Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak, Sędziowie WSA Jerzy Drwal (sprawozdawca), WSA Iwona Tchórzewska, Protokolant Asystent sędziego Krzysztof Barański, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi Gminy Ł. na decyzję Zarządu Województwa L. z dnia [...]października 2018 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu części wypłaconego dofinansowania projektu oddala skargę.

Zarząd Województwa [...] decyzją z dnia [...] października 2018 r. nr [...] określił:

1/ kwotę środków europejskich przypadających do zwrotu na 64 396,58 zł wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych od następujących kwot i terminów:

- od kwoty 5 473,04 zł począwszy od dnia [...] października 2010 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 16 807,33 zł począwszy od dnia [...] października 2010 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 42 116,21 zł począwszy od dnia [...] lutego 2011 r. do dnia zapłaty;

2/ zobowiązał Gminę [...] do zwrotu powyższej kwoty wraz z odsetkami na wskazany rachunek bankowy Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa [...] na lata 2007-2013 w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Z uzasadnienia tej decyzji oraz akt sprawy wynikało, że:

- pismem z dnia [...] sierpnia 2018 r. (znak: [...]) - Gmina [...] została powiadomiona o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie zwrotu środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich przyznanych na realizację projektu pt. "Modernizacja i remont ośrodka zdrowia w [...]" (na podstawie umowy: [...] [...]);

- w przedłożonych dokumentach zarówno na etapie aplikowania o środki dofinansowania, jak również realizacji projektu Gmina [...] składała oświadczenia, że nie ma prawnej możliwości odzyskania w żaden sposób poniesionego, w związku z realizacją projektu, podatku VAT;

- na tej podstawie podatek VAT został zaliczony do kategorii wydatków kwalifikowalnych;

- strona złożyła oświadczenie, że zobowiązuje się do zwrotu zrefundowanej w ramach projektu części poniesionego podatku VAT, jeżeli zaistnieją przesłanki umożliwiające beneficjentowi odzyskanie tego podatku na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

- dokonano refundacji kosztów związanych z podatkiem VAT naliczanym od nakładów inwestycyjnych (podatek VAT został uznany jako wydatek kwalifikowalny);

- w związku ze zmianą oceny kwalifikowalności VAT wynikającą z wyroku TSUE w sprawie C-276/14 oraz z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2015 r. (sygn. I FPS 4/2015) wystąpiono do beneficjenta o ponowne przeanalizowanie możliwości odliczenia podatku VAT;

- w odpowiedzi strona złożyła oświadczenie, że nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego i zawartego w cenach nabywanych towarów (i usług) związanych z realizacją projektu (w piśmie znak: [...] z dnia [...] marca 2017 r. Gmina [...] odmówiła zwrotu środków odpowiadających kwocie zrefundowanego podatku VAT wraz z odsetkami);

- nabycie prawa do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług od nakładów poniesionych na przedmiotową inwestycję spowodowało konieczność zwrotu całości refundacji dotyczącej podatku VAT zgodnie z oświadczeniem Beneficjenta oraz podpisaną umową;

- wysokość korekty finansowej 64 396,58 zł. obliczono jako iloczyn wysokości wydatków kwalifikowanych na poczet podatku VAT z poszczególnych faktur i wskaźnika procentowego współfinansowania ze środków funduszy UE, który wynosił 76,54%;

- podstawę rozstrzygnięcia stanowił art. 207 ustawy o finansach publicznych zobowiązujący organ do nałożenia korekty finansowej w celu odzyskania dofinansowania (przy braku przesłanek do obniżenia korekty na podstawie art. 98 ust. 2 rozporządzenia nr 1083/2006).

W skardze do WSA w Lublinie Gmina [...] zarzuciła naruszenie przepisów:

- art. 2 pkt 7 rozporządzenia nr 1083/2006 poprzez jego błędne zastosowanie (i uznanie, że wydatek objęty wnioskiem o dofinansowanie ze środków unijnych stanowi nieprawidłowość w rozumieniu powyższego rozporządzenia) w związku z art. 207 ust 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) i przyjęcie, że Gmina powinna być zobowiązana. do zwrotu środków finansowych, w sytuacji, kiedy nie można mówić o powstaniu nieprawidłowości (obowiązek zwrotu dofinansowania istnieje wówczas, gdy na gruncie przepisów prawa UE można zidentyfikować nieprawidłowości, o których mowa we wskazanym rozporządzeniu, które powodują lub mogłyby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego);

- art. 207 ust. 1 pkt 3, ust. 8 i ust. 9 pkt 1 w zw. z art. 169 ust. 3 u.f.p. oraz art. 184 ust. 1 u.f.p. przez ich błędną wykładnię i uznanie, że Gmina pobrała środki przeznaczone na realizację programu finansowanego z udziałem środków europejskich nienależnie, w sytuacji gdy Gmina pobrała je zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz w wysokości i na warunkach określonych w umowie o dofinansowanie, co oznacza, że w niniejszej sprawie nie doszło do pobrania środków nienależnie, a co za tym idzie nie zostały spełnione przesłanki warunkujące wydanie decyzji w trybie art. 207 u.f.p. w zakresie zwrotu środków;

- art. 88 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 86 oraz art. 113 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w stanie prawnym obowiązującym w dniu [...] grudnia 2010 r. wskazującym, że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: towarów i usług, których nabycie: a) zostało udokumentowane fakturami otrzymanymi przed dniem utraty zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 lub 9 albo przed dniem rezygnacji z tego zwolnienia, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 113 ust. 5 i 7, poprzez przyjęcie przez Instytucję Zarządzającą RPO, że z uwagi na możliwość wyboru wynikającego z art. 113 cyt. ustawy, Gmina korzystała ze zwolnienia a mogła zrezygnować z niego;

- dyrektywy IV VAT Rady UE z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, 77/388/EEC, art. 1 ust. 2 Dyrektywy VAT 2006/112/WE, poprzez naruszenie zasady neutralności VAT oraz podstawowych praw i zasad należytej staranności;

- art. 105 k.p.a. przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy postępowanie w sprawie zwrotu podatku VAT pochodzących ze środków unijnych było od początku bezprzedmiotowe; a to wyczerpuje przesłankę umorzenia postępowania przewidzianą treścią ww. przepisu;

- art. 7, art. 75 § 1, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. przez niewyczerpujące rozpatrzenie materiału dowodowego oraz jego dowolną ocenę i niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych do załatwienia sprawy w sytuacji, gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego, w tym w szczególności ze złożonego przez Gminę oświadczenia o kwalifikowalności VAT wprost wynika, że od dnia złożenia oświadczenia i wniosku aż do faktycznego dnia realizacji i końcowych płatności Gmina, nie miała prawnej możliwości odzyskania podatku VAT, a co za tym idzie nie sposób uznać, że pobrane przez nią środki były pobrane nienależnie;

- art. 104 §1 i § 2 oraz art. 107 k.p.a. w związku z art. 2 Konstytucji RP oraz art. 3 ust. 1 akapit drugi zdanie drugie rozporządzenia Rady (WE) nr 2988/95 w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich - w związku z przedawnieniem, poprzez niezbadanie sprawy w sposób zupełny pod względem formalnym i materialnym, co doprowadziło do sytuacji, w której organ wydając decyzję nie uwzględnił faktu, że zobowiązanie określone decyzją wygasło wskutek przedawnienia;

- art. 6, art. 7, art. 7a, art. 8 oraz 9 k.p.a. poprzez obciążenie skarżącej Gminy negatywnymi konsekwencjami wynikającymi z niejasności przepisów prawa w okresie 2007-2010 r oraz niejednolitej jego wykładni dokonywanej przez organy administracji publicznej i uznanie, że strona pobrała środki nienależnie i niezgodnie z procedurą.

W uzasadnieniu stanowiska Gmina [...] argumentowała m.in., że:

- w związku z niejasnymi i rozbieżnymi interpretacjami nie dokonała korekty uznając VAT jako koszt kwalifikowany (informację o możliwości korekty Gmina uzyskała z końcem 2015 r. a prawo to wygasło w dniu [...] grudnia 2014 r.);

- w spornym okresie to Urząd Gminy był zarejestrowanym podatnikiem VAT, a nie Gmina;

- zwrot VAT do Urzędu Marszałkowskiego narusza zasadę neutralności podatku VAT, który stałby się podatkiem kosztotwórczym wbrew art. 1 ust. 2 Dyrektywy VAT 2006/112/WE;

- ustawa centralizacyjna zwolniła jednostki samorządu terytorialnego z obowiązku korekty VAT naliczonego;

- zgodnie z art. 5 Kodeksu cywilnego, beneficjent nie może ponosić negatywnych konsekwencji składania oświadczeń o kwalifikowalności wydatku;

- zaskarżona decyzja z dnia [...] października 2018 r. została wydana po upływie okresu przedawnienia (program regionalny 2007 – 2013 dla województwa lubelskiego został zamknięty bowiem w dniu [...] października 2018 r.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Sąd zważył, co następuje.

Skarga nie jest zasadna.

Zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa.

Zgodnie art. 207 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, w przypadku, gdy środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są:

1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,

2) wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184,

3) pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości

- podlegają zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji, o której mowa w ust. 9, na wskazany w tej decyzji rachunek bankowy.

W myśl art. 26 ust. 1 pkt 15 i 15a ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, do zadań instytucji zarządzającej należy:

1/ odzyskiwanie kwot podlegających zwrotowi, w tym wydawanie decyzji o zwrocie środków przekazanych na realizację programów, projektów lub zadań, o której mowa w przepisach o finansach publicznych,

2/ ustalanie i nakładanie korekt finansowych, o których mowa w art. 98 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) z 1260/1999

Obowiązek nakładania korekt finansowych oraz dochodzenia zwrotu środków przewiduje również art. 98 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 określający, że państwo członkowskie dokonuje korekt finansowych wymaganych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w operacjach lub programach operacyjnych. Korekty dokonywane przez państwo członkowskie polegają na anulowaniu całości lub części wkładu publicznego w ramach programu operacyjnego. Państwo członkowskie bierze pod uwagę charakter i wagę nieprawidłowości oraz straty finansowe poniesione przez fundusze.

Zgodnie z art. 2 pkt 7 rozporządzenia 1083/2006, nieprawidłowością jest jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego. W świetle art. 2 pkt 3 cyt. rozporządzenia, operacją jest projekt lub grupa projektów wybranych przez instytucję zarządzającą danym programem operacyjnym lub na jej odpowiedzialność, zgodnie z kryteriami ustanowionymi przez komitet monitorujący, i realizowanych przez jednego lub więcej beneficjentów, pozwalające na osiągnięcie celów osi priorytetowej, do której odnosi się ta operacja.

Według art. 184 ust. 1 u.f.p. wydatki związane z realizacją projektów finansowanych ze środków unijnych, są dokonywane zgodnie z procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu.

Procedury te wynikały głównie z umowy zawartej w dniu [...] lutego 2010 r. (nr [...]) przez Gminę [...] z Instytucją Zarządzającą. Umowa dotyczyła dofinansowania projektu pt. "Modernizacja i remont ośrodka zdrowia w [...]") i określała dokładnie prawa i obowiązki skarżącej Gminy. Refundacji lub rozliczeniu wydatków podlegały jedynie wydatki kwalifikowalne (§2 ust. 7 umowy). Wydatki kwalifikowane określono w §1 pkt 11 umowy zawartej w ramach Działania 8.3: Ochrona zdrowia, Typ projektów: Ochrona zdrowia - projekty realizowane przez przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa [...] na lata 2007-2013.

Bezspornym jest w sprawie, że Gmina [...] w części K4 wniosku o dofinansowanie oświadczyła, że w związku z realizacją projektu nie może odzyskać w żaden sposób poniesionego kosztu podatku VAT. Strona zaliczyła wartość podatku VAT w całości do kategorii wydatków kwalifikowalnych. Zobowiązała się przy tym do zwrotu zrefundowanej w ramach projektu części podatku VAT, w przypadku zaistnienia przesłanek umożliwiających odzyskanie podatku (§ 7 umowy). W myśl jej § 7 pkt 1, jeżeli zostanie stwierdzone, że Beneficjent wykorzystał całość łub część dofinansowania niezgodnie z przeznaczeniem, bez zachowania obowiązujących procedur i wytycznych, lub pobrał całość lub część dofinansowania w sposób nienależny lub w nadmiernej wysokości, Beneficjent zobowiązuje się do zwrotu środków wraz z odsetkami naliczanymi zgodnie z art. 207 ustawy o finansach publicznych, w kwocie i terminie na rachunek wskazany przez Instytucję Zarządzającą.

Inwestycję zrealizowano na nieruchomości stanowiącej własność Gminy [...]. Budynek Ośrodka Zdrowia i infrastrukturę współfinansowaną ze środków EFRR w ramach RPO WL Gmina [...] udostępniła Niepublicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej

W dniu [...] maja 2014 r. Gmina [...] została zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

Z akt sprawy wynikało, że w odpowiedzi na wniosek Gminy [...] postanowieniem Dyrektora Izby Skarbowej w [...] z dnia [...] stycznia 2017 r. odmówiono wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT z faktur otrzymanych od wykonawcy za prace wykonane w ramach projektu z 2010 r. z argumentacją, że w przedmiotowej sprawie ewentualnie wydana interpretacja indywidualna nie będzie spełniała swojej funkcji ochronnej Wnioskodawcy, bowiem upłynął już termin do złożenia korekty deklaracji podatkowej w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu realizacji projektu objętego zakresem pytania.

Gmina [...] Gmina odmówiła zwrotu środków odpowiadających kwocie zrefundowanego podatku VAT wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych, czego dowodzi pismo z dnia [...] marca 2017 r. znak: [...], w którym wskazała, że z infrastruktury korzystać będzie inny podmiot, tj. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej - Ośrodek Zdrowia (dzierżawca od 2002 r.).

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Gmina [...] miała prawną możliwość odliczenia podatku VAT od nakładów poniesionych w trakcie modernizacji i remontu ośrodka zdrowia. Prawo takie przysługiwało Gminie jako czynnemu podatnikowi podatku VAT, prowadzącemu działalność opodatkowaną, co wykluczało uznanie podatku za wydatek kwalifikowalny (podlegający dofinansowaniu), a jednocześnie rodziło obowiązek zwrotu całości refundacji dotyczącej podatku VAT. W tym zakresie Gmina [...] nie może skutecznie zarzucać, że chroni ją zakaz nadużycia prawa podmiotowego zawarty przepisie art. 5 Kodeksu cywilnego zgodnie, z którym, po pierwsze, nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego, a po drugie, takie działanie uprawnionego nie jest uważane się za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Z uregulowania zawartego w art. 86.ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wynika, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Gmina miała prawo do dokonania odpowiednich korekt deklaracji podatkowych w celu odliczenia i zwrotu podatku – instytucji uregulowanej w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług (dokonanie takiej korekty wprost przewiduje ust. 13 tego przepisu). Ustawodawca w art. 113 ust. 1 cyt. ustawy wprowadza zwolnienie podatników od podatku ze względu na zarejestrowany obrót. Okoliczność, że Gmina [...] korzystała ze zwolnienia na podstawie 113 ustawy podatkowej (co strona przyznaje w uzasadnieniu skargi) i upłynął już termin do korygowania deklaracji podatkowych, nie podważa legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia. Przyjęcie określonego sposobu rozliczania się fiskusem i prowadzenia polityki podatkowej należało wyłącznie do beneficjenta (podatnika).

Zarząd Województwa [...] prawidłowo zinterpretował wybrane przepisy ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 1454) i wykazał, że preferencyjny sposób naliczenia odsetek, o którym mowa w art. 18 ust. 2 tejże ustawy, nie miał w niniejszej sprawie zastosowania z uwagi na fakt, że strona skarżąca nie zwróciła dofinansowania na poczet podatku VAT, a miała taką możliwość.

Szkodą w budżecie ogólnym Unii Europejskiej jest finansowanie nieuzasadnionego wydatku, który poniesiony został z naruszeniem zasad prawa unijnego lub krajowego, w tym np. Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego (zob. wyrok NSA z dnia 3 kwietnia 2019 r. sygn. I GSK 1184/18).

W świetle powyższych rozważań obowiązkiem Zarządu Województwa [...] było wydanie decyzji w przedmiocie nałożenia korekty finansowej.

Chybiony jest zarzut skargi o naruszeniu art. 2 pkt 7 rozporządzenia nr 1083/2006 określającego, że nieprawidłowością jest jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego.

Podobnie należy ocenić zarzut, że w sprawie nie wystąpiła nieprawidłowość na etapie finansowania inwestycji i w związku z tym organ bezpodstawnie zastosował przepis z art. 207 ust 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych. Organ jednoznacznie wykazał, że procedury, o których mowa w art. 207 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 184 ust. 1 u.f.p. wynikają zarówno z przepisów prawa, jak i zasad realizacji projektu określonych postanowieniami umowy o dofinansowanie oraz z innych dokumentów programowych mających zastosowanie do projektu zrealizowanego przez Gminę [...]. Zrefundowanie podatku VAT nie znajdowało bowiem oparcia w zasadach kwalifikowalności wydatków w ramach programu operacyjnego, jak również w przepisach prawa wspólnotowego oraz w Wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach RPO WL na lata 2007-2013.

Przepis art. 56 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 określa ogólne zasady kwalifikowalności wydatków. Wspomniany przepis w ust. 4 przewiduje, że zasady kwalifikowalności wydatków ustanawia się na poziomie krajowym, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w rozporządzeniach szczególnych dotyczących poszczególnych funduszy. Rozporządzeniem szczególnym dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1783/1999. Stosownie do treści art. 7 ust. 1 lit. d/ rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 do wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie są kwalifikowalne wydatki z tytułu podlegającego zwrotowi podatku od towarów i usług.

W orzecznictwie sygnalizuje się, że prawodawca krajowy kwalifikowalność VAT uzależnia od nabycia prawa do odliczenia podatku VAT nie od faktycznego otrzymania zwrotu VAT, że kwalifikowalność wydatków stanowi kategorię obiektywną, niezależną od okoliczności związanych z podejmowaniem czynności przez beneficjenta, że niezależnie od chwili kiedy ujawniono fakt dofinansowania wydatku, który nie był wydatkiem kwalifikowalny powstaje obowiązek zwrotu dotacji z uwagi na naruszenie procedury przyjętej w czasie realizacji programu operacyjnego (zob. wyrok NSA z dnia 23 maja 2017 r. sygn. II GSK 3375/15, z dnia 23 maja 2017 r. sygn. II GSK 3363/15, z dnia 16 stycznia 2014 r. sygn. II GSK 1627/12).

Zaskarżona decyzja nie narusza art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE, EUROATOM) Nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U.UE.L.1995.312.1) przewidującego zasadniczy czteroletni okres przedawnienia, liczony od czasu dopuszczenia się nieprawidłowości określonej w art. 1 ust. 1. W przypadku nieprawidłowości ciągłych lub powtarzających się okres przedawnienia biegnie od dnia, w którym nieprawidłowość ustała. Przepis wyznacza ostateczny moment okresu przedawnienia. W przypadku programów wieloletnich to moment ostatecznego zakończenia programu. Przerwanie okresu przedawnienia jest spowodowane przez każdy akt właściwego organu władzy, o którym zawiadamia się daną osobę, a który odnosi się do śledztwa lub postępowania w sprawie nieprawidłowości. Po każdym przerwaniu okres przedawnienia biegnie na nowo.

Z akt sprawy wynika, że w marcu 2017 r. Gminę [...] wezwano do zwrotu środków finansowych Czynność ta przerwała bieg terminu przedawnienia i strona bezpodstawnie zarzuca w tej sytuacji, że z uwagi na zamknięcie programu operacyjnego w dniu [...] października 2018 r. Zarząd Województwa [...] nie mógł w dniu [...] października 2018 r. wydać decyzji dotyczącej korekty finansowej.

W rozpoznawanej sprawie Zarząd Województwa [...] działał na podstawie i w granicach prawa (zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP). Wbrew zarzutom i wnioskom skargi wydanie rozstrzygnięcia o obowiązku zwrotu dofinansowania nie pozostaje w sprzeczności z art. 2 Konstytucji RP i zasadą demokratycznego państwa prawa jak również zasadą sprawiedliwości społecznej (zasadą państwa sprawiedliwego). Urzeczywistnienie idei państwa demokratycznego, prawnego i sprawiedliwego nie może być odczytywane w ten sposób, że niedopuszczalną jest zmiana poglądu w kwestii kwalifikowalności podatku VAT (przyjętego na wcześniejszym etapie, kiedy beneficjent ubiegał się o dofinansowanie projektu i składał wielokrotne oświadczenia o tym, że podatek VAT nie podlega zwrotowi i na tej podstawie Instytucja Zarządzająca dokonywała płatności na rzecz beneficjenta). Z art. 60 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 wynika, że instytucja zarządzająca odpowiada za zarządzanie programami operacyjnymi i ich realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami i ma obowiązek podjąć czynności w celu odzyskiwania środków wypłaconych z funduszy unijnych, w tym dokonać stosownej korekty finansowej. Stosownie do art. 98 ust. 1 rozporządzenia nr 1083/2006, państwo członkowskie dokonuje korekt finansowych wymaganych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w operacjach lub programach operacyjnych. Korekty polegają na anulowaniu całości lub części wkładu publicznego w ramach programu operacyjnego.

W świetle przedstawionych wyżej uregulowań Gmina [...] nie może zasadnie zarzucać, że zamknięcie regionalnego programu operacyjnego dla województwa lubelskiego w dniu [...] października 2018 r. powodowało, że zaskarżoną decyzję wydano po upływie okresu przedawnienia, bez uwzględnienia art. 2 Konstytucji RP (i klauzuli demokratycznego państwa prawnego, nakazującej zastosowanie instytucji przedawnienia, jako przejawu bezpieczeństwa prawnego).

W odniesieniu do kwestii zakończenia Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa [...] na lata 2007-2013, należy dodatkowo podnieść, że w myśl art. 89 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, wszystkie dokumenty zamknięcia należy złożyć do dnia 31 marca 2017 r., co nie oznacza, że upływ powyższego terminu wyklucza możliwość weryfikowania dokumentacji i wydawania decyzji o zwrocie dofinansowania. Dla oceny terminu przedawnienia oraz nieprawidłowości, które wystąpiły w trakcie realizowanych programów wieloletnich sam upływ czasu nie ma decydującego znaczenia w kwestii wygaśnięcia zobowiązania do zwrotu dotacji.

Bez naruszenia przepisów proceduralnych art. 6, art. 7, art. 7a, art. 8 oraz 9 k.p.a.- określających podstawowe obowiązki organu, w tym m. in. działania na podstawie przepisów prawa, dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony, prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do władzy publicznej oraz informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw lub obowiązków strony) organ rozstrzygnął w sprawie. Stąd nieusprawiedliwionym jest zapatrywanie Gminy [...] o obciążeniu jej negatywnymi konsekwencjami wynikającymi z niejasności przepisów prawa w okresie 2007-2010 r oraz niejednolitej jego wykładni dokonywanej przez organy administracji publicznej i uznaniu, że strona pobrała środki nienależnie i niezgodnie z "procedurą". Stanowisko strony skarżącej, że dualizm rozliczeń akceptowany przez organy podatkowe nie powinien obciążać podatnika, dowodzi prowadzenia przez stronę jedynie nieskutecznej polemiki z rzeczową argumentacją zaprezentowaną przez Zarząd Województwa [...] w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, w którym dokładnie wskazano mechanizm wyliczenia wysokości dotacji podlegającej zwrotowi z podaniem numerów faktur, dat ich wystawienia, rodzaju wydatku, kwot podatku VAT sfinansowanego w ramach projektu oraz dat ([...], [...] października 2010 r. i [...] lutego 2011 r.) wypłaty środków z EFRR przez B. G. K..

Uwadze strony umknęło, że organ analizował prawną możliwość odzyskania podatku VAT na podstawie samej ustawy podatkowej, a nie w oparciu o wyrok TSUE w sprawie C – 276/14. W odpowiedzi na zarzut, że zwrot "podatku" do Instytucji Zarządzającej przesądza przez nią o kosztotwórczym charakterze podatku VAT i świadczy o naruszeniu zasady neutralności tego podatku należy wyjaśnić, że zaskarżona decyzja dotyczy zwrotu należności (dotacji), a nie wykonania przez Gminę [...] zobowiązania podatkowego w zakresie podatku VAT. W związku z tym bezzasadnie zarzuca się w skardze, że skontrolowane rozstrzygnięcie organu pozostaje w sprzeczności z zasadą neutralności podatku VAT oraz z treścią art. 1 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE RADY z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, określającej w powołanym wyżej przepisie, że zasada wspólnego systemu VAT polega na zastosowaniu do towarów i usług ogólnego podatku konsumpcyjnego dokładnie proporcjonalnego do ceny towarów i usług, niezależnie od liczby transakcji, które mają miejsce w procesie produkcji i dystrybucji poprzedzającym etap obciążenia tym podatkiem (zdanie pierwsze) oraz że VAT, obliczony od ceny towaru lub usługi według stawki, która ma zastosowanie do takiego towaru lub usługi, jest wymagalny od każdej transakcji, po odjęciu kwoty podatku poniesionego bezpośrednio w różnych składnikach kosztów (zdanie drugie).

Z przywołanych wyżej przepisów nie wynika, aby podatek VAT nie był możliwy do odzyskania przez stronę skarżącą. Bezspornym jest, że strona złożyła oświadczenie, w którym zobowiązała się do zwrotu zrefundowanej w ramach projektu części poniesionego podatku VAT w przypadku zaistnienia przesłanek umożliwiających odzyskanie tego podatku.

Rzeczą Instytucji Zarządzającej nie było dokonywanie ustaleń odnośnie przyczyn, które spowodowały, że Gmina [...] nie podjęła wcześniej działań związanych z uzyskaniem statusu czynnego podatnika VAT i nie wystąpiła do właściwego organu o zwrot podatku VAT. Badanie tej kwestii wykraczało poza granice sprawy zwrotu dotacji. Wbrew stanowisku strony skarżącej, postępowanie w przedmiocie nałożenia obowiązku zwrotu dofinansowania nie było postępowaniem bezprzedmiotowym (i nie miał zastosowania art. 105 § 1 i 2 k.p.a. określający przypadki, w których organ wydaje decyzję o umorzeniu postepowania w całości lub części z powodu bezprzedmiotowości postępowania). Braku przedmiotu postępowania nie można było uzasadniać w szczególności tym, że zobowiązanie do zwrotu dotacji wygasło z uwagi na przedawnienie.

Wyniki kontroli sądowej nie potwierdziły również zasadności zarzutów i wniosków skargi o naruszeniu przez organ art. 75 § 1, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. Szczegółowe uzasadnienie zaskarżonej decyzji odnoszące się do dowodów zebranych w sprawie oraz do złożonych przez stronę skarżącą wyjaśnień przeczy tezie o niewyczerpującym rozpatrzeniu materiału dowodowego, jego dowolnej ocenie oraz o niepodjęciu przez Instytucję Zarządzającą wszelkich kroków niezbędnych do właściwego załatwienia sprawy.

Z tych też względów skarga podlegała oddaleniu na mocy art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.