Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kuba Sędzia NSA Anna Robotowska Sędzia del. WSA Maria Jagielska (spr.) Protokolant Ewa Czajkowska po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2010 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej "F." Spółki z o.o. w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 4 listopada 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 1529/08 w sprawie ze skargi "F." Spółki z o.o. w W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] czerwca 2007 r. o nr [...]; 3. zasądza od Urzędu Patentowego RP na rzecz "F." Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 2.600 (dwa tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowoadministracyjnego.

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargę "F." Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na decyzję nr Sp. 504/06, Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] lutego 2008 r. wydaną w postępowaniu spornym, w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie unieważnienia prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy słowny OSKARY MODY R -178091.

Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 27 października 2006 r. "F." Sp. z o.o., zwana dalej również wnioskodawcą lub skarżącą, skierowała do Urzędu Patentowego RP wniosek o unieważnienie prawa ochronnego do znaku towarowego OSKARY MODY R -178091 udzielonego na rzecz D. i W.W. prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą M.S. s.c. - zwanych dalej również uprawnionymi.

Skarżąca swój interes prawny w domaganiu się unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy uzasadniała przepisami dotyczącymi swobody prowadzenia działalności gospodarczej i przysługującym mu prawem wyłącznym do znaku towarowego OSKARY MODY R - 180722. a także tym, że uprawnieni ze spornego prawa – D. i W.W. – rozpowszechniają informacje prasowe wskazujące na naruszenie przez skarżącą prawa do spornego znaku, co stanowi groźbę wszczęcia postępowania sądowego. Skarżąca we wniosku wywodziła, że decyzja o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy OSKARY MODY R-178091 na rzecz wspólników spółki cywilnej M.S., została wydana z naruszeniem art. 142, art. 123 i 131 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 49, poz. 508 ze zm.) - dalej p.w.p., oraz § 19 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 lipca 2002 w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych (Dz. U. Nr 115, poz. 998). Zdaniem wnioskodawcy, uprawniona D.W. w momencie zgłaszania znaku OSKARY MODY miała świadomość istnienia prawa wnioskodawcy do tego znaku oraz tego, iż pomysłodawcą i organizatorem imprez związanych z pokazem odzieży pod nazwą OSKARY MODY była od 2000 r. K.K. – obecnie Prezes zarządu F. Sp. z o.o. Współuprawniona D.W. współorganizowała trzecią edycję konkursu o tej nazwie, a dokonując zgłoszenia do ochrony znaku towarowego o silnym podobieństwie do znaku używanego uprzednio przez wnioskodawcę dla identycznych usług, D. i W. W. nadużyli stosunku zaufania łączącego oba podmioty. W konsekwencji doszło do rozwiązania pomiędzy nimi współpracy oraz zablokowania wnioskodawcy możliwości uzyskania prawa ochronnego na znak OSKARY MODY.

Uprawnieni wnieśli o oddalenie przedmiotowego wniosku, stwierdzając że autorem spornego znaku jest D.W. – wspólnik M.S. s.c. Podnieśli, że w postępowaniu zgłoszeniowym, korzystając z uprawnienia, o którym mowa w art. 140 ust. 1 p.w.p., ograniczyli wykaz usług do: organizowania wystaw odzieży w celach reklamowych, organizowania pokazów wyrobów odzieżowych, organizowania targów mody w celach reklamowych, organizowania konkurów projektantów mody w celach promocji i reklamy, organizowania widowisk ulicznych reklamujących modę, usługi w zakresie reklamy radiowej i telewizyjnej związanej z modą. Początkowo uprawnieni nie kwestionowali interesu prawnego skarżącej, lecz następnie na rozprawie przed Urzędem Patentowym stwierdzili, iż skoro skarżąca ma prawo do używania znaku OSKARY MODY R-180722, to jej interes prawny w domaganiu się unieważnienia prawa ochronnego znaku należącego do uprawnionych jest wątpliwy.

Urząd Patentowy decyzją z dnia 29 czerwca 2007 r., działając na podstawie art. 105 § 1 Kpa. w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p. i art. 98 Kpa. w zw. art. 256 ust. 2 p.w.p., umorzył postępowanie z wniosku skarżących wskazując, że nie mają oni legitymacji do występowania w charakterze strony w przedmiotowej sprawie, bo nie wykazali się interesem prawnym. Organ stwierdził, że zgodnie z treścią art. 28 Kpa. stroną postępowania administracyjnego może być każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych, organ zauważył, iż interes prawny to związek o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa materialnego, a sytuacją prawną konkretnego podmiotu. Tak rozumiany interes prawny powinien być bezpośredni, konkretny, realny i znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które uzasadniałyby zastosowanie normy prawa materialnego.

Organ podkreślił, że istnienie znaku towarowego uprawnionych nie stanowiło przeszkody w uzyskaniu przez skarżącą ochrony na jej znak towarowy, tym bardziej że uprawnieni oświadczają, iż skarżąca ma prawo używać spornego znaku. Samo stwierdzenie skarżącej, że istnieje obiektywna i realna potrzeba ochrony przysługującego jej prawa do znaku ze względu na sporne prawo ochronne, nie uzasadniało interesu prawnego w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy uprawnionych. Zdaniem organu, wniosku o unieważnienie spornego prawa ochronnego nie uzasadniały również powołane przez skarżącą art. 20 i 22 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżąca nie zgodziła się ze stanowiskiem organu, a istnienie interesu prawnego w domaganiu się unieważnienia prawa ochronnego na znak OSKARY MODY R - 178091 upatrywała w stosunku konkurencji pomiędzy nią a uprawnionymi, w zapowiedzi wystąpienia uprawnionych z roszczeniami przeciwko skarżącej oraz w tym, że znak OSKARY MODY R - 180722 jest identyczny w warstwie słownej co znak sporny.

Urząd Patentowy decyzją z dnia 6 lutego 2008 r., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kpa. w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p., utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Organ podzielił stanowisko wyrażone w poprzednim rozstrzygnięciu, iż skarżąca nie wykazała się interesem prawnym. Podniósł, że interes prawny, który wywodzi skarżąca jest jedynie ewentualny, hipotetyczny nie dowiedziono bowiem, że wystąpienie z pozwem przeciw wnioskodawcy miało rzeczywiście miejsce. Organ wskazał, że subiektywne odczucie wnioskodawcy co do charakteru zdarzeń w przyszłości lub też ewentualnej zmienności tych okoliczności nie jest podstawą do uznania istnienia interesu prawnego.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. "F." Sp. z o.o. zarzuciła decyzji Urzędu Patentowego naruszenie art. 164 w zw. z art. 256 p.w.p. oraz naruszenie art. 28, art. 7, 77 § 1, 80 i 107 § 3 Kpa.

WSA w Warszawie oddalił skargę, nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia. Sąd przywołał przepis art. 164 pwp. zgodnie z którym prawo ochronne na znak towarowy może być unieważnione na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny. W związku z tym, że przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej nie definiują pojęcia interesu prawnego w rozpoznawanej sprawie zastosowanie miał art. 28 Kpa. stanowiący, iż stroną postępowania administracyjnego jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Jak stwierdził Sąd, Urząd Patentowy prawidłowo uznał, że skarżąca takim interesem prawnym się nie wykazała,

Sąd podkreślił, że Urząd Patentowy dokonał wnikliwej oceny materiału dowodowego, która obejmowała okoliczności istotne dla poczynienia ustaleń co do legitymacji strony w złożeniu wniosku o unieważnienie prawa ochronnego. Zdaniem Sądu organ prawidłowo przyjął, że interes prawny, powinien być bezpośredni, konkretny, realny i znajdować potwierdzenia w okolicznościach faktycznych uzasadniających zastosowanie normy prawa materialnego. Tymczasem okoliczności podniesione przez skarżących na etapie postępowania administracyjnego, nie pozwalały Urzędowi Patentowemu na ocenę, iż skarżąca wykazała się interesem prawnym w rozumieniu art. 28 Kpa. W szczególności, zdaniem Sądu, interesu prawnego nie może stanowić informacja skierowana przez uprawnionych do prasy, odebrana przez skarżącą jako groźba wszczęcia przeciwko niej postępowania sądowego. Nie można uznać, że samo prowadzenie działalności gospodarczej przez uprawnionych ze spornego znaku stanowi realne zagrożenie dla prowadzenia działalności przez skarżącą i oznaczania przez nią usług znakiem OSKARY MODY w sytuacji, gdy uprawnieni nie wystąpili bezpośrednio do skarżącej z żądaniem zaprzestania używania tego znaku oraz nie wystąpili z jakimkolwiek roszczeniem cywilnoprawnym do sądu powszechnego. Z kolei istniejąca ochrona spornego znaku nie wywiera żadnego wpływu na prawidłowe funkcjonowanie znaku towarowego skarżącej.

Odnosząc się do umowy z dnia 27 września 2002 r. zawartej przez poprzednika prawnego skarżącej i współuprawnioną, na którą to umowę skarżąca powołała się w skardze do WSA, Sąd stwierdził, że przedmiotem umowy była współpraca dwóch podmiotów, a nie prawo wyłączne do spornego znaku towarowego. Urząd Patentowy nie mógł rozważać, czy podpisana przez strony umowa o współpracy jest dowodem działania w złej wierze uprawnionego, bowiem oceniał on wyłącznie interes prawny skarżącej.

Ponadto Sąd podniósł, że zaskarżone rozstrzygnięcie nie stanowi przeszkody w podjęciu działań zmierzających do ochrony interesów skarżącej w postaci kolejnego wniosku o unieważnienie spornego prawa wyłącznego w sytuacji, gdy zaistnieją okoliczności wskazujące na to, iż istnieje obiektywna i realna potrzeba ochrony jej praw.

W skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego "F." Sp. z o.o. wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

1. na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., naruszenie przepisów postępowania tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. poprzez nieuwzględnienie skargi mimo naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7, 8, 75 § 1, 77 § 1, 80, 107 § 3 Kpa. w zw. z art. 256 ust. 1 p.w.p. polegające:

- na nieuwzględnieniu i nierozważeniu całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach administracyjnych rozpoznawanej sprawy, a szczególności umowy o współpracy z 2002 r. wskazującej na relacje łączące strony postępowania przed datą zgłoszenia znaku OSKARY MODY R-178091 oraz wzajemne prawa i obowiązki tych stron, co miało wpływ na ocenę interesu prawnego skarżącej i

- na błędnym uznaniu, że list zapowiadający wniesienie powództwa do sądu przeciwko skarżącej nie dowodzi istnienia realnego zagrożenia podjęcia takich działań przez uprawnionych,

które to naruszenia miały istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem rzutowały bezpośrednio na ocenę interesu prawnego skarżącej,

2. na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., naruszenie prawa materialnego tj.:

- art. 164 oraz art. 256 p.w.p. w zw. z art. 28 Kpa. w zw. z art. 354 oraz 355 § 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2003 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) polegające na zaakceptowaniu przez Sąd błędnej wykładni, a w konsekwencji niezastosowaniu tych przepisów przez Urząd Patentowy i przyjęciu, że skarżąca nie ma interesu prawnego w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy uczestnika, a w szczególności, że źródłem tego interesu nie jest list zapowiadający wniesienie powództwa przeciwko skarżącej, jak również naruszenie zobowiązań kontraktowych stron, w tym zasady lojalności, jak również nakazu przestrzegania dobrych obyczajów,

- art. 20, 22 Konstytucji RP w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) w zw. z art. 28 Kpa. polegające na zaakceptowaniu przez Sąd błędnej wykładni, a w konsekwencji niezastosowaniu tych przepisów przez Urząd Patentowy i przyjęciu, że podjęcie przez uprawnionego działań w celu obrony znaku OSKARY MODY skierowanych przeciwko sytuacji skarżącej w sytuacji, gdy skarżąca i uprawniony podmiot prowadzą podobną działalność gospodarczą oraz łączyła je specjalna więź zaufania i lojalności przed zgłoszeniem spornego znaku, nie są okolicznościami wystarczającymi do stwierdzenia, że doszło do zagrożenia swobody prowadzenia działalności przez skarżącą, a tym samym na błędnym uznaniu, że nie jest to okoliczność wystarczająca do przyjęcia interesu prawnego skarżącej.

Uzasadniając zarzuty wskazane w podstawie z art. 174 pkt 1 p.p.s.a. kasator podniósł, iż określony a istniejący w dacie złożenia wniosku o unieważnienie prawa ochronnego stan faktyczny, na który złożyły się relacje łączące skarżącą ze współuprawnioną, fakt prowadzenia przez strony działalności konkurencyjnej oraz list skierowany przez uprawnionych do mediów zapowiadający wystąpienie przeciwko skarżącej z powództwem o zaniechanie naruszania przez nią praw do spornego znaku, stwarzał realne zagrożenie dla prowadzonej przez skarżącą działalności. Z powyższych względów wyrażone przez WSA stanowisko, iż list nie stanowił realnego zagrożenia swobody działalności gospodarczej nie jest do zaakceptowania.

Organ nie skorzystał z prawa wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną, natomiast uczestnicy postępowania – D.W. i W.W. właściciele firmy M.S. s.c. w piśmie z dnia 7 kwietnia 2009 r. wnieśli o oddalenie skargi kasacyjnej, zwracając uwagę m. in. na to, iż:

- skarżąca uzyskała prawo ochronne na zgłoszony przez siebie znak OSKARY MODY z późniejszym pierwszeństwem,

- pomiędzy skarżącą, a uprawnionymi toczył się spór sądowy o zakazanie czynów nieuczciwej konkurencji, który to spór zakończył się wygraną uczestnika oraz

- uprawnieni ze znaku spornego nigdy nie wszczęli żadnej sprawy sądowej przeciwko skarżącej, której celem byłoby zakazanie używania przez skarżącą oznaczenia OSKARY MODY i nigdy nie skierowali bezpośrednio do skarżącej żadnego pisma ostrzegawczego w tej sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. ) – dalej p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:

- naruszeniu prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię (niewłaściwe odczytanie treści normy prawnej) lub niewłaściwe zastosowanie (dokonanie wadliwej subsumpcji przepisu do ustalonego stanu faktycznego),

- naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W rozpatrywanej sprawie skarga kasacyjna zarzuca zarówno naruszenie przepisów postępowania, jak też prawa materialnego, co prowadzi do tego, iż w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlegają zarzuty naruszenia przepisów w ramach podstawy z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Kontrola subsumcji danego stanu faktycznego pod określony przepis prawa materialnego może nastąpić dopiero wtedy, gdy stan faktyczny na podstawie którego wydany został zaskarżony wyrok jest prawidłowy albo nie został skutecznie podważony.

Wskazane w ramach naruszenia prawa procesowego zarzuty nie zasługują na uwzględnienie, bowiem Sąd I instancji zasadnie stwierdził, iż organ rozważył i ocenił cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, odnosząc go do charakteru podjętego rozstrzygnięcia odmawiającego skarżącej legitymacji procesowej w domaganiu się unieważnienia prawa ochronnego ze spornego znaku i nie wdającego się w meritum sprawy. Nie można zgodzić się z kastorem, który utrzymuje, że Sąd I instancji zaakceptował niedokonanie przez Urząd Patentowy oceny dowodu w postaci łączącej strony umowy o współpracy, bowiem Sąd ten jednoznacznie wyjaśnił, iż Urząd Patentowy, negując interes prawny wnioskujących o unieważnienie prawa ze spornego znaku, nie mógł oceniać umowy o współpracy jako dowodu na istnienie złej wiary po stronie uprawnionych. Jak trafnie zauważył Sąd Wojewódzki, ocena przesłanek istnienia interesu prawnego nie obejmuje ustawowych warunków udzielenia prawa wyłącznego, których niespełnienie jest podstawą unieważnienia prawa ochronnego. Powyższe stanowisko odpowiada dotychczasowej linii orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wielokrotnie podkreślał, iż norm prawnych stanowiących podstawę unieważnienia prawa ochronnego nie należy mylić z normami określającymi ustawowe przesłanki rejestracji znaku towarowego, których niespełnienie uzasadnia unieważnienie prawa z rejestracji ( wyrok NSA z dnia 17 lipca 2003 sygn. akt II SA 1165/02 ).

Kolejny zarzut, wskazany jako naruszenie prawa procesowego - art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" p.p.s.a. , dotyczy nieuwzględnienia skargi pomimo błędnego uznania, że list zapowiadający wniesienie powództwa przeciwko skarżącej nie dowodzi istnienia realnego zagrożenia podjęcia przez uprawnionych takich działań. Zarzut ten mieści się we wskazanej w skardze kasacyjnej podstawie z art. 174 pkt 1) p.p.s.a. jako naruszenie art. 164 p.w.p. oraz art. 256 p.w.p. w związku z art. 28 Kpa. przez błędną wykładnię i przyjęcie w jej wyniku, że skarżąca nie ma interesu prawnego w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy uprawnionego, a w szczególności, że źródłem tego interesu nie jest list zapowiadający wniesienie powództwa do sądu przeciwko skarżącej. Dodatkowo, kasator, wskazując art. 20 i 22 Konstytucji RP w związku z art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jako źródło interesu prawnego skarżącej, stwierdził że podjęcie przez uprawnionych działań przeciwko skarżącej w celu obrony spornego znaku w sytuacji, gdy skarżąca i uprawnieni prowadzą podobną działalność gospodarczą są okolicznościami wystarczającymi, aby uznać że doszło do zagrożenia swobody prowadzenia działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącą, czego nie dostrzegł Urząd Patentowy, a co zaakceptował Sąd I instancji.

Odnosząc się do tak postawionych w ramach naruszenia prawa materialnego zarzutów należy uznać, że skarga kasacyjna jest usprawiedliwiona.

Na wstępie rozważań zauważyć należy, że unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy dokonuje się zawsze w postępowaniu spornym, lecz dojść do tego może w dwojaki sposób. Unieważnienie może zostać zainicjowane albo na podstawie art. 246 ust. 1 oraz art. 247 ust. 2 p.w.p. wskutek złożenia sprzeciwu wobec prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego o udzieleniu prawa ochronnego i podniesienia przez uprawnionego zarzutu bezzasadności sprzeciwu, albo na podstawie art. 164 p.w.p. na wniosek określonej osoby. W przypadku sprzeciwu złożyć może go każdy pod warunkiem wystąpienia ze stosownym żądaniem w określonym powołanym przepisem terminie 6 miesięcy od opublikowania w "Wiadomościach Urzędu Patentowego" informacji o udzieleniu prawa. Z kolei wniosek, o którym mowa wart. 164 p.w.p. nie jest ograniczony w czasie, lecz może zostać złożony wyłącznie przez osobę legitymującą się interesem prawnym. W przedmiotowej sprawie skarżąca nie wyczekała na publikację o udzieleniu prawa i przed tym czasem złożyła wniosek o unieważnienie udzielonego prawa ochronnego na podstawie art. 164 p.w.p., konsekwencją czego była konieczność wykazania interesu prawnego.

Jak stanowi wskazany wyżej przepis, prawo ochronne na znak towarowy może być unieważnione w całości lub w części na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeżeli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki do uzyskania tego prawa. Wykazując interes prawny, osoba żądająca unieważnienia prawa ochronnego inicjuje postępowanie administracyjne, stając się jego stroną. Jak prawidłowo zauważył Sąd I instancji, ustawa Prawo własności przemysłowej nie definiuje pojęcia interesu prawnego, zatem należy w tej materii odwołać się do art. 28 Kpa., zgodnie z którym stroną postępowania administracyjnego jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój obowiązek lub prawo. Interes prawny lub obowiązek, o których mowa w cyt. przepisie znajdować musi oparcie w konkretnej normie prawnej mogącej stanowić podstawę do ich sformułowania, dlatego też pojęcie strony, mimo że jest instytucją prawa procesowego, wyprowadzone może być wyłącznie z prawa materialnego (vide: J. P. Tarno Naczelny Sąd Administracyjny, a wykładnia prawa administracyjnego; wyd. Difin; W-wa 1999 r.). Mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy to samo, co ustalić przepis prawa powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia określonej potrzeby lub żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby (wyrok NSA z dnia 22 lutego 1984 r. sygn. akt I SA 1748/83). Zaznaczyć wypada, iż stanowiąca źródło interesu prawnego norma prawna nie musi przyznawać określonemu podmiotowi praw lub obowiązków, a wystarczy że stworzy takiemu podmiotowi ochronę w sformalizowanym postępowaniu i spowoduje, że będzie się on mógł domagać wydania orzeczenia administracyjnego. Wreszcie podkreślić należy, iż powołanie się na konkretny przepis nie przesądza jeszcze o istnieniu interesu prawnego osoby inicjującej postępowanie, bowiem niezbędne jest wykazanie, że w konkretnej sprawie interes prawny jest realny, indywidualny, własny i bezpośredni ( tak samo - wyrok NSA z dnia 23 października 2008 r. sygn. akt II GSK 385/08 ). Ocena czy w danej sprawie konkretny podmiot posiada tak rozumiany interes prawny zależy od stanu faktycznego w jakim następuje domaganie się konkretyzacji sfery praw lub obowiązków tego podmiotu. Innymi słowy, interes prawny musi znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które będą uzasadniać zastosowanie przepisu prawa materialnego (J. Borkowski w J.Borkowski, B.Adamiak Kpa, Komentarz, str. 229). Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 czerwca 2009 r. (sygn. akt II GSK 950/08) istnienie interesu prawnego podmiotu żądającego wszczęcia postępowania musi być ustalane na tle okoliczności faktycznych podnoszonych we wniosku oraz adekwatnych do tych okoliczności przepisów prawa materialnego.

Dodać także należy, iż interesem prawnym należy legitymować się w dacie stosowania normy prawa materialnego stanowiącej jego podstawę i tylko ten stan może być brany pod uwagę przy rozważaniu istnienia interesu prawnego.

Jak już wyżej zaznaczono, źródłem interesu prawnego jest konkretny przepis prawa materialnego, stwarzający określonej osobie możliwość uzyskania ochrony w postępowaniu administracyjnym. W orzecznictwie coraz częściej wskazuje się art. 20 Konstytucji i art. 6 ust. 1 ustawy o swobodzie dzielności gospodarczej jako przepisy, które w określonych okolicznościach, mogą stanowić podstawę do wyprowadzenia z nich interesu prawnego podmiotu ubiegającego się o unieważnienie prawa ochronnego z zakresu własności przemysłowej. Powoływanie się na te przepisy w celu uzyskania ochrony w postępowaniu administracyjnym wymaga jednak wykazania ich związku z konkretną sprawą (vide: wyrok NSA z dnia 20 listopada 2008 r. sygn. akt II GSK 503/08). Zgodnie z art. 20 Konstytucji RP społeczna gospodarka rynkowa oparta na zasadzie wolności działalności gospodarczej stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Wolność działalności gospodarczej ma w świetle Konstytucji dwojaki charakter: jest jednocześnie zasadą ustrojową, lecz również podstawą do formułowania pewnych praw podmiotowych – prawa do własności, wyboru zawodu czy wolnej konkurencji. Jak stwierdził w wyroku z dnia 29 kwietnia 2003 r. Trybunał Konstytucyjny, wolność działalności gospodarczej manifestować się może poprzez działania, które patrząc pod kątem ochrony konstytucyjnej, stanowią realizację innych wolności i praw poręczonych przez Konstytucję ( OTK ZU 2003, Nr 4A, poz. 33 ).

Nie może być wątpliwości, że jedną ze swobód związanych z działalnością gospodarczą jest swoboda w zakresie konkurencji przy zachowaniu reguł wyznaczonych obowiązującymi przepisami np. przepisami dotyczącymi nieuczciwej konkurencji lub ochrony własności intelektualnej i przemysłowej ( podobnie: M. Zdyb - Prawo działalności gospodarczej, komentarz do ustawy z 19 listopada 1999r.; Zakamycze 2000 r. ). Powyższe oznacza, że każdy przedsiębiorca prowadzić może swoją działalność gospodarczą w sposób swobodny, jednak z poszanowaniem zasad wynikających z obowiązującego prawa, w tym także z poszanowaniem praw i wartości istotnych z punktu widzenia innych podmiotów konkurujących na danym rynku.

Prawem istotnym z punktu widzenia działalności gospodarczej oraz konkurowania na rynku jest możność wyłącznego korzystania przez podmiot gospodarczy z udzielonego mu prawa ochronnego na znak towarowy, stanowiący wyróżnik w obrocie towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od towarów lub usług tego samego rodzaju innego przedsiębiorcy. Przedsiębiorca, który uzyskuje na podstawie ustawy Prawo własności przemysłowej prawo ochronne na znak towarowy, ma wyłączne prawo dysponowania nim w sposób zarobkowy i zawodowy na obszarze Polski ( art. 153 p.w.p. ). Wynikająca z udzielonego prawa ochronnego możliwość nieskrępowanego wykorzystywania własnego znaku towarowego w prowadzonej działalności gospodarczej jest jednym z przejawów realizowania konstytucyjnej zasady swobody działalności gospodarczej. Stan faktyczny, w którym ze strony innego podmiotu gospodarczego - konkurenta na danym rynku, dochodzi do uniemożliwienia lub ograniczenia korzystania przez właściciela z posiadanego wyłącznego prawa ochronnego lub zagrożenia korzystania z tego prawa, daje ze względu na naruszone prawo swobody prowadzenia działalności gospodarczej, podstawę do domagania się ochrony m.in. w postępowaniu administracyjnym uniemożliwiającym dalsze naruszanie. W ocenie Sądu, konkurent ma interes prawny w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego na identyczny co zarejestrowany dla niego znak towarowy, jeżeli dysponujący prawem ochronnym do takiego identycznego znaku jakimkolwiek skierowanym na zewnątrz działaniem będzie domagał się zaprzestania jego używania lub będzie zaprzeczał posiadanemu prawu.

To, co odróżnia przedmiotową sprawę od innych spraw o unieważnienie prawa ochronnego ze znaku towarowego, to fakt domagania się unieważnienia prawa do znaku z wcześniejszym pierwszeństwem przez uprawnionego ze znaku późniejszego tj. skarżącą spółkę F.G. Sp. z o.o. Stan faktyczny w jakim złożony został przez skarżącą wniosek o unieważnienie prawa ochronnego w zasadniczych kwestiach nie był sporny w toku postępowania i nie był negowany w skardze kasacyjnej. Jak wynika z zaskarżonego wyroku, zarówno skarżąca, jak uprawnieni ze spornego znaku prowadzą podobną działalność polegającą na organizowaniu konkursów i nagradzaniu osób zajmujących się tematyką mody, a prowadzona przez obie strony działalność jest oznaczana znakami identycznymi OSKARY MODY, z których znak sporny zarejestrowany został pod numerem R-178091, zaś znak należący do skarżącej posiada rejestrację R- 180722. Skarżąca, domagając się unieważnienia prawa ochronnego do znaku OSKARY MODY R – 178091, podnosiła że znak ten zarejestrowany został w złej wierze, a swój interes prawny uzasadniała zagrożeniem swobodnego prowadzenia przez nią działalności gospodarczej. W sprawie nie jest sporne, że uprawnieni skierowali do wybranych mediów informację o zamiarze skierowania powództwa przeciwko skarżącej o zaniechanie używania przez nią prawa do spornego znaku OSKARY MODY, choć wiodące spór strony odmiennie oceniają charakter tej informacji.

Sąd I instancji stwierdził, iż samo prowadzenie przez uprawnionych podobnej działalności gospodarczej nie stanowi realnego zagrożenia dla prowadzenia działalności przez skarżącą, a uprawnieni nie wystąpili bezpośrednio do skarżącej z żądaniem zaprzestania używania spornego znaku. Skierowana przez uprawnionych do prasy informacja, zdaniem Sądu, nie uzasadnia groźby wszczęcia postępowania sądowego i nie może stanowić podstawy do uznania, że istnieje realne zagrożenie interesów skarżącej, co prowadzić musi do oceny, że skarżąca nie legitymuje się interesem prawnym do domagania się unieważnienia prawa ochronnego na znak OSKARY MODY.

Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela wyrażonego w zaskarżonym wyroku stanowiska. Jak już wyżej zaznaczono stan faktyczny, istotny dla oceny interesu prawnego skarżącej w dacie złożenia wniosku o unieważnienie prawa ochronnego, nie był sporny, a sam wniosek poprzedzony został skierowaną do mediów informacją uprawnionych o tym, że znak OSKARY MODY chroniony jest wyłącznie na rzecz D. i W.W. oraz że w przygotowaniu jest pozew do sądu przeciwko skarżącej naruszającej posiadane prawo. Informacja jest jednoznaczna w swej treści, a skierowana do prasy nabiera cech publicznego wezwania zidentyfikowanego podmiotu do zaprzestania naruszenia prawa ochronnego i stanowi adresowane przede wszystkim do skarżącej ostrzeżenie, iż niezaprzestanie naruszania skutkować będzie powództwem cywilnym. Z tego względu nie jest prawidłowe stanowisko Sądu I instancji, w którego ocenie nie jest zagrożone prowadzenie działalności gospodarczej przez skarżącą, ponieważ uprawnieni nie wystąpili bezpośrednio do skarżącej z żądaniem zaprzestania używania znaku. Dodatkowo, zasadniczą kwestią jest, iż przekazane prasie ostrzeżenie wymierzone jest przeciwko prawu ochronnemu na tożsamy słownie znak przynależny skarżącej. W ocenie Sądu treść przekazanej przez konkurenta do prasy informacji uzasadnia podjęcie przez skarżącą – właściciela identycznego znaku towarowego – działania mającego na celu ochronę przyznanego jej art. 153 ust. 1 p.w.p. prawa wyłącznego używania znaku i wykonywania zarejestrowanej działalności w sposób określony art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a więc na równych prawach w sposób określony przepisami prawa. Oznacza to, że skarżąca posiadająca prawo ochronne do znaku OSKARY MODY R-180722 ma interes prawny w żądaniu unieważnienia prawa ochronnego do identycznego znaku OSKARY MODY R-178091, jeżeli jego właściciel – konkurent na danym rynku – stwarza realne i bezpośrednie zagrożenie wykonywania przez nią zgłoszonej działalności gospodarczej i oznaczania wykonywanych usług zarejestrowanym, choć z późniejszym pierwszeństwem, znakiem.

Powyższe wywody dotyczące wykładni art. 164 pwp. w związku z art. 28 Kpa. i art. 256 pwp. należy odnieść, dokonując oceny zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego. Organ ten nie rozważył interesu prawnego skarżącej Spółki z punktu widzenia zasady swobody działalności gospodarczej z uwzględnieniem swoistego stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy, który tworzy zagrożone wyłączne prawo ochronne do identycznego znaku. Idzie tutaj o powiązanie możliwości nieskrępowanego prowadzenia działalności z wykorzystywaniem legalnie posiadanego prawa wyłącznego do znaku OSKARY MODY R-180722. Uzasadniając brak interesu prawnego ze względu na swobodę działalności gospodarczej, organ odwoływał się jedynie do stosunku konkurencji pomiędzy stronami postępowania, słusznie zauważając, że samo prowadzenie podobnej działalności gospodarczej nie uzasadnia interesu prawnego w przedmiotowej sprawie, tak jak nie uzasadnia go samodzielnie, a więc bez rozważenia innych okoliczności faktycznych sprawy, prawo wyłączne do znaku skarżącej. Rozpatrując ponownie złożony wniosek, organ uwzględni dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny wykładnię wskazanych wyżej przepisów stawiających warunek legitymowania się przez domagającego się unieważnienia prawa ochronnego interesem prawnym.

Powracając do poczynionych już powyżej uwag dotyczących konieczności odróżnienia przesłanek wskazujących na interes prawny wnioskującego o unieważnienie prawa ochronnego od przesłanek samego unieważnienia, podkreślić należy, iż uznanie istnienia interesu prawnego wnioskodawcy inicjuje postępowanie sporne o unieważnienie prawa ochronnego i uzasadnia badanie przesłanek ewentualnego unieważnienia, lecz nie przesądza wyników tego postępowania.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 188 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji. O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 203 pkt 1) p.p.s.a. oraz na podstawie § 14 ust. 2 pkt 1) lit. "b" i pkt 2) lit. "a" rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).