Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Beata Cieloch, Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędzia del. WSA Bogusław Woźniak (sprawozdawca), Protokolant Katarzyna Pawłowska-Mazur, po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 2 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 229/14 w sprawie ze skargi M. M. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 25 listopada 2013 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości gruntowej 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla zaskarżoną interpretację, 3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz M. M kwotę 837 (słownie: osiemset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 229/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę M. M. na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 25 listopada 2013 r. wydaną w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości gruntowej. Jako podstawę prawna orzeczenia Sąd I instancji wskazał art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – dalej jako "P.p.s.a."

Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że M. M. wystąpiła z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny: wnioskodawczyni w sierpniu 2010 r. nabyła w drodze spadku niezabudowaną nieruchomość gruntową. Dochód uzyskany z jej zbycia w styczniu 2012 r. przeznaczyła na własne cele mieszkaniowe, tj. zakup trzech lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości. Kupno i sprzedaż nie nastąpiły w ramach działalności gospodarczej. Wskazano, że obecnie wnioskodawczyni zamieszkuje w domu jednorodzinnym po rodzicach, otrzymanym w spadku, który ze względu na koszty utrzymania i stan zdrowia (II grupa inwalidzka) zamierza sprzedać. Jak wskazała, obecnie z powodu trudnej sytuacji życiowej (utrata pracy, utrzymanie córki, niski dochód z pracy) zdecydowała się wynająć zakupione mieszkania. Podatek od wynajmu opłaca w formie ryczałtu. Nie prowadzi działalności gospodarczej - wynajmu mieszkań. W przyszłości ww. lokale mieszkalne planuje przeznaczyć na cele mieszkaniowe własne i córki.

W uzupełnieniu wniosku dodano, że spadkodawczyni zmarła 23 kwietnia 2010 r., Wnioskodawczyni jest jedynym spadkobiercą, sprawa spadkowa odbyła się w sierpniu 2010 r. Przychód ze zbycia nieruchomości spadkowej na dzień złożenia wniosku nie został w całości wydatkowany. Zakupione trzy lokale były w stanie surowym (deweloperskim), a część przychodu została przeznaczona na wykończenie i remont tych lokali. Do końca 2014 r. remont będzie kontynuowany.

W związku z powyższym zadano pytania: 1) czy dochód uzyskany z tytułu zbycia nieruchomości gruntowej, który został przeznaczony na zakup trzech lokali mieszkalnych, które są obecnie wynajmowane, podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust 1 pkt 131 (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm., zwanej dalej w skrócie: "u.p.d.o.f.") (w wysokości wyliczonej zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f.)? 2) czy ww. dochód, który zostanie w przyszłości przeznaczony na remont lokali mieszkaniowych do końca 2014 r. będzie zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. (w wysokości wyliczonej zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f.)?

W ocenie wnioskodawczyni, dochód ze zbycia nieruchomości, który przeznaczyła na zakup trzech lokali mieszkalnych powinien podlegać zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. (w wysokości wyliczonej zgodnie z jego treścią), ponieważ został przeznaczony na własne cele mieszkaniowe. Warunkiem zwolnienia nie jest nieprzerwane zamieszkiwanie w ww. lokalu. Mieszkania nabyte wynajmowane są z powodu trudnej obecnie sytuacji życiowej, ich wynajęcie nie następuje w ramach działalności gospodarczej, a ustawa nie ogranicza ilości zakupionych lokali mieszkalnych. Możliwość skorzystania ze zwolnienia od zapłacenia podatku daje również fakt poniesienia wydatku na własne cele mieszkalne w tym również remont mieszkania.

W interpretacji z dnia 25 listopada 2013 r. Minister Finansów uznał stanowisko strony za nieprawidłowe. W uzasadnieniu organ interpretujący wyjaśnił, że warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest wydatkowanie otrzymanego przychodu w ustawowym terminie i wyłącznie na własne cele mieszkaniowe, określone przez ustawodawcę. Wyliczenie tzw. wydatków mieszkaniowych ma charakter wyczerpujący, które powinny zaspokajać własne potrzeby mieszkaniowe podatnika a nie innych osób, np. członków rodziny, czy najemców. Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych poprzez zakup 3 mieszkań i ich remont wykracza co prawda poza przeciętne standardy, jednakże ustawodawca nie zastrzegł, że własne cele mieszkaniowe można realizować wyłącznie poprzez zakup jednego mieszkania i jego wyremontowanie. W ocenie Ministra Finansów w przedmiotowej sprawie istotne znaczenie ma to, że wnioskodawczyni zdecydowała się wynająć 3 mieszkania z uwagi na trudną sytuację życiowa. Oznacza to, że dokonała zakupu rzeczonych mieszkań, które po ich wyremontowaniu zostaną wynajęte, dzięki czemu ma uzyskać poprawę sytuacji materialnej. Organ przyznał, że wnioskodawczyni wskazała, że w przyszłości planuje przeznaczyć ww. lokale mieszkalne na własne cele mieszkaniowe, jednak z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że główną przesłanką skłaniającą do zakupu rzeczonych mieszkań był cel zarobkowy, tj. uzyskanie przychodu z ich wynajmu, a nie własne cele mieszkaniowe.

W świetle powołanych przepisów oraz przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego organ stwierdził, że przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości odziedziczonej w 2010 r. wydatkowany na zakup trzech lokali mieszkalnych oraz ich remont nie będzie podlegał zwolnieniu podatkowemu, bowiem zakup przedmiotowych mieszkań przeznaczonych na wynajem i ich remont nie stanowi realizacji własnego celu mieszkaniowego, lecz służy poprawie sytuacji materialnej wnioskodawczyni. Wydatki te poniesione na zakup lokali mieszkalnych i ich remont związane są ze źródłem przychodu, jakim jest najem.

Po uprzednim bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, podatniczka złożył skargę na wydaną w sprawie interpretację, domagając się jej uchylenia w całości, zobowiązania organu do wydania interpretacji zgodnej ze złożonym wnioskiem z 16 sierpnia 2013 r. oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżonej interpretacji indywidualnej zarzucono naruszenie art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. poprzez jego niewłaściwą interpretację. Autor skargi przyjął stanowisko, że czasowy wynajem nie neguje realizacji celu mieszkaniowego, jaki towarzyszył nabyciu mieszkań. Zamiarem strony przy nabywaniu mieszkań nie był cel zarobkowy, a wyłącznie cele mieszkaniowe skarżącej i jej rodziny, a tylko trudna sytuacja finansowa i rodzinna zmusiła skarżącą do czasowego wynajmu tych mieszkań, również w celu zminimalizowania kosztów ich utrzymania. Ten zamiar uzewnętrzniła w opisie stanu faktycznego.

W odpowiedzi na skargę Minister Finansów nie znalazł podstaw do zmiany zajętego stanowiska w wydanej interpretacji.

Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji przyznał, że pierwszy warunek zwolnienia przedmiotowego dochodu od podatku, związany z czasem wydatkowania przychodu, został spełniony. Zasadniczy spór dotyczy natomiast interpretacji ustawowego pojęcia "własne cele mieszkaniowe".

Sąd I instancji przywołał i podzielił poglądy prawne wyrażone w wyrokach WSA w Łodzi z dnia 12 września 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 874/12, a także z 24 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1639/11. Jak podniesiono, wydatkowanie przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) u.p.d.o.f., świadczy jedynie o tym, że wydatek został poniesiony na cele mieszkaniowe w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. Warunkiem zwolnienia podatkowego jest jednak wykazanie przez podatnika, że były to jego własne cele mieszkaniowe. Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. "dachu nad głową", dążenie, aby w tym nowym lokalu mieszkać. Wyraz "mieszkaniowe" w wyrażeniu "własne cele mieszkaniowe" należy odnosić do zamiaru zamieszkiwania związanego z różnymi sposobami wydatkowania przychodu, a nie do wydatkowania przychodu na nabycie mieszkania w znaczeniu przedmiotowym, bo przecież ustawodawca wyraźne przewidział, że cele mieszkaniowe mogą być zrealizowane także poprzez wydatki związane z innymi przedmiotami (np. dom, grunt).

Ustawodawca nie odniósł skorzystania z prawa do zwolnienia z opodatkowania od wykazania zamiaru w chwili nabycia, brak takiego warunku, lecz wyraźnie wskazał, że nabycie musi być dokonane na własne cele mieszkaniowe, a te realizowane są w dłuższym okresie czasu. Argumentacja strony zdaje się nie dostrzegać, że intencją ustawodawcy wprowadzającego przedmiotową regulację była pomoc państwa w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli i to tylko ich własnych, w danym momencie, a nie jak twierdzi strona w przyszłości, a nawet córki. Przyjęcie poglądu strony oznaczałoby, że zaraz po nabyciu lokalu mieszkalnego uprawniającego do zwolnienia z opodatkowania podatnik może realizować inne cele, np. komercyjne, tworzące dla niego dodatkowe źródło finansowania bieżących wydatków, związane np. z wynajęciem nabytego lokalu mieszkalnego. Oparcie się na koncepcji zamiaru z chwili nabycia na własne cele mieszkaniowe jako warunku wystarczającego do uzyskania zwolnienia powoduje, że ten element o charakterze czysto subiektywnym wymyka się spod kontroli administracji podatkowej, stając się potencjalnym źródłem nadużyć w zakresie korzystania ze zwolnień podatkowych.

W ocenie Sądu I instancji zwolnienie z opodatkowania dochodów opisanych w art. 21 ust 1 pkt 131 u.p.d.o.f. ma charakter mieszany, tj. podmiotowo - przedmiotowy. Wydatkowanie środków na określony przedmiot w połączeniu z funkcją, jaką on realizuje na rzecz nabywcy – zaspokojenie jego niepokrytych celów mieszkaniowych. W świetle tych założeń nie zaspokaja własnych potrzeb mieszkaniowych osoba, która tak jak wnioskodawczyni, zamieszkuje w domu po rodzicach, i która nabywa 3 mieszkania w stanie deweloperskim, następnie je remontuje po to ażeby wynająć, co też następuje. Prima facie z zachowania tego wynika, że nie realizuje w tym okresie własnych potrzeb mieszkaniowych, lecz zaspokaja cudze, osiągając z tego tytułu wymierne korzyści materialne. W poddanej ocenie normie prawnej ustawodawca nie ogranicza wprawdzie osób fizycznych w dysponowaniu określoną co do ilości liczbą mieszkań, jednakowoż wyraźnie wskazuje, że skorzystanie ze zwolnienia odnosi się tylko i wyłącznie do tych nabyć, które służą określonym celom, zaspokajaniu własnych potrzeb mieszkaniowych. Przyjęcie założenia, że w zależności od zasobności nabywających lokale mieszkalne mogą oni kupić znaczną ilość mieszkań (np. kilkanaście), w których w przyszłości będą realizować swe cele mieszkaniowe, co jest wystarczające dla skorzystania ze zwolnienia nie jest do pogodzenia na tle przedmiotowej regulacji będącej wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, wyrazem czego jest postulowany zakaz wykładni rozszerzającej wyjątków – exceptiones non sunt exctendendae (L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Toruń 2010). Dodano, że pogląd o konieczności ścisłej interpretacji dotyczącej ulg i zwolnień jest aprobowany w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W skardze kasacyjnej wywiedzionej od wyroku Sądu I instancji, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi, ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu sądowi, a także zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, reprezentowana przez pełnomocnika M. M. zarzuciła wyrokowi naruszenie prawa materialnego, tj. art. 21 ust. 1 pkt 131 oraz ust. 25 u.p.d.o.f. poprzez nieprawidłowe zastosowanie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy, zatem wyrok Sądu I instancji podlega uchyleniu.

Podstawę prawną spornego zagadnienia stanowi przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. Zgodnie z jego treścią, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Wydatki poniesione na cele, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. ustawodawca określił w art. 21 ust. 25 pkt 1-3 u.p.d.o.f. Zakres przedmiotowy sprawy, wynikający z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, skutkuje tym, że istotne dla jej rozstrzygnięci są jedynie te, które zawarte zostały w art. 21 ust. 25 pkt 1 u.p.d.o.f. W związku z tym, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Jedyny postawiony w skardze kasacyjnej zarzut dotyczył niewłaściwego zastosowania przywołanych przepisów prawa materialnego.

Z przytoczonych przepisów wynika, że podatnik może skorzystać z omawianego zwolnienia podatkowego, jeżeli wydatkuje przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe a wydatkowania tego przychodu dokona w okresie dwóch lat od daty sprzedaży. Zagadnieniem budzącym spór w sprawie jest zdefiniowanie własnych celów mieszkaniowych na tle stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidulnej. Wnioskodawczyni podała, że dochód uzyskany ze zbycia nieruchomości przeznaczyła na własne cele mieszkaniowe, tj. zakup trzech lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości. Kupno i sprzedaż nie nastąpiły w ramach działalności gospodarczej. Obecnie wnioskodawczyni zamieszkuje w domu jednorodzinnym po rodzicach, otrzymanym w spadku, który ze względu na koszty utrzymania i stan zdrowia (II grupa inwalidzka) zamierza sprzedać. Obecnie z powodu trudnej sytuacji życiowej (utrata pracy, utrzymanie córki, niski dochód z pracy) zdecydowała się wynająć zakupione mieszkania. Nie prowadzi działalności gospodarczej - wynajmu mieszkań. W przyszłości ww. lokale mieszkalne planuje przeznaczyć na cele mieszkaniowe własne i córki.

Istota stanowiska strony skarżącej sprowadza się do twierdzenia, że w świetle językowej wykładni cytowanych przepisów, każdy z wymieniony w art. 21 ust. 25 u.p.d.o.f. wydatek, niejako automatycznie, wypełnia definicję własnego celu mieszkaniowego i o ile dokonany zostanie w przewidzianym terminie powoduje zwolnienie przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Sąd I instancji oddalając skargę argumentował m. in., że z zachowania wnioskodawczyni wynika, że nie realizuje ona w tym okresie własnych celów mieszkaniowych lecz zaspakaja cudze, osiągając z tego tytułu wymierne korzyści materialne. Należy zgodzić się ze stroną, że ustawodawca w poddanej ocenie normie prawnej nie ogranicza osób fizycznych w dysponowaniu określoną co do ilości liczbą mieszkań, jednakowoż wyraźnie wskazuje, że skorzystanie ze zwolnienia odnosi się tylko i wyłącznie do tych nabyć, które służą określonym celom, zaspokajaniu własnych potrzeb mieszkaniowych. Przyjęcie założenia, że w zależności od zasobności nabywających lokale mieszkalne mogą oni kupić znaczną ilość mieszkań (np. kilkanaście), w których w przyszłości będą realizować swe cele mieszkaniowe co jest wystarczające dla skorzystania ze zwolnienia, jak dowodzi strona, nie jest do pogodzenia na tle przedmiotowej regulacji, będącej wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, wyrazem czego jest postulowany zakaz wykładni rozszerzającej wyjątków – exceptiones non sunt exctendendae.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela przedstawiony wyżej pogląd zawierający się w paremii exceptiones non sunt exctendendae. Rzecz jednak w tym, że tak jak zakazana jest wykładnia rozszerzająca wyjątków tak też niedopuszczalna jest wykładnia zawężająca tychże. Pamiętać należy, że zwolnienia i ulgi wprowadzone do ustawy podatkowej służą realizacji określonego, preferowanego przez ustawodawcę celu. Zatem wykładnia przepisu statuującego ulgę powinna być dokonywana w taki sposób aby z jednej strony faktycznie nie dochodziło do rozszerzenie zakresu wykładanego przepisu, z drugiej jednak strony należy mieć na uwadze, aby w każdy przypadku faktyczny cel ulgi mógł zostać zrealizowany. W doktrynie wyrażany jest pogląd akceptowany w orzecznictwie, że zwolnienie od podatku dochodowego dochodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości mieszkalnej jest normą celu społecznego (socjalnego), która w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych obywateli. Zadaniem jakie ma spełnić ta norma jest rozwój określonej dziedziny życia gospodarczego i społecznego (R. Mastalski, Wprowadzenie do prawa podatkowego, Warszawa, 1995 r., str. 113-114). Celem wprowadzenia tego przepisu było preferowanie przeznaczenia przez podatników środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych (wyrok WSA w Łodzi z dnia 25 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 969/15, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 20 października 2015 r., sygn. akt I SA/Ol 555/15).

Trzeba także w końcu uwzględnić okoliczność, na którą zwrócił uwagę pełnomocnik organu na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, a mianowicie możliwość kontroli zachowania warunków skorzystania z ulgi przez podatnika. Przy czym w tym ostatnim przypadku zakres kontroli i możliwości jej przeprowadzenia nie mogą wpływać na treść i zakres ulgi.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji aprobując stanowisko organu interpretującego, zbyt wąsko ujął realizacje własnych celów mieszkaniowych, przez to zasadnym okazał się zarzut naruszenia art. 21 ust. 25 u.p.d.o.f. Po pierwsze nie stoi na przeszkodzie skorzystania z analizowanej ulgi okoliczność, że podatnik nabywa kilka lokali mieszkalnych, jak i to, że aktualnie posiada inny lokal mieszkalny, w którym zamieszkuje. Niemniej jednak od okoliczności faktycznych konkretnej sprawy będzie zależało, czy rzeczywiście takie zakupy realizują ustawowy warunek uznania własnych celów mieszkaniowych. Jeżeli zatem podatnik dokonuje zakupu co najmniej dwóch lokali mieszkaniowych w dwóch różnych miejscowościach, co wynika stąd, że w jednej miejscowości pracuje, w drugie koncentruje się jego życie rodzinne wówczas można uznać, że własny cel mieszkaniowy jest realizowany w odniesieniu do obu lokali. Także w sytuacji, gdy dwa położone obok siebie lokale mogą zostać połączone można uznać, że cel mieszkaniowy może być realizowany. Z drugiej jednak strony nie można mówić o realizacji własnych celów mieszkaniowych w sytuacji, gdy podatnik deklaruje, że jedno z zakupionych mieszkań zamierza przeznaczyć dla córki. Podatnik nie realizuje wówczas własnego celu mieszkaniowego ale cel mieszkaniowy innej osoby, i nie ma tutaj znaczenia w jakim stosunku pokrewieństwa ta inna osoba pozostaje względem podatnika.

Kolejną kwestią, która wymaga tutaj oceny jest wynajmowanie zakupionych lokali mieszkaniowych. Ta okoliczność jak należy wnioskować z uzasadnienia wyroku Sądu I instancji jak i z uzasadnienia interpretacji indywidualnej przesądziła o negatywnej ocenie stanowiska własnego podatnika. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego ocena ta jest jednak zbyt uproszczona. Przede wszystkim należy zauważyć, że ustawodawca formułując warunki skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. w tym zakresie milczy. Zatem nie można zaakceptować poglądu, że czasowe, o charakterze okazjonalnym wynajęcie zakupionego lokalu mieszkalnego wyklucza co do zasady możliwość skorzystania z tej ulgi. Organ podatkowy musi tutaj uwzględnić te okoliczności, które zostały przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidulanej, a które niewątpliwie stanowią elementy stanu faktycznego istotne w kontekście rozpoznawanej sprawy. Otóż wnioskodawczyni wyjaśnia we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, że dom jednorodzinny, który obecnie zamieszkuje zamierza sprzedać. Jednocześnie ze względu na trudną sytuację życiową zakupione trzy lokale mieszkalne zamierza czasowo wynająć (wynajęła). W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z przedstawionych okoliczności stanu faktycznego nie da się zasadnie wywieść jak czyni to organ, że główną przesłanką skłaniającą podatniczkę do zakupu rzeczonych mieszkań był cel zarobkowy.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego czasowe, uzasadnione obiektywnymi okolicznościami wynajęci zakupionych lokali mieszkalnych samo w sobie nie może przesądzać o tym, że podatnik nie będzie w nich realizował w tych mieszkaniach własnych celów mieszkaniowych. Ustawodawca nie zastrzegł w treści analizowanych przepisów, że własny cel mieszkaniowy w zakupionym lokalu ma być realizowany nieprzerwanie od daty jego nabycia. Zgodzić się jednak należy z Sądem I instancji, że dla uznania spełnienia warunków skorzystania z ulgi nie jest wystarczająca sama deklaracja podatnika, że poprzez wskazane zakupy realizuje swój cel mieszkaniowy. Ustawodawca nie odniósł bowiem skorzystania z prawa do zwolnienia z opodatkowania od werbalnej deklaracji takiego zamiaru w chwili nabycia, lecz wyraźnie wskazał, że nabycie musi być dokonane na własne cele mieszkaniowe. Zatem ocena musi dotyczyć tego, czy cel ten jest obiektywnie realizowany w stanie faktycznym sprawy. Dopiero pełne i wyczerpujące rozważenie przez organ interpretujący wszystkich elementów stanu faktycznego, z uwzględnieniem uwag Naczelnego Sądu Administracyjnego co do wykładni analizowanego przepisu pozwoli na prawidłową ocenę stanowiska wnioskodawczyni.

W tym miejscu należy odnotować, że interpretacja podatkowa realizuje swoją funkcję ochronną jedynie wówczas, gdy stan faktyczny przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji indywidulanej jest zgodny ze stanem faktycznym, który rzeczywiście zaistniał.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie można zgodzić się z poglądem autora skargi kasacyjnej, że przepis art. 21 ust. 25 u.p.d.o.f. zawiera legalną definicję zwrotu "własne cele mieszkaniowe". Przepis ten stanowi, in initio: "Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się". Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego powołany wyżej przepis definiuje więc zwrot "cele mieszkaniowe" a nie jak chce strona skarżąca "własne cele mieszkaniowe". W konsekwencji należy stwierdzić, że zawiera on jedynie katalog wydatków poniesionych na cele mieszkaniowe skutkujących zastosowaniem przedmiotowej ulgi. W ten sposób, z ogółu możliwych do poniesienia w związku z realizacją celu mieszkaniowego wydatków, ustawodawca wyodrębnił te, od których wystąpienia uzależnił preferencyjne traktowanie polegające na zwolnieniu przedmiotowego przychodu z opodatkowania. Innymi słowy, przepis ten nie wyjaśnia, które wydatki należy uznawać za wydatki poniesione na "własne cele mieszkaniowe", lecz zawęża stosowanie omawianej ulgi do enumeratywnie wymienionych w art. 21 ust. 25 u.p.d.o.f. wydatków. Dopiero do tak określonego katalogu wydatków o charakterze przedmiotowym należy zastosować kwalifikator o charakterze podmiotowym wyrażający się w zwrocie "własne".

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 188 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718) uchylił zaskarżony wyrok w całości i uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów.

O zwrocie kosztów postępowania sądowego Naczelny Sąd Administracyjny orzekł na podstawie art. 203 pkt 1 ww. ustawy.