Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska (spr.) Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia del. WSA Stefan Kowalczyk po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej A. Sp. j. we W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 22 maja 2019 r., sygn. akt II SA/Bd 321/19 w sprawie ze skargi A. Sp.j. we W. na uchwałę Rady Powiatu w Aleksandrowie Kujawskim z dnia 19 października 2018 r. nr XXXVII/472/2018 w przedmiocie określenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z 22 maja 2019 r., sygn. akt II SA/Bd 321/19 oddalił skargę A. Spółka Jawna we W. na uchwałę Rady Powiatu w Aleksandrowie Kujawskim z dnia 19 października 2018 r., nr XXXVII/472/2018 w przedmiocie określenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych działających na terenie powiatu aleksandrowskiego w roku 2019.

Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie sprawy:

Rada Powiatu w Aleksandrowie Kujawskim, działając na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 i art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 995, ze zm.) oraz art. 94 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2211, ze zm.; dalej: Prawo farmaceutyczne), podjęła 19 października 2018 r. uchwałę nr XXXVII/472/2018 określającą rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych działających na terenie powiatu aleksandrowskiego w roku 2019, w tym dyżurów w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. W załączniku nr 1 do uchwały określony został rozkład godzin pracy aptek, zaś w załączniku nr 2 - harmonogram dyżurów w porze nocnej, w niedzielę i święta i inne dni wolne od pracy. Uchwała opublikowana została 26 października 2018 r. w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko-Pomorskiego i weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

"A. Spółka Jawna (zwana dalej: skarżącą, spółką, stroną) wniosła skargę na powyższą uchwałę, domagając się stwierdzenia nieważności zaskarżonego aktu w części stanowiącej załącznik nr 2 do uchwały - w pozycjach dotyczących dyżurów Apteki "B." w porze nocnej, w niedziele i inne dni wolne w terminach: [...] stycznia 2019 r.; [...] lutego 2019 r.; [...] marca 2019 r. – [...] kwietnia 2019 r.; [...] kwietnia 2019 r.; [...] czerwca 2019 r.; [...] lipca 2019 r.; [...] sierpnia 2019 r.; [...] września 2019 r.; [...] października 2019 r.; [...] listopada 2019 r. – [...] grudnia 2019 r.; [...] grudnia 2019 r. – [...] stycznia 2020 r.

Rada Powiatu Aleksandrowskiego w odpowiedzi na skargę wniosła o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy opisanym na wstępie wyrokiem oddalił skargę.

W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji, po ustaleniu, że spełnione zostały warunki formalne wniesienia skargi, tj. istniał interes prawny skarżącej do jej wniesienia z uwagi na to, że prowadzi ona aptekę ogólnodostępną na terenie powiatu aleksandrowskiego i uregulowania zawarte w zaskarżonej uchwale dotyczą jej w sposób bezpośredni, przeszedł do merytorycznej kontroli uchwały. Sąd, kierując się wykładnią literalną i celowościową art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego, wyraził pogląd, że interes publiczny ma prymat nad indywidualnym interesem podmiotu prowadzącego aptekę, zatem ochrona zdrowia i życia ludzkiego przez zapewnienie dostępności leków ma priorytetowy charakter w stosunku do podnoszonych przez skarżącą argumentów związanych z "kosztogennym i obciążającym organizacyjnie" charakterem harmonogramu dyżurów określonym w zaskarżonej uchwale. Sąd nie zgodził się z twierdzeniem skarżącej o niewystarczającym uzasadnieniu uchwały, zwracając uwagę na zawartą w uzasadnieniu uchwały analizę potrzeb ludności, o której mowa w art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego. Tym samym Sąd za wystarczające uznał uzasadnienie uchwały Rady Powiatu Aleksandrowskiego, w którym przywołana została konieczność zapewnienia dostępności do świadczeń realizowanych przez apteki w nocy i dni wolne od pracy jako realizacja przez apteki będące placówkami ochrony zdrowia publicznego zadania, o którym mowa w art. 86 ust. 1 Prawa farmaceutycznego. Sąd zauważył nadto, że w ustawie - Prawo farmaceutyczne nie został nałożony na organy powiatu obowiązek sformalizowanego przeprowadzania analiz potrzeb ludności w zakresie dostępu do aptek, zaś zaskarżona uchwała została podjęta przy zachowaniu określonych w przepisach wymogów, tj. po zasięgnięciu opinii organów samorządu terytorialnego i zawodowego. Sąd podkreślił przy tym, że wymóg ten nie oznacza uzgodnienia stanowisk podmiotów opiniujących. W związku z tym stanowisko Okręgowej Izby Aptekarskiej w Bydgoszczy, odmienne niż rozwiązania przyjęte w zaskarżonej uchwale, nie jest przesłanką do zarzucania Radzie Powiatu Aleksandrowskiego nieprawidłowości przy podejmowaniu uchwały. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że pełnienie dyżurów nocnych i podczas dni wolnych od pracy wchodzi w zakres ustawowych zadań aptek ogólnodostępnych i do kierownika apteki należy takie zorganizowanie pracy, aby placówka ten obowiązek mogła realizować. Dlatego argumentacja skarżącej o naruszeniu przez zaskarżoną uchwałę jej swobody prowadzenia działalności gospodarczej nie jest skuteczna, bowiem obowiązek dostępności usług świadczonych przez apteki ogólnodostępne, także poza standardowym rozkładem godzin pracy, wynika z pełnienia przez apteki misji publicznej, co znajduje uzasadnienie w art. 31 ust. 3 i art. 22 Konstytucji RP.

A. Spółka Jawna zaskarżyła powyższy wyrok w całości. Na podstawie art. 185 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, ze zm.; zwanej dalej: p.p.s.a.) wniosła o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Bydgoszczy oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżąca zarzuciła wyrokowi Sądu pierwszej instancji naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię:

1) art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego poprzez uznanie przez sąd, że przepis ten dopuszcza uprawnienie rady powiatu do dowolnego (w znaczeniu swobodnego), noszącego znamiona arbitralności, konstruowania uchwały w części dotyczącej harmonogramu dyżurów w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy - poprzez ustalenie w niniejszej sprawie czasu trwania poszczególnych dyżurów w wymiarze tygodniowym - kosztogennym i wymagającym zmian organizacyjno-prawnych w aptece - mimo, że organ posiadał wiedzę, iż jedynie formuła dyżurów jednodobowych nie generuje w aptekach (w tym w aptece skarżącej) wymienionych obciążeń, a jednocześnie w pełni godzi ona interesy organu (wykonanie obowiązku z art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego); strony (wykonanie obowiązku z uchwały rady powiatu bez dodatkowych prawno-organizacyjnych obciążeń); pacjentów apteki (zaspokojenie ich potrzeb i zapewnienie im dostępu do świadczeń, również w porze nocnej w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy);

2) art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego poprzez uznanie przez sąd, że przepis ten nadaje prymat interesom pacjentów ("najszybszy" dostęp, str. 8 uzasadnienia), zaś interesy aptek zalicza do drugoplanowych w warunkach, gdy przywołany przepis nie zawiera treści hierarchizujących interesy którejkolwiek ze stron (apteki czy pacjenta);

3) art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego w związku z przepisami art. 31 ust. 2, art. 31 ust. 3 i art. 37 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 9 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2168, ze zm.; zwanej dalej: u.s.d.g.) poprzez błędne uznanie przez sąd, że skarżona uchwała dokonała ograniczeń wolności i praw spółki, ale w zakresie odpowiadającym wymogom wynikającym z art. 31 ust. 3 i art. 22 Konstytucji RP (dyżury tygodniowe) - podczas gdy sąd posiadał wiedzę, iż możliwa była konstrukcja uchwały w części harmonogramu dyżurów w modelu godzącym obowiązki (rada powiatu, skarżąca, apteki) i prawa (pacjenci), tj. w modelu dyżurów jednodobowych kolejno dla każdej z aptek.

Rada Powiatu Aleksandrowskiego w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od strony skarżącej kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarżąca zarzuciła Sądowi pierwszej instancji naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego. Według skarżącej WSA wadliwie uznał, że " (...) przepis ten dopuszcza uprawnienie rady powiatu do dowolnego (w znaczeniu swobodnego), noszącego znamiona arbitralności, konstruowania uchwały w części dotyczącej harmonogramu dyżurów w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy (...) oraz " (...) nadaje prymat interesom pacjentów ("najszybszy" dostęp, str. 8 uzasadnienia), zaś interesy aptek zalicza do drugoplanowych w warunkach, gdy przywołany przepis nie zawiera treści hierarchizujących interesy którejkolwiek ze stron (apteki czy pacjenta)". Ponadto skarżąca zarzuciła błędne uznanie przez Sąd pierwszej instancji, że zaskarżoną uchwałą dokonano ograniczeń wolności i praw spółki, ale w zakresie odpowiadającym wymogom wynikającym z art. 31 ust. 3 i art. 22 Konstytucji RP.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej są niezasadne, a stanowisko Sądu pierwszej instancji przyjęte w zaskarżonym wyroku nie budzi zastrzeżeń.

W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego, rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien być dostosowany do potrzeb ludności i zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na danym terenie określa, w drodze uchwały, rada powiatu po zasięgnięciu opinii wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) gmin z terenu powiatu i samorządu aptekarskiego (art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego).

W rozpoznawanej sprawie warunek zasięgnięcia opinii, o których mowa w art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego został spełniony. Dodać także należy, że w powołanym przepisie ustanowiony został obowiązek zasięgnięcia, przed podjęciem uchwały, opinii samorządu aptekarskiego, która to forma wyrażenia stanowiska z istoty rzeczy nie ma dla organu stanowiącego charakteru wiążącego.

Z redakcji art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego wynika, że rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien "być dostosowany do potrzeb ludności" oraz "zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy". W orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyroki NSA: z 9 grudnia 2011 r., sygn. akt II GSK 1338/10; z 14 lipca 2015 r., sygn. akt II GSK 1559/14; z 14 grudnia 2018 r., sygn. akt II GSK 1789/18; z 18 lipca 2019 r., sygn. akt II GSK 288/19 – Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, www.orzeczenia.nsa.gov.pl) wyrażany jest pogląd, że rozkład godzin pracy powinien zarówno być dostosowany do bieżących, codziennych potrzeb ludności na powszechne wykonywane przez apteki ogólnodostępne usługi, świadczone w zwykłych warunkach jak i nie może pomijać sytuacji nadzwyczajnych, których częstotliwości występowania nie sposób przewidzieć. Wspomniany rozkład powinien uwzględniać także przypadki szczególne, niezwiązane bezpośrednio z zaspokajaniem zwykłych, codziennych potrzeb w zakresie zaopatrzenia w leki, w tym zapewniać jak najlepszą dostępność świadczeń aptecznych w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy, gdy nie funkcjonują ogólnodostępne apteki.

Analiza art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego prowadzi do wniosku, że należy rozróżnić rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych w zwykłych warunkach oraz w sytuacjach nadzwyczajnych. W pierwszym przypadku zastosowanie ma kryterium potrzeb ludności, które należy uwzględniać przy ustalaniu godzin pracy aptek, tak by możliwe było zaspokojenie oczekiwań społeczności lokalnej. Z kolei w przypadkach wymienionych w drugiej części zdania zawartego w art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego, najistotniejszym kryterium przy ustalaniu rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych staje się zapewnienie dostępności świadczeń aptecznych w szczególnych warunkach. Przy ustalaniu rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych w porze nocnej i dni wolne od pracy nie sposób uwzględnić potrzeb ludności, gdyż nie można przewidzieć prawdopodobieństwa pojawienia się zdarzeń zagrażających zdrowiu lub życiu człowieka. W tym wypadku chodzi o ustalenie takiego rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, który będzie stwarzał możliwość jak najlepszego i najszybszego skorzystania z niezbędnej pomocy wówczas, gdy nie obowiązuje powszedni czas pracy aptek, a zaistnieje nadzwyczajna, trudna do przewidzenia potrzeba podania leku.

Sąd pierwszej instancji przyjmując taką wykładnię art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego nie dopuścił, jak zarzuca to skarżąca, uprawnienia Rady Powiatu do dowolnego, noszącego znamiona arbitralności konstruowania uchwały w części dotyczącej harmonogramu dyżurów w porze nocnej i w dni świąteczne. Przeciwnie, WSA ocenił zaskarżoną uchwałę pod kątem uwzględnienia przez Radę Powiatu Aleksandrowskiego ustawowych przesłanek, które powinny być uwzględnione przy podejmowaniu uchwały na podstawie art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego. Sąd na podstawie uzasadnienia uchwały stwierdził, że Rada Powiatu przeprowadziła analizę potrzeb ludności, biorąc pod uwagę liczbę aptek, liczbę mieszkańców powiatu i osób przebywających na jego terenie w związku z funkcjonowaniem placówek sanatoryjnych, a także uwzględniła konieczność realizowania przez apteki ogólnodostępne zadań w zakresie ochrony zdrowia publicznego.

Podkreślenia wymaga, że skarżąca nie kwestionowała samej potrzeby określenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, w tym dyżurów w porze nocnej, niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy, lecz nie zgadzała się z przyjętą w zaskarżonej uchwale metodą i postulowała, by dyżury nie były tygodniowe, lecz jednodobowe - raz w tygodniu. Wbrew twierdzeniom skarżącej proponowane przez nią rozwiązanie nie byłoby ani racjonalne, ani optymalne. Na terenie powiatu aleksandrowskiego dyżury pełnią apteki w dwóch największych ośrodkach miejskich – w Ciechocinku i w Aleksandrowie Kujawskim. Należy zauważyć, że w Aleksandrowie Kujawskim działa pięć aptek ogólnodostępnych, co w sposób oczywisty wyklucza takie określenie dyżurów, by każda z aptek pełniła go tylko raz w tygodniu. Oceniając przyjętą w uchwale formułę pełnienia dyżurów przez apteki ogólnodostępne nie sposób także pominąć, że jest to rozwiązanie dobrze funkcjonujące od kilku lat. Podnoszone przez spółkę trudności związane z zapewnieniem właściwej obsady dyżurów w prowadzonej przez nią aptece nie mogą więc stanowić dostatecznego argumentu przemawiającego za zmianą dotychczasowego sprawdzonego modelu. Dodać należy, że spółka rozpoczęła prowadzenie apteki w Aleksandrowie Kujawskim w 2016 r., a wówczas obowiązywała analogiczna uchwała nr IX/147/2015 z dnia 18 grudnia 2015 r. określająca rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych działających na terenie powiatu w roku 2016 w tym dyżurów w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy, zmieniona następnie uchwałą nr XV/218/2016 z dnia 13 września 2016 r. Skarżąca podejmując działalność miała więc świadomość jakie rozwiązanie w zakresie pełnienia dyżurów w porze nocnej, niedziele, święta i inne dni wolne od pracy funkcjonuje w Powiecie Aleksandrowskim, a zatem planując pracę apteki powinna uwzględnić związane z tym obowiązki. Należy dodać, że uchwała Rady Powiatu Aleksandrowskiego z dnia 13 września 2016 r. stanowiła przedmiot skargi spółki, która zakwestionowała tygodniowy system pełnienia dyżurów w porze nocnej, niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy. Wojewódzki Sąd Administracyjny prawomocnym wyrokiem z 30 sierpnia 2017 r., sygn. akt II SA/Bd 158/17 oddalił skargę uznając, że kontrolowana uchwała odpowiada prawu.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że ustawodawca nakładając na apteki ogólnodostępne, będące placówkami ochrony zdrowia publicznego, obowiązek świadczenia usług farmaceutycznych przez uprawnione osoby (farmaceutów), w tym zaopatrywanie ludności w produkty lecznicze, leki apteczne, leki recepturowe, wyroby medyczne i inne artykuły, o których mowa w art. 86 ust. 8 Prawa farmaceutycznego oraz wykonywania czynności określonych w art. 86 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego, nie uzależnił wykonywania tych obowiązków od indywidualnych warunków funkcjonowania danej placówki, czy też liczby zatrudnionych w niej pracowników. Zobowiązał natomiast kierownika apteki ogólnodostępnej do takiej organizacji pracy w aptece (art. 88 ust. 1 w związku z ust. 5 Prawa farmaceutycznego), by ta placówka ochrony zdrowia publicznego mogła wykonywać usługi farmaceutyczne, o których mowa w art. 86 ust. 2 Prawa farmaceutycznego. Przyjęcie odpowiednich rozwiązań, zapewniających właściwą realizację ustawowych obowiązków, jest warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej w sposób zgodny z prawem. Dodać należy, że prowadzenie działalności gospodarczej zazwyczaj wiąże się z ponoszeniem kosztów, co powinno, ale nie musi mieć związku z uzyskiwaniem zysku. Z tych powodów wywody skarżącej odnoszące się do narzucenia, poprzez ustalenie w zaskarżonej uchwale harmonogramu dyżurów w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy aptek ogólnodostępnych, obowiązku prowadzenia nierentownej działalności należało uznać za nietrafne.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, chybiony okazał się także zarzut dotyczący naruszenia art. 94 ust. 1 i 2 Prawa farmaceutycznego w związku z art. 22, art. 31 ust. 2 i 3 oraz art. 37 ust. 1 Konstytucji RP, a także art. 9 u.s.d.g. poprzez naruszające prawo ograniczenie wolności i praw skarżącej.

W tym miejscu należy zauważyć, że wolność działalności gospodarczej, stanowiąca jedną z podstaw społecznej gospodarki rynkowej (art. 20 Konstytucji RP) nie ma charakteru absolutnego. W przypadkach i na warunkach określonych w art. 22 i 31 ust. 3 Konstytucji RP wolność działalności gospodarczej może być ograniczana. Konstytucja dopuszczając ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw i wolności stanowi, że może nastąpić to tylko w ustawie i tylko wówczas, gdy ograniczenia są konieczne w demokratycznym państwie w celu zapewnienia jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, ochrony własności i praw innych osób. Przyjęte w Konstytucji RP rozwiązanie oznacza, że prawodawca przewidział sytuację, gdy konieczne będzie stopniowanie ochrony poszczególnych wolności i praw obywatelskich. Wśród dóbr podlegających szczególnej ochronie, która uzasadnia ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności obywatelskich wymieniona została ochrona zdrowia. W związku z tym ograniczenie wolności obywatelskich, w tym wolności działalności gospodarczej może nastąpić, jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia. Istotne przy tym jest, by ograniczenie konstytucyjnej wolności nie naruszało jej istoty.

W rozpoznawanej sprawie, wbrew stanowisku skarżącej, taka sytuacja nie miała miejsca.

Akt prawa miejscowego ograniczający swobodę prowadzenia działalności gospodarczej został wydany na podstawie ustawy (art. 94 ust. 2 Prawa farmaceutycznego) i mieścił się w jej granicach. Ustawodawca, decydując o konieczności zapewnienia dostępności świadczeń farmaceutycznych również w porze nocnej i dni wolne od pracy, udzielił organom stanowiącym powiatu upoważnienia do ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że ustalenie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, w drodze uchwały rady powiatu, niewątpliwie stanowi ograniczenie swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca prowadzący aptekę ogólnodostępną nie może bowiem samodzielnie wyznaczać ram czasowych jej funkcjonowania. Podkreślenia jednak wymaga, że prowadzenie apteki ogólnodostępnej, będącej placówką ochrony zdrowia publicznego, z istoty rzeczy związane jest z pewnymi ograniczeniami. Wspomniane ograniczenia, dotyczące określenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, ustanowione zostały w drodze ustawy (art. 94 ust. 1 Prawa farmaceutycznego) i były konieczne dla ochrony zdrowia publicznego. Niewątpliwie zapewnienie dostępności świadczenia usług farmaceutycznych, w tym także w porze nocnej i dni wolne od pracy mieści się w pojęciu ochrony zdrowia publicznego. Ograniczenie swobody działalności gospodarczej polegające na ustaleniu harmonogramu godzin pracy apteki ogólnodostępnej nie narusza istoty tej wolności. Podmiot prowadzący taką aptekę w godzinach określonych w rozkładzie uchwalonym przez radę powiatu nie jest pozbawiony możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, a jedynie dotykają go pewne ograniczenia w zakresie czasu funkcjonowania apteki.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, ograniczenie wynikające z uchwały Rady Powiatu w Aleksandrowie Kujawskim, polegające na zobowiązaniu skarżącej, by prowadzona przez nią apteka świadczyła usługi farmaceutyczne w porze nocnej i dni wolne od pracy w systemie dyżurów tygodniowych nie jest nadmierne. W roku 2019 trzy apteki, w tym prowadzona przez skarżącą, miały pełnić jedenaście tygodniowych dyżurów, zaś dwie pozostałe apteki działające w Aleksandrowie Kujawskim dziesięć tygodniowych dyżurów, co nie stanowi obciążenia, któremu przy podjęciu właściwych rozwiązań organizacyjnych nie można sprostać. Stanowisko skarżącej o znacznych, nadmiernych utrudnieniach w wykonaniu obowiązku pracy w porze nocnej i dni wolne od pracy przez okres przewidziany w uchwale należało ocenić jako niezasadne.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.