drukuj    zapisz    Powrót do listy

6324 Rodzina   zastępcza,  pomoc na usamodzielnienie dla wychowanka rodziny zastępczej, Pomoc publiczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję I i II instancji, IV SA/Po 345/15 - Wyrok WSA w Poznaniu z 2015-10-22, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

IV SA/Po 345/15 - Wyrok WSA w Poznaniu

Data orzeczenia
2015-10-22 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2015-05-20
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
Sędziowie
Anna Jarosz /przewodniczący/
Ewa Kręcichwost-Durchowska /sprawozdawca/
Tomasz Grossmann
Symbol z opisem
6324 Rodzina   zastępcza,  pomoc na usamodzielnienie dla wychowanka rodziny zastępczej
Hasła tematyczne
Pomoc publiczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2013 poz 135 art. 49, art. 87 ust. 1
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Jarosz Sędziowie WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska (spr.) WSA Tomasz Grossmann Protokolant ref. staż. Agata Pawlicka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2015 r. sprawy ze skargi L.S., J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] marca 2015 r., nr [...] w przedmiocie świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej niezawodowej 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Starosty P. z dnia [...] października 2014 r. nr [...]; 2. określa że, zaskarżona decyzja podlega wykonaniu.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] marca 2015 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy decyzję Starosty P. z dnia [...] października 2014 r. nr [...].

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż decyzją z dnia [...] października 2014 r. Starosta P.orzekł o przyznaniu L.i J. małż. S. świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka – B. M., w rodzinie zastępczej niezawodowej: a) począwszy od [...] września 2014 r. do [...] września 2014 r. w kwocie: 166,67 zł, b) następnie od 1 października 2014 r. do dnia faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej w kwocie 1000,00 zł miesięcznie.

Dalej Kolegium podniosło, iż organ I instancji w uzasadnianiu decyzji wskazał na treść art. 80 ust. 1 pkt 2 i art. 87 ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 09 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 135 ze zm. dalej – "ustawa") oraz że B. M. zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego P. – G. i J. w P. z dnia [...] września 2014 r., sygn. akt [...] została umieszczona w pieczy zastępczej i faktyczne umieszczenie w rodzinie zastępczej nastąpiło od [...] września 2014 r.

Kolegium wyjaśniło, iż od powyższej decyzji L. i J. S. wnieśli odwołanie, w którym zarzucili naruszenie prawa materialnego mającego wpływ na wynik sprawy poprzez błędną jego wykładnię, tj. art. 87 ust. 1 w związku z art. 80 ust. 1 pkt 1 i art. 35 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej poprzez błędne przyjęcie, iż faktyczne umieszczenie małoletniej B. M. w rodzinie zastępczej niezawodowej nastąpiło dopiero na podstawie postanowienia Sądu z dnia [...] września 2014 r. Wskazali, iż zaskarżone orzeczenie narusza ich interes prawny poprzez ustalenie niewłaściwej daty, od której powinni otrzymywać przyznane świadczenie. Odwołujący podnieśli, że B. M. już wcześniej, bo postanowieniem z dnia [...]czerwca 2014 r. została umieszczona pod ich opieką w trybie zarządzenia tymczasowego na czas trwania postępowania w sprawie ustanowienia ich rodziną zastępczą i w ich ocenie to od tej daty powinna zostać im przyznana pomoc pieniężna na pokrycie kosztów utrzymania ww. dziecka.

W dalszej części uzasadnienia Kolegium, po przytoczeniu treści przepisów prawa wskazało, że z akt przedmiotowej sprawy wynika, iż małoletnia w rodzinie zastępczej została umieszczona na mocy postanowienia Sądu Rejonowego P.z dnia [...] września 2014 r., sygn. akt [...]. W pkt 2 ww. postanowienia Sąd postanowił zmienić pkt 1 swojego postanowienia z dnia [...] czerwca 2014 r. i swoje postanowienie z dnia [...] stycznia 2014 r. w sprawie [...] w ten tylko sposób, że udzielił zabezpieczenia na czas trwania postępowania (o ustanowienie rodziny zastępczej dla małol. B. M.) poprzez zarządzenie umieszczenia małol. B. M. ur. [...] stycznia 2000 r. w rodzinie zastępczej niezawodowej u L. i J. małż. S.. Wcześniej, postanowieniem z dnia [...] czerwca 2014 r. sygn. akt [...], Sąd zmienił swoje postanowienie z dnia [...] stycznia 2014r. w sprawie [...] i udzielił zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez powierzenie L. i J. małż. S. sprawowania bieżącej pieczy nad małol. B. M..

Organ zauważył, iż umieszczenie małoletniej w rodzinie zastępczej niezawodowej nastąpiło na podstawie postanowienia z dnia [...] września 2014 r. Wcześniej małżonkom S., na podstawie postanowienia z dnia [...]czerwca 2014r., zostało powierzone sprawowanie bieżącej pieczy nad małoletnią.

Organ uznał, iż w związku z tym, że świadczenie przewidziane w art. 80 ust. 1 ww. ustawy przysługuje rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, a także biorąc pod uwagę art. 87 ust. 1, zgodnie z którym świadczenie to przyznaje się od dnia faktycznego umieszczenia dziecka odpowiednio w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka, zasadnie organ I instancji wnioskowane świadczenie przyznał od dnia [...] września 2014 r., to jest od dnia umieszczenia B. M. w rodzinie zastępczej niezawodowej u L. i J. małż. S..

Odnosząc się do podniesionej w odwołaniu kwestii dotyczącej błędnego przyjęcia, że faktyczne umieszczenie B. M. w rodzinie zastępczej niezawodowej nastąpiło dopiero na podstawie postanowienia Sądu z dnia [...] września 2014 r., a nie na podstawie postanowienia Sądu z dnia [...] czerwca 2014 r. Kolegium wskazało, iż faktyczne przebywanie dziecka u małżonków S. nastąpiło na podstawie postanowienia z dnia [...] czerwca 2014 r., niemniej jednak nastąpiło ono w ramach sprawowania bieżącej pieczy nad małoletnią. Wnioskowane świadczenie przysługuje jednak rodzinie zastępczej i przysługuje ono od dnia faktycznego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej. Małżonkowie S. rodziną zastępczą dla B. M. zostali ustanowieni postanowieniem z dnia [...]września 2014 r., w związku z czym od tego dnia przysługuje im wnioskowane świadczenie.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Poznaniu wnieśli L. S. oraz J. S. zarzucając mu naruszenie:

1. przepisów prawa materialnego tj. art., 87 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, poprzez błędne przyjęcie, iż faktyczne umieszczenie małoletniej B. M. w rodzinie zastępczej niezawodowej nastąpiło dopiero na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w P.z dnia[...] września 2014 r. sygn. [...], a w konsekwencji błędne uznanie, iż świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania winno być przyznane skarżącym od dnia [...] września 2014 r.

2. przepisów prawa procesowego tj. art. 7, art.8,art. 11, art. 77 oraz art. 107 § 3 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267; dalej: "Kpa").

W uzasadnieniu skargi strona wskazała, że organ I instancji błędnie dokonał interpretacji przepisów art. 87 ust. 1 w zw. art. 80 ust. 1 pkt 1 w zw. z art 35 ustawy przyjmując, że w sytuacji, gdy zostało wydane postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia na czas trwania postępowania o ustanowienie rodziny zastępczej poprzez umieszczenie małoletniej w rodzinie zastępczej, a następnie postanowienie o umieszczeniu małoletniej w rodzinie zastępczej niezawodowej, faktyczne umieszczenie w rodzinie zastępczej następuje dopiero na mocy prawomocnego postanowienia sądu o umieszczeniu małoletniej w rodzinie zastępczej niezawodowej, a w konsekwencji, że świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania małoletniej, o których mowa w art. 80 ust. 1 pkt. 1 ustawy przysługują odwołującym od daty wydania postanowienia o ustanowieniu ich rodziną zastępczą, tj. od dnia [...] września 2014 r. Tymczasem małoletnia B. M. faktycznie już wcześniej, bo postanowieniem z dnia [...]czerwca 2014 r., została umieszczona pod opieką odwołujących w trybie zarządzenia tymczasowego na czas trwania postępowania w sprawie ustanowienia ich rodziną zastępczą. W ocenie skarżących, to od tej daty właściwy organ państwowy ma obowiązek udzielenia rodzinie zastępczej pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego w niej dziecka.

Skarżący podnieśli, iż przesłankami do udzielenia rodzinie zastępczej pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego w niej dziecka są: wydanie przez sąd orzeczenia o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej oraz faktyczne przejęcie przez rodzinę wskazaną przez sąd obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem i jego wychowaniem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że wbrew stanowisku organu I instancji , orzeczeniem na mocy, którego następuje umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej jest nie tylko postanowienie merytorycznie rozstrzygające sprawę, a więc zarządzenie wydane w trybie art. 109 stawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 583 ze zm., dalej w skrócie: "K.r.o."), ale również postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wydane w trybie postępowania zabezpieczającego, którego funkcja polega na udzielaniu ochrony prawnej, ale jedynie o tymczasowym charakterze. Powierzenie pieczy nad małoletnim dzieckiem na mocy postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia, jest w ocenie odwołujących niczym innym jak rodzajem pieczy zastępczej, o której mowa w art. 34 i 39 ustawy (art. 34 ustawy rozróżnia pieczę zastępczą rodzinną i instytucjonalną, zaś zgodnie z art. 39 ustawy formą rodzinnej pieczy zastępczej jest m.in. rodzina zastępcza niezawodowa).

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.– dalej "Ppsa") polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 Ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem skargi w niniejszym postępowaniu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. o utrzymaniu w mocy decyzji Starosty p. którą przyznano skarżącym świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej. Podstawę materialnoprawną zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Zgodnie z art. 80 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, na każde umieszczone dziecko w rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, nie niższe niż kwota:

1. 660 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej,

2. 1000 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje kwestia w jakiej wysokości świadczenie przysługuje skarżącym. Spór w niniejszej sprawie dotyczy początkowej daty przyznania świadczenia. W ocenie organu świadczenie to należy się od dnia wydania przez sąd powszechny prawomocnego postanowienia o umieszczeniu dziecka rodzinie zastępczej niezawodowej. Natomiast w ocenie skarżących datą początkową przyznania świadczenia winna być data wydania postanowienia zabezpieczającego o powierzeniu pieczy nad dzieckiem.

W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie organ nieprawidłowo uznał, iż świadczenie należy się dopiero od daty wydania postanowienia o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej niezawodowej, a nie od daty wydania postanowienia udzielającego zabezpieczenia poprzez powierzenie skarżącym sprawowania bieżącej pieczy nad dzieckiem.

Zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej świadczenia i dodatki, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81, przyznaje się od dnia faktycznego umieszczenia dziecka odpowiednio w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka do dnia faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka. W przypadku, gdy rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka nie ponosi kosztów utrzymania dziecka w związku z jego pobytem w: 1) domu pomocy społecznej, 2) specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, 3) młodzieżowym ośrodku wychowawczym, 4) młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, 5) specjalnym ośrodku wychowawczym – otrzymuje świadczenia, o których mowa w art. 80 ust. 1, w wysokości nie niższej niż 20% przyznanych świadczeń (art. 87 ust. 2 ustawy). W przypadku, o którym mowa w ust. 2, rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka dodatki, o których mowa w art. 81, nie przysługują (art. 87 ust. 3).

Zasadą jest również, że pieczę zastępczą w formie rodzinnej (rodzina zastępcza: spokrewniona, niezawodowa, zawodowa) i instytucjonalnej stosuje tylko sąd. I tak w myśl art. 35 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 58 ust. 1 i art. 103 ust. 2.

Niewątpliwie, faktyczne umieszczenie oznacza, że orzeczenie sądu jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym do przyjęcia, że doszło do umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej. Chodzi o sytuację, w której dziecko rzeczywiście w rodzinie zastępczej przebywa. Orzeczenie sądu oznacza zaś takie rozstrzygnięcie, które podleganie dziecka pieczy innych osób, niż rodzice dziecka, czyni legalnym. Orzeczenie polega na przyznaniu uprawnienia do zapewnienia dziecku opieki i wychowania dziecka w rodzinie zastępczej (zob. wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2015r., sygn. akt I OSK 1411/11, baza orzeczeń NSA).

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż omawiana regulacja nie odwołuje się jedynie do orzeczeń sądu opiekuńczego (rejonowego), wydanych na podstawie art. 109 § 2 pkt 5 K.r.o. Ustawodawca posłużył się tu zwrotem "umieszczenie w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu" co oznacza, iż każde orzeczenie sądu, w wyniku którego następuje powierzenie realizacji funkcji opiekuńczych i wychowawczych nad małoletnim, mające charakter powierzenia pieczy zastępczej, uprawniać może do uznania, iż rodzinie powierzono tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej w rozumieniu art. 90 ustawy, co stanowiło by podstawę przyznania świadczeń, o których mowa w art. 80 ust. 1 pkt 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

W orzecznictwie przyjmuje się, iż podstawę materialno - prawną zarządzeń, o których mowa w art. 569 § 2 ustawy z dnia z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego ( Dz. U. z 2014, poz. 101 ze zm. ), a w tym zakresie także postanowień wydanych w trybie art. 755 § 1 pkt 4 cyt. ustawy, stanowi art. 109 K.r.o., który daje sądowi opiekuńczemu możliwość wydania odpowiedniego zarządzenia, jeżeli dobro dziecka jest zagrożone. Piecza zastępcza jest bowiem sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców (art. 32 ust. 1 ustawy). Stosownie do art. 40 ust. 1 tej ustawy rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności: 1) traktują dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej; 2) zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych; 3) zapewniają kształcenie i wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych; 4) zapewniają rozwój uzdolnień i zainteresowań; 5) zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne; 6) zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka; 7) umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej (zob. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 2 października 2014 r., sygn. akt IV SA/Wr 148/14, baza orzeczeń NSA).

Ponadto w myśl art. 1121 § 1 K.r.o. obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym.

Osoby sprawujące pieczę zastępczą na podstawie postanowienia o ograniczeniu władzy rodzicielskiej wykonują bieżącą pieczę nad wychowankiem, wychowanie a także reprezentację dziecka w sprawach z zakresu pieczy bieżącej nad dzieckiem i wychowywania go. Piecza bieżąca to piecza faktyczna nad dzieckiem, czyli troska o dziecko związana z oddziaływaniem na nie w trakcie codziennych czynności życiowych (zagwarantowanie mu bezpieczeństwa, pozostawanie z dzieckiem we wspólności domowej, zapewnienie mu opieki lekarskiej, racjonalnego żywienia, odpowiedniej odzieży, kulturalnych warunków bytu w tym warunków do systematycznego uczęszczania do szkoły, w końcu pomocy w usamodzielnianiu się). Sprawowanie bieżącej pieczy wiąże się z możliwością żądania odebrania dziecka zatrzymanego przez osobę nieuprawnioną, a także z obowiązkiem zapewnienia dziecku przez sprawujących pieczę zastępczą środków utrzymania i wychowania w sytuacji, gdy potrzeby dziecka nie zostały zaspokojone z innych źródeł oraz z obowiązkiem nadzoru nad powierzonymi dziećmi i – w razie wyrządzenia przez nich szkód – z ponoszeniem odpowiedzialności zgodnie z regułami przyjętymi w kodeksie cywilnym. Sprawujący pieczę bieżącą nad dzieckiem mogą też dochodzić świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb. Z kolei pojęcie "wychowania" rozumieć należy zabiegi mające na celu ukształtowanie człowieka pod względem fizycznym, moralnym, światopoglądowym i umysłowym oraz przygotowanie go do życia w społeczeństwie. Wychowując dziecko, osoby sprawujące pieczę zastępczą mają obowiązek zachowania ciągłości w wychowaniu dziecka (mówiąc potocznie, chodzi o to, co dobrego dziecko otrzymywało w przekazie wychowawczym od swoich rodziców) oraz jego tożsamości etnicznej, religijnej, kulturowej i językowej ( tak Andrzejewski Marek, Komentarz do art. 112(1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w:) Andrzejewski Marek, Dolecki Henryk, Haberko Joanna, Lutkiewicz-Rucińska Anita, Olejniczak Adam, Sokołowski Tomasz, Sylwestrzak Anna, Zielonacki Andrzej, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, LEX, 2013, nr 152423 ).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż postanowieniem z dnia [...] czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w ramach ustanowionego zabezpieczenia zdecydował o powierzeniu sprawowania bieżącej pieczy nad małoletnią skarżącym. Uczyniono to, co wynika z uzasadnienia powyższego postanowienia, wobec nadużywania alkoholu przez uczestników postępowania i w związku z tym zaniedbywania podstawowych obowiązków rodzicielskich wobec małoletnich dzieci, demoralizowanie, powodowanie rozkładu życia rodzinnego, ograniczone kompetencje rodzicielskie i ogólna niewydolność wychowawcza obojga rodziców w wykonywaniu obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej.

Wyjaśnić należy, iż w postanowieniu z dnia [...] czerwca 2014 r. Sąd nie posłużył się określeniem "ustanowienia pieczy zastępczej", a sformułowaniem "powierzenia pieczy", to jednakże orzeczenie w tym zakresie czyni zadość dyspozycji art. 109 § 2 pkt 5 w zw. z § 1 K.r.o., zgodnie z którym w sytuacji, gdy dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia, w szczególności może zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Ponadto w niniejszej sprawie zauważyć należy, iż w uzasadnieniu postanowienia z dnia . czerwca 2014 r. Sąd wskazał, iż "kierując się w szczególności dobrem dzieci na podstawie art. 109 § 1 K.r.o. Sąd orzekł o tymczasowym powierzeniu bieżącej pieczy nam małoletnimi (...)".

W tym miejscu przypomnieć również należy, iż art. 1121 § 1 K.r.o. obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej.

Zatem bezsprzecznie w omówionym wyżej postanowieniu o zabezpieczeniu Sądu Rejonowego powierzono skarżącym sprawowanie bieżącej pieczy nad małoletnim dzieckiem, bowiem "umieszczono małoletnią u skarżącej na prawach rodziny zastępczej, przez czas trwania postępowania w sprawie". W doktrynie przyjmuje się, że powierzenie opieki jest instytucją mocniej ingerującą w istotę i integralność rodziny dziecka i co do zasady wiąże się z pozbawieniem rodziców władzy rodzicielskiej. Tym samym zakres sprawowania bieżącej pieczy, z jaką mamy do czynienia w związku z wydaniem postanowienia w trybie postępowania zabezpieczającego w niniejszej sprawie, pokrywa się z zakresem pieczy sprawowanej przez rodzinę zastępczą (por. wyroki: WSA we Wrocławiu z dnia 25 września 2013 r. sygn. akt IV SA/Wr 288/13, WSA w Rzeszowie z dnia 24 lipca 2013 r. sygn. akt II SA/Rz 468/13, WSA w Gliwicach z dnia 13 stycznia 2011 r. sygn. akt IV SA/Gl 541/10, publ. cbois.nsa.gov.pl). Także sytuacja faktyczna stanowiąca podstawę wydania wskazanego postanowienia zabezpieczającego, opisana w uzasadnieniu tego postanowienia, wskazuje na wypełnienie przesłanek określonych w art. 109 § 2 pkt 5 w zw. z § 1 K.r.o..

Z akt sprawy wynika ponadto, że małoletnia w chwili wydania postanowienia zabezpieczającego przez Sąd Rejonowy już faktycznie przebywała u skarżących, którzy już sprawowali faktyczną opiekę nad małoletnią. Zważyć należy, że w myśl art. 90 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku osób i małżonków, niespełniających warunków dotyczących rodzin zastępczych w zakresie niezbędnych szkoleń, którym sąd powierzył tymczasowo funkcję rodziny zastępczej na podstawie art. 109 § 2 pkt 5 K.r.o., stosuje się odpowiednio przepisy art. 80-82, art. 86-87 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a więc przepisy dotyczące prawa do świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej. Zgodnie zaś z art. 87 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, świadczenia i dodatki, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81, przyznaje się od dnia faktycznego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka do dnia faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Ustawodawca nie wyjaśnił pojęcia "faktyczne umieszczenie dziecka". W związku z tym wykładni tego pojęcia należy dokonać z uwzględnieniem jego znaczenia w języku polskim, w którym zwrot "faktyczne" oznacza: zgodny z rzeczywistością, rzeczywisty, realny ("Nowy słownik języka polskiego" pod red. Elżbiety Sobol, PWN, Warszawa 2002, str. 196).

W niniejszej sprawie faktyczne umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej skarżących nastąpiło w dniu wydania przez sąd opiekuńczy postanowienia w trybie postępowania zabezpieczającego, to jest w dniu [...] czerwca 2014 r.

Od chwili wykonalności postanowienia tymczasowego o powierzeniu skarżącym pieczy nad małoletnią, do czasu upadku zabezpieczenia, trwało więc uprawnienie, określone przepisem art. 87 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do umieszczenia małoletniej w rodzinie zastępczej. Od chwili faktycznego objęcia małoletniej tą pieczą zaistniały zatem, wskazane w art. 87 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, przesłanki przyznania skarżącym świadczeń, o których mowa w art. 80 ust. 1 tej ustawy.

Tym samym w ocenie Sądu, zaskarżona decyzja, a także decyzja ją poprzedzająca, wydane zostały z istotnym naruszeniem przepisów prawa materialnego, tj. art. 35 ust. 1, art. 80 ust. 1 pkt 1, art. 87 ust. 1 i art. 90 ustawy, które niewątpliwie miało wpływ na treść wydanego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia, i w oparciu o przepis art. 145 § 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 135 Ppsa, stanowiło podstawę ich uchylenia.

Rozpatrując sprawę ponownie organy zobowiązane będą, uwzględniając wyrażaną w niniejszym uzasadnieniu wyroku ocenę prawną, dokonać oceny stanu faktycznego i wydać rozstrzygnięcie, czyniące zadość obowiązującym przepisom prawa, dając wyraz swojej ocenie w uzasadnieniu wydanego orzeczenia.

Jednocześnie Sąd orzekł, iż zaskarżona decyzja podlega wykonaniu ( art. 152 Ppsa).



Powered by SoftProdukt