Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alina Dominiak, Sędziowie Sędzia NSA Anna Orłowska, Sędzia WSA Jolanta Sudoł (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Januszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2014 r. sprawy ze skargi A. Ś. na decyzję Wojewody z dnia 10 lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej 1) uchylona zaskarżoną decyzję, 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.

Wojewoda decyzją z dnia 10 lipca 2014 r., nr [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 33 ust. 3 i ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2013, poz. 674 ze zm.) - po rozpatrzeniu odwołania A. Ś. od decyzji Starosty z dnia 4 czerwca 2014 r., nr [...] w sprawie utraty statusu osoby bezrobotnej z dniem 26 maja 2014 r. na okres 270 dni z powodu trzeciego nieusprawiedliwionego niestawienia się w wyznaczonym terminie w urzędzie pracy i niepowiadomienia o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa w ciągu 7 dni - zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy.

Rozstrzygnięcie to, jak wynika z uzasadnienia do decyzji, podjęto po ustaleniu stanu faktycznego w sposób następujący:

W dniu 3 grudnia 2012 r. A. Ś. została po raz kolejny została zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. jako osoba bezrobotna. Strona zobowiązana była do stawienia się w dniu 26 maja 2014 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy celem potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. W wyznaczonym terminie strona nie stawiła się i w okresie 7 dni nie poinformowała o przyczynie niestawiennictwa.

W odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji strona wskazała, że powodem jej niestawiennictwa w urzędzie był pobyt w Zakładzie Karnym w G., gdzie przebywała w dniach od 14 kwietnia do 27 czerwca 2014 r. Jako dowód zostało załączone świadectwo zwolnienia z zakładu karnego.

Ponieważ art. 33 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy stanowi, że bezrobotni mają obowiązek zgłaszania się do właściwego powiatowego urzędu pracy w wyznaczonych terminach w celu potwierdzenia swej gotowości do podjęcia pracy i uzyskania informacji o możliwościach zatrudniania i szkolenia, a zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 4 tej ustawy starosta pozbawia statusu bezrobotnego osobę, która nie stawiła się w powiatowym urzędzie pracy i nie powiadomiła w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa, pozbawienie statusu osoby bezrobotnej następuje na okres 270 dni od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy w przypadku trzeciego niestawienia się. Organ podkreślił, że już samo niepowiadomienie przez A. Ś. w ciągu 7 dni o przyczynie niestawiennictwa jest wystarczające do orzeczenia o utracie statusu osoby bezrobotnej. Organ podniósł, że pobyt w zakładzie karnym nie może być traktowany w kategorii usprawiedliwionych przypadków niestawiennictwa w PUP, tym bardziej, że strona mogła powiadomić organ o przyczynie niestawiennictwa droga pocztową, wtedy za datę powiadomienia przyjmuje się datę stempla pocztowego. Niezależnie od tego organ wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. g osoba tymczasowo aresztowana lub odbywająca karę pozbawienia wolności nie może być uznana za osobę bezrobotną. Stanowi to samodzielną przesłankę nie spełnienia przez stronę definicji osoby bezrobotnej. Brak w tym wypadku ustawowych wymogów dotyczących statusu bezrobotnego.

Decyzja Wojewody o pozbawieniu statusu osoby bezrobotnej została przez A. Ś. zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.

Skarżąca ponownie wskazała (tak jak w odwołaniu), że przyczynę jej niestawiennictwa w urzędzie pracy należy uznać za usprawiedliwioną, gdyż została wcześniej aresztowana. Stało się to nagle i niespodziewanie i skarżąca nie zdążyła nikogo powiadomić. Policjanci, którzy ją zatrzymali deklarowali, że zawiadomią o tym Urząd Pracy i MOPR w S. Nie zrobili tego jednak, o czym skarżąca odwiedziła się dopiero po zwolnieniu z zakładu karnego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga jest zasadna i podlega uwzględnieniu choć zasadniczo nie z przyczyn w niej wskazanych.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Wojewody z dnia 10 lipca 2014 r. utrzymująca w mocy decyzję Starosty z dnia 4 czerwca 2014 r., która pozbawiła A. Ś. statusu osoby bezrobotnej na okres 270 dni z powodu trzeciego nieusprawiedliwionego niestawienia się w wyznaczonym terminie w urzędzie pracy.

Podstawę materialnoprawną decyzji stanowił przepis art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2013 r., poz. 674 ze zm.), dalej zwanej - "ustawą".

Przepis ten stanowi, że Starosta pozbawia statusu bezrobotnego bezrobotnego, który nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; pozbawienie statusu bezrobotnego w tym przypadku następuje od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy odpowiednio na okres wskazany w pkt 3, w zależności od liczby niestawiennctw, a mianowicie: 120 dni w przypadku pierwszego niestawiennictwa, 180 dni w przypadku drugiego lub 270 dni w przypadku trzeciego i każdego kolejnego niestawiennictwa (art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy). Zgodnie bowiem z art. 33 ust. 3 ustawy bezrobotni mają obowiązek zgłaszania się do właściwego powiatowego urzędu pracy w wyznaczonym przez urząd terminie w celu przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy proponowanej przez urząd lub w innym celu wynikającym z ustawy i określonym przez urząd pracy, w tym potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy.

Poza sporem było w sprawie, że skarżąca posiadała status osoby bezrobotnej i została zobowiązana do stawienia się w urzędzie pracy w dniu 26 maja 2014 r. w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. Strona jednak nie stawiła się w ww. terminie, ani nie usprawiedliwiła swojej nieobecności, co skutkowało wydaniem decyzji przez organ pierwszej instancji o pozbawieniu jej statusu osoby bezrobotnej z dniem 26 maja 2014 r. Ponieważ było to już trzecie nieusprawiedliwione niestawiennictwo w wyznaczonym terminie w urzędzie pracy strona została pozbawiona statusu bezrobotnej na okres 270 dni.

Organ pierwszej instancji wydając decyzję nie posiadał wiedzy odnośnie przyczyny, która spowodowała niestawiennictwo, gdyż dopiero we wniesionym odwołaniu strona ją podała. I tak, jak wynika z treści odwołania oraz z załączonego do niego świadectwa zwolnienia z zakładu karnego, A. Ś. była pozbawiona wolności i przebywała w Zakładzie Karnym nr 1 w G. w dniach od 14 kwietnia 2014 r. do 27 czerwca 2014 r. (vide: świadectwo zwolnienia z zakładu karnego wystawione w dniu 27 czerwca 2014 r. w aktach administracyjnych).

Niewątpliwie organ drugiej instancji rozpoznając odwołanie strony od decyzji pozbawiającej ją statusu bezrobotnego z dniem 26 maja 2014 r. wiedział, że skarżąca w dacie 14 kwietnia 2014 r. została pozbawiona wolności i przebywała w zakładzie karnym.

W tym miejscu należy podkreślić, że przedmiotem niniejszego postępowania - jest utrata statusu osoby bezrobotnej. Tym samym organ rozpoznając sprawę dotyczącą utraty statusu powinien uwzględnić wszystkie okoliczności, które zaistniały w sprawie, a które w świetle przepisów ww. ustawy skutkują utratą tego statusu. Organ odwoławczy nie mógł więc ograniczyć się tylko do rozpatrzenia jednej z ustawowych przesłanek z art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy. Trzeba mieć bowiem na względzie, że przepis art. 33 ust. 4 ustawy enumeratywnie wymienia inne przypadki, w których również następuje utrata statusu osoby bezrobotnej. Taką okolicznością, która powoduje pozbawienie przez organ statusu bezrobotnego jest zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy jest - niespełnianie przez bezrobotnego warunków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy. Ten przepis ustawy zawiera ustawową definicję osoby bezrobotnej. W definicji tej wyodrębnia się dwie części. W pierwszej części - wskazuje się na przesłanki pozytywne, a więc na warunki, które muszą być spełnione, aby można było uzyskać lub zachować status osoby bezrobotnej. Druga część - zawiera przesłanki negatywne, a więc okoliczności które uniemożliwiają nabycie lub zachowanie statusu osoby bezrobotnej, pomimo wystąpienia przesłanek pozytywnych.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. g bezrobotny oznacza osobę, która nie jest tymczasowo aresztowana ani nie odbywa kary pozbawienia wolności, za wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. Jest oczywistym, że bezrobotnym nie może być osoba, która jest tymczasowo aresztowana lub która odbywa karę pozbawienia wolności, gdyż w tych przypadkach nie zachodzi zasadnicza przesłanka warunkująca posiadanie tego statusu, jaką jest gotowość do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy). Z taką gotowością możemy mieć do czynienia jedynie w przerwie w odbywaniu kary lub jak wprost stanowi art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. g tej ustawy w przypadku objęcia danej osoby dozorem elektronicznym.

Istotne dla sprawy jest, że z definicji osoby bezrobotnej wynika jednoznacznie, że osoba bezrobotna z chwilą tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności - traci z tą chwilą - z mocy prawa status osoby bezrobotnej. W takiej też sytuacji zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy organ pozbawia statusu bezrobotnego z datą tymczasowego aresztowania lub pozbawienia wolności, gdyż bezrobotny nie spełnia warunków określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Jak wynika z akt sprawy skarżąca przebywała w Zakładzie Karnym nr 1 w G. od dnia 14 kwietnia 2014 r. do 27 czerwca 2014 r. Zatem już w dacie 14 kwietnia 2014 r. skarżąca z mocy prawa utraciła status osoby bezrobotnej. Tym samym organ odwoławczy nie mógł utrzymać w mocy decyzji organu pierwszej instancji, która pozbawiała ją statusu bezrobotnego z dniem 26 maja 2014 r., skoro już od dnia 14 kwietnia 2014 r. strona tego statusu nie posiadała.

W zaistniałej też sytuacji, z uwagi na brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 2 lit g w zw. z art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy, okoliczność przebywania w zakładzie karnym i pozbawienia wolności, nie powinna być rozpatrywana przez organ odwoławczy tylko w kategorii usprawiedliwionej lub nieusprawiedliwionej przyczyny niestawiennictwa, skoro stanowi ona samoistną i odrębną przesłankę utraty statusu osoby bezrobotnej (i to przesłankę, która już się ziściła). Organ jest bowiem zobligowany do wydania decyzji pozbawiającej statusu osoby bezrobotnej od dnia, w którym bezrobotny stał się osobą tymczasowo aresztowaną lub rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności.

Należy tu zauważyć, że w zaskarżonej decyzji organ, prawidłowo podniósł, że fakt odbywania przez skarżącą kary pozbawienia wolności stanowi samodzielną przesłankę niespełnienia przez skarżącą wymogów jako osoby bezrobotnej. Jednak mimo to, organ odwoławczy utrzymał w mocy decyzję pozbawiającą skarżącą statusu osoby bezrobotnej od dnia niestawiennictwa w urzędzie i to na okres 270 dni, a więc na zasadach właściwych dla osób bezrobotnych, które nie usprawiedliwiły swojej nieobecności. Niewątpliwie zaś wskazane w decyzji organu pierwszej instancji ramy czasowe pozbawienia statusu osoby bezrobotnej są nieadekwatne dla osób, które utraciły status osoby bezrobotnej z powodu tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności. W takim bowiem wypadku organ nie jest uprawniony do wskazania okresów pozbawienia statusu bezrobotnego określonych w art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy.

Podsumowując, organ odwoławczy poprzez utrzymanie w mocy decyzji organu pierwszej instancji wadliwie rozstrzygnął o utracie przez skarżącą statusu osoby bezrobotnej z dniem 26 maja 2014 r., nie biorąc pod uwagę okoliczności, że w tej dacie skarżąca przebywała już w zakładzie karnym i nie mogła być podmiotem, który posiadał status osoby bezrobotnej. W konsekwencji nieprawidłowe było także orzeczenie o utracie przez stronę statusu osoby bezrobotnej na okres 270 dni, skoro jak wskazano wyżej, nie powinna ona zostać pozbawiona tego statusu z uwagi na niestawiennictwo w urzędzie pracy lecz z powodu spełnienia się odrębnej przesłanki z art. 33 ust. 4 pkt 1 cyt. ustawy. W tym zaś ostatnim przypadku nie mogą mieć zastosowania terminy określone w art. 33 ust. 4 pkt 3 ustawy, co z kolei przedkłada się bezpośrednio na uprawnienie do znacznie wcześniejszej ponownej rejestracji w urzędzie pracy.

W sprawie doszło więc do naruszenia przepisów postępowania, w tym zwłaszcza art. 77 § 1 k.p.a. i to w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Zebrany bowiem w sprawie materiał dowodowy nie został prawidłowo rozpatrzony i oceniony przez organ odwoławczy. W sprawie nie wzięto pod uwagę, że utrata statusu osoby bezrobotnej przez skarżącą nastąpiła przed dniem wyznaczonego stawiennictwa w urzędzie pracy. Natomiast pozostająca poza sporem w sprawie okoliczność odbywania przez skarżącą kary pozbawienia wolności nie została uwzględniona przy rozstrzyganiu w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej, przez co naruszono dyspozycję przepisu art. 33 ust. 4 ustawy.

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił zaskarżoną decyzję. Na zasadzie art. 152 tej ustawy stwierdzono, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.

Wskazania co do dalszego postępowania wynikają z powyższych rozważań.