drukuj    zapisz    Powrót do listy

6050 Obowiązek meldunkowy, Administracyjne postępowanie, Wojewoda, Uchylono decyzję I i II instancji, III SA/Lu 1081/16 - Wyrok WSA w Lublinie z 2017-01-24, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Lu 1081/16 - Wyrok WSA w Lublinie

Data orzeczenia
2017-01-24 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2016-09-16
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie
Sędziowie
Iwona Tchórzewska /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6050 Obowiązek meldunkowy
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ
Wojewoda
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2016 poz 23 art. 10 § 1; art. 34 § 1; art. 44; art. 52; art. 61 § 4; art. 145 § 1 pkt 4
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Dz.U. 2016 poz 718 art. 135; art. 145 § 1 pkt 1 lit. b
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Grymuza, Sędziowie Sędzia WSA Ewa Kowalczyk, Sędzia WSA Iwona Tchórzewska (sprawozdawca), Protokolant Sekretarz sądowy Sylwia Bałaban, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 11 stycznia 2017 r. sprawy ze skargi P.M. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wymeldowania z pobytu stałego I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Burmistrza Miasta [...] z dnia [...] nr [...]; II. przyznaje A.S. ze środków Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie kwotę [...] zł ([...]złotych) tytułem wynagrodzenia kuratora; III. nakazuje zwrócić kuratorowi skarżącego [...] od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie kwotę [...] zł ([..] złotych) uiszczoną tytułem wpisu od skargi.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lipca 2016 r., nr [...] Wojewoda [...] utrzymał w mocy decyzję Burmistrza Miasta [...] z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] o wymeldowaniu P. z pobytu stałego z lokalu położonego przy ul. [...] w [...].

Zaskarżona decyzja wydana została w następującym stanie sprawy.

W dniu 15 kwietnia 2014 r. Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w [...] wniosła o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie wymeldowania P. z pobytu stałego z lokalu położonego przy ul. [...] w [...]. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że lokal jest własnością Miasta [...]. Najemcą lokalu była M., a do korzystania z lokalu uprawniony był również P.. M. zmarła w dniu 20 sierpnia 2013 r. Pomimo wezwań, P. nie uregulował swoich praw do lokalu, nie odbiera korespondencji, nie uiszcza zaległych opłat. Według oświadczeń sąsiadów P. przebywa w lokalu sporadycznie. Nie udało się ustalić jego aktualnego miejsca pobytu.

Na wniosek Burmistrza Miasta [...] Sąd Rejonowy w [...] postanowieniem z dnia [...] września 2015 r., wydanym w sprawie [...], orzekł o ustanowieniu dla nieznanego z miejsca pobytu P. przedstawiciela w osobie A. celem reprezentowania P. w postępowaniu administracyjnym o wymeldowanie z pobytu stałego z lokalu położonego przy ul. [...] w [...].

Decyzją z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] Burmistrz Miasta [...] orzekł o wymeldowaniu P. z pobytu stałego z lokalu przy ul. [...] w [...].

Po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez P., w imieniu którego działał ustanowiony w postępowaniu kurator, decyzją z dnia [...] stycznia 2016 r. nr [...] Wojewoda [...] uchylił w całości decyzję Burmistrza Miasta [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że nie została wyjaśniona okoliczność trwałego opuszczenia przedmiotowego lokalu przez stronę podlegająca wymeldowaniu.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, decyzją z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] Burmistrz Miasta [...] orzekł o wymeldowaniu P. z pobytu stałego z lokalu przy ul. [...] w [...].

Po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez P., w imieniu którego działał ustanowiony kurator, decyzją z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...] Wojewoda [...] utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Wojewoda wskazał, że przeprowadzone przez organ pierwszej instancji postępowanie dowodowe daje podstawę do stwierdzenia, iż P. w miejscu stałego zameldowania nie zamieszkuje w rozumieniu przepisu art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2016 r., poz. 722 z późn. zm.). Fakt ten potwierdzają zgodne zeznania świadków zamieszkujących w sąsiedztwie przedmiotowego lokalu. Z treści ich zeznań wynika, że po śmierci matki, co miało miejsce w 2013 r., P. przestał zamieszkiwać pod adresem zameldowania. Od tego czasu przedmiotowy lokal stoi pusty i nie jest przez nikogo zamieszkały, o czym może świadczyć przepełniona skrzynka na korespondencję, której nikt nie odbiera oraz brak oświetlenia lokalu w godzinach wieczornych. Według zeznań świadka zamieszkującego w budynku od 1957 r., znającego wszystkich mieszkańców, P. ożenił się, urodziło mu się dziecko, przy czym świadek nie wie, gdzie P. zamieszkuje obecnie. Zeznanie świadka koresponduje z zeznaniami żony P. – K., z której zeznań wynika, że P. zamieszkuje wraz z żoną i dzieckiem w [...]. Żona P. potwierdziła, że nie zamieszkuje on pod adresem zameldowania od 2013 r. i nie ponosi żadnych opłat związanych z utrzymaniem przedmiotowego lokalu. Małżonkowie nie zamierzają w nim zamieszkiwać ze względu na zadłużenie lokalu oraz złe warunki do zamieszkania tam z małym dzieckiem. K. zobowiązała się do powiadomienia męża o toczącym się postępowaniu o jego wymeldowanie z miejsca zameldowania stałego. Mimo to, strona podlegająca wymeldowaniu nie zgłosiła się do organu ewidencyjnego w celu dopełnienia obowiązku wymeldowania się lub złożenia wyjaśnień.

Wskazując na powyższe okoliczności, Wojewoda [...] podzielił stanowisko organu pierwszej instancji, iż w sytuacji gdy P., mimo posiadania swobodnego dostępu do lokalu, od kilku lat z niego nie korzysta, bezzasadne byłoby utrzymywanie fikcji meldunkowej. W ocenie organu odwoławczego bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy jest fakt pozostawienia w lokalu rzeczy, które nie są skarżącemu potrzebne w nowym miejscu zamieszkania.

Organ odwoławczy podkreślił, że zameldowanie, jak i wymeldowanie stanowią wyłącznie potwierdzenie stanu faktycznego zamieszkiwania bądź ustania zamieszkiwania pod adresem zameldowania.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie P., działający przez ustanowionego kuratora, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu pierwszej instancji, zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, to jest art. 35 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2016 r., poz. 722 z późn. zm.), poprzez jego zastosowanie w sprawie - w sytuacji braku bezspornego ustalenia, że została spełniona przesłanka wymeldowania P., tj. przesłanka opuszczenia przez niego miejsca stałego pobytu dobrowolnie i trwale - co w konsekwencji doprowadziło do utrzymania w mocy przez organ drugiej instancji decyzji Burmistrza Miasta [...] z dnia [...] czerwca 2016 r.;

2. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

a) art. 7 w związku z art. 77 k.p.a. w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy przez niewyczerpujące przeprowadzenie i rozpatrzenie materiału dowodowego i w konsekwencji nieustalenie ponad wszelką wątpliwość, że P. opuścił miejsce pobytu dobrowolnie i trwale;

b) art. 7 w związku z art. 80 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy przez wybiórczą ocenę materiału dowodowego i pominięcie zeznań świadka M. z dnia 22 lutego 2016 r., który to dowód wskazywał, że skarżący nie wyprowadzał się z lokalu położonego przy ul. [...] w [...];

c) art. 11 k.p.a. i art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez niedołożenie szczególnej staranności w uzasadnieniu decyzji, co stanowi naruszenie wyrażonej w art. 11 k.p.a. zasady przekonywania.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m.in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr z 2014 r., poz. 1647 z późn. zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm., powoływanej dalej jako: p.p.s.a.) polegają na kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, to jest kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Daje temu wyraz przepis art. 145 p.p.s.a., który w § 1 stanowi między innymi, że sąd administracyjny uwzględniając skargę uchyla decyzję w całości albo w części jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, albo też inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a.).

W myśl art. 135 p.p.s.a. sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Po dokonaniu według wskazanych reguł kontroli zaskarżonej decyzji Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2016 r., nr [...] oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Burmistrza Miasta [...] z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] Wojewódzki Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że obie wymienione decyzje podlegają uchyleniu, gdyż zostały wydane z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 10 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Wyrażona w przywołanym przepisie zasada czynnego udziału strony w postępowaniu obliguje organ prowadzący postępowanie do stworzenia stronie prawnych możliwości podejmowania czynności procesowych w obronie swoich interesów. Podstawowym obowiązkiem organu w tym zakresie jest zawiadomienie strony o wszczęciu postępowania w myśl art. 61 § 4 k.p.a. Organ powinien przy tym podjąć wszelkie możliwe kroki w celu ustalenia miejsca pobytu strony. Niedopuszczenie strony do udziału w postępowaniu skutkuje bowiem naruszeniem prawa i stanowi przewidzianą w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. podstawę wznowienia postępowania administracyjnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2002 r., V SA 166/02, LEX nr 149487).

Przepis art. 34 § 1 k.p.a. przewiduje wystąpienie organu administracji do sądu powszechnego z wnioskiem o ustanowienie przedstawiciela, ale tylko dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych. Za nieobecną w rozumieniu art. 34 k.p.a. należy uznać osobę znaną organowi administracji publicznej, która nie przebywa w miejscu zamieszkania i której miejsce pobytu nie jest organowi znane. Sąd rozstrzyga w tym przedmiocie w oparciu o przepis art. 184 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który w § 1 stanowi, że dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia się kuratora. To samo dotyczy wypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie może wykonywać swoich czynności albo gdy je wykonywa nienależycie. Stosownie zaś do § 2 art. 184 k.r.o. kurator powinien przede wszystkim postarać się o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomić ją o stanie jej spraw.

Uznać przy tym należy, że dla realizacji zasady określonej w art. 10 § 1 k.p.a. organ administracji winien w toku całego postępowania czuwać, aby prawo strony do udziału w postępowaniu nie zostało wyłączone. Zatem w sytuacji ustanowienia przez sąd kuratora dla nieobecnej strony postępowania administracyjnego organ nie jest zwolniony od oceny czy przesłanki ustanowienia kuratora pozostają aktualne. Takiego zwolnienia nie można upatrywać w treści przytoczonego wyżej art. 184 § 2 k.r.o. określającego obowiązki ustanowionego kuratora, skoro obowiązek przestrzegania w postępowaniu administracyjnym zasady określonej w art. 10 § 1 k.p.a. spoczywa na organie prowadzącym to postępowanie. O ile organ poweźmie wiadomość pozwalającą na ustalenie adresu zamieszkania strony, winien podjąć stosowne czynności w celu zapewnienia stronie jej osobistego udziału w postępowaniu zgodnie z art. 10 § 1 k.p.a. oraz w sytuacji odpadnięcia podstaw, dla których kurator został ustanowiony przez sąd – zawiadomienia sądu o tych okolicznościach w celu uchylenia kurateli w myśl art. 180 § 1 k.r.o.

W poddanym kontroli Sądu postępowaniu administracyjnym organy nie sprostały powyższym obowiązkom, prowadząc postępowanie z udziałem ustanowionego dla P. kuratora mimo, iż w toku postępowania przed organem pierwszej instancji ujawnione zostały dane dotyczące miejsca jego pobytu pozwalające na podjęcie czynności z udziałem strony działającej osobiście.

Mianowicie w piśmie z dnia [...] grudnia 2014 r. nadesłanym z Urzędu Gminy [...] zawarto informację o treści rozmowy telefonicznej przeprowadzonej z żoną P. – K.. W rozmowie tej K. oświadczyła, iż poinformuje męża o toczącym się postępowaniu w sprawie wymeldowania z pobytu stałego przy ul. [...] w [...] (pismo k. [...] akt administracyjnych). To zaś wskazywało, że żona P. mogła mieć wiedzę o miejscu jego pobytu.

Przede wszystkim zaś z zeznań przesłuchanej w dniu 4 marca 2016 r. w charakterze świadka K., zamieszkałej pod adresem [...], gmina [...], wynikało, że jej mąż P. zamieszkuje razem z żoną w [...] (protokół przesłuchania k. [...] akt administracyjnych). Zatem z treści zeznań świadka organ pierwszej instancji powziął wiadomość o miejscu pobytu strony. Mimo to, nie podjął wszelkich niezbędnych czynności w celu zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym.

Wprawdzie organ w piśmie skierowanym w dniu 7 kwietnia 2016 r. do Urzędu Gminy [...] zwrócił się w trybie przewidzianym w art. 52 k.p.a. o dokonanie przesłuchania P., podając jako jego adres [...], gmina [...], jednakże poprzestał na udzielonej w odpowiedzi informacji, iż P. nie podjął korespondencji w niniejszej sprawie, a nieodebraną korespondencję operator pocztowy zwrócił nadawcy w dniu 9 maja 2016 r. (pisma k. [...] i k. [...] akt administracyjnych). Organ pierwszej instancji nie zażądał nadesłania zwróconej korespondencji skierowanej do P., wobec czego nie zapoznał się samodzielnie z wszelkimi adnotacjami operatora pocztowego i nie mógł ocenić całokształtu okoliczności związanych z doręczeniem, które mogłyby mieć wpływ na ocenę czy było czy też nie było ono skuteczne w świetle przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności przepisu art. 44 k.p.a. Przy tym z pisma nadesłanego z Urzędu Gminy [...] nie wynikało, aby informacja co do miejsca pobytu skarżącego miała być nieaktualna, a w sytuacji powstania wątpliwości w tym zakresie organ mógł podjąć czynności w celu ponownego uzyskania od żony skarżącego stosownych informacji.

Przede wszystkim zaś organ pierwszej instancji po zapoznaniu się z zeznaniami żony skarżącego K., w których wskazane zostało miejsce pobytu skarżącego, nie skierował sam korespondencji do P..

Pomimo uzyskania informacji pozwalających na podjęcie czynności w postępowaniu z osobistym udziałem skarżącego, organ pierwszej instancji nie zapewnił stronie czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym. Zauważyć należy, że w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] czerwca 2016 r. organ wprost powołał się na okoliczność zamieszkiwania skarżącego z żoną w [...], czym między innymi uzasadnione zostało ustalenie faktu niezamieszkiwania P. w lokalu, którego dotyczyła decyzja o wymeldowaniu. Utrzymując decyzję organu pierwszej instancji w mocy, organ drugiej instancji w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ustalenia te zaakceptował i przyjął za własne. Jednakże mimo takiego ustalenia co do miejsca pobytu skarżącego, organy obu instancji doręczyły decyzje rozstrzygające sprawę kuratorowi ustanowionemu dla P., jako dla strony nieobecnej.

Powyższe uzasadniało stwierdzenie, że w poddanym kontroli Sądu postępowaniu administracyjnym doszło do naruszenia prawa – przepisu art. 10 § 1 k.p.a. – dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego w myśl art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. W konsekwencji uchyleniu podlegały decyzje organów obu instancji, a to na podstawie przepisów art. 145 § 1 pkt 1 lit. b oraz art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Rozpatrując sprawę ponownie organy winny przeprowadzić postępowanie kierując się przedstawionymi wyżej wskazaniami, zapewniając skarżącemu czynny udział w postępowaniu.

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych przepisów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Mając na względzie treść przepisów art. 211 p.p.s.a. i art. 213 pkt 1 p.p.s.a. oraz przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1476), w związku z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r., poz. 1800) oraz w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 r., poz. 1668), Wojewódzki Sąd Administracyjny w punkcie II sentencji wyroku przyznał kuratorowi skarżącego kwotę 480 zł tytułem wynagrodzenia (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 lipca 2014 r., sygn. akt I OZ 632/14).

Rozstrzygnięcie o zwrocie kwoty 100 zł uiszczonej tytułem wpisu od skargi przez kuratora, który w myśl art. 239 § 1 pkt 3 p.p.s.a. nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, uzasadnia przepis art. 225 p.p.s.a. W myśl ostatnio powołanego przepisu opłatę prawomocnie uchyloną w całości lub w części postanowieniem sądu oraz różnicę między kosztami pobranymi a kosztami należnymi, a także pozostałość zaliczki wpłaconej na pokrycie wydatków zwraca się stronie z urzędu na jej koszt.

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych przepisów Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt