Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Durzyńska Sędziowie WSA Marta Kołtun-Kulik (spr.) WSA Tomasz Szmydt Protokolant referent stażysta Joanna Berbecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 czerwca 2016 r. sprawy ze skargi Z. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] stycznia 2016 r. nr [...] i umarza postępowanie administracyjne.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2016 r., nr [...], po rozpatrzeniu odwołania S. T., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] stycznia 2016 r., nr [...], w przedmiocie odmowy jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.

Decyzja Kolegium została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Ww. decyzją Wójt Gminy w [...] odmówił skarżącej prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka A. Z. w związki z wnioskiem złożonym w dniu 5 stycznia 2016 r. wskazując, że został on złożony po terminie określonym w art. 15b ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz.114 ze zm.) - dalej powoływana jako "ustawa".

Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...], w wyniku rozpoznania odwołania S. T., wskazaną wyżej decyzją podzieliło ustalenia faktyczne i ocenę prawną organu pierwszej instancji. Kolegium stwierdziło, że na podstawie art. 15b ust. 3 ustawy o wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania. Z akt sprawy wynika, że dziecko skarżącej, A. Z. urodziła się w dniu [...] sierpnia 2014 r., natomiast wniosek o przyznanie stosownego świadczenia został wniesiony do Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] w dniu 5 stycznia 2016 r., a zatem po upływie ustawowego terminu. Kolegium wskazało, że ta okoliczność nie jest kwestionowana przez skarżącą, natomiast istotne znaczenie w uchybieniu tego terminu mają w jej ocenie nadzwyczajne okoliczności jakie w sprawie wystąpiły. S. T. podniosła bowiem, że zaistniała konieczność wszczęcia stosownego postępowania w przedmiocie zaprzeczenia ojcostwa byłego męża skarżącej. Ojcem małoletniej jest inna osoba - R. Z. - i w związku z ustaleniem ojcostwa sporządzono nowy akt urodzenia córki. Kolegium podkreśliło, że z treści przepisu art. 15b ust.3 ustawy o świadczeniach rodzinnych wynika, iż termin określony w nim nie jest terminem instrukcyjnym, ani też procesowym, termin ten ma charakter materialnoprawny – a zatem nie można go przywrócić na podstawie art. 58 Kodeksu postępowania administracyjnego. W konsekwencji, organ stwierdził, że pozytywne załatwienie wniosku o przyznanie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka zależy od złożenia wniosku w terminie określonym w art. 15b ust. 3. ustawy.

Z. Z. (S. T.) wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] lutego 2016 r., domagając się jej zmiany.

W skardze ponownie podniosła argumenty prezentowane na etapie postępowania administracyjnego stwierdzając, że jej wniosek powinien zostać uwzględniony albowiem dziecko zostało objęte opieką prawną i faktyczną dopiero od chwili uznania go przez ojca dziecka – R. Z.

W odpowiedzi na skargę, organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest uzasadniona, aczkolwiek nie z przyczyn w niej podniesionych.

Stan faktyczny w sprawie jest bezsporny. Wynika z niego, że wnioskodawczyni S. T. w dniu [...] sierpnia 2014 r. urodziła córkę A. Z. Potwierdza to bowiem odpis skrócony aktu urodzenia wydany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w [...] dnia [...] września 2015 r., nr [...] wskazujący, że niniejszy odpis jest zgodny z treścią odpisu zupełnego aktu urodzenia z dnia [...] września 2014 r., nr [...]. W odpisie zupełnym jako ojciec A. wskazany został A. T., natomiast w odpisie skróconym wskazano jako ojca dziecka – R. Z. W dniu 5 stycznia 2015 r. S. T. złożyła do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] wniosek o przyznanie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się tego dziecka.

Materialnoprawną podstawę wydanej w sprawie decyzji organu pierwszej instancji stanowi m.in. art. 15 b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Zgodnie z ust. 1: "Jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922,00 zł. Przepisy art 5 ust. 4-4b, 7-9 i 11 stosuje się odpowiednio." Z kolei, zgodnie z ust. 3 tego przepisu: "Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania."

Poza sporem pozostaje, że wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, złożony został prawie po upływie 17 miesięcy od dnia urodzenia się córki skarżącej A. Z., czyli prawie z 5-miesięcznym przekroczeniem terminu. Fakt ten przyznaje sama skarżąca. Jednocześnie nie budzi wątpliwości Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, że przewidziany w art. 15b ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych termin jest terminem prawa materialnego, prekluzyjnym, zwanym też terminem zawitym. Bezskuteczny upływ tego terminu pozbawia stronę możliwości skutecznego dokonania określonej czynności procesowej. Jak wskazuje drugie zdanie art. 15b ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych z niedotrzymaniem terminu przewidzianego tym przepisem wiążą się ujemne skutki w postaci wygaśnięcia prawa do otrzymania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Termin wynikający z tego przepisu jest terminem nieprzywracalnym. Słusznie zatem organy uznały, że na gruncie obowiązujących w dniu urodzenia dziecka i w dniu złożenia wniosku przepisów upływ czasu spowodował wygaśnięcie uprawnienia do ubiegania się o wypłatę jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka. W tej sytuacji, zdaniem Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, obowiązkiem organu administracji było jednak umorzenie postępowania administracyjnego a to z uwagi na fakt, że nie można skutecznie dochodzić uprawnienia, które wobec upływu ustawowo określonego terminu wygasło.

Wobec powyższego zawarte w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku. Przede wszystkim zauważenia wymaga, że nie było żadnych przeszkód aby skarżąca złożyła wniosek w ustawowym terminie (tj. do dnia 7 sierpnia 2015 r.), tym bardziej iż w dniu 17 lipca 2015 r. zawarła związek małżeński z ojcem dziecka R. Z. Jeżeli organ administracji uznałby wówczas, że wpływ na postępowanie o przyznanie jednorazowej zapomogi, zainicjowane wnioskiem skarżącej, ma inne postępowanie cywilne czy administracyjne (jak podnosiła skarżąca) wówczas albo zawiesiłby postępowanie z wniosku skarżącej do czasu rozpoznania zagadnienia mającego znaczenie dla sprawy w sprawie jednorazowej zapomogi, albo - jeżeli uznałby, iż okoliczności wskazane przez wnioskodawczynię nie są przeszkodą prawną w rozpoznaniu jej wniosku - wydałby decyzję merytoryczną. Jednakże o jakiej treści Sąd w tym postępowaniu nie przesądza.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że Kolegium utrzymując w mocy decyzję Wójta Gminy w [...] naruszyło prawo albowiem decyzja organu pierwszej instancji została wydana z naruszeniem art. 15 b ustawy o świadczeniach rodzinnych w związku z art. 105 § 1 k.p.a. (poprzez jego niezastosowanie). W konsekwencji, Sąd stwierdzając podstawę do umorzenia postępowania administracyjnego, na podstawie art. 145 § 3 p.p.s.a. postanowił umorzyć postępowanie administracyjne zawisłe przed organem pierwszej instancji.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c) w zw. z art. 145 § 3 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.