drukuj    zapisz    Powrót do listy

6461 Wynalazki, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Uchylono zaskarżoną decyzję, VI SA/Wa 2566/08 - Wyrok WSA w Warszawie z 2009-06-10, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

VI SA/Wa 2566/08 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2009-06-10 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2008-12-22
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Ewa Frąckiewicz
Jolanta Królikowska-Przewłoka /sprawozdawca/
Małgorzata Grzelak /przewodniczący/
Symbol z opisem
6461 Wynalazki
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną decyzję
Powołane przepisy
Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071 art. 7,8, 77 & 1, 107 & 3
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Królikowska-Przewłoka (spr.) Sędzia WSA Ewa Frąckiewicz Protokolant Aneta Stefaniak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi T. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia patentu na wynalazek 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, ze uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącego T. kwotę 1600 (jeden tysiąc sześćset) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

W dniu 19 marca 2002 r. firma T., skarżąca w niniejszej sprawie, dokonała międzynarodowego zgłoszenia wynalazku pt "[...]". Zawiadomieniem z dnia 1 lutego 2008 r. Urząd Patentowy RP poinformował Zgłaszającego o istnieniu przeszkód do udzielenia patentu uznając, że zgłoszone rozwiązanie nie może być uznane za wynalazek zgodnie z art. 24 ustawy p.w.p., bo nie przedstawia czynności technicznych w sensie o oddziaływania na materię w rozumieniu § 32 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych mającego zastosowanie na podstawie art. 93 p.w.p. W tym zawiadomieniu Urząd stwierdził, że w zastrzeżeniach patentowych brak jest cech, które zgodnie z przyjętą kategorią wynalazku powinny jednoznacznie określać sposób tj. brak jest właściwych czynności technicznych oddziaływania na materię oraz związku tych czynności z konkretnymi wielkościami fizycznymi oraz parametrami tych wielkości. Zdaniem Urzędu brak jest też właściwych środków technicznych do realizacji tych czynności. Zastrzeżenia patentowe podają tylko przesłanki dotyczące algorytmu przetwarzania obrazu traktowanego jako zbiór pikseli zapisanych w postaci macierzy, na których wykonywanie są określone operacje matematyczne. Żadne sformułowania nie dotyczą w rzeczywistości operacji na sygnałach, rozumianych jako zmiana jego parametrów fizycznych (modulacja, częstotliwość, amplituda), a powołana w tytule "kompresja" sama w sobie nie dotyczy żadnych czynności fizycznych, a dotyczy jedynie zmiany logicznego sposobu przedstawienia informacji w celu jej zredukowania.

W odpowiedzi Zgłaszający nadesłał pismo, w którym poinformował o udzieleniu patentu europejskiego na przedmiot w. zgłoszenia i złożył opis i zastrzeżenia dostosowane, jak podał do europejskiego opisu patentowego.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2008 r. wydaną na podstawie art. 24 p.w.p. w zw. z art. 49 ust. 1 p.w.p. Urząd Patentowy RP odmówił udzielenia patentu na ww. wynalazek. Urząd podtrzymał zarzuty przedstawione w zawiadomieniu uznając, że nowa wersja zgłoszenia nie zmienia jego stanowiska co do oceny zdolności patentowej sposobu kompresji i dekompresji danych wideo, bo zgłoszone rozwiązanie nie stanowi rozwiązania w kategorii sposobu nie przedstawiając ciągu czynności technicznych w sensie oddziaływania na materię.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Zgłaszającego wniósł o uchylenie decyzji i udzielenie patentu w zakresie ograniczonym załączonymi zastrzeżeniami patentowymi lub o zawiadomienie o ew. niezbędnej korekcie zastrzeżeń.

Zgłaszający zarzucił, że Urząd Patentowy RP błędnie interpretuje § 32 powołanego rozporządzenia, zawężając pojęcie materii. W rozumieniu fizyki współczesnej pojęcie materii nie sprowadza się bowiem jedynie do określenia materii korpuskularnej, czyli zbioru cząsteczek, lecz rozszerzone jest również na pojęcie energii. Materia i energia w świetle szczególnej teorii względności stanowią dwa różne oblicza tego samego pojęcia. Zgodnie z fizyką współczesną określenie "oddziaływanie na materię" jest więc równoznaczne z określeniem "oddziaływanie na materię korpuskularną albo na energię względnie na przepływ energii, czyli na sygnały"- To ostatnie określenie jako równoważne nie stanowi żadnego rozszerzenia pojęcia materii, wymienionego w rozporządzeniu, lecz jedynie jego współczesną interpretację. Przykładem prawidłowości tej interpretacji jest zdolność patentowa wynalazków dotyczących pomiarów. Pomiary niektórych wielkości fizycznych, na przykład natężenia pola elektrycznego albo natężenia pola magnetycznego - nie mają bowiem nic wspólnego z "oddziaływaniem na materię korpuskularną", lecz wiążą się z "wytwarzaniem" lub "oddziaływaniem na sygnały".

Interpretacja "oddziaływania na materię" jako oddziaływania na "materię korpuskularną" stanowi niedopuszczalne ograniczenie zdolności patentowej, hamujące postęp techniczny w wielu dziedzinach, m.in. pomiarów i informatyki.

Nadto podniósł, że o technicznym charakterze czynności świadczy ich cel i sposób realizacji.

Celem wynalazku jest sposób kompresji i dekompresji danych wideo, a więc cel ten jest" "par excellence" techniczny, gdyż kompresja i dekompresja elektroniczna stanowi niewątpliwie gałąź techniki, dla której Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa przewiduje osobną podklasę H04N7/26, a w światowym zasobie stanu techniki znajdują się w tej klasie setki opublikowanych opisów patentowych.

Ponadto sposób według wynalazku zrealizowany jest za pomocą komputera, a więc urządzenia technicznego, jednakże wynalazek będący przedmiotem zgłoszenia jest jedynie realizowany za pośrednictwem komputera, a nie stanowi programu komputerowego ani algorytmu przetwarzania.

Wskazane w kwestionowanej decyzji orzeczenia Komisji Odwoławczej przy UP dotyczą zupełnie innych wynalazków i ze względu na tą różność nie mogą odnosić się do wynalazku według zgłoszenia, który ma zupełnie inny charakter techniczny.

Powołane wyrażenia, zawarte w zastrzeżeniach patentowych, przesłanych przy piśmie z dnia 14 kwietnia 2008 r., są powszechnie stosowane w udzielonych patentach w klasie H04N7/26. Ta klasa Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej dotyczy bowiem wynalazków implementowanych za pomocą komputera, lecz nie stanowiących programu komputerowego, a jedynie określających ciąg czynności technicznych niezbędnych dla elektronicznej realizacji postawionego celu wynalazku.

Zgłaszający zwrócił uwagę na to, że poinformował Urząd Patentowy o udzieleniu na powyższe zgłoszenie patentu europejskiego nr [...] i załączył tłumaczenie zastrzeżeń patentowych tego udzielonego patentu europejskiego oraz dostosowany do nich opis patentowy, licząc na ewentualną dalszą dyskusję na temat zdolności patentowej tych zastrzeżeń oraz ewentualne wezwanie do dostosowania tych zastrzeżeń do przepisów powołanego rozporządzenia. Podkreślił, że do pisma z dnia 14 kwietnia 2008 r., stanowiącego, odpowiedź na zawiadomienie Urzędu, załączył opis patentowy, korygujący nieścisłości i uchybienia redakcyjne uprzednio złożonego opisu i z uwagi na pozytywnie zakończone postępowanie patentowe w Europejskim Urzędzie Patentowym, obejmujące zarówno poszukiwania patentowe, jak i badania na nowość i poziom wynalazczy, nie oczekiwał decyzji o odmowie udzielenia patentu.

Z argumentem Urzędu, że eksponuje fakt, iż został już udzielony patent w Urzędzie Europejskim oraz w Stanach Zjednoczonych, zgodził się jedynie w odniesieniu do Urzędu Patentowego Stanów Zjednoczonych AP, który stosuje szerokie tolerancje zdolności patentowej wynalazków informatycznych. Odwołując się do wypowiedzi Dyrektora M. Ś. na spotkaniu w dniu 16 stycznia 2006 r. z członkami Zrzeszenia Rzeczników Patentowych stwierdził, że fakt udzielenia patentu na wynalazek przez Europejski Urząd Patentowy może być istotną wskazówką dla eksperta prowadzącego sprawę analogicznego zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP. Ekspert powinien zatem być zainteresowany poznaniem wyników postępowania przed Europejskim Urzędem Patentowym.

Podniósł nadto, że po przystąpieniu Polski do Konwencji Monachijskiej w dniu 1 marca 2004 r. ochrona wynikająca z udzielonego patentu europejskiego może zostać rozciągnięta, przez złożenie odpowiedniego wniosku o uprawomocnienie, na terytorium Polski. Skutkuje to identycznym zakresem ochrony, jak w przypadku zgłoszenia w Polsce. W tym stanie rzeczy trudno jest przypuścić, że na ten sam wynalazek, zgłoszony w 2002 r. w Polsce, na który Urząd Patentowy RP wydał decyzję odmawiającą udzielenia patentu, mógłby być udzielony patent przez Europejski Urząd Patentowy i patent ten byłby po roku 2004 automatycznie uprawomocniony w Polsce. Prowadziłoby to do dualizmu decyzji i rzutowało negatywnie na pracę polskiego Urzędu Patentowego.

Uznając, jak podał we wniosku, że zastrzeżenia 13 i 14 udzielonego patentu europejskiego, dotyczące efektów postępowania według sposobu, są niedopuszczalne według przepisów powołanego Rozporządzenia, załączył do wniosku skorygowane w jego ocenie i poprawione zastrzeżenia patentowe, obejmujące jedynie dwanaście zastrzeżeń oraz dostosowane do nich strony od 4 do 6 opisu patentowego.

Decyzją z dnia [...] listopada 2008 r. Urząd Patentowy RP działając na podstawie art. 24 p.w.p. i art. 245 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm.) utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Urząd Patentowy stwierdził, że pojęcie materii z § 32 ust. 1 pkt 1 powołanego rozporządzenia należy rozumieć w świetle teorii względności rozszerzając je o pojęcie energii. Oddziaływanie na materię to zatem również oddziaływanie na sygnały i sugestia Zgłaszającego, że w przypadku zgłoszenia [...] Urząd interpretował pojęcie "oddziaływanie na materię" w sposób zawężający do materii korpuskularnej jest niezgodne ze stanem faktycznym. W zawiadomieniu z dnia 1 lutego 2008 r., na str. 2 (wiersze 5-7 oraz akapit 3) odniósł się bowiem do sygnałów ale uznał, że zgłoszenie nie dotyczy sygnałów fizycznych (przepływu energii) tylko danych, (wartości liczbowych - tworu niematerialnego). Wniosek ten potwierdza tytuł (kompresja danych) opis i rysunki (wszystkie rysunki dotyczą rozmieszczenia w tablicach wartości liczbowych i wskazania przez zaczernienie sposobu ich grupowania w celu kompresji).

Zdaniem organu każde zgłoszenie patentowe podlega wstępnej klasyfikacji patentowej niezależnie od tego czy uzyska ochronę patentową czy nie (również przedmioty zgłoszenia nie będące wynalazkami są klasyfikowane zgodnie z zagadnieniami, których dotyczą). Klasa patentowa H04N (PRZEKAZYWANIE OBRAZÓW np. TELEWIZJA) 7/00 (Systemy telewizyjne) 7/24 (Systemy do przesyłania sygnału telewizyjnego z zastosowaniem modulacji impulsowo-kodowej) 7/26 (z zastosowaniem ograniczania szerokości pasma) - mieści w sobie wiele rozwiązań, które mogą mieć charakter techniczny i uzyskać ochronę patentową, ale wbrew twierdzeniu zgłaszającego nie oznacza to jednak że każde rozwiązanie zaklasyfikowane w tej klasie ma charakter techniczny. Również okoliczność że wynalazek jest realizowany za pomocą komputera (urządzenia technicznego), nie oznacza, że ma techniczny charakter. Każdy program komputerowy jest realizowany za "pomocą komputera, co nie oznacza, że ma techniczny charakter. Dla efektywnego wykluczenia programów do maszyn cyfrowych z przedmiotów uznawanych za wynalazki pojęcia informatyczne muszą być szeroko rozumiane. Jako "program" rozumie się przepis postępowania, akceptowany przez komputer plan działania, instruktaż umożliwiający działanie programu. Program jest realizacją algorytmu spełniającego wymogi komunikacji z komputerem. Program może przybierać formę algorytmu, schematu blokowego programu, ciągu zakodowanych informacji, jak również może być wynikiem stosowania metodologii programowania obiektowego, w której definiuje się programy za pomocą "obiektów" - elementów łączących stan (czyli dane) i zachowanie (czyli procedury). Z programami do maszyn cyfrowych ściśle związane jest "przetwarzanie danych", które oznacza wszelkie operacje dokonywane na danych wejściowych, powodujące wygenerowanie nowych danych lub powodujące zmianę sposobu prezentacji). Jakkolwiek Zgłaszający zastrzega się, że jego rozwiązanie nie stanowi programu komputerowego ani algorytmu przetwarzania tylko jest realizowane za pośrednictwem komputera, to zdaniem Urzędu, zastrzegane operacje matematyczne i logiczne nawiązują do "przetwarzania danych", a nie operacji wykonywanych na sygnałach fizycznych. Ponadto uznanie rozwiązania za mające charakter techniczny wymaga ujawnienia środków technicznych w zastrzeganej kategorii zgłoszenia (art. 33 ust. 3 ustawy p.w.p.), nie wystarczy zatem wskazanie celu lub ogólnie określonego i powszechnie znanego środka, jakim jest komputer.

Urząd podniósł przy tym, że orzeczenia komisji odwoławczej powołał pomocniczo, aby przybliżyć Zgłaszającemu zrozumienie charakteru technicznego wynalazków w kategorii sposobu. Kwestia ta nie ma decydującego znaczenia w sprawie.

Nie jest również, zdaniem Urzędu, prawidłowe stwierdzenie, że klasa HO4N dotyczy "wynalazków implementowanych za pomocą komputera". Klasa ta jak wynika z Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej dotyczy systemów telewizyjnych, a dokładniej przesyłania sygnału telewizyjnego o modulacji impulsowo-kodowej z zastosowaniem ograniczania szerokości pasma. W klasie tej mogą znaleźć się różne wynalazki również te realizowane z wykorzystaniem komputera (ochronie podlegają jedynie rozwiązania techniczne, w których jednym z elementów (lecz nie jedynym), jest urządzenie programowalne, przy czym o charakterze rozwiązania nie decyduje element programowalny lecz współpracujące z nim elementy techniczne, niezbędne do realizacji przedmiotu zgłoszenia), przy czym tego typu wynalazki mogą zostać zgłoszone i opatentowane w różnych dziedzinach techniki, zaklasyfIkowanych w różnych klasach patentowych (najczęściej występują w klasie GO6F oraz H04L). W zgłoszeniu [...] Urząd Patentowy, jak podał, nie doszukał się "ciągu czynności technicznych niezbędnych dla elektronicznej realizacji postawionego celu", tylko uznał, że rozwiązanie dotyczy koncepcji, jakie operacje matematyczne i logiczne należy przeprowadzić w celu kompresji i dekompresji danych.

Urząd Patentowy RP zwrócił uwagę na to, że posiada dostęp do baz Europejskiego Urzędu Patentowego (EPO) i rozpatrując zgłoszenia zagraniczne rutynowo sprawdza stan prawny analogicznych zgłoszeń w innych krajach a w przypadku udzielenia patentu analizowany jest zakres na jaki go udzielono a także przebieg korespondencji pomiędzy Zgłaszającym a EPO. Tym samym eksperci są zainteresowani poznaniem wyników postępowania przed EPO, jednak powołanie się przez Zgłaszającego na udzielony patent [...] nie stanowi dla Urzędu żadnej nowej okoliczności wymagającej dodatkowej wymiany korespondencji. Urząd rozpatrując przedmiot zgłoszenia [...] miał na uwadze, że na analogiczne zgłoszenie został udzielony patent europejski. Rozpatrywane zagadnienie dotyczy bardzo kontrowersyjnego i szeroko dyskutowanego problemu dopuszczalności patentowania oprogramowania, algorytmów czy tzw. wynalazków dokonywanych za pomocą komputera (implementowanych za pomocą komputera). Europejski Urząd Patentowy dość dowolnie interpretując art. 52.2 Europejskiej Konwencji Patentowej udzielił tysięcy patentów zarówno na programy komputerowe jak i algorytmy. Taka praktyka miała zostać zalegalizowana przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zdolności patentowej wynalazków realizowanych przy pomocy komputera. Po ponad trzech latach dyskusji projekt dyrektywy został przez Parlament Europejski odrzucony 6 lipca 2005 r. Tym samym nie ma obowiązującego wspólnego stanowiska, a ocena czy tego typu, rozwiązania mogą uzyskać ochronę patentową należy do orzecznictwa krajowego. Przedmiotowe zgłoszenie zostało dokonane w trybie PCT - natomiast art. 27 ust. 5 Układu o współpracy patentowej (PCT - Załącznik do Dz. U. nr 70, poz. 303 z 1991 r.), stanowi "Żadne z postanowień niniejszego układu i regulaminu nie zmierza do ograniczenia swobody żadnego Umawiającego się Państwa w ustaleniu takich istotnych warunków zdolności patentowej, jakie to Państwo uważa za właściwe".

Urząd Patentowy RP stwierdził, że fragment rozważań związanych z przystąpieniem Polski do konwencji Monachijskiej jest niejasny. Konwencja ta dotyczy zgłoszeń dokonanych po 1 marca 2004 r., a zatem nie obejmuje niniejszego zgłoszenia. Ponadto nie można twierdzić, że uprawomocnienie takiego patentu następuje automatycznie (Patenty Urzędu Europejskiego bywają unieważniane. Przykładem mogą być np. patenty nr: [...] - unieważnione następnie w Wielkiej Brytanii).

Odnośnie kolejnej wersji zastrzeżeń patentowych, załączonych do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Urząd Patentowy wskazał, że jak wyjaśnia pełnomocnik Zgłaszającego różnią się one od poprzednich jedynie usunięciem zastrzeżeń 13 i 14. Pozostałe zastrzeżenia pozostają takie same jak poprzednio rozpatrywane, co do których Urząd Patentowy wypowiedział się, że nie mają charakteru technicznego.

W skardze na tą decyzję Zgłaszający zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 24, 27 i 28 pkt 5 ustawy Prawo własności przemysłowej oraz przepisów postępowania, tj. art. 77 i art. 80, art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, że do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy załączył nowo opracowane zastrzeżenia patentowe, dostosowane do zastrzeżeń patentowych udzielonego w międzyczasie na powyższe zgłoszenie patentu europejskiego nr [...], i równocześnie ograniczył zakres ochrony ze zgłoszonego patentu, eliminując zastrzeżenie patentowe 13. Mimo to Urząd utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z dnia [...] czerwca 2008 r. udzielenia patentu na powyższe zgłoszenie.

Nie godząc się ze stanowiskiem Urzędu, że zgłoszenie nie dotyczy sygnałów fizycznych stwierdził, że sygnały, o których jest mowa w opisie, niezależnie od tego, co zawierają, i niezależnie od tego, czy stanowią sygnały analogowe, czy sygnały cyfrowe – bitowe, pozostają zawsze sygnałami elektrycznymi i są związane z przepływem prądu elektrycznego.

W jego ocenie argument sugerujący, iż wynalazek zastrzega "operacje matematyczne i logiczne nawiązujące do przetwarzania danych", a więc może stanowić program komputerowy, jest nietrafny, program komputerowy, który w rozumieniu art. 28 p. 5 p.w.p. nie jest uważany za wynalazek, stanowi wyrażony w systemie binarnym w określonym języku programowania ciąg instrukcji, które wykonywane przez komputer realizują określone zadania. Natomiast przedmiotem wynalazku jest ciąg czynności technicznych wykonywanych na sygnałach elektrycznych odpowiadających danym pikselowym sygnały wizyjnego dla realizacji celu technicznego, jakim jest nowy sposób kompresji albo dekompresji danych pikselowych. Ten ciąg czynności może być przy tym wykonany przez sterowanie specjalistycznym urządzeniem, złożonym na przykład ze specjalnie połączonych układów scalonych, a nie koniecznie za pomocą komputera i programu komputerowego, a ponadto nawet w przypadku zastosowania do tego celu komputera, może on być realizowany za pomocą bardzo wielu różnych programów komputerowych. W żadnym przypadku nie może więc stanowić jednego programu komputerowego.

Ponadto twórcami wynalazku nie są specjaliści komputerowi, ale specjaliści w dziedzinie sygnałów wizyjnych, przy czym ich celem technicznym było uzyskanie wyższej jakości obrazu za pomocą nowego, sposobu kompresji i dekompresji sygnałów wizyjnych. Twierdzenie Urzędu, że wynalazek nie ma charakteru technicznego i stanowi jedynie program komputerowy jest zatem błędne. Zastrzeżenia patentowe, załączone przy wniosku o ponowne rozpatrzenie spraw, zawierają kolejne czynności techniczne, którym ma być poddawany sygnał elektryczny w celu uzyskania technicznego efektu polegającego na ulepszonej, nieznanej dotychczas kompresji sygnału wizyjnego. Czynności te, opracowane przez specjalistów z dziedziny telewizji, mogą być przy tym realizowane za pomocą elektronicznych urządzeń wyposażonych w układy scalone, a nie koniecznie, jak to sugeruje Urząd Patentowy, za pomocą komputera. Urządzenia te mogą być przedmiotem oddzielnych wynalazków, realizujących sposób będący przedmiotem zgłoszenia, podobnie jak na przykład różne urządzenia chemiczne mogą realizować sposób wytwarzania, będący przedmiotem zastrzeżenia wynalazku chemicznego.

Nadto podniósł, że odmowy udzielenia patentów na wynalazki dotyczące sterowania (a więc o charakterze porównywalnym do informatycznego), które jednak mogą, ale nie muszą być realizowane za pomocą komputera i na które zostały w równoległym postępowaniu udzielone patenty europejskie, dotyczą wyłącznie zgłoszeń przed 1 marca 2004 r., ponieważ patenty europejskie dla zgłoszeń dokonanych po tej dacie są automatycznie uprawomocniane przez Urząd Patentowy RP na podstawie złożonego wniosku i jak dotąd żaden z tych uprawomocnionych patentów nie został unieważniony.

Świadczy to o tym, że kryteria zdolności patentowej przyjęte przez Urząd dla tego rodzaju wynalazków są różne od odpowiadających im kryteriów Europejskiego Urzędu Patentowego. W efekcie prowadzi to do dualizmu i wzajemnej sprzeczności decyzji podejmowanych przez Urząd, bo decyzja o udzieleniu lub odmowie udzielenia patentu zależna jest przede wszystkim od daty zgłoszenia: przed lub po 1 marca 2004 r., mimo że przed tą datą nie nastąpiła żadna zmiana odpowiednich przepisów prawnych, która uzasadniałaby taką odmienność decyzji.

Sprawa ujednolicenia kryteriów, na podstawie których podejmowane są decyzje o udzieleniu patentów na wynalazki dotyczące sterowania, a więc o charakterze porównywalnym z informatycznym, jest zatem istotna dla działania Urzędu Patentowego RP, bowiem fakt istniejącego dualizmu w sprawach udzielania lub nieudzielania patentów, w zależności od terminu ich zgłoszenia (przed lub po 1 marca 2004 r.), jest wielokrotnie podkreślany przez korespondentów zagranicznych rzeczników patentowych.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy RP wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym stosownie do § 2 powołanego artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd rozstrzyga przy tym w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Badając skargę wg powyższych kryteriów Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja narusza bowiem przepisy prawa procesowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, co w świetle art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. skutkuje jej uchyleniem.

Przedmiotowe zgłoszenie zostało dokonane w ramach Układu o współpracy patentowej. Rozwiązanie objęte tym zgłoszeniem uzyskało ochronę w Europejskim Urzędzie Patentowym. Udzielił on bowiem na ten wynalazek patentu europejskiego. Ten fakt w świetle postanowień PCT nie skutkuje jednak po stronie krajowych Urzędów Patentowych związaniem taką decyzją Europejskiego Urzędu Patentowego ani też dokonaną przez ten organ oceną zgłoszonego rozwiązania. Z art. 27 ust. 5 PCT jednoznacznie bowiem wynika, że żadne z postanowień niniejszego Układu i regulaminu nie zmierza do ograniczenia swobody żadnego umawiającego się Państwa w ustaleniu takich istotnych warunków zdolności patentowej, jakie to Państwo uważa za właściwe. Taki stan rzeczy oznacza, że Urząd Patentowy RP w postępowaniu o udzielenie ochrony na ww. międzynarodowe zgłoszenie związany jest ustawodawstwem krajowym w tym przypadku przepisami ustawy prawo własności przemysłowej. Tego stanu rzeczy nie zmienia podnoszona przez skarżącego okoliczność przystąpienia Polski w dniu 1 marca 2004 r. do Konwencji Monachijskiej i skutków prawnych wiążących się z tym przystąpieniem.

Wprawdzie nie można wykluczyć sytuacji, gdy na ten sam wynalazek zgłoszony przed datą przystąpienia do ww. Konwencji Urząd Patentowy RP odmówi udzielenia patentu, a Europejski Urząd Patentowy wyda decyzję korzystną i patent po 2004 r. zostanie uprawomocniony jednakże taka możliwość w żadnym razie nie może stać się uzasadnieniem dla zarzutu naruszenia prawa w rozpoznawanej sprawie. Nawet bowiem w takiej sytuacji Urząd Patentowy RP nie ma bowiem obowiązku uwzględnienia w swej ocenie z punktu widzenia przepisów p.w.p. oceny EUP i dokonywanej przez niego wykładni postanowień stosowanego prawa.

Mimo braku takich obowiązków przedstawiony wyżej stan rzeczy winien skutkować szczególną wnikliwością w rozpoznawaniu przez Urząd Patentowy RP tej sprawy i fakt udzielenia patentu europejskiego winien Urząd uwzględnić w swej ocenie i rozważaniach prowadzących do rozstrzygnięcia zarówno wyniki postępowania, jak i fakt udzielenia patentu europejskiego, by w sposób pełny i przekonujący mógł przedstawić w decyzji swe stanowisko. Tego bowiem wymaga zarówno zasada pozyskiwania zaufania obywateli do organów państwa (art. 8 k.p.a.) jak i wymóg stosowania przez Urząd Patentowy RP art. 107 § 3 k.p.a., z którego wynika, iż uzasadnienie jest źródłem informacji dotyczącej toku rozumowania organu, podejmującego decyzję i przyjętych przez niego założeń stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. W takim tylko przypadku możliwa jest też kontrola sądowa zaskarżonego orzeczenia.

Pamiętać przy tym należy, iż w kompetencjach Sądu administracyjnego nie leży czynienie jakichkolwiek ustaleń, czy też uzupełnianie uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia własną oceną przedmiotu sprawy. Urząd Patentowy RP chociaż stwierdził, że fakt udzielenia patentu europejskiego uwzględnił to jednak (poza odwołaniem się do art. 27 ust. 5 PCT) w żadnym zakresie w uzasadnieniu decyzji nie dał temu wyrazu i w niepełny, w świetle art. 107 § 3 k.p.a., niewystarczający sposób przedstawił swoje stanowisko w sprawie, co skutkuje również naruszeniem art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Urząd Patentowy RP uznał przy tym, iż zgłoszenie nie dotyczy sygnałów fizycznych tylko wartości liczbowych i w związku z tym nie przedstawia czynności technicznych w sensie oddziaływania na materię. Zgłaszający temu twierdzeniu konsekwentnie przeczy. Chodzi zatem o istotę zgłoszonego rozwiązania, która przez organ winna być szczegółowo omówiona i przedstawiona w uzasadnieniu zwłaszcza, iż skarżący złożył kolejne wersje rozwiązania, które w powyższym aspekcie podlegały w szczególności omówieniu i odniesieniu się do nich. W ocenie skarżącego w tych zastrzeżeniach są wskazane kolejne czynności techniczne, którym ma być poddawany sygnał elektryczny. Urząd Patentowy RP ogólnie tylko stwierdził, że kolejne wersje niczego nowego nie wnoszą. Brak jednak przedstawienia sposobu rozumowania, które do takiego stanowiska Urząd doprowadziło. Tym samym nie poddaje się ona w istocie kontroli Sądu. Sąd nie może bowiem działając w ramach przyznanych mu uprawnień tych luk uzupełnić i niejako domyślać się przyczyn, które u podłoża tego stanowiska legły.

Podnieść przy tym należy, że w ostatniej wersji skarżący wyeliminował zastrzeżenia 13 i 14 uznając, jak twierdzi w skardze, że ograniczył zakres ochrony. Urząd Patentowy do tej zmiany również w sposób pełny się nie odniósł. W tej sytuacji brak jest możliwości pełnej kontroli zaskarżonego rozstrzygnięcia, co w świetle powyższego i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. skutkuje naruszeniem wskazanych przepisów prawa procesowego i uwzględnieniem skargi.

Rzeczą Urzędu Patentowego będzie zatem ponowne rozpatrzenie sprawy w jej całokształcie i odniesienie się do twierdzeń i zarzutów strony przedstawionych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy z uwzględnieniem powyższych wskazań i procedury administracyjnej, którą Urząd jest związany w tym wynikającego z art. 7 k.p.a. i art. 77 § 1 k.p.a. obowiązku wszechstronnego i wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego i uzasadnienia decyzji zgodnie z wymogami określonymi w art. 107 § 3 k.p.a.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. orzekł, jak w pkt 1 sentencji, w pkt 2 po myśli art. 152 p.p.s.a. zaś o kosztach orzeczono zgodnie z art. 200 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt