Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzenna Glabas Sędziowie Sędzia WSA Adam Matuszak (spr.) Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 listopada 2020 r. sprawy ze skargi Wojewody Warmińsko-Mazurskiego na uchwałę Rady Gminy Bartoszyce z dnia 10 lutego 2020 r. nr XXI/137/2020 w przedmiocie przyjęcia sprawozdania z realizacji "Programu ochrony środowiska dla Gminy Bartoszyce do roku 2020" stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały.

Rada Gminy w Bartoszycach podjęła 10 lutego 2020 r. uchwałę nr XXI/137/2020

w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji "Programu ochrony środowiska dla Gminy Bartoszyce do roku 2020".

Wojewoda Warmińsko-Mazurski wniósł do tut. Sądu skargę na powyższą uchwałę, żądając stwierdzenia jej nieważności w całości.

W uzasadnieniu skargi podał, że 11 lipca 2019 r. Rada Gminy w Bartoszycach podjęła uchwałę nr X/76/2019 w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego Gminy Bartoszyce "[...]"- Przewodniczącego Rady Gminy Bartoszyce. Wyrokiem z 30 września 2019 r., sygn. akt II SA/Ol 553/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę radnego, zaś wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2020 r., sygn. akt II OSK 34/20, została oddalona skarga kasacyjna złożona od ww. wyroku. Wojewoda wywiódł, że zgodnie z art. 19 ust. 2 i art. 20 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy może podejmować ważne prawnie rozstrzygnięcia należące do jej właściwości jedynie na sesji rady, rozumianej jako wspólne posiedzenie radnych w miejscu i czasie określonym przez przewodniczącego rady. Zebranie się nawet wszystkich radnych w określonym miejscu i czasie w celu omówienia określonych spraw leżących w zakresie właściwości rady gminy, z inicjatywy innej osoby niż przewodniczący rady, nie może być uznane za sesję. Tym samym, zwołanie sesji przez osobę nieuprawnioną nie daje radzie legitymacji do podjęcia prawnie wiążącej uchwały. Wojewoda podał, że zaplanowana na 10 lutego 2020 r., XXI sesja Rady Gminy Bartoszyce została zwołana przez "[...]". Zawiadomienie do radnych wysłane zostało w dniu 3 lutego 2020 r. przez aplikację Sesja-SMS, w wersji papierowej do radnych i sołtysów - 5 lutego 2020 r. Skoro mandat radnego pełniącego funkcję Przewodniczącego Rady Gminy Bartoszyce wygasł z dniem ogłoszenia wyroku NSA, a wszystkie czynności związane ze zwołaniem XXI sesji Rady Gminy Bartoszyce zostały podjęte po tej dacie (odpowiednio 3, 5 i 10 lutego 2020 r.), to należało uznać, że sesja ta została zwołana i prowadzona przez podmiot nieuprawniony. Wojewoda ocenił, że takie działanie rażąco narusza art. 19 ust. 2 oraz 20 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, które to naruszenie przekłada się na ważność podjętych na tak zwołanej sesji uchwał. Tym samym, zaskarżona uchwała winna zostać wyeliminowana z obrotu prawnego, jako podjęta na wadliwie zwołanej sesji.

W odpowiedzi na skargę Rada Gminy podzieliła argumenty skargi i wniosła o jej uwzględnienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Skargę na przedmiotową uchwałę Rady Gminy w Bartoszycach wniósł Wojewoda, działający jako organ nadzoru w rozumieniu przepisów rozdziału 10 ustawy z dnia

8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713; dalej jako: "u.s.g."). W związku z tym należy wskazać, że w świetle art. 91 ust. 1 u.s.g. uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne, przy czym o nieważności uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia. Po upływie tego terminu organ nadzoru nie może już we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały (zarządzenia) organu gminy, a jedynie może zaskarżyć taki wadliwy, jego zdaniem, akt do sądu administracyjnego, zgodnie z art. 93 ust. 1 u.s.g. Realizując tę kompetencję, organ nadzoru nie jest skrępowany jakimkolwiek terminem do wniesienia skargi (zob. np.: wyrok NSA z 15 lipca 2005 r., sygn. akt II OSK 320/05, ONSAiWSA 2006, nr 1, poz. 7; postanowienie NSA z 29 listopada 2005 r., sygn. akt I OSK 572/05, http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

W niniejszej sprawie Wojewoda w ustawowym terminie 30 dni od otrzymania zaskarżonej uchwały nie orzekł o jej nieważności, wobec czego był władny zaskarżyć uchwałę w trybie art. 93 u.s.g.

Zgodnie z art. 3 § 1 w zw. z § 2 pkt. 5 i 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.; dalej jako: "p.p.s.a.") zakres kontroli administracji publicznej obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego oraz inne akty organów jednostek samorządu terytorialnego. Sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt,

o których mowa w art. 3 § 2 pkt. 5 i 6 p.p.s.a., stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności (art. 147 § 1 p.p.s.a.).

Zasadny i niekwestionowany jest zarzut nieprawidłowego trybu zwołania posiedzenia Rady Gminy, na którym została podjęta zaskarżona uchwała.

Zgodnie z zasadą sesyjnego systemu prac, rada gminy, jako organ kolegialny, może podejmować rozstrzygnięcia ze skutkiem prawnym tylko na sesjach. W myśl bowiem art. 20 ust. 1 u.s.g. rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał. Stosownie zaś do art. 19 ust. 2 u.g.n. zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem. Zasadą jest zatem zwoływanie sesji rady gminy przez jej przewodniczącego, zaś wyjątkiem od tej reguły jest umożliwienie przez ustawodawcę zgłoszenia inicjatywy w przedmiocie zwołania sesji przez inne podmioty o których stanowi art. 20 ust. 3 u.s.g., w określonym w tym przepisie trybie. Za "sesję" nie może być uznane spotkanie radnych, które zostało zwołane przez nieuprawniony podmiot.

Z powołanych przepisów wnika, że rada gminy może podejmować ważne prawnie rozstrzygnięcia, należące do jej właściwości, jedynie na sesji rady, rozumianej, jako wspólne posiedzenie radnych w miejscu i czasie określonym, co do zasady, przez przewodniczącego rady (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w art. 19 ust. 2

zd. 3 u.s.g., które nie zaistniały w rozpoznawanej sprawie). W konsekwencji, uchwały rady gminy podjęte na sesji zwołanej przez osobę nieuprawnioną naruszają art. 20 u.s.g. Należy zauważyć, że istotnym naruszeniem przepisów, które powinno skutkować stwierdzeniem nieważności uchwały, jest pogwałcenie przepisów regulujących procedurę jej podjęcia, a więc m. in. niezgodne z prawem zwołanie sesji rady oraz prowadzenie obrad rady przez osobę nieuprawnioną. Podjęcie uchwały na sesji zwołanej przez osobę nieuprawnioną uzasadnia stwierdzenie jej nieważności (zob. wyrok NSA z 10.01.2002 r., sygn. akt II SA 1244/01, wyrok WSA w Krakowie z 21.04.2010 r., sygn. akt III SA/Kr 1155/09, WSA w Poznaniu z 7.03.2013 r., sygn. akt IV SA/Po 1081/12, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Zwołanie sesji rady gminy w trybie niezgodnym z przepisami u.s.g. może prowadzić do uznania, że w ten sposób radni nie mogą w sposób wiążący podejmować rozstrzygnięć zastrzeżonych do kompetencji rady gminy.

Zgodnie z art. 384 § 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy

(Dz. U. z 2019 r. poz. 684, z późn. zm.) wygaśnięcie mandatu radnego następuje z dniem uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę, o której mowa w § 1 (to jest skargę od uchwały rady i postanowienia komisarza wyborczego o wygaśnięciu mandatu radnego z przyczyn, o których mowa w art. 383 § 1 pkt 2 - z wyjątkiem powodów wskazanych w art. 10 § 2 i art. 11 § 2, oraz pkt 3-5 i 7 tej ustawy). Wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2020 r., sygn. akt II OSK 34/20, została oddalona skarga kasacyjna złożona od wyroku tut. Sądu z 30 września 2019 r., sygn. akt II SA/Ol 553/19, którym oddalono skargę radnego na uchwałę Rady Gminy Bartoszyce z 11 lipca 2019 r., nr X/76/2019, stwierdzającą wygaśnięcie mandatu ww. radnego Gminy Bartoszyce.

Bezsporne jest, że po tej dacie, "[...]"zwołał XXI sesję Rady Gminy Bartoszyce, zaplanowaną na 10 lutego 2020 r., na której podjęto m.in. zaskarżoną uchwałę. Skoro XXI sesja Rady Gminy w Bartoszycach została zwołana przez osobę, która nie była ani przewodniczącym Rady, ani jej wiceprzewodniczącym, czyli nie była upoważniona do zwołania sesji Rady i przewodniczenia jej obradom, to uchwała podjęta na tej sesji jest nieważna.

W konsekwencji powyższego, na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a., Sąd stwierdził nieważność uchwały w całości.