), decyzja lub postanowienie podlega uchyleniu, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania, to należy przyjąć zasadę, że sąd administracyjny uchyla zaskarżoną decyzję, jeżeli stwierdzi występowanie w sprawie przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego wynikającej z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie niekonstytucyjności podstawy prawnej decyzji (podobnie Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 2 września 1999 r., sygn. akt IV SA 1360/97, nie publ. oraz z dnia 25 października 1999 r., sygn. akt II SA 1294/99, nie publ.). Przyjmuje się przy tym, że podstawa wznowienia określona w art. 145a k.p.a. jest podstawą uchylenia decyzji administracyjnej przez sąd administracyjny także wtedy, gdy wyrok Trybunału zapadł po podjęciu zaskarżonej decyzji ( tak J. Zimmermann w glosie do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 stycznia 1999 r., sygn. akt III SA 4728/97, opublikowanej w OSP zeszyt nr 1 z 2000 r., poz. 16, teza powyższa zachowuje aktualność w obowiązującym stanie prawnym).

Skoro zatem w niniejszej sprawie stwierdzono naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, to – stosownie do treści

art. 145 § 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – zaskarżona decyzja podlega uchyleniu. Skoro zaś takie samo naruszenie prawa jest udziałem decyzji organu I instancji, to na mocy ww. przepisu oraz art. 135 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchyleniu podlega także ta decyzja. Z tych też przyczyn, na mocy powołanych wyżej przepisów, Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

Wobec tego, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu pierwszej instancji zostały wydane z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, na podstawie art. 119 pkt 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sprawę rozpoznano w trybie uproszczonym, czyli stosownie do treści art. 120 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.

Ponownie rozpatrując przedmiotową sprawę organ administracji uwzględni zmianę stanu prawnego, wynikającą z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2008 r., wydanego w sprawie o sygn. P 18/06.