Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Tarnowska Sędziowie asesor WSA Mirosław Gdesz asesor WSA Agnieszka Miernik (spr.) Protokolant Anna Jurak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2007 r. sprawy ze skargi I. B. na postanowienie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia [...] marca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia równoważności dyplomu oddala skargę.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego postanowieniem z dnia [...] marca 2007 r. nr [...], po rozpoznaniu wniosku I. B. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy postanowienie z dnia [...] lutego 2007 r. nr [...] o odmowie wydania zaświadczenia o uznaniu za równoważny dyplomu ukończenia studiów wyższych wydanego przez Wyższą Szkołę [...] w M. z dyplomem ukończenia studiów wyższych, wydawanym w Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organ wskazał, że w dniu 18 października 2002 r. I. B. wystąpiła o wydanie zaświadczenia stwierdzającego równoważność dyplomu ukończenia studiów wyższych uzyskanego w Federacji Rosyjskiej z dyplomem ukończenia studiów wyższych uzyskiwanym w Polsce.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego postanowieniem z dnia [...] lutego 2007 r. odmówił uznania dyplomu [...] wydanego w dniu [...] sierpnia 2002 r. przez Wyższą Szkołę [...] w M. potwierdzającego przyznanie kwalifikacji specjalisty - psychologa za równoważny odpowiedniemu dyplomowi wydawanemu w Rzeczypospolitej Polskiej...

I. B. wniosła do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego o ponowne rozpatrzenie sprawy, podnosząc, że organ administracji publicznej bezpodstawnie przyjął założenie, że kształcenie w ramach studiów w Wyższej Szkole [...] w M. powinno odbywać się zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym obowiązującą na terytorium Polski oraz "skupił swą uwagę na działalności Europejskiej Akademii [...]" pomijając fakt, iż uzyskany przez wnioskującą dyplom jest dokumentem o wzorze państwowym wydanym przez uczelnię akredytowaną. Ponadto podkreśliła, iż dyplom będący przedmiotem postępowania odpowiada prawu obowiązującemu w Federacji Rosyjskiej i spełnia przesłanki stawiane przez Porozumienie z dnia 10 maja 1974 r. i Konwencję praską z 1972 r. Wnioskodawczyni wskazała również, iż jedynie część zajęć prowadzona była poza siedzibą [.] uczelni, a egzamin końcowy studenci zdawali w siedzibie Wyższej Szkoły [...] w M.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w wyniku rozpoznania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wyjaśnił, że w 1996 r. między Wyższą Szkołą [...] w M. a Europejską Akademią [...] zawarta została umowa o wspólnym kształceniu polskich obywateli zgodnie z programem, odpowiadającym wymogom rosyjskich standardów edukacyjnych w zakresie kształcenia zawodowego na poziomie wyższym na kierunku "psychologia". Organ wyjaśnił, że Wyższa Szkoła [...] zobowiązana jest do respektowania prawa obowiązującego w Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z art. 33 federalnej ustawy o wyższym i podyplomowym wykształceniu rosyjskie szkoły wyższe mają możliwość tworzenia - z udziałem partnerów zagranicznych - oddziałów strukturalnych, a także prowadzenia kształcenia, przekwalifikowania i podwyższania kwalifikacji cudzoziemców w oparciu o bezpośrednie umowy zawierane przez uczelnie z obywatelami państw obcych i zagranicznymi osobami prawnymi.

Obowiązująca w Polsce ustawa o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września

1990 r. (Dz. U. Nr 65, poz. 385 z późn. zm.) wymagała zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na utworzenie przez zagraniczną uczelnię jednostki organizacyjnej z siedzibą na obszarze RP (art. 64 ust.9). Ponadto możliwość ta istnieje dopiero od dnia 15 stycznia 2001 r., to znaczy od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym uchwalonej w dniu 8 grudnia 2000 r. (Dz. U. Nr 122, poz. 1314). Przed tą datą przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym w ogóle nie przewidywały możliwości działania jednostek organizacyjnych uczelni zagranicznych na terenie Polski. Artykuły 15 i 16 powyższej ustawy precyzują warunki, jakie powinny być spełnione by utworzyć uczelnię, wskazując na konieczność uzyskania zgody właściwego ministra. Ponadto zgodnie z art. 34 ust. 2 pkt 7 ustawy z 12 września

1990 r. obowiązkiem uczelni jest powiadomienie ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego o zawarciu i treści umowy z zagraniczną instytucją naukową.

Organ wskazał także, że Europejska Akademia [...], będąca polską Spółką z o.o., zobowiązana była działać w zgodzie z krajowymi przepisami prawnymi. EA[...] "J." nie będąc uczelnią w rozumieniu prawa polskiego, nie miała prawa do zawierania umowy z WS[...] w M. i działaniem swym rażąco naruszyła wyżej wskazane przepisy. Ministerstwo Nauki i Edukacji Federacji Rosyjskiej przyznało, iż kierownictwo WS[...] wobec braku uprawnień polskiego partnera zrezygnowało z przedłużenia współpracy.

Organ przywołał pogląd prof. C. z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu W., wyrażony w opinii sporządzonej w dniu 14 lutego 2005 r. na zlecenie Departamentu Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, iż umowę między EA[...] J. w L. a WS [...] w M. należy uznać za lex non existens.

Odnosząc się do zarzutu wnioskodawczyni co do nietrafności stwierdzenia zawartego w uzasadnieniu pierwszego postanowienia, iż kształcenie odbywało się poza granicami Federacji Rosyjskiej, organ wyjaśnił, że rektor Wyższej Szkoły [...] w piśmie z dnia 17 stycznia 2003 r. poinformował, iż kształcenie polskich studentów organizowane we współpracy WS[...] z EA[...] "J." prowadzone było na terytorium Rosji i Polski. Ponadto oprócz "wspólnej działalności w sferze nauczania obywateli polskich" Wyższa Szkoła [...] i E.[....] "J." prowadziły wspólną pracę naukowo-metodyczną. Zajęcia na terytorium Polski prowadzone były z udziałem polskich specjalistów w ośrodkach wskazanych w formularzu zgłoszeniowym na kształcenie organizowane przez EA[...] "J.". Rola uczelni rosyjskiej sprowadzała się do przeprowadzenia obrony pracy magisterskiej i wydania dyplomu ukończenia studiów wyższych na poziomie specjalisty. Należy również zauważyć, iż we wcześniejszym piśmie rektora WS[...] z 17 stycznia 2003 r., w którym organ został poinformowany o zasadach współpracy WS[...] z EA[...] J., wyjaśniono także, iż program nauki prowadzonej wspólnie na podstawie umowy między obu instytucjami "został ułożony z wzięciem pod uwagę specyfiki narodowej i zawiera np. takie przedmioty jak historia Polski i język rosyjski". Przedmioty te również figurują w wykazie stanowiącym załącznik do dyplomu wnioskodawczyni...

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego podał, że podstawą prawną w zakresie uznawalności wykształcenia uzyskanego w Federacji Rosyjskiej, w stosunku do dokumentów uzyskanych w 2002 r., były następujące umowy międzynarodowe:

- Konwencja o wzajemnym uznawaniu równoważności dokumentów ukończenia szkół średnich, szkół średnich zawodowych i szkół wyższych, a także dokumentów o nadawaniu stopni naukowych i tytułów naukowych sporządzona w Pradze w dniu 7 czerwca 1972 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 5, poz. 28 i 29);

* Porozumienie między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o równoważności dokumentów o wykształceniu, stopniach i tytułach naukowych, wydawanych w PRL i ZSRR, podpisane w Warszawie dnia 10 maja 1974 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 4, poz. 14 i 15),

* art. 20 umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o współpracy w dziedzinie kultury, nauki i oświaty, sporządzonej w Warszawie dnia 25 sierpnia 1993 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 36 poz. 133).

Z brzmienia artykułu 1 ust... 2 Konwencji Praskiej z 1972 r. wynika, iż uznane za równorzędne na terytoriach umawiających się Państw mogą być dyplomy ukończenia studiów wyższych, które potwierdzają ukończenie szkół wyższych tego samego typu (uniwersytet, politechnika i specjalistyczne instytuty typu uniwersyteckiego) lub wydziałów oraz uprawniają do ubiegania się o stopień naukowy.

Przepis art. 1 ust... 4 porozumienia z dnia 10 maja 1974 r. stanowi, iż uznaje się za równoważne dyplomy wydawane po ukończeniu szkoły wyższej na terytorium każdej ze stron umowy, przy czym dokumenty te uprawniają do ubiegania się o stopień naukowy kandydata nauk w ZSRR lub doktora w PRL.

Organ w uzasadnieniu postanowienia przywołał orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące stosowania Konwencji praskiej w stosunku do dyplomów uzyskanych w wyniku wspólnego kształcenia podmiotu zagranicznego z podmiotem krajowym i wskazał, że na organie administracji publicznej ciąży obowiązek ustalenia rodzaju studiów udokumentowanych przedmiotowym dyplomem, a następnie sprawdzenie, czy do tego rodzaju studiów mają zastosowanie przepisy Konwencji praskiej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2004 r. sygn. akt OSK 118/04).

Minister dodatkowo wyjaśnił, że przed listopadem 2001 r. Wyższa Szkoła [...] w M. była szkołą licencjonowaną niemającą odpowiednika w polskim systemie szkolnictwa wyższego. Przyznanie tej szkole statusu uczelni akredytowanej zgodnie z zasadą lex retro non agit wywiera skutki wyłącznie na przyszłość. Dyplom wnioskodawczyni, uzyskany w dniu [...] sierpnia 2002 r., obejmuje okres studiów w latach 1996-2002, a zatem większa część kształcenia przypadała na czas, kiedy Wyższa Szkoła [...] nie posiadała statusu szkoły akredytowanej. Wyższa Szkoła [...] otrzymała akredytację w dniu [...] listopada 2001 r. co oznacza, że zdecydowana większość kształcenia wnioskodawczyni odbywała się w uczelni licencjonowanej, czyli takiej, która nie posiada swego odpowiednika w polskim systemie szkolnictwa wyższego, a zatem nie może zostać uznana za uczelnię "tego samego typu" w myśl przepisów Konwencji praskiej. Organ wskazał, że opinię tę podtrzymuje w swej ekspertyzie prof. C. który stwierdził, iż mimo faktu, iż dyplom I. B. jest dokumentem o wzorze państwowym, to jednak krótki okres jaki upłynął od uzyskania przez uczelnię uprawnień szkoły akredytowanej nie pozwala na przyjęcie tezy, iż wnioskodawczyni odbyła cały cykl studiów wyższych w szkole akredytowanej. Dyplomy wydawane przez uczelnię po 26 listopada 2001 r... nie mogą być uznane za równoważne z dyplomami wydawanymi w Polsce na podstawie przepisów Konwencji i Porozumienia, bowiem możliwość stwierdzenia równoważności tych dokumentów powstała dopiero począwszy od tej daty, czyli z chwilą uzyskania przez Wyższą Szkołę [...] akredytacji.

Organ wskazał ponadto, że kształcenie, którego uczestnikiem była wnioskodawczyni, wypełnia kryteria kształcenia na odległość (kształcenia transgranicznego). Zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki, przyjętym przez Komitet Konwencji Lizbońskiej w Rydze dnia 6 czerwca 2001 r. (stroną Konwencji Lizbońskiej jest zarówno Polska jak i Rosja), kształceniem transnarodowym jest kształcenie wyróżniające się takimi ustaleniami i współpracą między instytucjami i organizacjami, w których studenci przebywają w innym państwie niż to, w którym znajduje się instytucja prowadząca kształcenie. Kodeks określa zasady, jakim powinna odpowiadać ta forma kształcenia: zgodność z przepisami prawnymi dotyczącymi szkolnictwa wyższego zarówno w państwie przyjmującym jak i wysyłającym (Dział II, pkt 1), zgodność jakości akademickiej i standardów kształcenia transnarodowego z jakością i standardami państwa wysyłającego jak i przyjmującego (Dział II, pkt 2). Natomiast uznawanie wykształcenia uzyskanego na podstawie transnarodowych programów kształcenia powinno być oceniane zgodnie z postanowieniami Konwencji Lizbońskiej, jeśli spełnia zapisy Kodeksu (Dział II pkt 11). Wobec powyższego studia wyższe ukończone przez I. B. w Wyższej Szkole [...] w M. należy uznać za formę kształcenia transnarodowego, gdyż usługi edukacyjne prowadzone były przez tę instytucję poza krajem, w którym posiada uprawnienia do prowadzenia studiów wyższych. Zgodnie z art. 31 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, sporządzonej w dniu 23 maja 1969 r. (Dz. U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439) traktat należy interpretować zgodnie ze zwykłym znaczeniem, jakie należy przypisywać użytym w nim wyrazom w ich kontekście oraz w świetle jego przedmiotu i celu. W związku z faktem, iż podstawę prawną w zakresie uznawalności uzyskanego przez I. B. dyplomu stanowią umowy międzynarodowe zawarte w latach 70-tych, w odmiennej sytuacji polityczno-ustrojowej i gospodarczej, kształtującej system szkolnictwa wyższego w państwach-sygnatariuszach, kiedy to nikt nie mógł stać się uczestnikiem kształcenia na odległość, gdyż taka forma kształcenia nie istniała z powodu zamknięcia szkolnictwa wyższego w trudnych do przekroczenia granicach państw-sygnatariuszy, nie można domniemywać, iż zamiarem stron było uznawanie dokumentów o wykształceniu, którego forma rozwinęła się i zdefiniowana została prawie 30 lat później.

Reasumując, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego podkreślił, iż wnioskodawczyni rozpoczęła i odbyła większość kształcenia w szkole licencjonowanej. W wyniku ukończenia powyższego kształcenia, w trakcie którego Wyższa Szkoła [...] uzyskała akredytację wydany został dyplom o wzorze państwowym. W związku z faktem, iż kształcenie to dotyczyło polskiego obywatela i organizowane było w ramach umowy między Wyższą Szkołą [...] w M. a polską spółką EA[...] "J." oraz odbywało się zarówno na terenie Federacji Rosyjskiej, jak i Rzeczypospolitej Polskiej zastosowanie mają również przywołane powyżej przepisy prawa krajowego, określające warunki, jakie muszą zostać spełnione by organizować kształcenie na poziomie wyższym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Materiał dowodowy, w oparciu o który wydane zostało postanowienie o odmowie wydania I. B. zaświadczenia stwierdzającego równoważność uzyskanego przez nią dyplomu ukończenia studiów wyższych z odpowiednim dokumentem wydawanym w Rzeczypospolitej Polskiej, zebrany w przedmiotowej sprawie jednoznacznie wskazuje, iż kształcenie to nie spełnia wymagań określonych postanowieniami Konwencji z 1972 r. i Porozumienia z 1974 r.

Organ wskazał także, że zgodnie z § 9 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie nostryfikacji dyplomów ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granicą, rada uczelni odmówi uznania dyplomu uzyskanego za granicą za równorzędny z odpowiednim polskim dyplomem ukończenia studiów wyższych uzyskanym w kraju, jeżeli program studiów wyższych albo jego część była realizowana na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej niezgodnie z polskimi przepisami o szkolnictwie wyższym. W związku z powyższym - w ocenie organu - dyplom wydany I. B. przez Wyższą Szkołę [...] w M. nie może zostać uznany również w trybie nostryfikacji.

Skargę na postanowienie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia [...] marca 2007 r. nr [...] wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie I. B. wnosząc o jego uchylenie. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła:

- naruszenie art. 6, 7, 8, 9, 10 i 77 k.p.a. poprzez nieoparcie rozstrzygnięcia na przepisach prawa i całokształcie materiału dowodowego oraz działaniu wbrew zasadzie praworządności i obowiązkowi pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa;

- naruszenie art. 7 i 87 pkt 1 Konstytucji RP w związku z art. 1 pkt 4 Porozumienia między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o równoważności dokumentów o wykształceniu, stopniach i tytułach naukowych wydawanych w PRL i ZSRR podpisanego w Warszawie w dniu 10 maja 1974 r. oraz w zw. z art. I pkt 2 Konwencji Praskiej z 1972 r.;

- naruszenie art. 192 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez niezastosowanie obowiązujących w dacie składania wniosku umów międzynarodowych wcześniej wymienionych.

W odpowiedzi na skargę Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji.

W ocenie Sądu, skarga jest niezasadna, bowiem zaskarżone postanowienie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia [...] marca 2007 r. o odmowie wydania zaświadczenia o uznaniu dyplomu ukończenia studiów wyższych wydanego przez Wyższą Szkołę [...] w M. za równoważny z dyplomem ukończenia studiów wyższych, wydawanym w Rzeczypospolitej Polskiej nie narusza prawa w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z art. 192 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), zasady uznawania dyplomów ukończenia studiów uzyskanych za granicą za równorzędne z dyplomami uzyskiwanymi w kraju określają umowy międzynarodowe.

Z akt sprawy wynika, że skarżąca uzyskała dyplom ukończenia Wyższej Szkoły [...] w M. w dniu [...] sierpnia 2002 r., a więc w okresie obowiązywania Konwencji o wzajemnym uznawaniu równoważności dokumentów ukończenia szkół średnich, szkół średnich zawodowych i szkół wyższych, a także dokumentów o nadawaniu stopni i tytułów naukowych, sporządzonej w Pradze w dniu 5 czerwca 1972 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 5, poz. 28 i 29) oraz Porozumienia między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o równoważności dokumentów o wykształceniu, stopniach i tytułach naukowych, wydawanych w PRL i ZSRR, podpisanego w Warszawie dnia 10 maja 1974 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 4, poz. 14 i 15). Z oświadczenia rządowego z dnia 19 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 129, poz. 1355) wynika, że w dniu 6 sierpnia 2004 r. utraciła moc obowiązującą Konwencja praska na skutek wypowiedzenia jej przez Rzeczpospolitą Polską. Zaś z oświadczenia rządowego z dnia 14 października 2005 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 14, poz. 94) wynika, że 25 września 2005 r. utraciło moc obowiązującą Porozumienie z dnia 10 maja 1974 r.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prawidłowo przyjął, że pomimo utraty mocy obowiązującej powyższych umów, dokumenty o wykształceniu uzyskane w okresie obowiązywania tych umów nadal podlegają uznaniu na ich podstawie.

Wskazać należy, że sprawa uznania dyplomu ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granią za równorzędny z dyplomem uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej załatwiana jest w formie zaświadczenia. Zgodnie z art. 217 § 2 pkt 2 k.p.a. zaświadczenie wydaje się, jeżeli osoba ubiega się ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. Stosownie do art. 218 k.p.a. w przypadkach, o których mowa w art. 217 § 2 pkt 2 k.p.a. organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające.

Z cytowanych regulacji wynika, że wydanie zaświadczenia wymaga jedynie ustalenia, czy osoba ubiegająca się o wydanie zaświadczenia ma interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego i czy obowiązujący w dacie wydania zaświadczenia stan prawny ma swoje odzwierciedlenie w posiadanej przez organ dokumentacji, z której wynikają fakty, których potwierdzenia żąda osoba ubiegająca się o jego wydanie. Do zaświadczeń nie mają zastosowania przepisy Działu II k.p.a. Organ wydający zaświadczenie nie prowadzi postępowania dowodowego, lecz potwierdza fakty albo stan prawny, wynikający z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Organ przeprowadza postępowanie wyjaśniające tylko w zakresie koniecznym, który potwierdzi treść żądaną przez wnioskodawcę. W przypadku odmowy wydania zaświadczenia o żądanej treści organ wydaje postanowienie, które powinno zawierać elementy wymienione w art. 124 k.p.a., w szczególności powinno zawierać rozstrzygnięcie oraz jego faktyczne i prawne uzasadnienie.

Zaświadczenie jest zatem aktem o charakterze informacyjnym, a nie aktem o charakterze prawnokształtującym, jakim jest np. decyzja administracyjna. Treścią zaświadczenia jest wiedza organu o stanie prawnym. Równorzędność dyplomu ukończenia studiów uzyskanego za granicą z dyplomami uzyskiwanymi w Rzeczypospolitej Polskiej powstaje z mocy samego prawa. Zaświadczenie zaś jest wyrazem wiedzy organu o prawie, zadaniem zaświadczenia jest potwierdzenie tego stanu prawnego. Stąd - zdaniem Sądu - skutki wygaśnięcia Konwencji 1972 r. i Porozumienia z 1974 r. nie mogą dotykać skarżącej. Na konieczność stosowania Konwencji Praskiej 1972 r. w stosunku do dokumentów w zakresie wykształcenia uzyskanych w okresie jej obowiązywania, zwracały też uwagę wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2006 r., sygn. akt I OSK 1321/05 i z dnia 19 stycznia 2007 r., sygn. akt I OSK 1064/05.

Mając na uwadze charakter zaświadczenia, wskazać należy, że w zakresie postępowania wyjaśniającego, jakie organ mógł przeprowadzić przed wydaniem zaświadczenia bądź postanowienia o odmowie wydania zaświadczenia żądanej treści, mieściło się wyłącznie ustalenie stanu prawnego, jaki miał być potwierdzony w zaświadczeniu. Przedmiotem postępowania wyjaśniającego w sprawie zaświadczeń nie może być więc analizowanie zmian w stanie prawnym i wyprowadzanie z tego wniosków ani dokonywanie ocen prawnych.

Z materiałów dokumentacyjnych niniejszej sprawy wynika istotna dla rozstrzygnięcia okoliczność, że studia, które odbyła skarżąca, były studiami w systemie kształcenia na odległość. W systemie tym studiujący mieszka na obszarze jednego państwa, a studiuje (pobiera naukę) na obszarze innego państwa.

Sąd podziela ocenę organu, że ani Konwencja Praska ani Porozumienie

z 1974 r. nie mają zastosowania do studiów w systemie kształcenia na odległość. Na kwestie te zwracał uwagę Naczelny Sąd Administracyjny wskazując, że "Konwencja, o której mowa, została sporządzona w 1972 r., a więc przed ponad trzydziestu laty w innych warunkach polityczno-ustrojowych i gospodarczych, kształtujących system szkolnictwa wyższego w państwach jej sygnatariuszy, rzeczywiście nie może pozostać bez wpływu na interpretację przepisów Konwencji. (...) Nie można zatem jednoznacznie zakładać, że sygnatariusze Konwencji, w tym ówczesne władze PRL, wyrażały wolę wyjścia poza uznanie za równoważne dokumentów ukończenia szkół określonych w Konwencji, innych niż te, które zostały uzyskane w wyniku ukończenia szkoły, w tym wyższej, na terytorium państwa - sygnatariusza Konwencji. W ustaleniach Konwencji brak jest odniesień do przyszłych, spodziewanych form kształcenia, w tym kształcenia na odległość. Również analiza zachowanych materiałów przygotowawczych do Konwencji, znajdujących się w materiałach sprawy, nota bene dość bogatych ze względu na rolę Polski jako depozytariusza przedmiotowej umowy międzynarodowej, nie daje jednoznacznych podstaw do twierdzenia, aby zamiarem Umawiających się Państw było wzajemne uznawanie za równorzędne na ich terytoriach dokumentów o ukończeniu szkół wyższych tego samego typu, uzyskanych na podstawie planowanych, a tym bardziej spodziewanych nowych form kształcenia, w tym kształcenia na odległość przekraczającego granice państw.

Interpretacja ta znajduje potwierdzenie w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, sporządzonej w dniu 23 maja 1969 r. (Dz. U. z 1990 r., Nr 74, poz. 439),oraz przepisach ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443 ze zm.). I mimo, że zarówno ta ustawa, jak i ww. Konwencja weszły do porządku prawnego RP już po ratyfikowaniu przez Polskę Konwencji praskiej, to ustalenia Konwencji wiedeńskiej, do której odsyła ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r., zawierają w tej mierze uniwersalne zasady interpretacji umów międzynarodowych i jako takie mogą i winny znaleźć zastosowanie w sprawie rozpoznawanej przez Sąd. Stosownie do art. 31-33 Konwencji wiedeńskiej, traktat należy interpretować w dobrej wierze, zgodnie ze zwykłym znaczeniem, jakie należy przypisywać użytym w nim wyrazom w ich kontekście oraz w świetle jego przedmiotu i celu (art. 31 ust. 1), a nadto można odwoływać się do uzupełniających środków interpretacji, łącznie z pracami przygotowawczymi do traktatu oraz okolicznościami jego zawarcia (art. 32)" - wyroki z dnia 23 kwietnia 2004, sygn. akt OSK 177/04 i OSK 179/04.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prawidłowo więc ustalił rodzaj studiów dokumentowanych przedmiotowym dyplomem, a następnie przesądził, czy do tego rodzaju studiów znajdują zastosowanie przepisy Konwencji praskiej - ze skutkiem negatywnym.

W ocenie Sądu, za wadliwą należy uznać tę część postępowania wyjaśniającego nastawionego w większej mierze na wyjaśnienie sposobu, metod i treści nauczania w przedmiotowej uczelni rosyjskiej, gdyż kwestie te rzeczywiście pozostają w gestii uczelni, czyniąc nieuprawnionymi działania organu administracji w tej mierze.

W ocenie Sądu, niezasadne pozostają zarzuty dotyczące naruszenia zasad postępowania administracyjnego przez niezapewnienie stronom czynnego udziału w postępowaniu. Jak wynika z materiałów dowodowych, strona była informowana o okolicznościach faktycznych i prawnych mających wpływ na jej sytuację, o czym świadczy prowadzona korespondencja ze stroną. Zasadny pozostaje zarzut skarżącej dotyczący tego, że organ orzekając powtórnie nie umożliwił jej wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem postanowienia. Jednakże w ocenie sądu, ze względu na niepowołanie nowych środków dowodowych, nie miał on wpływu na wynik sprawy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - orzekł jak w sentencji.