Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Antoniuk, Sędziowie WSA Ewa Grochowska – Jung (sprawozdawca), Janusz Walawski, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 19 października 2016 r. sprawy ze skargi P. W. na bezczynność Fundacji [...] z siedzibą w W. w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] grudnia 2015 r. o udzielenie informacji publicznej 1. stwierdza, że bezczynność Fundacji [...] z siedzibą w W. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 2. oddala skargę w części dotyczącej wymierzenia Fundacji [...] z siedzibą w W. grzywny; 3. umarza postępowanie w pozostałym zakresie; 4. zasądza od Fundacji [...] z siedzibą w W. na rzecz skarżącego P. W. kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia [...] marca 2016 r. P. W. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Fundacji [...], zarzucając naruszenie art. 13 ust. 1, art. 13 ust. 2, art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej przez nieudzielenie informacji publicznej. Wniósł o zobowiązanie Fundacji [...] do udzielenia żądanej informacji w terminie czternastu dni od daty doręczenia akt organowi, zobowiązanie Fundacji do ukarania dyscyplinarnego pracownika winnego niezałatwienia sprawy w terminie, konkretnie J. O., który podejmuje decyzje w tym zakresie oraz rzecznika K. D., który prowadził bezprzedmiotową korespondencję, wymierzenie Fundacji [...] grzywny na postawie art. 149 § 2 p.p.s.a w maksymalnej wysokości określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a. oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że w dniu [...] grudnia 2015 r. za pomocą poczty elektronicznej, a [...] grudnia 2015 r. pocztą tradycyjną wystosował wniosek o udostępnienie informacji publicznej przez Fundację [...]. Na mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej wniósł o udostępnienie kopii dokumentacji potwierdzającej zebraną kwotę [...] zł w ramach zbiórki publicznej zgłoszonej pod numerem [...] to jest:

1. Wszystkich rozliczeń przesłanych do siedziby Fundacji [...] przez sztaby lokalne [...] w Polsce i za granicą.

2. Wszystkich potwierdzeń rozliczeń wysłanych przez Fundację [...] do sztabów lokalnych w Polsce i za granicą.

3. Wszystkich rozliczeń przesłanych do siedziby Fundacji [...] przez organizatorów imprez zamkniętych.

4. Wszystkich potwierdzeń rozliczeń wysłanych przez Fundację [...] do organizatorów imprez zamkniętych.

5. Wszystkich rozliczeń przesłanych do siedziby Fundacji [...] przez podmioty kwestujące w ramach tzw. "[...]".

6. Wszystkich potwierdzeń rozliczeń wysłanych przez Fundację [...] do podmiotów kwestujących w ramach tzw. "[...]".

Zwrócił się o udostępnienie kopii pełnej dokumentacji potwierdzającej przekazanie w ramach zbiórki publicznej zgłoszonej pod numerem [...], darów rzeczowych na kwotę [...] zł w szczególności umów cywilno-prawnych lub innych aktów potwierdzających przekazanie sprzętu. Nadto odnosząc się do sprawozdania złożonego przez Fundację [...] w dniu [...] marca 2015 r. wniósł o przesłanie dokumentów potwierdzających wskazaną w "dodatkowych informacjach o zebranych ofiarach" kwotę [...] zł to jest:

1. darowizny indywidualne przekazane na rachunek bankowy,

2. darowizny przekazane poprzez wpłaty kartami płatniczymi za pomocą terminali płatniczych oraz za pomocą formularza na stronie internetowej,

3. środki zebrane w wyniku [...],

4. środki przekazane poprzez [...],

5. środki wpłacone poprzez formularz wpłaty na stronie [...],

6. środki przekazane poprzez formularz wpłaty w serwisie [...],

7. środki zebrane w wyniku akcji [...],

8. środki zebrane przez serwis [...],

9. środki zebrane w wyniku akcji prowadzonych przez sponsorów [...],

10. środki przekazane na cele [...] przez sponsorów [...].

Wniósł również o przesłanie kopii dokumentów potwierdzających koszty

organizacji zbiórki publicznej na kwotę [...] zł to jest:

1. faktury lub inne rachunki potwierdzające zakup towarów i usług związanych z organizacją zbiórki,

2. umowy cywilno-prawne z podmiotami, które świadczyły usługi na rzecz organizacji zbiórki, wynagrodzenia pracowników Fundacji i pozostałych osób które łącznie otrzymały [...] zł.

Skarżący podał, że powyższe informacje nie zostały zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej, a z całą pewnością Fundacja [...], będąc organizacją pożytku publicznego, ma obowiązek wskazane dokumenty opublikować lub na żądanie w trybie ustawy udostępnić. Wniósł o przesłanie materiałów na adres poczty elektronicznej.

Skarżący podniósł, że w dniu [...] stycznia 2016 r. otrzymał pismo sygnowane datą [...] grudnia 2015 r., w którym rzecznik Fundacji domaga się doprecyzowania pytań. Natomiast w dniu [...] stycznia 2016 r. otrzymał pismo wskazujące, że zakres pytań wiąże się z koniecznością przetworzenia danych. Wskazał, iż domagał się udostępnienia jedynie dokumentacji, na podstawie której Fundacja [...] rozliczyła zbiórkę publiczną a zatem nie może być mowy o informacji przetworzonej, bowiem Fundacja musiała dokonać analizy dokumentów przed złożeniem sprawozdania. Skarżący wskazał, iż do dnia złożenia skargi tj. do 1 marca 2016 r. nie uzyskał wnioskowanej informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę Fundacja [...] wniosła o jej oddalenie i zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W ocenie Fundacji skarga jest bezzasadna. Fundacja podniosła, iż w dniu [...] marca 2016 r. została wydana decyzja administracyjna o odmowie udzielenia skarżącemu informacji publicznej ze względu na brak szczególnie istotnego interesu publicznego. Kolejnymi pismami z dnia [...] kwietnia 2016 r., [...] maja 2016 r. skarżący podtrzymał zawarte w skardze wnioski i żądania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) nie definiują pojęcia bezczynności. W piśmiennictwie i orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się, że bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadzi, postępowanie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończy go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął, stosowne czynności określone w art. 3 § 2 pkt 1-4a p.p.s.a. (T. Woś [w:] T Woś, H.

Knysiak-Molczyk, M Romańska Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 109).

W przypadku złożenia skargi na bezczynność w zakresie udostępnienia informacji publicznej obowiązkiem Sądu jest w pierwszej kolejności zbadanie, czy sprawa mieści się w zakresie podmiotowym i przedmiotowym ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2014 r poz. 782) zwanej dalej u.d.i.p. Dopiero bowiem stwierdzenie, że podmiot, do którego zwróci się wnioskodawca, był podmiotem zobowiązanym oraz że żądana informacja miała charakter informacji publicznej w rozumieniu przepisów u.d.i.p., pozwala na dokonanie oceny, czy w konkretnej sprawie można skutecznie zarzucić wskazanemu podmiotowi bezczynność

w zakresie realizacji wniosku o udostępnienie informacji publicznej (por. P Szustakiewicz, Postępowanie w sprawie bezczynności w zakresie udzielenia informacji publicznej w orzecznictwie sądów administracyjnych, Przegląd Prawa Publicznego 2012, nr 6, s. 75 i n.).

W ocenie Sądu, sprawa niniejsza mieści się zarówno w zakresie podmiotowym,

jak i przedmiotowym u.d.i.p.

Przepis art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. określający podmioty obowiązane do udostępniania informacji publicznej przewiduje dwa alternatywne kryteria, tj. wykonywanie "zadań publicznych" lub "dysponowanie majątkiem publicznym", dające podstawę do zakwalifikowania określonych podmiotów do kręgu podmiotów zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej.

Bezsporna jest okoliczność, że Fundacja [...] jest organizacją pożytku publicznego, co zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1118 ze zm.) wiąże się z obowiązkiem składania m.in. rocznego sprawozdania finansowego

(art. 23 ust. 2).

W świetle przepisu art. 20 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacją pożytku publicznego może być organizacja pozarządowa oraz podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 4, z zastrzeżeniem art. 21, który spełnia łącznie m.in. następujące wymagania:

1) prowadzi działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy podmiotów, pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa,

2) może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego,

3) nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność, o której mowa w pkt 1 (...).

Natomiast zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 powołanej ustawy, działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.

Fundacja [...] jako organizacja pożytku publicznego wykonuje zadania publiczne. Jest zatem podmiotem zobowiązanym w rozumieniu u.d.i.p.

Podkreślenia wymaga przy tym, że termin "zadania publiczne" jest pojęciem szerszym od terminu "zadania władzy publicznej" (art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Pojęcia te wiążą się przede wszystkim z zakresem podmiotowym, bowiem zadania władzy publicznej mogą być realizowane przez organy tej władzy lub podmioty,

którym zadania te zostały powierzone w oparciu o konkretne unormowania ustawowe.

Pojęcie "zadania publiczne" użyte w art. 4 ustawy z 2001 r. o dostępie do informacji publicznej zamiast pojęcia "zadania władzy publicznej" użytego w art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ignoruje element podmiotowy i oznacza, Że zadania publiczne mogą być wykonywane przez różne podmioty niebędące organami władzy i bez konieczności ustawowego przekazywania tych zadań (v. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 grudnia 2013 r. sygn. akt I OSK 1858/13, Lex nr 140498).

Pogląd, iż fundacja będąca organizacja pożytku publicznego stanowi podmiot obowiązany na gruncie u.d.i.p. nie budzi wątpliwości w orzecznictwie sądowoadministracyjnym (v. wyrok WSA w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2014 r sygn. akt II SAB/Wa 62/14, orzeczenia.nsa.gov.pl).

Jednocześnie, w ocenie Sądu, informacje żądane we wniosku z dnia [...] grudnia 2015 r. dotyczące kwestii finansowych tak w zakresie pozyskania środków, jak i ich rozdysponowywania przez Fundację stanowią informację publiczną.

Pojęcie "informacji publicznej" ustawodawca określił w art. 1 ust 1 i art. 6 u.d.i.p.

W mysi tych przepisów, informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 u.d.i.p.

Uwzględniając wszystkie aspekty wynikające z treści tych przepisów, należy przyjąć, że

informacją publiczną jest każda informacja dotycząca sfery faktów i danych publicznych'

a więc każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także

wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów realizujących zadania publiczne. Taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie.

W nauce prawa administracyjnego przyjmuje się, że majątkiem publicznym jest majątek, który - niezależnie od charakteru podmiotu będącego właścicielem - zostaje przeznaczony do użytku publicznego, w zakresie pełnego lub ograniczonego korzystania (również odpłatnego), uregulowanego także i wyłącznie prawem administracyjnym (A. Błaś, J. Boć, Prawo administracyjne, Wrocław 1998 s 256) Informacje na temat majątku publicznego powinny obejmować zatem wszelkie procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem

W sytuacji, gdy wniosek dotyczy informacji będącej informacją publiczną organ (podmiot obowiązany) ma obowiązek:

1. udostępnić tę informację w formie czynności materialno-technicznej, co winno nastąpić bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku oraz w sposób i w formie zgodnej z wnioskiem,

2. wydać, na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p., decyzję o odmowie jej udostępnienia w razie uznania, że zachodzą podstawy do takiej odmowy,

3. udzielić informacji, o których mowa w art. 13 ust. 2 i art. 14 ust. 2 u.d.i.p., wyjaśniając przyczyny braku możliwości udostępnienia informacji w terminie bądź zgodnie z wnioskiem, przy jednoczesnym wskazaniu, w jakim terminie, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie lub

4. poinformować pisemnie wnioskodawcę, że nie posiada żądanej informacji.

Natomiast jeżeli objęta wnioskiem informacja nie ma charakteru informacji publicznej, organ ma obowiązek powiadomić o tym pisemnie wnioskodawcę, przy czym poinformowanie to nie wymaga formy decyzji administracyjnej.

W przypadku niepodjęcia przez adresata wniosku takich prawnych form działania, strona może zwalczać stan bezczynności w drodze skargi na bezczynność organu w trybie art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a. Strona ma prawo kwestionowania bezczynności organu zawsze, gdy uznaje, że żądane przez nią informacje są informacjami publicznymi i powinny być jej udzielone w trybie wnioskowym na podstawie przepisów u.d.i.p.

Instytucja skargi na bezczynność organu, o której mowa w art. 149 ustawy- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ma na celu ochronę strony przez doprowadzenie do wydania przez organ rozstrzygnięcia w sprawie oraz ustaleniu, czy bezczynność organu nastąpiła z rażącym naruszeniem prawa.

Z powyższego przepisu wynika, że uwzględnienie skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego polega nie tylko na zobowiązaniu organu do wydania aktu w określonym terminie, ale także na rozstrzygnięciu o tym, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce oraz czy było to z rażącym naruszeniem prawa albo nie miało charakteru rażącego. Zatem dokonanie żądanej czynności lub wydanie żądanego aktu przed rozpoznaniem przez sąd skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego, nie powoduje, że w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o tym, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa, postępowanie sądowe stało się bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 powołanej ustawy procesowej (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 października 2012 r., sygn. akt I OSK 2443/12 i z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt I OSK 2626/12 - publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl).

W niniejszej sprawie w dacie wniesienia skargi do Sądu Fundacja pozostawała w bezczynności, jednakże bezczynność ta ustała już po wniesieniu skargi, tj. [...] marca 2016 r. gdyż w tym dniu została wydana decyzja administracyjna którą doręczono skarżącemu w dniu 11 kwietnia 2016 r. W tej sytuacji postępowanie sądowoadministracyjne w zakresie zobowiązania Fundacji do rozpatrzenia wniosku stało się bezprzedmiotowe, co obligowało Sąd do jego umorzenia na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 P.p.s.a.

W ocenie Sądu bezczynność Fundacji nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Nie wynikła ona bowiem z milczenia Fundacji czy też lekceważącego potraktowania wnioskodawcy, lecz z konieczności ustalenia zakresu pytań skarżącego, a następnie ustalenia istnienia po stronie skarżącego szczególnie istotnego interesu prawnego. Z tego samego powodu Sąd oddalił wniosek skarżącego o wymierzenie grzywny Fundacji.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 149 § 1 pkt 1 w zw. z § 1a i w zw. z art. 161 § 1 pkt 3 oraz w zw. z art. 132, a w sprawie kosztów na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 par. 1 i art. 209 cytowanej wyżej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w sentencji wyroku.