Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Groby ludzkie mogą być usytuowane tylko na cmentarzach. Nie jest dopuszczalne grzebanie zmarłych na prywatnych posesjach.

Decyzją z dnia 12 czerwca 1995 r. Prezydent Miasta C. odmówił Tadeuszowi Ś. wydania zezwolenia na pochowanie jego prochów /po skremowaniu zwłok/ na terenie nieruchomości przy ulicy Sejmowej w C.

Jako podstawę materialnoprawną decyzji powołano art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, iż zgodnie z obowiązującą regulacją prawną powołaną u podstaw decyzji, miejscem składania zwłok i szczątków ludzkich mogą być jedynie cmentarze, co sprawia, iż nie może być wyrażana zgoda na pochówek we wskazanym przez Tadeusza Ś. miejscu, stanowiącym nieruchomość prywatną /własność córki/.

Nadto podkreślono, iż mimo delegacji ustawowej zawartej w art. 12 ust. 4 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych Minister Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska nie wydał rozporządzenia określającego wyjątki od zasady dotyczącej miejsc chowania zwłok.

Powołano się w tym zakresie na pismo Ministerstwa z dnia 30 maja 1995 r., w którym udzielono organowi odpowiedzi dotyczącej zarówno braku przepisów wykonawczych opartych o art. 12 ust. 2 cytowanej ustawy, jak i brak interpretacji przepisów ustawy.

W odwołaniu od decyzji Tadeusz Ś. powołał się na pismo Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 30 marca 1995 r., w którym organ ten udzielając odwołującemu odpowiedzi wskazał, iż ze względów higieniczno-sanitarnych nie ma przeciwwskazań do grzebania spopielonych zwłok w miejscach innych niż cmentarze.

Nadto podkreślił, iż jego ostatnią wolą jest spopielenie zwłok i rozsypanie bądź pochowanie w urnie pod drzewem zasadzonym wiele lat temu na jego byłej nieruchomości. Powołał również powszechnie znany fakt grzebania spopielonych zwłok w miejscach innych niż cmentarze w krajach zachodnich. Tadeusz Ś. uznał również, w odwołaniu, iż zastosowana w tej sprawie ustawa jest "przestarzała i nieżyciowa".

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C. decyzją z dnia 20 lipca 1995 r. utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W motywach decyzji podano, że zgodnie z obowiązującymi przepisami jedynym miejscem gdzie można chować zmarłych i ich prochy powstałe po kremacji są cmentarze.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Tadeusz Ś. wniósł o "uznanie decyzji za niebyłe".

Zarzuty skargi są powtórzeniem zarzutów zawartych w odwołaniu (...)

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarżący, we wszczętym z jego inicjatywy postępowaniu domagał się określonego pochówku, wskazując zarówno sposób postępowania z jego zwłokami, jak i miejsce, w którym ma być pochowany.

Sposób pochowania zwłok został określony w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych stanowiącym, że zwłoki mogą być pochowane przez złożenie w grobach ziemnych, w grobach murowanych lub katakumbach albo zatopione w morzu.

Jednocześnie w ust. 3 art. 12 stwierdzono, że groby ziemne i groby murowane przeznaczone na składowanie zwłok mogą znajdować się tylko na cmentarzach.

Za zwłoki w rozumieniu ustawy uważa się ciała osób zmarłych. (...)

Stosownie do par. 16 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska oraz Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie urządzania cmentarzy, prowadzenia ksiąg cmentarnych oraz chowania zmarłych z dnia 20 października 1972 r. /Dz.U. nr 47 poz. 299/ popioły otrzymane przez spalenie zwłok uważa się za szczątki. Przy chowaniu tych szczątków stosuje się odpowiednie przepisy dotyczące zwłok /par. 24 ust. 1 cytowanych przepisów wykonawczych/.

Tak więc niezależnie od tego, czy zwłoki zostały poddane kremacji, czy też nie, prawnie dopuszczalnym miejscem pochówku może być jedynie cmentarz, bądź też zwłoki /szczątki/ mogą być zatopione w morzu.

Ustawodawca nie przewidział żadnych wyjątków od tej zasady.

Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. jest więc zgodna z prawem.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny orzekł o oddaleniu skargi.