Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Góraj, Sędzia WSA Iwona Maciejuk (spr.), Asesor WSA Karolina Kisielewicz, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 2 października 2019 r. sprawy ze skargi A. I. na bezczynność Dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny z siedzibą w W. w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia [...] maja 2019 r. o udostępnienie informacji publicznej oddala skargę.

Wnioskiem e-mail z dnia [...] maja 2019 r. A. I. zwrócił się do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny

o udostępnienie informacji publicznej: "ile spośród 3535 przypadków "zakwalifikowanych jako NOP" w raporcie "SZCZEPIENIA OCHRONNE W POLSCE W 2017 ROKU", rozdział "Niepożądane odczyny poszczepienne", strona 85, to przypadki, dla których z całą pewnością potwierdzono związek przyczynowo-skutkowy między szczepieniem, a objawem chorobowym?"

W odpowiedzi na wniosek Dyrektor NIZP-PZH pismem e-mail z dnia [...] czerwca 2019 r. wyjaśnił, że nadzór nad niepożądanymi odczynami niepożądanymi w NIZP-PZH prowadzony jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania (Dz. U. z 2010 r. Nr 254 poz. 1711). Informacje na temat liczby NOP udostępniane w Biuletynach Szczepienia Ochronne w Polsce odpowiadają całościowo definicji NOP wskazanej w rozporządzeniu.

Pismem z dnia 21 czerwca 2019 r. A. I. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego- Państwowego Zakładu Higieny w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia [...] maja 2019 r. Wniósł o zobowiązanie Dyrektora NIZP-PZH do udzielenia żądanej informacji publicznej w terminie czternastu dni od daty doręczenia akt organowi, orzeczenie, że bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazał, że otrzymana od organu wiadomość z dnia [...] czerwca 2019 r. nie zawiera wnioskowanej przez niego informacji publicznej. Podniósł, że organ udostępnił informacje, o które nie wnioskował, informując, zgodnie z jakimi aktami prawnymi prowadzony jest nadzór nad niepożądanymi odczynami poszczepiennymi oraz jakiej definicji NOP odpowiadają "całościowo" informacje na temat NOP, podczas gdy wnosił o zupełnie inną informację, czyli o liczbę niepożądanych odczynów poszczepiennych spełniających kryterium potwierdzenia związku przyczynowo-skutkowego między szczepieniem a wystąpieniem NOP. Udzielenie wnioskowanej przeze mnie informacji publicznej winno polegać na udostępnieniu liczby NOP spełniających wskazane przeze mnie kryteria lub na udzieleniu informacji, że Urząd nie potrafi wskazać takiej liczby NOP, bądź że Urząd odmawia udostępnienia wnioskowanej informacji publicznej. Z tego względu w ocenie skarżącego organ pozostaje w bezczynności w rozpatrzeniu wniosku.

Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, reprezentowany przez radcę prawnego, w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie ewentualnie umorzenie postępowania z uwagi na bezprzedmiotowość

i zasądzenie od skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pełnomocnik wskazał, że organ udzielił odpowiedzi na wniosek w dniu [...] maja 2019 r. (winno być [...] czerwca 2019 r.), czyniąc zadość temu wnioskowi. W wyżej wskazanej odpowiedzi organ wskazał, iż nadzór nad niepożądanymi odczynami niepożądanymi prowadzony jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania (Dz. U. z 2010 r. Nr 254, poz. 1711). Załącznik nr 1 do wyżej wskazanego rozporządzenia zawiera rodzaje i kryteria rozpoznawania niepożądanych odczynów poszczepiennych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego. W przypadku wystąpienia, objawów wskazanych w wyżej wskazanym załączniku odpowiednie podmioty dokonują zgłoszeń zgodnie z procedurą odpisaną w rozporządzeniu. Tylko i wyłącznie takie przypadki wystąpienia NOP przedstawione są w Biuletynie Szczepienia Ochronne w Polsce. W tymże Biuletynie przedstawiona jest również informacja na temat liczy NOP. Przedmiotowy Biuletyn jest powszechnie dostępny. Ponadto należy wskazać, iż sam wnioskodawca w swoim zapytaniu przedstawił liczbę NOP, jak również wskazał, iż posiada dostęp do przedmiotowego biuletynu.

Skarżący w piśmie procesowym z dnia 26 sierpnia 2019 r. nie zgodził

się z organem, że na wniosek została udzielona odpowiedź. Wskazał przykłady odpowiedzi, których organ mógł udzielić. Stwierdził, że wyjaśnienia przedstawione przez organ w piśmie z [...] lipca 2019 r., tj. odpowiedzi na skargę, pozostają bez związku z przedmiotem jego wniosku. Skarżący zauważył przy tym, że informacja przesłana do Sądu jest inna (pełniejsza) niż udzielona w odpowiedzi na jego wniosek, jednakże nie wyjaśnia, ile spośród 3535 zgłoszeń NOP zakwalifikowanych przez PZH jako NOP w raporcie o szczepieniach ochronnych za rok 2017, to były zgłoszenia NOP, dla których PZH potwierdził istnienie związku przyczynowo-skutkowego między szczepieniem, a wystąpieniem niepożądanego objawu chorobowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga nie podlegała uwzględnieniu, albowiem organ na dzień wniesienia skargi nie pozostawał w bezczynności w rozpatrzeniu wniosku z dnia [...] maja 2019 r.

o udostępnienie informacji publicznej.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym skarga na bezczynność w przedmiocie informacji publicznej nie musi być poprzedzona żadnym środkiem zaskarżenia (v. wyrok NSA z dnia 24 maja 2006 r. sygn. akt l OSK 601/05 LEX nr 236545, postanowienie NSA z dnia 3 października 2007 r. sygn. akt I OSK 1382/07, orzeczenia.nsa.gov.pl). W ocenie Sądu rozpatrującego niniejszą sprawę pogląd ten pozostaje aktualny także w obecnym stanie prawnym.

Skarga na bezczynność ma na celu doprowadzenie do wydania przez organ oczekiwanego przez stronę aktu lub podjęcia określonej czynności. Skarga taka wnoszona jest wówczas, gdy organ wprawdzie prowadzi postępowanie, ale – mimo ustawowego obowiązku – nie kończy go wydaniem stosownego aktu ani nie podejmuje właściwej czynności, której domaga się strona (por. B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, publ. LEX nr 148427 i nr 148280). Dla stwierdzenia bezczynności organu w zakresie wydania stosownego aktu lub podjęcia czynności nie ma znaczenia fakt, z jakich powodów organ zwleka z realizacją wniosku, a w szczególności, czy zwłoka spowodowana jest zawinioną lub też niezawinioną opieszałością organu. Wnioskodawca ma prawo kwestionowania bezczynności organu zawsze, gdy uznaje, że żądane przez niego informacje są informacjami publicznymi i powinny być udostępnione w trybie u.d.i.p.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1429 ze zm.), zwana dalej u.d.i.p., służy realizacji konstytucyjnego prawa dostępu do wiedzy na temat funkcjonowania organów władzy publicznej.

Ustawa ta reguluje zasady i tryb dostępu do informacji, mających walor informacji publicznych, wskazuje, w jakich przypadkach dostęp do informacji publicznej podlega ograniczeniu oraz kiedy żądane przez wnioskodawcę informacje nie mogą zostać udostępnione. Oczywiście ustawa znajduje zastosowanie jedynie w sytuacjach, gdy spełniony jest jej zakres podmiotowy i przedmiotowy. Zakres podmiotowy wyznacza wykonywanie zadań publicznych przez adresata wniosku (art. 4 ust. 1 u.d.i.p.), zaś zakres przedmiotowy obejmuje pojęcie "informacji publicznej" (art. 1 ust. 1 i art. 6 u.d.i.p).

Zgodnie z brzmieniem art. 4 ust. 1 u.d.i.p. obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: 1) organy władzy publicznej, 2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych, 3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, 4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, 5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Stosownie do art. 4 ust. 3 u.d.i.p. obowiązane do udostępniania informacji publicznej są podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, będące w posiadaniu takich informacji.

Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny jest podmiotem obowiązanym do udostępniania informacji publicznej zgodnie

z art. 4 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny jest bowiem państwową jednostką organizacyjną realizującą zadania z zakresu zdrowia publicznego, nad którą nadzór sprawuje minister właściwy do spraw zdrowia.

Pojęcie informacji publicznej ustawodawca określił natomiast w art. 1 ust. 1

i art. 6 u.d.i.p. W myśl tych przepisów, informacją publiczną jest każda informacja

o sprawach publicznych, a w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 u.d.i.p. Uwzględniając wszystkie aspekty wynikające z treści tych przepisów, należy przyjąć,

że informacją publiczną jest każda informacja dotycząca sfery faktów i danych publicznych, a więc każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów realizujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań publicznych i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Udostępnieniu podlega informacja publiczna w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1,

w tym o majątku, którym dysponują (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f u.d.i.p.), zasadach funkcjonowania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o trybie działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych (art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a u.d.i.p.), danych publicznych (art. 6 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p.), majątku publicznym (art. 6 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p.). Podkreślenia wymaga, że przepis art. 6 u.d.i.p. nie ma charakteru zamkniętego, a wyliczenie stanów faktycznych w nim zawartych jest jedynie przykładowe.

Nie oznacza to, że niewymienienie konkretnego stanu, który w sposób jednoznaczny dotyczy informacji o sprawie publicznej, pozwala na uznanie, że nie mamy do czynienia z informacją publiczną.

W sprawie niniejszej żądanie zawarte we wniosku z dnia [...] maja 2019 r. dotyczące niepożądanych odczynów poszczepiennych stanowi informację o sprawie publicznej.

W sytuacji, gdy wniosek dotyczy informacji będącej informacją publiczną, tak jak w niniejszej sprawie, organ ma obowiązek: 1) udostępnić tę informację w formie czynności materialno-technicznej, co winno nastąpić bez zbędnej zwłoki, nie później

niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku oraz w sposób i w formie zgodnej

z wnioskiem; 2) wydać, na podstawie art. 16 ust. 1 u.d.i.p., decyzję o odmowie jej udostępnienia w razie uznania, że zachodzą podstawy do takiej odmowy, 3) udzielić informacji, o których mowa w art. 13 ust. 2 i art. 14 ust. 2 u.d.i.p., wyjaśniając przyczyny braku możliwości udostępnienia informacji w terminie bądź zgodnie z wnioskiem, przy jednoczesnym wskazaniu, w jakim terminie, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie lub 4) poinformować pisemnie wnioskodawcę,

że nie posiada żądanej informacji.

W przypadku niepodjęcia przez adresata wniosku takich prawnych form działania, jak wskazane wyżej, strona może zwalczać stan bezczynności w drodze skargi na bezczynność organu w trybie art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a. Strona ma prawo kwestionowania bezczynności organu zawsze, gdy uznaje, że żądane przez nią informacje są informacjami publicznymi i powinny być jej udzielone w trybie wnioskowym na podstawie przepisów u.d.i.p.

Rozpatrując skargę na bezczynność Dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w przedmiocie rozpatrzenia wniosku

z dnia [...] maja 2019 r., Sąd stwierdził, że nie była ona zasadna

w chwili jej wniesienia. Organ w ustawowym terminie udzielił wnioskodawcy informacji, że nadzór nad niepożądanymi odczynami niepożądanymi w NIZP-PZH prowadzony jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych oraz kryteriów ich rozpoznawania,

a informacje na temat liczby NOP udostępniane w Biuletynach Szczepienia Ochronne w Polsce odpowiadają całościowo definicji NOP wskazanej w rozporządzeniu. Organ wskazał zatem, że dysponuje takimi informacjami, o jakich mowa w rozporządzeniu. Jak podkreślono w odpowiedzi na skargę, tylko i wyłącznie takie przypadki wystąpienia NOP przedstawiane są w Biuletynie Szczepienia Ochronne w Polsce.

Sąd nie podziela tym samym twierdzenia skarżącego, że organ nie udzielił żądanej informacji publicznej. Nie można zgodzić się ze skarżącym, że organ udzielił informacji nie na temat.

Organ w dniu wniesienia skargi nie był bezczynny i nie można zarzucić mu bezczynności na dzień rozpatrywania niniejszej skargi przez Sąd. Okoliczność,

że skarżący nie jest odpowiedzią organu usatysfakcjonowany nie jest równoznaczna

z pozostawaniem organu w bezczynności.

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) w zw. z art. 119 pkt 4 i art. 120 tej ustawy, orzekł, jak w wyroku. Sąd nie zasądził zwrotu kosztów na rzecz organu, o co w odpowiedzi na skargę wnosił pełnomocnik organu, albowiem powołana ustawa nie przewiduje takiej możliwości.