Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 19 kwietnia 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Koś Sędziowie WSA Marzenna Kosewska WSA Szymon Widłak (spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Piotrowska - Żyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2012 roku przy udziale sprawy ze skargi S. Z. na decyzję Dyrektora Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Poznaniu z dnia 17 października 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych na rok 2008 oddala skargę

Decyzją z dnia 27 czerwca 2011 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr 229, poz. 2273 z późn. zm.), § 11 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174 poz. 1809 z późn. zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) odmówił S. Z. przyznania płatności rolnośrodowiskowej na rok 2008.

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że w dniu 15 maja 2008 r. S. Z. złożył wniosek kontynuacyjny o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt na rok 2008, w którym zadeklarował realizację pakietu S02 - rolnictwo ekologiczne w wariantach:

- S02a02 uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) na powierzchni 6,46 ha,

- S02b02 - trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności) na powierzchni 1,34 ha.

W dniu 24 stycznia 2011 r. Kierownik Biura Powiatowego wystosował do wnioskodawcy informację o możliwości zapoznania się z aktami sprawy, w której wskazano, iż gospodarstwo S. Z. nie znalazło się w wykazach jednostek certyfikujących sprawujących nadzór nad gospodarstwami ekologicznymi, które przekazują do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wykaz producentów spełniających wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym. Producent rolny zapoznał się z aktami sprawy, lecz nie złożył żadnych wyjaśnień w powyższej kwestii, ani nie przedstawił żadnych nowych dowodów w sprawie.

Następnie organ wskazał, że zgodnie z załącznikiem nr 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich brak:

1) certyfikatu zgodności wymaganego przepisami o rolnictwie ekologicznym albo

2) dokumentu poświadczającego, że gospodarstwo rolne znajduje się w okresie przestawiania na produkcję rolniczą metodami ekologicznymi, albo

3) dokumentu poświadczającego, że gospodarstwo rolne jest objęte planem kontroli,

skutkuje zmniejszeniem płatności o 100%.

Ubiegając się o płatność rolnośrodowiskową w pakiecie rolnictwo ekologiczne należy, zgodnie z załącznikiem nr 1 ww. rozporządzenia realizować następujące zadania:

1) prowadzić produkcję rolną zgodną z zasadami określonymi w przepisach o rolnictwie ekologicznym,

2) zachować na terenie gospodarstwa powierzchnie trwałych użytków zielonych i wszystkich elementów krajobrazu tworzących ostoje dzikiej przyrody (naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, bagna, kępy drzew i krzewów, miedze, torfowiska, źródliska itp.); w uzasadnionych przypadkach zmniejszenie powierzchni ostoi jest dopuszczalne przy zachowaniu co najmniej 3 % ich powierzchni w gospodarstwie rolnym.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 116, poz. 975 z późn. zm.) jednostka certyfikująca przekazuje ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa oraz Prezesowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w formie papierowej oraz za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, do dnia 31 października każdego roku, wykaz producentów w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, którzy spełnili określone wymagania dotyczące produkcji ekologicznej zgodnie z przepisami dotyczącymi rolnictwa ekologicznego, według stanu za ten rok. Wykaz stanowi podstawę do oceny spełniania przez wnioskodawcę warunków prowadzenia produkcji rolnej zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym.

W wyniku weryfikacji danych z jednostek certyfikujących stwierdzono, że S. Z. nie znalazł się w wykazie producentów, którzy spełnili wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym, co oznacza niezrealizowanie zadania w pakiecie rolnictwo ekologiczne, skutkujące brakiem możliwości przyznania płatności rolnośrodowiskowej.

Stosownie do § 16 ust. 1 ww. rozporządzenia jeżeli zostanie stwierdzone uchybienie w realizacji poszczególnych zadań w ramach pakietów, o których mowa w § 1 ust. 2, płatność rolnośrodowiskowa podlega w danym roku zmniejszeniu o wysokości określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie wypełnił warunku wynikającego z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym. Stosując wysokości zmniejszeń określone w załączniku nr 5, przedmiotowe uchybienie wiąże się ze zmniejszeniem wysokości płatności rolnośrodowiskowej w 100%, co skutkuje odmową przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych.

Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w Poznaniu, po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez S. Z., decyzją z dnia 17 października 2011 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa w zw. z art. 10 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98 poz. 634 ze zm.) oraz art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr 229, poz. 2273 z późn. zm.) utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że w dniu 22 sierpnia 2011 r. wystosował do S. Z. wezwanie do przedstawienia wyjaśnień w zakresie braku dokumentów z jednostki certyfikującej. W dniu 22 sierpnia 2011 r. Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego wystąpił również do Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji S.A. Oddział w Pile z prośbą o wskazanie przyczyn, z jakich odwołujący nie znalazł się w wykazach jednostki certyfikującej na rok 2008 przekazanych przez PCBiC Prezesowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W odpowiedzi w dniu 6 września 2011 r. do Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR wpłynęło pismo Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji S.A. Oddział w Pile, w którym wyjaśniono, że S. Z. nie znalazł się w wykazie producentów przekazanych Prezesowi ARiMR przez PCBC S.A., ponieważ gospodarstwo S. Z. w 2008 r. nie podlegało kontroli prowadzonej przez jednostkę certyfikującą. Ponadto poinformowano, że ze względu na niewywiązywanie się z umowy, pismem z dnia 29.08.2008 r. cofnięto S. Z. wydany certyfikat nr [...] i rozwiązano umowę nr [...] z dnia 31.05.2005 r. na prowadzenie kontroli w ramach nadzoru nad wydanym certyfikatem. Cofnięcie certyfikatu nastąpiło po braku reakcji na uprzednio wysłane upomnienie z dnia 15.10.2007 r. i ostrzeżenie z dnia 28.01.2008 r.

Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w Poznaniu wyjaśnił, że w sprawie dotyczącej przyznania płatności rolnośrodowiskowych na rok 2008 dla pakietu S02 - rolnictwo ekologiczne ocenie jednostki - Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. winno podlegać to, czy sposób prowadzenia gospodarstwa rolnego był zgodny z przepisami Rozporządzenia Rady (EWG) 2092/91 z dnia 24 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. U. L 198 22.7.1). Nadzór nad gospodarstwami ekologicznymi pełnią bowiem akredytowane jednostki certyfikujące, które przekazują do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wykaz producentów spełniających wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (w roku 2008 - zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym). Wykaz ten winien stanowić więc jeden z dowodów w sprawie, umożliwiając weryfikację tego, czy producent rolny prowadził gospodarstwo zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 6 i załączniku I do rozporządzenia Rady Nr 2092/91/EWG. Pierwszoplanowym zadaniem jednostek certyfikujących jest ocena stanu działek rolnych i działalności producenta pod kątem spełnienia wymogów dotyczących produkcji w rolnictwie ekologicznym w danym roku. Tym samym, oceniając wagę dowodową wyników kontroli gospodarstw ekologicznych, należy mieć na uwadze wiedzę profesjonalną pracowników podmiotu przeprowadzającego kontrolę powołanego specjalnie do tego celu.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego deklarowane przez S. Z. uprawy w ramach pakietu rolnictwo ekologiczne nie podlegały kontroli uprawnionej jednostki certyfikującej, a więc nie sposób uznać, iż spełniały w 2008 roku wymogi rolnictwa ekologicznego. Ponadto z dokumentów i wyjaśnień uzyskanych od Jednostki Certyfikującej Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. Oddział w Pile wynika, że deklarowane przez producenta działki rolne do udzielenia płatności za realizację pakietu S02 - rolnictwo ekologiczne, w wariantach S02a02 oraz S02b02 nie spełniają wymogów rolnictwa ekologicznego, a także iż został cofnięty wydany przez PCBiC certyfikat nr [...]. W związku z powyższym odmówiono przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych zgodnie z § 17 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich, który stanowi, iż płatność rolnośrodowiskowa podlega wstrzymaniu, jeżeli producent rolny nie realizuje pakietu objętego wnioskiem.

W skardze na powyższą decyzję S. Z. podniósł, że pozbawienie go płatności było wynikiem źle przeprowadzonej kontroli. Do skargi dołączył wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 grudnia 2008 r., sygn. akt III SA/Po 426/08.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko i argumentację przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie jest decyzja Dyrektora Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w Poznaniu utrzymująca w mocy decyzję Kierownika Biura Powiatowego ARiMR odmawiającą S. Z. przyznania płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w ramach pakietu S02 (rolnictwo ekologiczne) na rok 2008.

Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174, poz. 1809 ze zm.) płatność rolnośrodowiskowa jest udzielana producentowi rolnemu, który prowadzi działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym o powierzchni wynoszącej co najmniej 1 ha użytków rolnych i zobowiąże się do:

1) przestrzegania wymagań, o których mowa w art. 23 rozporządzenia 1257/1999/WE z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju wsi przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR), nowelizującego i uchylającego niektóre rozporządzenia (Dz. Urz. WE L 160 z 26.06.1999, z późn. zm.) oraz art. 13 i 20 rozporządzenia 817/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r., ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia 1257/1999/WE (Dz. Urz. UE L 153 z 30.04.2004);

2) realizacji pakietów, o których mowa w § 1 ust. 2, zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowej;

3) prowadzenia rejestru działań realizowanych w ramach programu rolnośrodowiskowego (rejestru działalności rolnośrodowiskowej), zawierającego wykaz wypasów zwierząt oraz działań agrotechnicznych, w tym zastosowania nawozów i wykonania zabiegów przy użyciu środków ochrony roślin, z tym że rejestr ten w odniesieniu do zastosowania nawozów prowadzi się dla całego gospodarstwa rolnego; rejestr działalności rolnośrodowiskowej prowadzi się na formularzu udostępnionym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;

4) w przypadku realizacji pakietu, o którym mowa w § 1 ust. 2 pkt 1 - realizacji tego pakietu na wszystkich działkach rolnych w gospodarstwie rolnym.

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do powyższego rozporządzenia w ramach pakietu - rolnictwo ekologiczne realizowane są następujące zadania:

1) prowadzenie produkcji rolnej zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o rolnictwie ekologicznym;

2) zachowanie na terenie gospodarstwa powierzchni trwałych użytków zielonych i wszystkich elementów krajobrazu tworzących ostoje dzikiej przyrody (naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, bagna, kępy drzew i krzewów, miedze, torfowiska, źródliska itp.); w uzasadnionych przypadkach zmniejszenie powierzchni ostoi jest dopuszczalne przy zachowaniu co najmniej 3 % ich powierzchni w gospodarstwie rolnym;

3) wariant SO2b01 i SO2b02 - koszenie w terminie do dnia 31 lipca lub wypasanie w sezonie wegetacyjnym oraz usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie 2 tygodni po pokosie, a w uzasadnionych przypadkach w dłuższym terminie, niezwłocznie po ustaniu przyczyn uzasadniających nieprzestrzeganie tego wymogu;

4) wariant SO2d01 i SO2d02 - utrzymywanie minimalnej obsady drzew i krzewów.

W myśl § 16 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia jeżeli zostanie stwierdzone uchybienie w realizacji poszczególnych zadań w ramach pakietów, o których mowa w § 1 ust. 2 (w tym rolnictwa ekologicznego), płatność rolnośrodowiskowa podlega w danym roku zmniejszeniu o wysokości określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia, w części przyznanej producentowi rolnemu do działek rolnych, w stosunku do których stwierdzono takie uchybienie.

Stosownie do załącznika nr 5 do ww. rozporządzenia w ramach pakietu S02 (rolnictwo ekologiczne) uchybienie w postaci braku: 1) certyfikatu zgodności wymaganego przepisami o rolnictwie ekologicznym albo 2) dokumentu poświadczającego, że gospodarstwo rolne znajduje się w okresie przestawiania na produkcję rolniczą metodami ekologicznymi, albo 3) dokumentu poświadczającego, że gospodarstwo rolne jest objęte planem kontroli, skutkuje zmniejszeniem płatności w 100 %.

Z kolei w myśl § 17 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia płatność rolnośrodowiskowa podlega wstrzymaniu i zwrotowi, jeżeli producent rolny nie realizuje pakietu objętego wnioskiem.

W niniejszej sprawie – jak wynika z niekwestionowanych i znajdujących potwierdzenie w materiale sprawy ustaleń organów, skarżący nie znalazł się w wykazie producentów spełniających wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym prowadzonym przez uprawnioną jednostkę certyfikującą. Jednocześnie, pomimo własnych deklaracji oraz wezwań organów do złożenia wyjaśnień w tym zakresie, skarżący nie wskazał przyczyn nieuwzględnienia go w powyższym wykazie producentów. W związku z powyższym organ odwoławczy zwrócił się o wyjaśnienie powyższej kwestii przez właściwą jednostkę certyfikującą. Jak wynika z odpowiedzi tejże jednostki skarżący nie znalazł się w wykazie producentów przekazanym Prezesowi ARiMR przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. Oddział w Pile, ponieważ gospodarstwo skarżącego w 2008 roku nie podlegało kontroli prowadzonej przez tę jednostkę. Ponadto ze względu na niewywiązywanie się skarżącego z umowy, skarżącemu cofnięto wydany certyfikat nr [...], co skutkowało również rozwiązaniem umowy z dnia 31 maja 2005 r. na prowadzenie kontroli w ramach nadzoru nad wydanym certyfikatem. Należy podkreślić, że skarżący nie kwestionował powyższych okoliczności zarówno w toku postępowania administracyjnego, jak i sądowego. W związku z powyższym organy prawidłowo stwierdziły w niniejszej sprawie brak wymaganych dokumentów określonych w załączniku nr 5 do ww. rozporządzenia (certyfikatu zgodności wymaganego przepisami o rolnictwie ekologicznym oraz dokumentu poświadczającego, że gospodarstwo rolne jest objęte planem kontroli) skutkujący zmniejszeniem płatności o 100 %, a więc wykluczeniem z płatności. W tej sytuacji, skoro skarżący nie posiadał certyfikatu zgodności wymaganego przepisami o rolnictwie ekologicznym, a jego gospodarstwo nie podlegało kontroli uprawnionej jednostki certyfikującej, trafna jest również konstatacja organów, iż nie sposób przyjąć, że skarżący realizował pakiet S02 – rolnictwo ekologiczne objęty wnioskiem. W konsekwencji organy prawidłowo stwierdziły w niniejszej sprawie brak podstaw do przyznania skarżącemu wnioskowanej płatności rolnośrodowiskowej.

Odnosząc się do treści skargi, należy wskazać, że chybiony jest zarzut dotyczący "źle przeprowadzonej kontroli". Niezależnie od tego, że zarzut ten nie został w żaden sposób sprecyzowany, należy wskazać, że w niniejszej sprawie organy administracji dokonały jedynie kontroli administracyjnej (tj. kontroli wniosku pod względem kompletności i zgodności z komputerową referencyjną bazą danych działek ewidencyjnych), której wyników skarżący nie podważył. Co więcej, ustalenia poczynione w wyniku tejże kontroli zostały potwierdzone przez dodatkowe wyjaśnienia uzyskane przez organy z właściwej jednostki certyfikującej. Ponadto – jak wynika z tychże ustaleń, gospodarstwo skarżącego nie podlegało kontroli jednostki certyfikującej (z uwagi na niewywiązywanie się skarżącego z umowy zawartej z tą jednostką), czego skarżący również nie kwestionował, wobec czego jego zarzuty nie mogły dotyczyć tego rodzaju kontroli.

Z kolei powołany przez skarżącego wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu nie jest wiążący w niniejszej sprawie, ponieważ został wydany w innym postępowaniu, a ponadto dotyczy odmiennego stanu faktycznego.

Mając powyższe na uwadze, skargę jako bezzasadną należało oddalić, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270).