drukuj    zapisz    Powrót do listy

648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego, Dostęp do informacji publicznej, Prezes Sądu, Oddalono skargę kasacyjną, I OSK 1513/15 - Wyrok NSA z 2016-11-25, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 1513/15 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2016-11-25 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2015-05-20
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Maria Wiśniewska /przewodniczący sprawozdawca/
Mirosław Gdesz
Wojciech Jakimowicz
Symbol z opisem
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
Hasła tematyczne
Dostęp do informacji publicznej
Sygn. powiązane
IV SA/Po 1290/14 - Wyrok WSA w Poznaniu z 2015-03-04
Skarżony organ
Prezes Sądu
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2001 nr 112 poz 1198 art. 3 ust. 1 pkt 1
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 61 ust. 1 - 3
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maria Wiśniewska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Wojciech Jakimowicz Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz Protokolant asystent sędziego Monika Mamińska po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 marca 2015 r. sygn. akt IV SA/Po 1290/14 w sprawie ze skargi R. S. na decyzję Prezesa Sądu Okręgowego w P. z dnia [...] września 2014 r. nr [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 4 marca 2015 r., sygn. akt IV SA/Po 1290/14, oddalił skargę R. S. na decyzję Prezesa Sądu Okręgowego w P. z dnia [...] września 2014 r., nr [...], w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

W uzasadnieniu powyższego wyroku zawarto następujące ustalenia faktyczne i ocenę prawną:

R. S. we wniosku z dnia 28 lipca 2014 r., powołując się na art. 61 Konstytucji RP oraz art. 2 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 782, z późn. zm., zwanej dalej "ustawą"), zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego P. – S M. w P. o udostępnienie informacji publicznej w postaci wszystkich wyroków wraz z uzasadnieniami, po wcześniejszej ich anonimizacji, z lat 2010–2014, wydanych w sprawach zarejestrowanych w tymże Sądzie w repertorium "C" pod symbolem "045".

Prezes Sądu Rejonowego P. – S. M. w P., uznał, że żądana informacja jest informacją przetworzoną i w związku z tym pismem z dnia 1 sierpnia 2014 r. wezwał R. S. do wskazania szczególnie istotnego interesu publicznego, w terminie 14 dni pod rygorem odmowy udzielenia informacji publicznej.

W odpowiedzi na ww. wezwanie R. S. wskazał, że w jego ocenie, informacja, o którą wnosi, nie ma charakteru informacji publicznej przetworzonej.

Prezes Sądu Rejonowego P. – S. M. w P., decyzją z dnia [...] sierpnia 2014 r., nr [...], na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, odmówił R. S. udzielenia wnioskowanej informacji.

W ocenie organu, wniosek R. S. dotyczy informacji o charakterze przetworzonym w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, zaś wnioskodawca nie wykazał, że uzyskanie przedmiotowej informacji jest szczególnie istotne dla interesu publicznego, o którym mowa w tym przepisie. Nie wskazał on nawet motywu domagania się tej informacji. Dlatego, wobec niewykazania przez wnioskodawcę, że zachodzi przesłanka warunkująca uzyskanie informacji publicznej, o której mowa w powołanym przepisie, organ odmówił jej udzielania.

R. S. wniósł od powyższej decyzji odwołanie do Prezesa Sądu Okręgowego w P., domagając się jej uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Prezes Sądu Okręgowego w P., po rozpoznaniu odwołania, decyzją z dnia [...] września 2014 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 16 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy oraz art. 138 § 1 pkt 1 kpa, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Organ odwoławczy podzielił pogląd organu pierwszej instancji, że żądana przez skarżącego informacja ma charakter przetworzony. Wskazał, że jakkolwiek informacja publiczna, której dotyczy wskazany wniosek należy ze swej istoty do kategorii informacji prostej, to jednak jej ilość, tj. około 296 wyroków, z których część już została przekazana do archiwum i nie wszystkie zostały zachowane w formie elektronicznej, a także skala zaangażowania pracowników i nakładu środków niezbędnych do ich wytworzenia, czynią ją informacją przetworzoną. Mając zatem na uwadze, że wnioskowana informacja ma charakter przetworzony, a skarżący nie wykazał istnienia przesłanki szczególnego jej znaczenia dla interesu publicznego, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, organ odwoławczy uznał, że prawidłowo odmówiono mu udzielenia wnioskowanej informacji.

R. S. wniósł na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie: art. 3 ust 1 pkt 1 ustawy – wskutek przyjęcia, że żądanie zanonimizowanych kserokopii wyroków z uzasadnieniami Sądu Rejonowego P. – S. M. w P. wydanych w latach 2010–2014 w sprawach rejestrowanych w repertorium "C" pod symbolem "045" ma charakter informacji przetworzonej i uzależnienie jej udostępnienia od wykazania przez skarżącego istnienia istotnego interesu publicznego; art. 61 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 ustawy – wskutek ograniczenia skarżącemu dostępu do zanonimizowanych kserokopii wnioskowanych wyroków z uzasadnieniami, mimo braku konieczności ochrony wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa; art. 16 ust. 1 ustawy w związku z art. 104 § 1 kpa – wskutek nieuwzględnienia, że załatwienie sprawy przez organ pierwszej instancji nastąpiło w niewłaściwej formie administracyjnoprawnej, tj. w drodze decyzji administracyjnej o odmowie udzielenia informacji publicznej zamiast udostępnienia żądanej informacji w formie zwykłej czynności materialno-technicznej; art. 7 kpa – wskutek nieuwzględnienia w zaskarżonej decyzji interesu obywatela.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w P. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Powołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał skargę za niezasadną i – na mocy art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm., zwanej dalej "ppsa") – ją oddalił.

Sąd pierwszej instancji, powołując się na art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, wskazał, że poza informacją prostą istnieje możliwość żądania dostarczenia informacji przetworzonej. W powołanej ustawie brak jest definicji pojęcia "informacji przetworzonej", w związku z tym prawidłowe rozumienie tego terminu wiąże się z oceną konkretnego stanu faktycznego w danej sprawie.

W niniejszej sprawie informacja, której domaga się skarżący, nie istnieje u organu w treści i postaci żądanej. Natomiast organ posiada dokumenty, które stanowią jej źródło. Przetworzenie ich w celu uzyskania żądanej informacji wymaga przeprowadzenia ich analizy i wyboru właściwych dokumentów z określonego okresu. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że wbrew twierdzeniom skarżącego, sądownictwo powszechne nie dysponuje zinformatyzowaną, wewnętrzną bazą danych (systemem informatycznym), która ułatwia odnalezienie żądanej informacji, tj. dokumentów w postaci wyroków z uzasadnieniami. Taka baza istnieje i funkcjonuje jedynie w sądownictwie administracyjnym. W sądownictwie powszechnym natomiast systemem informatycznym objęte są jedynie repertoria umożliwiające relatywnie szybkie ustalenie ile spraw danej kategorii zostało załatwionych. Brak jest jednak systemu informatycznego stanowiącego bazę danych zawierającą w formie elektronicznej wyroki oraz ich uzasadnienia, a tym bardziej ich zanonimizowane wersje. Tym samym zrealizowanie wniosku skarżącego wymagałoby fizycznego odnalezienia akt każdej z około 296 spraw, skopiowanie każdego z uzasadnień wyroku w formie elektronicznej lub za pomocą kserokopiarki po ich uprzednim zanonimizowaniu i dopiero później ich wysłanie skarżącemu.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, prawidłowo zatem stwierdziły organy administracji, że czynności, jakie muszą podjąć, angażując do tego pracowników, zakres oraz charakter tych czynności spowoduje dezorganizację pracy orzeczniczej właściwego wydziału cywilnego. Ponadto informacja przetworzona podlega udostępnieniu tylko w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Prawo do uzyskania informacji publicznej przetworzonej ma jedynie taki wnioskodawca, który jest w stanie wykazać w chwili składania wniosku swoje indywidualne, realne i konkretne możliwości wykorzystania dla dobra ogółu informacji publicznej, której przygotowania się domaga, tj. uczynienia z niej użytku dla dobra ogółu w taki sposób, który nie jest dostępny dla każdego posiadacza informacji publicznej. Skarżący natomiast nie wykazał istnienia przesłanki szczególnego znaczenia żądanej przez niego informacji dla interesu publicznego, a zatem nie zamierza on wykorzystać wnioskowanej informacji publicznej zgodnie z wymaganym dla jej udostępnienia interesem publicznym, tj. w sposób mogący, na przykład, wpłynąć na usprawnienie funkcjonowania Sądu Rejonowego P. – S. M. w P. Brak więc po stronie skarżącego interesu publicznego musi skutkować wydaniem decyzji odmawiającej udostępnienia mu przetworzonej informacji publicznej.

Za niezasadny Sąd pierwszej instancji uznał także zarzut naruszenia art. 61 Konstytucji RP, który w ust. 3 wprowadza ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej z uwagi na ochronę "porządku publicznego". W pojęciu tym mieści się m.in. postulat zapewnienia organom władzy publicznej prawidłowego funkcjonowania w celu wykonywania ich kompetencji. Ograniczenie to jest uzasadnione koniecznością ochrony wartości konstytucyjnej, jaką jest zasada rzetelnego i sprawnego działania instytucji publicznych, wyrażona w preambule Konstytucji. W przedmiotowej sprawie, właśnie z uwagi na zapewnienie organom władzy publicznej prawidłowego funkcjonowania w celu wykonywania ich kompetencji, organ odmówił skarżącemu udostępnienia informacji publicznej przetworzonej z powodu braku po jego stronie interesu publicznego.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł R. S.

Zaskarżając wyrok w całości, jako podstawę kasacyjną wskazał na naruszenie przepisów prawa mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

- art. 61 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, art. 1 ust. 1, art. 1 ust. 1 pkt 1, art. 2 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 ustawy przez ograniczenie wnioskodawcy dostępu do zanonimizowanych kserokopii postanowień z uzasadnieniami Sądu Rejonowego P. – S. M. w P. wydanych w latach 2010–2014, mimo braku konieczności ochrony wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego Państwa;

- art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy wskutek przyjęcia, że żądanie skarżącego wnoszącego o doręczenie mu zanonimizowanych kserokopii postanowień ma charakter informacji przetworzonej i uzależnienie jej udostępnienia od wykazania przez skarżącego istnienia istotnego interesu publicznego.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że sam fakt, iż skarżący objął przedmiotowym wnioskiem wiele dokumentów nie stanowi przesłanki do uznania tych informacji za przetworzone. Zrealizowanie żądania zawartego we wniosku wymagało jedynie czynności technicznych w postaci wyselekcjonowania dokumentów. W ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, skarżący wnosił o udostępnienie konkretnego rodzaju spraw i ich odnalezienie nie powinno nastręczać trudności, zaś informacja prosta nie przekształca się w informację przetworzoną przez proces anonimizacji. Czynność ta polega bowiem jedynie na przekształceniu, a nie przetworzeniu.

W konkluzji skargi kasacyjnej wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt 1 oraz zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie należy podkreślić, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm., zwanej dalej: "ppsa"), z urzędu zaś bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania, co oznacza związanie przytoczonymi w skardze kasacyjnej podstawami, ogólnie określonymi w art. 174 ppsa. Podstawy te determinują kierunek postępowania Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wobec niestwierdzenia z urzędu nieważności postępowania (art. 183 § 2 ppsa) Naczelny Sąd Administracyjny ogranicza swoje rozważania do oceny przytoczonych podstaw kasacyjnych.

Skarga kasacyjna analizowana pod tym kątem nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, co sprawia, że nie zasługuje ona na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie istotne jest, czy żądana przez skarżącego informacja publiczna w postaci wszystkich wyroków Sądu Rejonowego P. – S. M. w P. wraz z uzasadnieniami, po wcześniejszej ich anonimizacji, z lat 2010–2014, wydanych w sprawach zarejestrowanych w tymże Sądzie w repertorium "C" pod symbolem "045", jest informacją publiczną przetworzoną w rozumieniu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Przechodząc do oceny tego zagadnienia, należy wskazać, że zgodnie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy "Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do [...] uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego". Z powyższego przepisu wynika, że poza tzw. informacją prostą, której udostępnienie nie jest obwarowane dodatkowymi przesłankami, istnieje możliwość żądania udostępnienia informacji przetworzonej. Udostępnienie informacji przetworzonej zależy od tego, czy jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. W powołanej ustawie brak jest jednak definicji pojęcia "informacji przetworzonej", w związku z tym prawidłowe rozumienie tego terminu wiąże się z oceną konkretnego stanu faktycznego w danej sprawie.

W niniejszej sprawie informacja, której domaga się skarżący kasacyjnie, nie istnieje u organu w żądanej treści i postaci. Organ co prawda posiada dokumenty, które stanowią jej źródło, jednak przygotowanie żądanej informacji wymagałoby podjęcia dodatkowych czynności – przede wszystkim przeprowadzenia selekcji właściwych dokumentów z określonego okresu oraz dokonania ich anonimizacji.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, że "informacją przetworzoną jest informacja publiczna opracowana przez podmiot zobowiązany przy użyciu dodatkowych sił i środków, na podstawie posiadanych przez niego danych, w związku z żądaniem wnioskodawcy i na podstawie kryteriów przez niego wskazanych, czyli innymi słowy informacja, która zostanie przygotowana << specjalnie >> dla wnioskodawcy wedle wskazanych przez niego kryteriów. Będzie to zatem taka informacja, co do której podmiot zobowiązany do jej udzielania nie dysponuje taką << gotową >> informacją na dzień złożenia wniosku, ale jej udostępnienie wymaga podjęcia dodatkowych czynności. Informacja przetworzona to taka informacja, której wytworzenie wymaga intelektualnego zaangażowania podmiotu zobowiązanego" (por. m.in. wyrok NSA z dnia 17 października 2006 r., sygn. akt I OSK 1347/05, wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2007 r., sygn. akt II SA/Wa 1048/07, wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 89/13, wyrok NSA z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt I OSK 602/14; orzeczenia sądów administracyjnych są dostępne na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Na gruncie niniejszej sprawy należy podzielić pogląd Sądu pierwszej instancji, że informacja, której domaga się skarżący kasacyjnie, nie istnieje w Sądzie Rejonowym P. – S. M. w żądanej postaci. Sąd ten posiada co prawda dokumenty, które stanowią źródło wnioskowanej informacji, jednak uczynienie zadość wnioskowi skarżącego kasacyjnie wymagałoby przeprowadzenia analizy tych dokumentów, dokonania ich selekcji, a następnie anonimizacji. Jest to zaś około 296 spraw. W konsekwencji przygotowanie informacji w postaci żądanej przez skarżącego kasacyjnie wymagałoby znacznego zaangażowania pracowników Sądu Rejonowego P. – S. M., co mogłoby wpłynąć na prawidłowe funkcjonowanie tego Sądu. Jak zasadnie wskazał Sąd pierwszej instancji, wyodrębnienie wnioskowanych informacji byłoby bardzo pracochłonne i zasadniczo zdezorganizowałoby prace właściwego wydziału cywilnego w powyższym Sądzie. Nie ulega zatem wątpliwości, że mamy w tym przypadku do czynienia z informacją przetworzoną w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jak już powiedziano wyżej, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, prawo do uzyskania informacji przetworzonej jest gwarantowane w takim zakresie, w jakim jest to "szczególnie istotne dla interesu publicznego".

Pojęcie "interesu publicznego" jest pojęciem szerokim i nieostrym, nie ulega jednak wątpliwości, że obejmuje ono interes ogółu (określonej wspólnoty), a nie jedynie interes indywidualny (zob. wyrok NSA z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt I OSK 602/14). W tak rozumianym interesie ogółu leży w szczególności działalność mająca na celu zapewnienie kontroli społecznej nad określonym segmentem władzy publicznej, służące usprawnieniu funkcjonowania organów władzy publicznej. W konsekwencji, jak trafnie przyjmuje się w literaturze, "udzielanie informacji publicznej przetworzonej podmiotom, które nie zapewniają, że zostanie ona wykorzystana w celu usprawnienia funkcjonowania danego organu państwa, przemawia za przyjęciem, że po ich stronie nie występuje interes publiczny uzasadniający udzielenie im żądanej informacji publicznej. W sytuacji zatem wykazania braku interesu publicznego w danej sprawie, organ zobowiązany do udzielenia informacji publicznej przetworzonej powinien wydać decyzję odmawiającą udzielenia żądanej informacji z takim właśnie uzasadnieniem" (J. Drachal, Zagadnienia sądowej ochrony prawa do informacji, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego", nr 5–6/2010, s. 104).

Z tych względów należy przyznać rację Sądowi pierwszej instancji, który stwierdził, że prawo do uzyskania informacji przetworzonej ma taki wnioskodawca, który jest w stanie wykazać swoje indywidualne, realne i konkretne możliwości wykorzystania wnioskowanej informacji dla dobra ogółu, tj. uczynienia z niej użytku dla dobra ogółu w taki sposób, który nie jest dostępny dla każdego posiadacza informacji publicznej. W konsekwencji, co zasadnie odnotował Sąd pierwszej instancji, brak jest podstaw do udzielenia informacji przetworzonej podmiotowi, który nie zapewnia, że zostanie ona realnie wykorzystana w celu ochrony interesu publicznego lub usprawnienia funkcjonowania organów państwa.

W analizowanej sprawie skarżący kasacyjnie nie wykazał istnienia przesłanki szczególnego znaczenia żądanej przez niego informacji przetworzonej dla interesu publicznego. W szczególności nie wskazał, w jaki sposób byłby w stanie wykorzystać wnioskowaną informację przetworzoną dla dobra ogółu, np. dla usprawnienia działalności Sądu Rejonowego P. – S. M., czy też generalnie władzy sądowniczej w Polsce. Oczywiście konieczność wykazania przez wnioskodawcę szczególnej istotności żądanej informacji dla interesu publicznego nie zwalnia podmiotu, do którego skierowany jest wniosek, z obowiązku samodzielnej analizy spełnienia powyższej ustawowej przesłanki na gruncie stanu faktycznego konkretnej sprawy. Jednak brak wykazania tej przesłanki przez wnioskodawcę istotnie ogranicza możliwość poczynienia przez podmiot zobowiązany stosownych ustaleń i uwzględnienia wniosku. W konsekwencji na gruncie niniejszej sprawy uzasadnione było wydanie decyzji odmawiającej skarżącemu kasacyjnie udostępnienie informacji przetworzonej w zakresie objętym wnioskiem, jaki skierował do Sądu Rejonowego P. – S. M.

Z przedstawionych wyżej powodów nieusprawiedliwione okazały się podstawy kasacyjne oparte na przepisach ustawy o dostępie do informacji publicznej. Osobno należy natomiast odnieść się do podstaw kasacyjnych wywodzonych z regulacji konstytucyjnych, tj. art. 61 ust. 1–3 Konstytucji, który wyraża obywatelskie prawo dostępu do informacji publicznej.

Prawo obywateli do dostępu do informacji publicznej, o którym mowa w art. 61 Konstytucji, nie ma charakteru absolutnego. Sam art. 61 ust. 3 Konstytucji mówi, że ograniczenie tego prawa może nastąpić ze względu na "ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa". W zamieszczonej w powyższym przepisie klauzuli porządku publicznego mieści się m.in. postulat zapewnienia organom władzy publicznej prawidłowego funkcjonowania w celu wykonywania ich kompetencji. Jak wyjaśnił NSA w wyroku z dnia 27 lutego 2014 r., sygn. akt I OSK 1769/13, "Treść pojęcia << porządek publiczny >> należy interpretować w związku z zasadą rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych sformułowaną w preambule Konstytucji". Wynika z tego, że realizacja prawa dostępu do informacji publicznej nie może prowadzić do dezorganizacji organów władzy publicznej czy do istotnych zakłóceń w prawidłowym funkcjonowaniu tych organów. Taki skutek może zaś wywołać w konkretnych okolicznościach konieczność analizowania, selekcjonowania oraz anonimizacji dokumentów urzędowych znajdujących się w posiadaniu danej instytucji publicznej, jeśli wniosek o udostępnienie informacji nie ogranicza się do jednego czy kilku konkretnie wskazanych przez wnioskodawcę dokumentów, lecz obejmuje np. całość dokumentów wytworzonych przez tę instytucję w pewnym okresie czasu czy w określonej kategorii spraw.

Z tej perspektywy konstytucyjnej powinien być interpretowany również art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy w zakresie, w jakim uzależnia udostępnienie informacji przetworzonej od tego, aby udostępnienie takie było szczególnie istotne dla interesu publicznego. Wykładnia powyższego przepisu ustawy powinna uwzględniać normy konstytucyjne, tj. prawo dostępu do informacji publicznej (art. 61 Konstytucji) oraz zasadę rzetelnego i sprawnego działania instytucji publicznych (preambuła Konstytucji). W konsekwencji pod pojęciem "informacji przetworzonej" należy rozumieć taką informację, której przygotowanie zgodnie z wnioskiem może w danych okolicznościach wpłynąć na rzetelność i sprawność działania instytucji, do której zwrócono się o udostępnienie informacji. W takiej sytuacji funkcją prawa dostępu do informacji publicznej powinno być nie tyle zaspokojenie indywidualnego interesu wnioskodawcy, co ochrona dobra wspólnego, jakim jest – mówiąc najogólniej – kontrola społeczna nad działalnością władzy publicznej. Racjonalnym kompromisem między konstytucyjnymi wartościami, o których mowa – tj. z jednej strony prawem dostępu do informacji publicznej, a z drugiej strony zasadą rzetelnego i sprawnego działania instytucji publicznych – jest wówczas umożliwienie organowi władzy publicznej, do którego zwrócono się o informację publiczną, odmowy jej udostępnienia, jeśli udostępnienie takie nie jest powiązane z ochroną interesu publicznego. W takiej bowiem sytuacji z punktu widzenia dobra ogółu oraz interesu publicznego wartością cenniejszą jest prawidłowe i niezakłócone działanie organu władzy publicznej.

Mając na uwadze powyższe, za nieuzasadnione należy uznać powołane podstawy kasacyjne naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, bowiem Sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował przytoczone w podstawach kasacyjnych przepisy prawa materialnego i dokonał odpowiedniej subsumcji.

Z przedstawionych wyżej powodów Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw i w konsekwencji, działając na podstawie art. 184 ppsa, orzekł, jak w sentencji.

Naczelny Sąd Administracyjny nie rozpoznał wniosku dotyczącego przyznania wynagrodzenia ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi skarżącego, gdyż przepisy art. 209 i 210 ppsa mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Należne natomiast od Skarbu Państwa wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258 - 261 ppsa po złożeniu przez pełnomocnika stosownego oświadczenia.



Powered by SoftProdukt