Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Wiesław Morys Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.) Sędzia WSA Stanisław Nitecki Protokolant sekr. sąd. Arkadiusz Kmiotek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2008r. sprawy ze skargi S.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku rodzinnego uchyla zaskarżoną decyzję

Wnioskiem z dnia [...] S. K. domagał się przyznania zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego dla jego [...] dzieci na okres od dnia [...] do dnia [...].

Decyzją z dnia [...] nr [...], wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta Z. przez Pracownika Socjalnego - Koordynatora, na podstawie art. 6 i art. 8 oraz art. 20 w związku z art. 3 pkt 11 oraz art. 32 i art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 z późn. zm.) oraz art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego przyznano S. K. zasiłek rodzinny dla jego dzieci: M. K. (ur. [...]), M. K. (ur. [...]), M. K. (ur. [...]) i W. K. (ur. [...]) po [...]zł. miesięcznie, natomiast dla K. K.(ur. [...]) i J. K. (ur. [...]) po [...]zł. miesięcznie oraz dla każdego z dzieci przyznano dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie po [...]zł. Ponadto dla W., M., K. i J. przyznano dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej po [...]zł. miesięcznie. Wszystkie wymienione świadczenia przyznano na okres od dnia [...] do dnia [...], z tym że dla K. K. zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przyznano na okres od dnia [...] do dnia [...]. W uzasadnieniu organ ten wskazał, że na podstawie art. 5, art. 6 i art. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przysługuje rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty [...]zł. miesięcznie. Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo do 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wyjaśniając okres, na jaki przyznano dla K. K. zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej organ pierwszej instancji stanął na stanowisku, iż w roku szkolnym [...] K. K. kontynuowała naukę w klasie maturalnej. Zatem termin zakończenia zajęć dydaktycznych w klasach programowo najwyższych szkół ponadgimnazjalnych, dający możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości nastąpi w jej przypadku w dniu [...], co wynika z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 46, poz. 432 z późn. zm.). Termin ten przyjęto, jako datę ukończenia szkoły i w konsekwencji zasiłek rodzinny i dodatek przyznano tylko do dnia [...]. Organ pierwszej instancji przywołał również treść przepisów stanowiących podstawę przyznania dodatku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej (art. 12a ustawy o świadczeniach rodzinnych) oraz dodatku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego (art. 14 tej samej ustawy), jak też rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. nr 130, poz. 903), z którego wynika wysokość przyznanych na rzecz strony zasiłków rodzinnych i dodatków.

S. K. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, w którym zakwestionował okres, na jaki przyznano dla jego córki K. K. zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej. Podniósł, że wskazany w decyzji pierwszoinstancyjnej termin nie jest zgodny z art. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych i art. 63 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), bowiem rok szkolny rozpoczyna się w dniu 1 września każdego roku, a kończy się z dniem 31 sierpnia następnego roku. W związku z tym domagał się przyznania do dnia [...] zasiłku rodzinnego na córkę K. i dodatku z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej.

Po rozpoznaniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] nr [...] wydaną na podstawie art. 2 ustawy z dnia 2 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001 r., nr 79, poz. 856 z późn. zm.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., nr 98, poz. 1071), zwanego dalej w skrócie K.p.a., utrzymało w mocy zakwestionowaną w odwołaniu część decyzji organu pierwszej instancji, dotyczącą okresu, na jaki przyznano zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej dla K. K. W uzasadnieniu organ odwoławczy stanął na stanowisku, że skoro K. K., w roku szkolnym [...] jest uczennicą [...] klasy liceum ogólnokształcącego, to słusznie organ pierwszej instancji oparł ustalenia dotyczące ukończenia jej nauki na przepisie § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 46, poz. 432 z późn. zm.), z którego wynika, iż zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w klasach programowo najwyższych ponadpodstawowych szkół średnich dających możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości kończą się w ostatni piątek kwietnia, tj. w dniu [...]. Organ odwoławczy stanął na stanowisku, że pojęcie roku szkolnego nie jest wyznacznikiem dla ustalenia kryterium trwania świadczeń rodzinnych, bowiem określone w przepisie art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych ukończenie nauki w szkole należy rozumieć jako ukończenie zajęć dydaktyczno-wychowawczych, które ma miejsce w dniu [...], a nie w dniu zakończenia roku szkolnego, tj. dnia [...].

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego S. K. podniósł, że przyznanie dla jego córki K. K., na tak krótko, zasiłku rodzinnego i dodatku z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej narusza przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych w związku z art. 63 ustawy o systemie oświaty, który stanowi, że rok szkolny trwa od 1 września każdego roku do 31 sierpnia następnego roku. Ponadto, rozstrzygnięcie organu odwoławczego jest niezgodne z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, który w swoim komunikacie wyjaśnił, że prawo do świadczeń rodzinnych dla uczniów w programowo najwyższych klasach szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych przysługuje do końca roku szkolnego, tj. do dnia 31 sierpnia, a nie do ukończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Wskazało, że przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych powinny być rozpatrywane w świetle jej celu, jakim jest pomoc dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, dlatego nie można uznać, że przepis art. 24 ust. 1 przywołanej ustawy dotyczący okresu zasiłkowego ma pierwszeństwo przed przepisami dotyczącymi zasad przyznawania zasiłków rodzinnych, zawartych w art. 4, art. 5 i art. 6 tej samej ustawy. Zdaniem organu odwoławczego, celem ustawodawcy było przyznanie zasiłku rodzinnego na dziecko, które ukończyło 18 rok życia jedynie do momentu zakończenia przez nie procesu nauki w szkole lub w szkole wyższej, natomiast przepis dotyczący okresu zasiłkowego ma charakter tylko porządkowy i nie może być stosowany, jeżeli dziecko powyżej 18 roku życia ukończyło naukę. Przyznanie w tej sytuacji zasiłku rodzinnego do zakończenia roku szkolnego byłoby nieuzasadnione społecznie, bowiem abiturient liceum może już od miesiąca maja aktywnie poszukiwać pracy, zarejestrować się we właściwym powiatowym urzędzie pracy, w związku z tym ma możliwość samodzielnego zaspokojenia swoich potrzeb życiowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z art. 3 Konstytucji RP, przestrzeganie praw Rzeczypospolitej Polskiej jest podstawowym obowiązkiem każdego organu państwa. Przyjęta przez art. 6 K.p.a. zasada praworządności stanowi zatem konsekwentne odbicie tej normy konstytucyjnej. Wynika z niej zarówno obowiązek zastosowania właściwej normy prawnej, jak i obowiązek ustalenia jej właściwego rozumienia.

Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne w zakresie swojej właściwości sprawują kontrolę działalności administracji publicznej stosując określone w ustawie środki. Jednocześnie po myśli art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stosownie do treści art. 145 § 1 p.p.s.a. sąd uwzględnia skargę na decyzję lub postanowienie jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego lub naruszenie prawa dające postawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź też naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy. Ustawodawca warunkuje zatem możliwość wzruszenia orzeczenia organu administracji publicznej zaistnieniem naruszenia norm prawa materialnego, czy też norm o charakterze procesowym, przy czym w tym przypadku dodatkowo naruszenie to powinno być tego rodzaju, że miało lub mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) określa warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady ustalania, przyznawania i wypłacania tych świadczeń. W myśl przepisu art. 2 tej ustawy świadczeniami rodzinnymi są m.in. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego.

W tym miejscu zauważyć przyjdzie, że skarżący wniósł skargę i odwołanie jedynie co do części zaskarżonego rozstrzygnięcia, dotyczącej okresu, na jaki dla jego córki K. K. przyznano zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej. W konsekwencji tego stanu rzeczy Sądu uczynił przedmiotem oceny i rozważań tylko ten aspekt podjętego w sprawie rozstrzygnięcia, który wyczerpał całość zaskarżonej decyzji.

Kwestia sporna, wobec treści zarzutów skargi i odpowiedzi na skargę, sprowadza się do pytania, jaka w świetle przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych jest data końcowa przyznania zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku na dziecko uczęszczające do klasy maturalnej (programowo najwyższych ponadpodstawowych szkół średnich dających możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości). Przedmiotowe pytanie związane jest z interpretacją pojęcia "ukończenia nauki w szkole", zawartego w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, którego nie definiują przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, jak też nie czynią tego wprost przepisy innych ustaw.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych w sposób wyczerpujący unormowała zasady ustalania, przyznawania i wypłaty wyodrębnionej grupy świadczeń socjalnych, określonych zbiorczo jako świadczenia rodzinne, do których - poza zasiłkiem rodzinnym i dodatkami do tego zasiłku – zaliczono również świadczenia opiekuńcze tj. zasiłki pielęgnacyjne i świadczenia pielęgnacyjne oraz jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka (art. 1 i 2 ustawy).

Na tle przepisów zawartych w omawianej ustawie o świadczeniach rodzinnych nie można zapomnieć, że są to świadczenia pieniężne państwa na rzecz rodziny, mające na celu udzielenie wsparcia w realizowaniu przez nią funkcji opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej. Z tego względu uregulowania te stanowią realizację obowiązków państwa, wyrażonych w art. 71 ust. 1 Konstytucji RP, w myśl którego "Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych".

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, zasiłki rodzinne mają na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka, a dostęp do nich jest uwarunkowany spełnieniem ustalonego przez ustawodawcę kryterium dochodowego, określanego jako próg wsparcia dochodowego (art. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Jedynie rodziny, których dochody utrzymują się poniżej progu wsparcia dochodowego, z dziećmi na utrzymaniu, są uprawnione do pomocy finansowej w formie zasiłku rodzinnego. Dalsza systematyka ustawy o świadczeniach rodzinnych wskazuje, że dopełnieniem realizacji powyższej normy konstytucyjnej są świadczenia, wymienione enumeratywnie w art. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych, określone jako "dodatki do zasiłku rodzinnego", do których należą m.in. dodatki: z tytułu samotnego wychowywania dziecka (pkt 3a), z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej (pkt 4a), kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (pkt 5), rozpoczęcia roku szkolnego (pkt 6) oraz podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania (pkt 7).

Konstrukcja art. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych oznacza, że objęte nim dodatki nie są świadczeniami samodzielnymi, ale są wypłacane łącznie z zasiłkiem rodzinnym przede wszystkim dla rodzin z dziećmi uczącymi się. Innymi słowy - dodatki do zasiłku rodzinnego uwarunkowane są istnieniem prawa do zasiłku rodzinnego. Zatem w razie braku prawa do zasiłku rodzinnego nie istnieje również prawo do dodatków do tego zasiłku.

Przepis art. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych ma charakter ogólny, określający generalne ramy czasowe, jakimi ograniczone jest prawo do zasiłku rodzinnego, przysługujące osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2 tej samej ustawy. Stanowi on, że prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje do ukończenia przez dziecko: 18 roku życia (pkt 1) lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia (pkt 2), albo 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności (pkt 3). Ponadto zasiłek ten przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia (zob. art. 6 ust. 1 a ustawy o świadczeniach rodzinnych). Zatem prawo do zasiłku rodzinnego w odniesieniu do osób, które nie ukończyły wieku 18 lat przysługuje bezwzględnie, natomiast w odniesieniu do pozostałych osób ustawodawca wprowadził obok ograniczenia wiekowego dodatkowy warunek, jakim jest pobieranie nauki w szkole albo w szkole wyższej, przewidując, że prawo to ustaje wraz z jej ukończeniem. Zgodnie z art. 3 pkt 18 ustawy o świadczeniach rodzinnych przez szkołę należy rozumieć szkołę podstawową, gimnazjum, szkołę ponadpodstawową i ponadgimnazjalną. Z kolei w myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) szkołami ponadgimnazjalnymi są m.in. trzyletnie licea ogólnokształcące i profilowane (lit. b i c) oraz szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu (lit. g).

Zawarte w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych pojęcie "ukończenie nauki w szkole" nie zostało wyjaśnione przez ustawodawcę w przepisie art. 3 tej samej ustawy. W związku z tym należy dokonać ustalenia zakresu znaczeniowego tego pojęcia w oparciu o utrwaloną w orzecznictwie zasadę interpretacji, przyznającą pierwszeństwo wykładni językowej i subsydiarności wykładni systemowej oraz funkcjonalnej, co sprowadza się do przyjęcia, że jeżeli językowe znaczenie tekstu jest jasne, wówczas - zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda - nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe metody wykładni. W takim wypadku wykładnia pozajęzykowa może jedynie dodatkowo potwierdzać, a więc wzmacniać wyniki wykładni językowej wykładnią systemową czy funkcjonalną. Zwrócić należy również uwagę, że dokonując interpretacji tekstu prawnego, kierować należy się również tym, że ustawodawca był racjonalny, używając takich a nie innych słów (por. uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 1998r., sygn. akt FPS 9/97, opubl. ONSA 1998 nr 4, poz. 110, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 maja 2005 r., sygn. akt OSK 1916/04, System Informacji Prawnej LEX nr 168094, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2000 r. sygn. akt K 25/99, opubl. OTK 2000, nr 5, poz. 141).

Z tego względu przedstawiona przez organ odwoławczy interpretacja, oparta o przepisy dotyczące organizacji roku szkolnego nie może być uznana za prawidłową. Gdyby warunkiem ustania prawa do zasiłku rodzinnego było ukończenie konkretnej szkoły, wówczas przepis art. 6 ustawy o świadczeniach rodzinnych, albo inny jej przepis, musiałby zawierać właśnie takie określenie, i tylko wówczas przy wykładni tego przepisu byłaby podstawa do odniesienia się do uregulowań wydanych na podstawie delegacji ustawowej zawartej w tym zakresie w przepisach ustawy o systemie oświaty.

Zgodnie z ustawowym uregulowaniem, wynikającym z art. 22 ust. 2 pkt 7 i art. 31 ust. 1 pkt 13 ustawy o systemie oświaty, rok szkolny obejmuje zajęcia dydaktyczno-wychowawcze, przerwy świąteczne i ferie szkolne letnie oraz zimowe. Nie można też pominąć faktu, że w niniejszym przypadku wykładnia musi dotyczyć całego zwrotu, w związku, z czym przy jej dokonywaniu nie można poprzestać na ustaleniu słownikowego znaczenia jednego tylko wyrazu zawartego w tym sformułowaniu.

Rozstrzygając powstały spór, Sąd zauważył, że stosownie do treści art. 24 ust.1 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenia rodzinne ustala się na okres zasiłkowy, przez który – w oparciu o art. 3 pkt 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych - należy rozumieć okres od dnia 1 września do dnia 31 sierpnia następnego roku kalendarzowego, przy czym zasada ta nie dotyczy świadczeń, o których mowa w art. 9 i art. 14-16 i art. 15b tej samej ustawy. Z powołanego przepisu art. 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych wynika generalna zasada przyznawania prawa do świadczeń rodzinnych na czas określony jako "okres zasiłkowy", z precyzyjnym wskazaniem jego dat granicznych. Okres zasiłkowy pokrywa się z pojęciem roku szkolnego w rozumieniu art. 63 ustawy o systemie oświaty, bowiem rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy - z dniem 31 sierpnia następnego roku.

Nie ulega wątpliwości, że uszczegółowienie tej zasady wynika z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych w myśl, którego świadczenia te ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego, którym jest dzień 31 sierpnia.

Mając na uwadze powyższe, należy przyjąć, że pojęcie "ukończenie nauki w szkole" to okres roku szkolnego, który stanowi prawną formę organizacji czasu nauki w szkole i kończy się dnia 31 sierpnia, dlatego do tej daty przysługuje wypłacany w okresie zasiłkowym zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku.

Zauważyć należy przy tym, że zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych "zasiłek rodzinny przysługuje za wrzesień, jeżeli dziecko lub osoba ucząca się legitymujące się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności po ukończeniu nauki w szkole zostały przyjęte, w tym samym roku kalendarzowym, do szkoły wyższej". Treść przytoczonego przepisu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że ustawodawca zakłada a priori istnienie prawa do zasiłku rodzinnego za okres do sierpnia włącznie, a zatem do końca roku szkolnego, który obejmuje nieodłącznie również okres ferii letnich (wakacji). Ponadto uregulowanie to wskazuje, iż ustawodawca zapewnia w tym przypadku istnienie ciągłości wypłacania zasiłku rodzinnego na osobę, która zakończyła naukę w szkole (w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych - w szkole ponadgimnazjalnej) i podjęła naukę w szkole wyższej, w których to szkołach zajęcia z reguły rozpoczynają się w miesiącu październiku.

Należy z tego wyprowadzić wniosek, że zawarty w art. 24 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych potwierdza obowiązywanie zasady istnienia prawa do zasiłku rodzinnego w okresie zasiłkowym, czyli do dnia 31 sierpnia każdego roku, co odpowiada dacie zakończenia roku szkolnego, określonej w ustawie o systemie oświaty. Zważyć należy, że w powyższym przepisie ustawodawca użył identycznego jak w art. 6 ust. 1 pkt 2 tej ustawy sformułowania "ukończenie nauki w szkole", które na tle tej samej ustawy nie może być odczytywane odmiennie.

Bezspornym jest, że osoba podejmująca studia musi legitymować się świadectwem maturalnym, gdyż zgodnie z art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) do odbywania studiów w uczelni może być dopuszczona osoba, która ma świadectwo dojrzałości. Implikuje to z kolei stwierdzenie, że wcześniej osoba ta musiała ukończyć szkołę ponadgimnazjalną umożliwiającą uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, czyli jedną ze szkół, których typy zostały wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit b-f ustawy o systemie oświaty (liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających oraz ponadpodstawowych szkół średnich dających możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości).

Zdaniem Sądu, ustawa o świadczeniach rodzinnych nie wiąże prawa do zasiłku rodzinnego z uczestniczeniem w zajęciach dydaktyczno - wychowawczych, dlatego przy ustaleniu okresu nauki w szkole nie mają zastosowania określone w § 2 ust. 1 i 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 46, poz. 432 z późn. zm.), zwanego dalej w skrócie rozporządzeniem w sprawie organizacji roku szkolnego, terminy rozpoczęcia i zakończenia zajęć (zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w najwyższych klasach tych szkół kończą się w najbliższy piątek po dniu 1 stycznia lub w ostatni piątek kwietnia, podczas gdy w pozostałych klasach - co do zasady w najbliższy piątek po dniu 18 czerwca).

Jeśli ustawodawca wiązałby, tak jak to wywodził organ, prawo do zasiłku rodzinnego z datą ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, co następuje w miesiącu kwietniu, wówczas w celu zapewnienia ciągłości zasiłku rodzinnego dla tej szczególnej grupy uczniów, wskazanej w art. 24 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, to określiłby, że dla osób, które zostały przyjęte do szkoły wyższej po ukończeniu nauki w szkole (czyli szkole ponadpodstawowej i zdaniu matury), zasiłek rodzinny przysługuje za okres od maja do września włącznie, a nie jedynie za miesiąc wrzesień.

Tymczasem ustawa o świadczeniach rodzinnych nie wiąże prawa do zasiłku rodzinnego z uczestniczeniem w zajęciach dydaktyczno-wychowawczych, ale z okresem całego roku szkolnego. Podnieść również trzeba, że ustawodawca w zakresie prawa do zasiłku rodzinnego, ani innych świadczeń określonych w tej ustawie, w żaden sposób nie wyodrębnił szczególnej sytuacji uczniów najwyższych klas szkół ponadgimnazjalnych wskazanych w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. b-f ustawy o systemie oświaty, tj. klas maturalnych. Gdyby wolą racjonalnego ustawodawcy było takie różnicowanie sytuacji prawnej uczniów programowo najwyższych klas tych szkół, wówczas zapewne dałby temu wyraz, zawierając w ustawie o świadczeniach rodzinnych stosowne uregulowanie. Tymczasem ten akt prawny, w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania przez oba organy administracji, takiego zapisu nie zawiera. Również ustawa o systemie oświaty nie różnicuje sytuacji uczniów klas maturalnych, gdyż nie określa, że dla tych osób rok szkolny trwa krócej. Natomiast przepisy rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego, dotyczą tylko organizacji zajęć dydaktyczno-wychowawczych, będących jednym z elementów składowych roku szkolnego trwającego dla wszystkich uczniów do dnia 31 sierpnia.

W konkluzji stwierdzić przyjdzie, iż w ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie, zasiłek rodzinny powinien być wypłacany w okresie zasiłkowym, określonym w art. 24 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, niezależnie od tego czy dziecko, na które przysługuje zasiłek, jest uczniem uczęszczającym do klasy maturalnej tzw. programowo najwyższej klasy. Wskazuje na to zarówno wykładnia gramatyczna, logiczna, jak i celowościowa przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Należy zaznaczyć, że zasiłek rodzinny ma charakter świadczenia pomocowego, co wykazano w początkowych rozważaniach Sądu i przysługuje z tytułu spełnienia kryterium dochodowego, a nie z tytułu uczestniczenia w zajęciach szkolnych. Natomiast kwestia nauki w szkole ma znaczenie jedynie dla określenia końcowej daty jego przyznania np.w sytuacji, gdy uczeń zaprzestanie uczęszczania do szkoły, czego konsekwencją jest skreślenie z listy uczniów przez dyrektora szkoły (por. art. 39 ust. 2 ustawy o systemie oświaty).

Z tych względów nie można było podzielić stanowiska organu odwoławczego, iż użyte w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych sformułowanie "do ukończenia przez dziecko nauki w szkole" jest tożsame z okresem trwania zajęć dydaktyczno-wychowawczych, wynikającym z rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego i że jest równoznaczne z pojęciem "ukończenie szkoły".

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ odwoławczy uwzględni przedstawioną wyżej ocenę prawną.

W tym stanie rzeczy, wobec powyższych wywodów, zarzuty skargi okazały się trafne i dlatego na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. orzeczono, jak w sentencji. Sąd w oparciu o art. 152 p.p.s.a. nie określił, w jakim zakresie uchylona decyzja organu odwoławczego nie może być wykonana przed uprawomocnieniem się wyroku, wychodząc z założenia, że skarżącemu należy się dla córki K. K. zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej, co najmniej w okresie określonym w decyzji wydanej w przez organ pierwszej instancji, zatem do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku decyzja ta powinna być wykonywana.