Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 1 października 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Roman Ciąglewicz Sędziowie: Sędzia NSA Paweł Miładowski (spr.) Sędzia del. WSA Piotr Broda po rozpoznaniu w dniu 1 października 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 13 maja 2020 r., sygn. akt II SA/Gd 751/19 w sprawie ze skargi D. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] października 2019 r., nr [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej I. oddala skargę kasacyjną; II. zasądza od Spółdzielni Mieszkaniowej [...] na rzecz D. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 13 maja 2020 r., sygn. akt II SA/Gd 751/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej. Stan faktyczny i prawny sprawy przedstawia się następująco.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2019 r., znak: [...], Prezydent Miasta G. zezwolił na realizację inwestycji drogowej: "Rozbudowa i przebudowa istniejącej drogi o kategorii drogi gminnej – ul. [...] w G. wraz ze zjazdem na teren nieruchomości oznaczonej jako działka [...] i [...]", oznaczył nieruchomości objęte wnioskiem, według katastru nieruchomości:

- w liniach rozgraniczających teren pasa drogowego: [...],

- objęte obowiązkiem przebudowy istniejącej infrastruktury technicznej oraz dróg innej kategorii: obręb [...].

Odwołania od powyższej decyzji wniosła skarżąca Spółdzielnia Mieszkaniowa [...] – użytkownik wieczysty nieruchomości objętych wnioskiem o zezwolenie oraz H. I., J. L. i M. K. – właściciele nieruchomości przy ul. [...],[...] i [...].

Zaskarżoną decyzją Wojewoda [...] uchylił ww. decyzję organu I instancji i odmówił zezwolenia na realizację inwestycji drogowej.

W ocenie Wojewody, planowana inwestycja polega m.in. na realizacji skrzyżowania w postaci "mini ronda", a dojazd do nieruchomości przy ul. [...] nr [...],[...],[...] bezpośrednio z mini ronda za pomocą zjazdów indywidualnych stwarza zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego dla samochodów wjeżdżających i wyjeżdżających na te posesje, poprzez konieczność jazdy na rondzie "pod prąd" (wyjazd z posesji tyłem, wjazd na posesję tyłem) i zatrzymania się. W tym zakresie Wojewoda doszukał się naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202) oraz § 113 ust. 7 pkt 1 i 2 w związku z § 77 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 2016 r. poz. 124 ze zm.). Według Wojewody, nie może być bezpieczne poruszanie się po mini rondzie samochodów, pieszych, rowerzystów i innych uczestników ruchu drogowego w sytuacji wybudowania obok siebie kilku zjazdów na nieruchomości prywatne, z których wjazd lub wyjazd odbywać się będzie tyłem do kierunku ruchu wprost na skrzyżowanie. Wojewoda zakwestionował również spełnienie wymogów w zakresie widoczności określonych z § 170 ust. 1 ww. rozporządzenia.

Ponadto Wojewoda, powołując się na art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. b, c, e-j ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1474 ze zm.), zwanej dalej "specustawą drogową", oraz art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych, stwierdził, że zaprojektowanie nowych zjazdów na działki nr [...] i [...] nie wynika z konieczności przebudowy drogi, lecz to przebudowa drogi została wymuszona koniecznością budowy nowych zjazdów indywidualnych na wyżej wymienione działki. Na tle art. 1 ust. 1 specustawy drogowej ukształtowało się orzecznictwo sądów administracyjnych, zgodnie z którym przepisy tej ustawy mają zastosowanie do inwestycji mających na celu budowę (rozbudowę) wyłącznie dróg publicznych, a przy okazji zjazdów (jeżeli zachodzi taka konieczność). Dlatego też, poza wymienionymi uchybieniami w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, Wojewoda ocenił, iż niniejszym postępowaniu należy uznać za wątpliwe zastosowanie procedury realizacji inwestycji na podstawie przepisów specustawy drogowej.

Powyższą decyzję zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skarżąca Spółka, domagając się jej uchylenia oraz zasądzenia kosztów postępowania. W skardze sformułowano zarzuty dotyczące naruszenia art. 11g ust. 3 specustawy drogowej; § 3 pkt 9 ww. rozporządzenia; § 113 ust. 7 pkt 1 i 2 oraz § 77 ww. rozporządzenia; art. 5 ust 1 pkt 9 Prawa budowlanego; oraz art. 6, art. 8, art. 9, art. 10, art. 28, art. 79a § 1, art. 81, art. 75, art. 76, art. 12 § 1, art. 35, art. 107 § 3 K.p.a.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 28 grudnia 2019 r. uczestnik postępowania ww. Spółdzielnia Mieszkaniowa ustosunkowała się do skargi, wnosząc o jej oddalenie i podtrzymując stanowisko zajmowane w toku postępowania administracyjnego. Wniosła również, na podstawie art. 106 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu tj. certyfikatu audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego z dnia 6 marca 2019 r., nadanego A. R. autorowi audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego projektu rozbudowy odcinka ulicy [...] wraz z oceną rozwiązań infrastruktury drogowej dla obsługi transportowej planowanego osiedla mieszkaniowego na działkach nr [...] i [...] na okoliczność, iż audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego został opracowany przez certyfikowanego audytora ruchu drogowego, uprawnionego do sporządzania tego rodzaju audytów na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U 2017 r. poz. 2222 ze zm.) oraz na okoliczność, iż A. R. jest audytorem bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 13 maja 2020 r., sygn. akt II SA/Gd 751/19, uwzględniając skargę, wskazał na zakres zaplanowanych w niniejszej sprawie robót budowlanych i stwierdził, że przedmiotowa inwestycja może być realizowana przy wykorzystaniu przepisów specustawy drogowej, albowiem rozbudowa i przebudowa dotychczasowego układu drogowego drogi gminnej dojazdowej – ul. [...] wpisuje się w cel specustawy drogowej. Jednocześnie skorzystaniu z rozwiązań przewidzianych w tej ustawie nie przeszkadza związanie przedmiotowej inwestycji z inwestycją niedrogową, tj. zabudową mieszkaniową wielorodzinną zgodną z obowiązującym planem miejscowym, przewidzianą do realizacji na działkach skarżącej Spółki o nr [...] i [...].

Odrębną natomiast kwestią jest ocena zgodności z prawem zgłoszonej inwestycji drogowej w zakresie w jakim, obejmuje ona budowę zjazdu indywidualnego na działki skarżącej Spółki o nr [...] i [...]. W tym zakresie Sąd, powołując się na treść art. 11f ust. 1 pkt 4 i art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. h specustawy drogowej oraz art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych, stwierdził, że zaakceptowanie realizacji zjazdu indywidulanego na działki skarżącej Spółki w trybie i na uprzywilejowanych zasadach wynikających z przepisów specustawy drogowej byłoby nadużyciem. Jednak włączenie tego elementu w koncepcję projektową inwestycji nie mogło zdyskwalifikować całej inwestycji określonej jako rozbudowa i przebudowa drogi gminnej, tym bardziej, że zgodnie z art. 11g ust. 3 specustawy drogowej w postępowaniu przed organem odwoławczym oraz przed sądem administracyjnym nie można uchylić decyzji w całości ani stwierdzić jej nieważności, gdy wadą dotknięta jest tylko część decyzji dotycząca odcinka drogi, nieruchomości, działki. Zdaniem Sądu, Wojewoda powinien był, dopiero po wykorzystaniu instrumentów procesowych umożliwiających wnioskodawcy modyfikację wniosku w celu doprowadzenia go do zgodności z prawem, podjąć właściwą i adekwatną do sytuacji decyzję w zakresie zgłoszonej inwestycji.

Ponadto za przedwczesne i wadliwe procesowo, Sąd uznał stanowisko Wojewody co do oceny niezgodności planowanego rozwiązania drogowego w postaci mini ronda z przepisami art. 5 ust. 1 pkt 9 Prawa budowlanego przez brak spełnienia wymogów bezpieczeństwa ruchu drogowego. Jednak w tym zakresie oceny należało dokonać w kontekście dotychczas istniejących uwarunkowań ul. [...], a mianowicie bezpośredniej lokalizacji zjazdów indywidualnych do nieruchomości zlokalizowanych przy ul. [...],[...] i [...]. Oceny zgodności z przepisami technicznymi nowych rozwiązań projektowych należało zatem dokonać w odniesieniu do wymagań, jakie muszą spełniać zjazdy indywidulane i stwierdzić, czy zaproponowane rozwiązania drogowe nie doprowadzą do sytuacji, w której istniejące zjazdy indywidulane przestaną spełniać wymogi warunków technicznych. Nowe rozwiązania drogowe muszą dostosować się do istniejących warunków zagospodarowania terenu, w taki sposób, ażeby nie doszło do naruszenia uzasadnionych interesów właścicieli nieruchomości przyległych do ul. [...]. W tej zaś sprawie chodzi o zjazdy indywidulane, a nie publicznie, co należy uwzględnić w sprawie. Niemniej do zjazdów indywidualnych znajdują zastosowanie wymogi przewidziane w § 77 i § 79 ww. rozporządzenia. A zatem zadaniem Wojewody była ocena zaprojektowanych rozwiązań drogowych, w tym budowy mini ronda, wpisujących się w istniejący układ drogowy, pod kątem zachowania wymogów bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym bezpieczeństwa na drodze oraz wymagań ruchu pieszych. Tym samym nie można było oczekiwać od inwestora, ażeby projektując mini rondo brał pod uwagę zakaz usytuowania wjazdów i wyjazdów z drogi w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego, a w szczególności w obszarze oddziaływania skrzyżowania lub węzła (§ 113 ust. 7 pkt 1 rozporządzenia). Z tego powodu kwalifikacja mini ronda jako skrzyżowania nie miała w tej sytuacji takiego zasadniczego znaczenia dla zastosowania § 113 ust. 7 rozporządzenia, które przypisywał jej Wojewoda i odwołujący się. Nawet, jeśli w obszarze oddziaływania skrzyżowania usytuowany jest zjazd indywidulany, to nie dyskwalifikuje to możliwości realizacji skrzyżowania ze względu na warunki określone w § 113 ust. 7 rozporządzenia.

Sąd wyjaśnił też, że nie każde rondo musi być skrzyżowaniem w rozumieniu ustawy o drogach publicznych i rozporządzenia. Ocena zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego w kontekście skrzyżowania powinna być dokonywana z zastosowaniem przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego wynikających z Prawa o ruchu drogowym. Z punktu widzenia tej ustawy rozwidlenie, odnogi jednej drogi publicznej można kwalifikować jako skrzyżowanie. Jednak ocena kwestii ściśle technicznych, regulowanych rozporządzeniem, powinna uwzględniać definicję skrzyżowania zawartą w przepisach ustawy o drogach publicznych i rozporządzenia. W takiej sytuacji uwzględnienie wymogów zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego przy ocenie zaproponowanych rozwiązań drogowych będzie możliwe wyłącznie poprzez zastosowanie § 77 rozporządzenia. W tym zakresie Sąd dostrzegł, że zaskarżona decyzja narusza zasady postępowania wynikające z art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 3, art. 11 i art. 8 K.p.a., ponieważ organ odwoławczy uznał za udowodnioną okoliczność naruszenia zasady ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich wyrażającą się brakiem zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego na rondzie i w strefie jego oddziaływania, w szczególności na nieruchomościach przy ul. [...],[...] i [...]. Ocena w tym zakresie została oparta na materiale dowodowym przedstawionym przez inwestora. Jego celem było wykazanie dostępu ww. nieruchomości do drogi publicznej oraz poprawa stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w rejonie ul. [...], w tym czy projektowane rozwiązania wpłyną pozytywnie na użytkowanie nieruchomości nr [...],[...] i [...]. Przy tej ocenie Wojewoda pominął też ocenę zgromadzonych w sprawie dwóch różnych audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego: jednego sporządzonego przez R. L. na zlecenie inwestora, a drugiego sporządzonego przez A. R. na zlecenie ww. Spółdzielni Mieszkaniowej. A zatem Wojewoda zaniedbał obowiązki procesowe, podejmując zaskarżoną decyzję na podstawie niepełnego i nieprawidłowo ocenionego materiału dowodowego, który nie dawał podstaw do ostatecznego zakończenia sprawy.

Dodatkowo Sąd stwierdził, że organ odwoławczy nie zbadał prawidłowo kwestii zasadności podziału działki nr [...], z czego tylko nowopowstała działka nr [...] została objęta liniami rozgraniczającymi pas drogowy, a działka nr [...], na której przewidziano zlokalizowanie kanału i studni teletechnicznej, pozostała poza nim. Zaś z przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie ze względu na datę złożenia wniosku o zezwolenie, co do zasady istniał obowiązek umieszczenia kanału technologicznego w pasie drogowym drogi gminnej, chyba że ziściły się okoliczności wyłączające ten obowiązek. W niniejszej sprawie zatem istniała potrzeba zweryfikowania czy doszło do zaktualizowania się obowiązku umieszczenia kanału teletechnicznego w pasie drogowym drogi gminnej. W razie istnienia takiego obowiązku należałoby zrewidować potrzebę podziału działki nr [...] na trzy nowe działki w zamian za uzasadniony podział na dwie działki, w tym na jedną, na której planowane jest usytuowanie kanału teletechnicznego. Konieczność ujęcia części działki nr [...] z zaprojektowanym kanałem teletechnicznym w obszar pasa drogowego wymagałaby nowego wyznaczenia linii podziału nieruchomości, które staną się granicami prawnymi terenu zajętego pod drogę publiczną.

Sąd dostrzegł również uchybienia w zakresie pozbawienia skarżącej Spółki możliwości czynnego udziału w postępowaniu przed organem odwoławczym (art. 10 § 1 K.p.a. w zw. z art. 11c specustawy drogowej). Strony postępowania powinny mieć bowiem możliwość zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym, zanim decyzja ta zostanie wydana, aby móc zgłosić jeszcze ewentualne swoje zastrzeżenia, do których organ powinien się odnieść w swojej decyzji, zwłaszcza wtedy, gdy ich nie uwzględni, co wynika z art. 107 § 3 w zw. z art. 9 i art. 11 K.p.a.

Sąd nie podzielił zastrzeżeń skarżącej w zakresie przyznania interesu prawnego w niniejszej sprawie odwołującym się właścicielom nieruchomości przy ul. [...],[...] i [...].

Ponadto Sąd nie zaaprobował zarzutu naruszenia art. 11g ust. 2 specustawy drogowej. Przekroczenie terminu do wydania decyzji nie może być uznane za mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Mając na uwadze wszystkie dostrzeżone uchybienia Sąd uznał, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego w postaci art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 K.p.a. oraz przepisów specustawy drogowej, tj. art. 1 ust. 1 w zw. z art. 11g ust. 3 oraz art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych, co miało wpływ na wynik sprawy i przesądziło o konieczności wyeliminowania zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku opartą na przesłankach z art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", złożyła ww. Spółdzielnia Mieszkaniowa, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

- art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a., art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 11d ust. 5 specustawy drogowej w zw. z art. 11f ust. 3 specustawy w zw. z art. 11c specustawy w zw. z art. 10 § 1 K.p.a. w zw. z art. 107 § 3 K.p.a. w zw. z art. 9 K.p.a. i art. 11 K.p.a. przez błędne uznanie przez Sąd, iż D. sp. z o.o. została pozbawiona możliwości czynnego udziału w postępowaniu przed organem odwoławczym;

- art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 7 K.p.a., art. 8 K.p.a., art. 77 § 1 K.p.a., w zw. z art. 80 K.p.a. oraz w z w. z § 3 [pkt] 13 ww. rozporządzenia przez niewyjaśnienie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych i brak wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego polegającego na braku odniesienia się do kwestii zaprojektowanych wjazdów i wyjazdów z działki D. sp. z o.o. o nr [...] i [...] na projektowaną ulicę [...], które zastały zatwierdzone decyzją poprzedzającą decyzję Wojewody [...] oraz poprzez brak zbadania czy na nieruchomościach znajdujących się przy ulicy [...],[...] i [...] jest prowadzona lub jest planowane prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności o charakterze publicznym;

- art. 141 § 4 p.p.s.a. przez brak stanowiska Sądu odnośnie stanu faktycznego przyjętego, za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcie w zakresie tego czy zaprojektowane mini rondo w okolicznościach niniejszej sprawy jest skrzyżowaniem czy też nie, co ma kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, poprzez brak wyrażenia przez Sąd jednoznacznej oceny prawnej czy projektowane mini rondo stanowi skrzyżowanie czy też nie oraz poprzez błędne wskazania Sądu co do dalszego postępowania organów administracji;

- art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 1 ust. 1 specustawy w zw. z art. 11[f] ust. 1 pkt 8 lit. h specustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 specustawy w zw. z art. 16 ust. 2 specustawy w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 4 pkt 17 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 15 K.p.a. w zw. z art. 9 ust. 1, 2 i 3 Prawa budowlanego oraz w zw. z § 62 ust. 3 rozporządzenia i § 118 ust. 7 pkt 2 rozporządzenia przez brak uchylenia decyzji organu I instancji.

Ponadto zarzucono naruszenie prawa materialnego poprzez błędną ich wykładnię i zastosowanie tj.

- art. 3 pkt 7a Prawa budowanego w zw. z art. 4 pkt 18 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 4 pkt 1 i 2 ustawy o drogach publicznych przez błędne zakwalifikowanie planowanych prac jako przebudowy, w sytuacji gdy parametry charakterystyczne drogi – ul. [...], w szczególności jej długość, jak i również granice pasa drogowego ulegną zmianę, co w sposób jasny wskazuje na brak możliwości zakwalifikowania przedmiotowych prac jako przebudowę, a jedynie jako rozbudowę;

- art. 4 pkt 21 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych przez ich pominięcie przez Sąd I instancji i błędne uznanie, iż zjazd indywidualny nie powinien spełniać wymogów przewidzianych w tychże przepisach;

- § 113 ust. 7 pkt 1 rozporządzenia w zw. z § 3 pkt 13 rozporządzenia w. zw. z § 110 ust. 1 rozporządzenia w zw. z § 170 ust. 1 rozporządzenia w zw. z § 78 ust. 2 rozporządzenia przez błędne uznanie przez Sąd I instancji, iż nie było podstaw faktycznych i prawnych do zobowiązania inwestora do doprowadzenia do zgodności projektowanego zjazdu i wjazdu do wymogów przewidzianych w tychże przepisach, a w szczególności zakazu sytuowania wjazdów i wyjazdów z drogi w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego, a w szczególności w obszarze oddziaływania skrzyżowania lub węzła;

- art. 4 pkt 9 lit. a i b ustawy o drogach publicznych w zw. z § 3 pkt 9 rozporządzenia w zw. z art. 2 pkt 10 ustawy – Prawo o ruchu drogowym w zw. z § 36 rozporządzenia Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002r., w sprawie znaków drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393) przez błędne uznanie przez Sąd, iż nie każde rondo musi być skrzyżowaniem;

- § 62 ust. 3 rozporządzenia i § 118 ust. 7 pkt 2 rozporządzenia przez ich całkowite pominięcie przez Sąd I instancji, w sytuacji gdy projektowane mini rondo nie spełnia wymagań przewidzianych w przedmiotowych przepisach;

- art. 9 ust. 1, 2 i 3 Prawa budowlanego przez brak posiadania przez inwestora zgody Ministra Infrastruktury na odstępstwo od wymagań przewidzianych w § 62 ust. 3 rozporządzenia i § 118 ust. 7 pkt 2 rozporządzenia;

- art. 16 ust. 2 specustawy przez pominięcie przez Sąd I instancji, iż zaskarżona decyzja oraz decyzja ją poprzedzająca obarczona jest wadą braku rozstrzygnięcia o obligatoryjnym charakterze w zakresie terminu wydania nieruchomości lub wydania nieruchomości i opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną (złożona w terminie, o jakim mowa w art. 179 p.p.s.a.) Prezydent Miasta G. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną (złożona w terminie, o jakim mowa w art. 179 p.p.s.a.) D. sp. z o.o. wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Na etapie skierowania do stron postępowania zawiadomień o wyznaczeniu terminu rozprawy, do Sądu powróciła przesyłka skierowana do H. I. z adnotacją, że adresat zmarł. W konsekwencji tej informacji Naczelny Sąd Administracyjny podjął działania mające na celu ustalenie następców prawnych ww. zmarłego.

W związku z zarządzeniem z dnia 19 października 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 ze zm.), poinformował strony postępowania o skierowaniu sprawy ze skargi kasacyjnej na posiedzenie niejawne z uwagi na intensyfikację rozwoju epidemii, w związku z czym przeprowadzenie wymaganej przez ustawę rozprawy mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących i nie można jej przeprowadzić na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazaniem obrazu i dźwięku.

W piśmie procesowym z dnia 8 listopada 2020 r. ww. Spółdzielnia Mieszkaniowa podtrzymała swoje stanowisko zawarte w skardze kasacyjnej i przedstawiła dodatkową argumentację.

W związku ze śmiercią ww. uczestnika postępowania ustalono aktualnych właścicieli nieruchomości przy ul. [...] w G., ponieważ to z prawem własności tej nieruchomości związany był interes prawny ww. zmarłego do bycia stroną postępowania w niniejszej sprawie. W toku zaś dalszego postępowania przy piśmie z dnia 24 czerwca 2021 r. do aktualnych właścicieli ww. nieruchomości, jako stron postępowania, skierowano kopie skargi kasacyjnej oraz wezwano do zajęcia stanowiska w sprawie skargi kasacyjnej. Przesyłki zostały doręczone w trybie art. 73 p.p.s.a. (tzw. doręczenie zastępcze).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej z urzędu biorąc pod rozwagę jedynie nieważność postępowania.

Wobec tego, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a., a nadto nie zachodzi również żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a., które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku Sądu pierwszej instancji, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał takiej kontroli zaskarżonego wyroku jedynie w zakresie wyznaczonym podstawami skargi kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w niniejszej sprawie za niezasadne uznał zarzuty skargi kasacyjnej naruszenia prawa procesowego i materialnego.

W skardze kasacyjnej nie podważono skutecznie oceny Sądu I instancji, który stwierdził, że D. sp. z o.o. została pozbawiona możliwości czynnego udziału w postępowaniu przed organem odwoławczym, ponieważ już po zapoznaniu się z aktami sprawy organ odwoławczy uzyskał nowe dowody, o czym nie poinformowano tej Spółki, a w konsekwencji nie miała ona możliwości wypowiedzenia się co do tak uzyskanych dowodów. Wskazanemu przez Sąd I instancji w tym zakresie naruszeniu przepisów K.p.a. nie stoją na przeszkodzie przywołane w zarzucie skargi kasacyjnej przepisy specustawy drogowej, które dotyczą innych czynności procesowych, jak zawiadomienie o wszczęciu postępowania (art. 11d ust. 5) i doręczenie decyzji (art. 11f ust. 3). W świetle treści tych przepisów oraz art. 11c specustawy drogowej, który odsyła do stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów specustawy drogowej, brak jest podstaw do uznania, że organ administracyjny prowadzący postępowanie w sprawie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej jest zwolniony z obowiązku stosowania art. 10 § 1 K.p.a. (zasada czynnego udziału strony w postępowaniu) w zw. z art. 9 K.p.a. (zasada informowania stron) i art. 11 K.p.a. (zasada przekonywania). Brak stosownej reakcji procesowej organu w postępowaniu o wydanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej może w konsekwencji stanowić podstawę do stwierdzenia naruszenia art. 10 § 1, art. 9 i art. 11 K.p.a., co zasadnie wytknął Wojewodzie Sąd I instancji. Ponadto w odniesieniu do wypowiedzianej przez Sąd I instancji oceny nie wykazano w skardze kasacyjnej aby organ odwoławczy po uzyskaniu nowych dowodów rzeczywiście umożliwił ww. Spółce wypowiedzenie się. Dlatego zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a., art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 11d ust. 5 specustawy drogowej w zw. z art. 11f ust. 3 specustawy w zw. z art. 11c specustawy w zw. z art. 10 § 1 K.p.a. w zw. z art. 107 § 3 K.p.a. w zw. z art. 9 K.p.a. i art. 11 K.p.a. nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze kasacyjnej dla podważenia legalności zaskarżonego wyroku nie wystarczy samo wskazanie na etapie wniesienia skargi kasacyjnej, że Sąd I instancji nie zbadał czy na nieruchomościach znajdujących się przy ulicy [...],[...] i [...] jest prowadzona lub jest planowane prowadzenie działalności gospodarczej lub działalności o charakterze publicznym. W tym zakresie Sąd I instancji wypowiedział jednoznaczną ocenę, że zjazdy na ww. nieruchomości mają charakter indywidualny. W skardze kasacyjnej nie wykazano aby na podstawie akt sprawy możliwa była odmienna ocena bądź też z uwagi na inne dowody istniała konieczność dalszego wyjaśniania tej kwestii. Jeżeli na obecnym etapie postępowania sądowoadministracyjnego ww. Spółdzielnia Mieszkaniowa twierdzi, że ww. zjazdy mogą mieć charakter publiczny, powinna to wykazać w skardze kasacyjnej. Sformułowanie zarzutu naruszenia prawa procesowego wymaga najpóźniej w skardze kasacyjnej wykazania, że tego rodzaju uchybienie miało wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.). W tej zaś sprawie w skardze kasacyjnej nie wykazano aby istniała dalsza potrzeba wyjaśniania tej kwestii. Co do zaś braku odniesienia się do kwestii zaprojektowanych "wjazdów i wyjazdów" z działki D. sp. z o.o. o nr [...] i [...] na projektowaną ulicę [...], w sprawie oceniono, że w tym zakresie mamy do czynienia ze "zjazdem indywidualnym", czego nie podważono w skardze kasacyjnej. Odnośnie tego zagadnienia, Sąd I instancji trafnie spostrzegł, że taka realizacja zjazdu jest możliwa, ale na warunkach prawnych (art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. h specustawy drogowej). W tej sprawie wymagała oceny zgodności z obowiązującym prawem przedmiotowa inwestycja w zakresie dopuszczalności budowy zjazdu indywidulanego na działki skarżącej Spółki. Należy się zgodzić z oceną, że art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. h specustawy drogowej koresponduje z treścią art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych, nakładając obowiązek zapewnienia dostępu do drogi publicznej nieruchomościom, które do tej pory taki dostęp miały. Co więcej, Sąd I instancji stwierdził, że w okolicznościach niniejszej sprawy zaakceptowanie realizacji zjazdu indywidulanego w trybie i na uprzywilejowanych zasadach wynikających z przepisów specustawy drogowej byłoby nadużyciem (oczywiście pod warunkiem, że nie mamy do czynienia z istniejącym zjazdem, a z budową zupełnie nowego zjazdu na nieruchomości skarżącej Spółki). Wynika z tego, że Sąd I instancji podważył legalność realizacji zjazdu na nieruchomość skarżącej Spółki, jednocześnie stwierdzając, że taka okoliczność nie musi niweczyć przedmiotowej inwestycji jako całości z uwagi na treść art. 11g ust. 3 specustawy drogowej, ponieważ mogło w sprawie dojść do modyfikacji przez inwestora wniosku celem uzyskania zezwolenia na zasadach i warunkach, o jakich mowa w art. 1 ust. 1 specustawy drogowej. A zatem wbrew zarzutowi skargi kasacyjnej Sąd I instancji wypowiedział się w kwestii zjazdu z ul. [...] na działki skarżącej Spółki, uznając, że ocena Wojewody w tym zakresie zawierała braki procesowe. W tym miejscu wskazania wymaga, że, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, z uwagi na treść art. 11g ust. 3 specustawy drogowej nie jest nawet konieczna modyfikacja wniosku inwestora, ponieważ organ odwoławczy posiada kompetencję do częściowego uchylenia decyzji organu I instancji jeżeli wadą dotknięta jest tylko część decyzji dotycząca odcinka drogi, nieruchomości, działki – jak w niniejszej sprawie w zakresie budowy zjazdu indywidualnego na działki ww. Spółki, o ile taki zjazd nie istniał wcześniej. Prawnie możliwe jest więc utrzymanie w mocy przez organ odwoławczy decyzji I instancji w części, co do której nie stwierdzono wad, a taki sposób rozstrzygnięcia nie niweczy realizacji inwestycji drogowej, jak w tej sprawie – "mini ronda". Dlatego zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 7 K.p.a., art. 8 K.p.a., art. 77 § 1 K.p.a., w zw. z art. 80 K.p.a. oraz w z w. z § 3 ust. 13 ww. rozporządzenia nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Co prawda, trafnie w skardze kasacyjnej wskazano, że Sąd I instancji nie dokonał jednoznacznej kwalifikacji czy przedmiotowe mini rondo stanowi "skrzyżowanie", jednak w świetle wypowiedzianej przez Sąd I instancji oceny w tym zakresie tego rodzaju uchybienie nie miało istotnego wpływu na wynik sprawy. Zasadniczo Sąd I instancji ocenił, że kwestia kwalifikacji przedmiotowego mini ronda jako "skrzyżowania" nie ma znaczenia w sprawie, skoro § 113 ust. 7 w zw. z § 78 ww. rozporządzenia (jak i inne przepisy tego rozporządzenia wskazane w skardze kasacyjnej) nie dotyczą przedmiotowej sprawy. W tym zakresie Sąd ma rację, że rozróżnienie "zjazdu publicznego" (§ 76a pkt 1 rozporządzenia) oraz "wyjazd z drogi do obiektu i urządzenia obsługi uczestników ruchu i wjazd na drogę", o jakich mowa w § 113 ust. 7, to nie to samo co "zjazd indywidulany" (§ 76a pkt 2 rozporządzenia). Do "zjazdu indywidualnego" mają zastosowanie § 77 i § 79 ww. rozporządzenia. Potwierdza to także § 3 pkt 13 ww. rozporządzenia, który uniemożliwia utożsamianie "wyjazdu" lub "wjazdu" ze "zjazdem indywidualnym", ponieważ niewątpliwie "zjazd indywidulany" to nie część drogi stanowiąca połączenie jezdni tej drogi z łącznicą na węźle albo z obiektem lub urządzeniem obsługi uczestników ruchu. W skardze kasacyjnej nie przedstawiono zaś spójnego wywodu prawnego, który dawałby podstawę do stwierdzenia, że wynikający z § 113 ust. 7 pkt 1 i 2 ww. rozporządzenia zakaz sytuowania ww. "wjazdu" w miejscach zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego, a w szczególności w obszarze oddziaływania skrzyżowania lub węzła, oraz w miejscu, w którym nie jest zapewniona wymagana widoczność wjazdu na drogę – dotyczy także "zjazdu indywidulanego". W tych warunkach Sąd I instancji niewadliwie stwierdził, że oceny zgodności z prawem przewidzianej w projekcie budowlanym budowy mini ronda należało dokonać w odniesieniu do dotychczas istniejących uwarunkowań ul. [...], a mianowicie bezpośredniej lokalizacji zjazdów indywidualnych do nieruchomości zlokalizowanych przy ul. [...],[...] i [...]. W tym miejscu należy wskazać, że w kontekście warunków bezpieczeństwa realizacja przedmiotowego mini ronda nie zmienia już istniejących warunków drogowych, skoro zjazdy na nieruchomości przy ul. ul. [...],[...] i [...] i tak znajdują się "na" lub "przy" istniejącym skrzyżowaniu dróg publicznych stanowiących w tej sprawie ul. [...] (tzw. "odnogi" tej ulicy). A zatem Sąd I instancji niewadliwie ocenił, że nowe rozwiązania drogowe muszą dostosować się do istniejących warunków zagospodarowania terenu, w taki sposób, ażeby nie doszło do naruszenia uzasadnionych interesów właścicieli nieruchomości przyległych do ul. [...]. W tym bowiem zakresie taka ocena jest konsekwencją rozwiązań prawnych zapewniających dostęp do drogi publicznej nieruchomościom, które do tej pory taki dostęp miały (art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 i pkt 8 lit. h specustawy drogowej). Ponadto takiej weryfikacji należało dokonać w świetle wymogów z § 77 i § 79 ww. rozporządzenia, jakie muszą spełniać "zjazdy indywidulane", do który zaliczają się zjazdy do nieruchomości położonych przy ul. [...],[...] i [...]. Natomiast § 78 ust. 1 ww. rozporządzenia jasno wskazuje, że to "zjazd publiczny" sytuuje się zgodnie z warunkami określonymi w § 113 ust. 7 oraz § 170 ust. 1; natomiast § 110 ust. 1 rozporządzenia dotyczy tylko wyposażenia drogi w obiekty i urządzenia obsługi uczestników ruchu. Ponadto choć § 170 ust. 1 rozporządzenia ogólnie dotyczy skrzyżowań i zjazdów w kontekście zapewnienia warunków widoczności, o których mowa w załączniku nr 2, to już sam załącznik stanowi, że wymagania określone w tym załączniku nie dotyczą skrzyżowań oraz zjazdów i wjazdów usytuowanych w strefie zamieszkania, a z taką okolicznością mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Niemniej Sąd I instancji ocenił, że w kwestii wymogu bezpieczeństwa ruchu na drodze (§ 77) organ odwoławczy nie dokonał prawidłowo oceny, ponieważ nie wypowiedział się co do wszystkich dowodów zebranych w sprawie, tj. audytów ruchu drogowego. Ponadto wskazane w skardze kasacyjnej przepisy ww. rozporządzenia, tj. § 62 ust. 3 i § 118 ust. 7 pkt 2 dotyczą odpowiednio pochylenia drogi/jedni, ale drogi podporządkowanej oraz zatoki postojowej. Te przepisy nie dotyczą budowy zjazdu indywidulanego; zaś w skardze kasacyjnej nie wykazano aby zaprojektowane pochylenie drogi/jedni na planowanym rondzie nie spełniało warunków technicznych przewidzianych odpowiednimi przepisami rozporządzenia. Nie wykazano tym samym aby w tej sprawie realizacja mini ronda w ramach budowy, o jakiej mowa w art. 4 pkt 17 ustawy o drogach publicznych, wymagała zastosowania procedury w trybie art. 9 ust. 1-3 Prawa budowlanego z uwagi na istniejące odstępstwa od warunków technicznych. Nie można też doszukać się naruszenia art. 16 ust. 2 specustawy drogowej, ponieważ zasadniczo Sąd I instancji oceniał legalność zaskarżonej decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, a nie decyzji organu I instancji, udzielającej takiego zezwolenia. Jeżeli zaś decyzja organu I instancji nie zawiera określenia terminu wydania nieruchomości lub wydania nieruchomości i opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń, to tego rodzaju ewentualna wada powinna zostać oceniona w ponownie przeprowadzonym postępowaniu odwoławczym. Dlatego w tym zakresie nie można uznać aby wskazywane naruszenie miało wpływ na wynik sprawy sądowoadministracyjnej. Nie można także doszukać się aby ocena Sądu I instancji wskazująca na istniejące wady zaskarżonej decyzji, prowadziła do naruszenia art. 15 K.p.a., tj. zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Uchylenie ostatecznej decyzji administracyjnej to naturalna konsekwencja ujawnienia wad prawnych tkwiących w takiej decyzji. Nie znajduje tym samym potwierdzenia zarzut skargi kasacyjnej naruszenia prawa procesowego, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 135 p.p.s.a. w zw. z art. 1 ust. 1 specustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 8 lit. h specustawy w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 4 specustawy w zw. z art. 16 ust. 2 specustawy w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 4 pkt 17 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 15 K.p.a. w zw. z art. 9 ust. 1, 2 i 3 Prawa budowlanego oraz w zw. z § 62 ust. 3 rozporządzenia i § 118 ust. 7 pkt 2 rozporządzenia. W konsekwencji także zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. § 62 ust. 3 rozporządzenia i § 118 ust. 7 pkt 2 rozporządzenia; art. 9 ust. 1, 2 i 3 Prawa budowlanego; art. 16 ust. 2 specustawy, należało uznać jako niezasadne.

Z powyższego wynika, że wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej Sąd I instancji ocenił legalność zaskarżonej decyzji w zakresie budowy zjazdu na działki skarżącej Spółki, jak i zjazdów na nieruchomości przy ul. [...],[...] i [...] w odniesieniu do zaprojektowanego mini ronda, wskazując na uchybienia prawne. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku w omawianym zakresie zawiera wszystkie wymagane art. 141 § 4 p.p.s.a. elementy, tj. zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Ponadto wyjaśnienia wymaga, że za pomocą zarzutu naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. nie można skutecznie kwestionować merytorycznej oceny Sądu Administracyjnego, ponieważ art. 141 § 4 p.p.s.a. dotyczy wyłącznie elementów konstrukcyjnych uzasadnienia wyroku. Dlatego zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Dla wyniku sprawy nie ma też znaczenia oznaczenie planowanych prac budowlanych jako "przebudowy" (art. 3 pkt 7a Prawa budowalnego w zw. z art. 4 pkt 18 ustawy o drogach publicznych). Jeżeli przedmiotowa inwestycja wychodzi poza dotychczasowe linie rozgraniczające pas drogowy (art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych), to niewątpliwie w znaczeniu prawnym taki zakres robót świadczy o "rozbudowie", a więc budowie w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego w zw. z art. 4 pkt 2 ustawy o drogach publicznych, istniejącej drogi, a nie wyłącznie jej przebudowie. Jednak wobec poddania ww. inwestycji rygorom specustawy drogowej, tj. konieczności uzyskania zezwolenia na realizację drogową, wskazaną nieścisłość należy oceniać w kategorii wady semantycznej (brzmienia/wydźwięku), która nie miała żadnego wpływu na wynik sprawy. Wynika to z tego, że rozbudowa drogi jako budowa wymaga w świetle Prawa budowlanego pozwolenia na budowę (art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego) bądź zgodnie ze specustawą drogową – zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (art. 11a specustawy drogowej); zaś przebudowa nie wymaga pozwolenia (art. 29 ust. 2 pkt 12 Prawa budowlanego), lecz zgłoszenia (art. 30 ust. 1 pkt 2b Prawa budowlanego). Skoro inwestor w tej sprawie ubiegał się o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej to wskazana w skardze kasacyjnej "kwalifikacja" inwestycji jako przebudowy czyni zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 3 pkt 7a Prawa budowanego w zw. z art. 4 pkt 18 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 4 pkt 1 i 2 ustawy o drogach publicznych pozbawionym usprawiedliwionych podstaw.

Wbrew zarzutowi skargi kasacyjnej Sąd I instancji nie wypowiedział oceny, zgodnie z którą przy zaplanowanych zjazdach indywidualnych nie miałyby znaczenia kwestie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wręcz przeciwnie, Sąd wskazał na potrzebę uwzględnienia wymogu bezpieczeństwa ruchu na drodze; jednak ocenił, że organ odwoławczy nie dokonał prawidłowo oceny wpływu zjazdów indywidulanych na bezpieczeństwo na rondzie, ponieważ nie wypowiedział się co do wszystkich dowodów zebranych w sprawie, tj. audytów ruchu drogowego, o czym już wyżej była mowa. Zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 4 pkt 21 ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Także z omówionych już powyżej względów nie zawiera usprawiedliwionych podstaw zarzut dotyczący naruszenia § 113 ust. 7 pkt 1 rozporządzenia w zw. z § 3 pkt 13 rozporządzenia w. zw. z § 110 ust 1 rozporządzenia w zw. z § 170 ust. 1 rozporządzenia w zw. z § 78 ust. 2 rozporządzenia, ponieważ ww. przepisy rozporządzenia nie miały zastosowania do zaplanowanych w niniejszej sprawie zjazdów indywidualnych na części mini ronda.

Nie zasługiwał także na uwzględnienie zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 4 pkt 9 lit. a i b ustawy o drogach publicznych w zw. z § 3 pkt 9 rozporządzenia w zw. z art. 2 pkt 10 ustawy – Prawo o ruchu drogowym w zw. z § 36 rozporządzenia Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393). Jak już wyżej oceniono, brak jednoznacznej kwalifikacji przedmiotowego mini ronda jako "skrzyżowania" nie miało znaczenia w sprawie skoro w odniesieniu do projektowych zjazdów miały zastosowanie tylko te przepisy rozporządzenia, które dotyczyły "zjazdów indywidulanych". Niemniej w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, przedmiotowe rondo należało prawnie zakwalifikować do "skrzyżowania" o ruchu okrężnym. W okolicznościach niniejszej sprawy została bowiem spełniona ustawowa definicja "skrzyżowania dróg publicznych" z art. 4 pkt 9 lit. a ustawy o drogach publicznych w zw. z art. 2 pkt 10 ustawy o ruchu drogowym w zw. z § 3 pkt 9 ww. rozporządzenia, ponieważ mamy do czynienia z przecięciem się lub połączeniem dróg publicznych na jednym poziomie. Do przeciwnych wniosków nie może prowadzić okoliczność faktyczna, że połączono w ten sposób tzw. "trzy odnogi" drogi posiadającej tą samą nazwę jako ul. [...]. Żaden bowiem z ww. przepisów zawierających definicje "skrzyżowania" nie uzależnia kwalifikacji skrzyżowania od nazewnictwa drogi. Poza tym prawodawca jednoznacznie uzależnił typologię rodzajów skrzyżowań od wymagań technicznych i użytkowych. To z tego względu wyodrębnia się skrzyżowanie "typu rondo" jako te, które zawiera wyspę środkową, wokół której odbywa się ruch okrężny pojazdów; a nawet w przypadkach określonych w § 75 ust. 3 wyspa może być przejezdna (patrz: § 55 ww. rozporządzenia). Wynika to także z § 36 rozporządzenia Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków drogowych, który to przepis m.in. wskazuje, że znak C-12 "ruch okrężny" oznacza, że na skrzyżowaniu ruch odbywa się dookoła wyspy lub placu w kierunku wskazanym na znaku. Takim zaś wymaganiom odpowiada przedmiotowe mini rondo; jednak ocena w tym zakresie nie miała końcowo wpływu na wynik sprawy, o czym już wyżej była mowa.

Przedstawiona powyżej ocena prawna zarzutów skargi kasacyjnej musiała w konsekwencji prowadzić do oddalenia przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi kasacyjnej jako niezasadnej.

Z tych względów, na podstawie art. 184 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku. O kosztach na rzecz skarżącej Spółki orzeczono na podstawie art. 204 pkt 2 p.p.s.a.

Nie orzeczono o kosztach postępowania na rzecz Miasta G. – uczestnika postępowania, do którego nie znajdują zastosowanie art. 203 i art. 204 p.p.s.a., dlatego w tym zakresie znalazła zastosowanie ogólna reguła postępowania sądowoadministracyjnego wynikająca z art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.