Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu - Violetta Mielcarek po rozpoznaniu w dniu 15 października 2007r. na posiedzeniu niejawnym wniosków B.J. i S.J. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez częściowe zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi B.J. i S.J. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług postanawia: 1. udzielić skarżącym prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od - wpisu od skargi, 2. oddalić wniosek w przedmiocie przyznania prawa pomocy w pozostałej części. /-/V.Mielcarek

Wpis od skargi wynosi [...].

Wobec tego skarżący B.J. i S.J., reprezentowani przez radcę prawnego M.K., złożyli sporządzone w dniu [...] na urzędowych formularzach wnioski o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez częściowe zwolnienie od kosztów sądowych. Jak wynika z uzasadnienia wniosków o przyznanie prawa pomocy zarówno skarżąca jak i skarżący podali, że od [...] do [...] prowadzili razem działalność gospodarczą jako wspólnicy spółki cywilnej s.c A., którą zmuszeni byli zakończyć. Działalność ta obejmowała głównie spedycję (obsługę logistyczną przesyłek przeznaczonych na targi i wystawy) i obsługę odpraw celnych w charakterze agencji celnej. Działalność w ostatnim czasie nie przynosiła dochodów, pochłaniała za to duże koszty. Trudności w funkcjonowaniu spowodowane były między innymi sporami: zarówno cywilnoprawnymi jak i administracyjnoprawnymi. W związku z toczącymi się postępowaniami sądowymi z udziałem B. SA skarżący ponieśli koszty w wysokości [...]. W obydwu sprawach Sąd Apelacyjny uwzględnił wnioski składane razem ze skargą kasacyjną o zwolnienie od ponoszenia kosztów w zakresie wpisu od skargi uznając, iż nie byli w stanie bez uszczerbku utrzymania koniecznego siebie i rodziny uiścić wpisów od skarg - zwolnił skarżących od opłat częściowo, a mianowicie w obydwu przypadkach od kwoty przekraczającej [...] (wysokość wpisów w tych sprawach to: [...] oraz [...]). Ponadto przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym toczą się inne postępowania - łącznie na dzień sporządzenia wniosków jest ich [...]. W każdej z tych spraw skarżący zostali wezwani lub też będą wezwani do uiszczenia wpisów od wnoszonych skarg. Można uznać, iż jednostkowo nie są to znaczne kwoty, jednakże przy takiej ilości spraw kwota staje się wysoka. W [...] sprawach Wojewódzki Sąd Administracyjny uznając, że skarżący nie są w stanie ponieść pełnych kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego przyznał im prawo pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od 1/2 wpisu. Jednakże nawet uwzględniając to zwolnienie łączna kwota wpisów to suma ok. [...] Przekracza ona możliwości finansowe skarżących. W ostatnich miesiącach prowadzenia działalności gospodarczej skarżący nie osiągnęli dochodu. W chwili obecnej B.J. utrzymuje się z emerytury i wynagrodzenia za pracę. Również S.J. utrzymuje się z emerytury i wynagrodzenia za pracę. Skarżący oświadczyli, że są po rozwodzie, jednakże zamieszkują w tym samym domu, będącym własnością ich córki M. J.. Skarżąca B.J. oświadczyła, że średnie wydatki miesięczne dotyczące utrzymania jej gospodarstwa domowego wynoszą około [...]; przy czym energia elektryczna [...], gaz [...], woda i wywóz nieczystości [...], wywóz śmieci [...], telefon stacjonarny [...], telefon komórkowy [...], abonament RTV i telewizja Cyfra + [...], podatek od nieruchomości [...], wyżywienie [...], środki czystości [...]. Ponadto na utrzymanie córki studiującej na [...] przeznacza miesięcznie [...]. Skarżąca oświadczyła, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z córką M.J.. Podała, że nie posiada nieruchomości, oszczędności, papierów wartościowych i wartościowych przedmiotów. Skarżąca podała, że córka M.J. jest właścicielem nieruchomości zabudowanej o powierzchni [...], w P., przy ul. K. [...] na podstawie aktu darowizny z dnia [...]. Budynek znajdujący się na wskazanej nieruchomości został wybudowany w [...], składa się z części mieszkalnej i biurowej. Z tytułu udostępnienia części biurowej do korzystania otrzymuje miesięcznie kwotę [...]. Oprócz wskazanej nieruchomości M.J. nie posiada innych wartościowych składników majątku. Nie podejmuje prac dorywczych ani sezonowych. B.J. wskazała, że z tytułu emerytury uzyskuje dochód brutto w kwocie [...], z tytułu wynagrodzenia za pracę kwotę [...] brutto, natomiast córka M.J. z tytułu udostępniania biura do korzystania otrzymuje [...] brutto oraz otrzymuje od ojca kwotę [...]. Skarżąca podała, że decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] jej świadczenie emerytalne zostało z dniem [...] zajęte do wysokości [...] miesięcznie z tytułu prowadzonej egzekucji sądowej w sprawie sygn. akt [...]. Wysokość świadczenia emerytalnego do wypłaty to kwota [...]. Natomiast skarżący S.J. wskazał, że ponoszone przez niego koszty miesięcznego utrzymania wynoszą około [...], przy czym energia elektryczna [...], gaz [...], woda i wywóz nieczystości [...], wywóz śmieci [...], telefon stacjonarny [...], telefon komórkowy [...], abonament RTV i telewizja Cyfra+ [...], podatek od nieruchomości [...], leczenie i lekarstwa [...], wyżywienie [...], środki czystości [...], utrzymanie córki M. (zakwaterowanie i wyżywienie [...]). Oświadczył, że nie pozostaje z innymi osobami we wspólnym gospodarstwie domowym. Podał, że nie posiada nieruchomości, oszczędności, papierów wartościowych i wartościowych przedmiotów. Wskazał, że z tytułu emerytury uzyskuje dochód w kwocie [...], natomiast z tytułu umowy o pracę [...]. Zatem dochód brutto skarżącego wynosi [...]. Wnioskodawca podał, że decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jego świadczenie emerytalne zostało z dniem [...] zajęte do wysokości [...] miesięcznie z tytułu prowadzonej egzekucji sądowej w sprawie sygn. akt [...]. Również w tej samej sprawie zostało zajęte wynagrodzenie skarżącego do wysokości [...]. Ponadto skarżący we wnioskach o przyznanie prawa pomocy wskazali także, iż na wniosek wierzyciela B. SA zostało zajęte na zabezpieczenie wierzytelności wszystkie [...] samochodów, związanych z prowadzoną przez nich działalnością. Samochody te zostały oddane im pod dozór i w każdej chwili na wniosek wierzyciela mogą być im odebrane i złożone w innym miejscu. Ponadto skarżący wskazali, że nie mają w tej chwili zaciągniętych kredytów. Skarżący oświadczyli, że nie uzyskują żadnych dodatkowych dochodów ani też nie korzystają z pomocy opieki społecznej. Do wniosku załączyli m.in. kserokopie decyzji o wykreśleniu przedsiębiorców z ewidencji działalności gospodarczej, protokół zajęcia samochodów, kopie zajęcia wierzytelności, wypowiedzenie umowy rachunku [...], wypowiedzenie umowy rachunku bieżącego, decyzje ZUS-u, postanowienia Sądu Apelacyjnego, umowy o pracę, zeznania podatkowe za [...], akt notarialny, wyrok Sądu Okręgowego w sprawie rozwodowej, kserokopie wyciągów z kont bankowych..

Wniosek o udzielenie prawa pomocy zasługuje na uwzględnienie tylko w części przez zwolnienie skarżących od - wpisu od skargi.

Zauważa się, że instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu. Stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów sądowych. Należy jednak podkreślić, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Zatem prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez źródeł dochodów i bez majątku.

Biorąc pod uwagę powyższe zauważa się, że argumentacja skarżących odnosząca się co do braku jakichkolwiek środków finansowych na pokrycie wpisu należnego od skargi w rozpatrywanej sprawie nie jest wiarygodna. Skarżący osiągają stały miesięczny dochód. Ponadto należy zauważyć, że prawa pomocy nie można traktować jako formy kredytu Państwa dla skarżącego, a do czego sprowadzałoby się uwzględnienie wniosku o przyznanie prawa pomocy w całości. Zatem redukcja wysokości wpisu od kwoty [...] do kwoty [....] stanowi przyznanie prawa pomocy adekwatne do sytuacji majątkowej, finansowej i rodzinnej skarżących. Skarżący w swoich wnioskach całkowicie pominęli okoliczność swojej wiarygodności pożyczkowej, czy kredytowej, która to pozwoliła im na zabezpieczenie środków na wynagrodzenie dla swojego pełnomocnika, domagając się finansowania w znacznej części ze środków Skarbu Państwa należności publicznoprawnych, do jakich należą wpisy w sprawach sądowoadministracyjnych. Godzi się bowiem zauważyć, że do kosztów postępowania sądowego należą zarówno koszty sądowe (w tym opłata sądowa pod postacią wpisu), o zwolnienie od których ubiega się B.J. i S.J., jak również inne wydatki, w tym wynagrodzenie radcy prawnego. Zabezpieczając wydatki na koszty postępowania skarżący powinni w równym stopniu zadbać o możliwość pokrycia wszystkich ich składników, w tym przede wszystkim o charakterze publicznoprawnym.

Na obecnym etapie postępowania nie zwolniono skarżących od ewentualnych przyszłych kosztów sądowych, ponieważ jeżeli nie będą dysponowali odpowiednimi środkami na opłacenie tych kosztów to będą mogli zwrócić się ponownie o udzielenie prawa pomocy.

Wobec powyższego na podstawie art. 245 i art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) postanowiono jak w sentencji.

/-/V.Mielcarek