Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie zawiera unormowania odnoszącego się do pojęcia strony w sprawach dotyczących ustalenia warunków zabudowy terenu, co oznacza, że ma zastosowanie przepis art. 28 k.p.a. Status strony w postępowaniu o warunkach zabudowy determinowany jest granicami oddziaływania planowanej inwestycji, przy czym oddziaływanie takie może także polegać np. na emisji zanieczyszczeń, zapachów, uciążliwości korzystania z nieruchomości. Obszar oddziaływania przy niektórych rodzajach inwestycji może obejmować nieruchomości nie tylko sąsiednie, ale również takie, które bezpośrednio nie graniczą z nieruchomością objętą planami inwestycyjnymi. Należy mieć również na uwadze, iż interes prawny decydujący w świetle art. 28 k.p.a. o statusie strony powinien wynikać z norm prawa materialnego, zarówno z prawa administracyjnego jak i prawa cywilnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Ireneusz Henryk Darmochwał (spr.), Sędziowie sędzia WSA Piotr Pietrasz,, sędzia WSA Jacek Pruszyński, Protokolant Anna Makal, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 07 kwietnia 2011 r. sprawy ze skargi P. "P." B. S.A. w B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] maja 2009 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia statusu strony w postępowaniu wznowieniowym. oddala skargę

Stan faktyczny sprawy przedstawia się następująco:

Decyzją z dnia [...] grudnia 2005 r. Nr [...](znak [...]) Prezydent Miasta B. ustalił P. B. S.A. z siedzibą w B. warunki zabudowy dla zespołu zbiorników rektyfikacyjnych na płycie fundamentowej wraz z konstrukcją stalową wsporczą do instalacji, wraz z infrastrukturą techniczną, na części działki oznaczonej nr [...], położonej w B., przy ul. E. [...]. Decyzja ta w dniu [...] stycznia 2006 r. stała się ostateczna. Następnie decyzją z dnia [...] grudnia 2006 r. Nr [...] (znak [...]) Prezydent Miasta B. ustalił warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie zespołu zbiorników rektyfikacyjnych na płycie fundamentowej wraz z konstrukcją stalową wsporczą do instalacji wraz z jej obudową oraz budowie wentylatorni, pompowni, kotłowni, estakad rurociągowych (m.in. do obsługi procesu rektyfikacji), zbiorników magazynowych i innych urządzeń technicznych, na części działki nr [...], położonej w B., przy ul. E.[...], wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną. Powyższa decyzja stała się ostateczna z dniem [...] stycznia 2007 r.

W dniu [...] listopada 2007 r. M. Spółka z o.o. w B. wystąpiła do Prezydenta Miasta B. z wnioskiem o wznowienie postępowań zakończonych opisanymi wyżej decyzjami, powołując się na przesłanki z art.145 § 1 pkt 4 i 5 k.p.a.

Postanowieniem z dnia [...] lutego 2009 r., znak [...] Prezydent Miasta B., rozpatrując ponownie w/w wniosek, wznowił postępowania w przedmiotowych sprawach. Następnie decyzją z dnia [...] marca 2009 r. odmówił uchylenia własnych decyzji ostatecznych z dnia [...] grudnia 2005 r., Nr [...] (znak [...]) oraz z dnia [...] grudnia 2006 r., Nr [...] (znak [...]). Jako powód odmowy uchylenia przedmiotowych decyzji organ wskazał okoliczność, iż wnioskodawca nie posiada statusu strony

w postępowaniach zakończonych w/w decyzjami ostatecznymi. W tej sytuacji brak jest podstaw do przeprowadzenia postępowania, co do przyczyn wznowienia określonych w art. 145 § 1 pkt 4 i pkt 5 k.p.a.

Od powyższej decyzji odwołała się M. Spółka z o.o. Zarzuciła ona organowi I instancji naruszenie art. 28 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że nie jest stroną w sprawie, z uwagi na niewykazanie, że decyzje dotyczą jej interesu prawnego lub obowiązku. Odwołująca się spółka podniosła, iż w sprawie zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające przyznanie jej przymiotu strony

w postępowaniu zakończonym w/w decyzjami ostatecznymi, wskazując tu na negatywne oddziaływanie inwestycji na jej nieruchomość.

W wyniku rozpoznania powyższego odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z dnia [...] maja 2009 r. znak [...] uchyliło zaskarżone rozstrzygnięcie w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W ocenie organu odwoławczego, zebrany przez organ I instancji materiał dowodowy nie pozwala na przesądzenie, iż odwołująca się spółka nie jest stroną w sprawach, w których domaga się wznowienia postępowania. Wprawdzie nieruchomość stanowiąca własność skarżącej spółki nie graniczy

z terenem, dla którego przedmiotowymi decyzjami ostatecznymi ustalono warunki zabudowy, jednakże z tego względu nie można a priori wykluczyć posiadania przez skarżącą spółkę interesu prawnego w tych sprawach. Według organu II instancji przedsięwzięcia, dla których w/w decyzjami ostatecznymi ustalono warunki zabudowy, ze względu na swój charakter (instalacje przemysłowe) mogą mieć zasięg oddziaływania wykraczający poza nieruchomości położone w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Odwołująca się spółka powoływała się na powyższe okoliczności wnosząc jednocześnie o przeprowadzenie dowodów na tę okoliczność, czego jednak organ I instancji nie uczynił, uznając, że zgłoszone wnioski dowodowe nie mają wpływu na tok postępowania w sprawie. Twierdzenie organu, jakoby wnioskowane przez skarżącą spółkę dowody pozostawały bez znaczenia dla sprawy, nie zostało jednak w żaden sposób uzasadnione.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Białymstoku wniosła P. B. S.A. z siedzibą w B.. Skarżąca zarzuciła, ze decyzja została wydana z naruszeniem art. 63 ust. 1 ustawy z dnia

27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez wyprowadzenie wniosku o braku dostatecznych podstaw do stwierdzenia, że M. Spółka z o.o. nie jest stroną w sprawach, w których domaga się wznowienia postępowania, podczas gdy spółka nie pozostaje właścicielem ani użytkownikiem wieczystym nieruchomości sąsiedniej i nie wykazuje się interesem prawnym do udziału w postępowaniu.

Strona skarżąca podniosła także zarzut rażącego naruszenia prawa skutkującego nieważnością decyzji z mocy przepisu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., tj. przepisu art. 138 § 2 k.p.a. w zw. z art. 63 ust. 1 ustawy o planowaniu

i zagospodarowaniu przestrzennym w zw. z art. 28 k.p.a. i wniosła o stwierdzenie nieważności bądź uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ I instancji, wobec braku przysługiwania M. Spółce z o.o., statusu strony w postępowaniu o ustalenie warunków zabudowy.

Skarżąca zarzuciła również naruszenie art. 138 § 2 k.p.a. poprzez przyjęcie, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga ponownego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz naruszenie przepisów art. 7,10 § 1 i 81 k.p.a. poprzez całkowite przerzucenie na organ administracyjny ciężaru dowodzenia przysługiwania M. Spółce z o.o. interesu prawnego do udziału w przedmiotowych postępowaniach.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zawartą

w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. wyrokiem z dnia

[...] października 2009 roku, sygn. akt II SA/BK 418/09 uchylił zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] maja 2009 r.

nr [...].

Przytaczając treść przepisu art. 28 k.p.a. oraz orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie interesu prawnego Sąd podkreślił, iż od interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, to jest stan, w którym strona wprawdzie jest bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mającymi stanowić podstawę skutecznego żądania stosownych czynności organu administracji, w szczególności w postępowaniu o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.

Następnie Sąd I instancji podkreślił, iż M. Spółka z o.o. uzasadniała swój udział w sprawie w charakterze strony tym, iż zamierzona przez P. S.A. inwestycja, w szczególności uruchomiona linia rektyfikacyjna, niekorzystnie wpływa na działkę spółki ze względu na przekroczenia norm hałasu. Zgromadzony w sprawie materiału dowodowego – w ocenie Sądu – nie dawał podstaw, aby uznać, że M. Spółka z o.o. miała w sprawie interes prawny, a oczekiwanie strony nosiło cechy jedynie interesu faktycznego. Sąd przyjął, iż Prezydent Miasta B. prawidłowo wskazał, iż standardy emisji hałasu w środowisku w okresie wydawania przedmiotowych decyzji określało rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 178, poz. 1841). Rozporządzenie to wskazywało tereny, na których obowiązywały dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku. Do tych szczególnych obszarów zaliczano m.in. obszary ochrony uzdrowiskowej, tereny szpitali w miastach i poza miastem, tereny zabudowy mieszkalnej jedno i wielorodzinnej, pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Analogiczne rozwiązania przyjęto w obecnie obowiązującym rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007 r.

w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). Tymczasem jak wynika z akt sprawy tereny, na których zlokalizowana jest inwestycja stanowiąca przedmiot kontrolowanych decyzji, jak i teren M. Spółki z o.o.

są terenami przemysłowo – składowo – magazynowymi i w świetle przywołanej wyżej regulacji prawnej nie są terenami chronionymi akustycznie. Na tej podstawie Sąd

I instancji przyjął, iż w obowiązujących przepisach prawa brak jest normy, z której M. Spółka z o.o. mogłaby wywieść interes prawny w rozumieniu art. 28 k.p.a. uprawniający do bycia stroną postępowań zakończonych kontrolowanymi

w niniejszym przypadku rozstrzygnięciami administracyjnymi. Konsekwencją powyższego było również przyjęcie, iż przeprowadzanie szczegółowych pomiarów natężeń drgań, o co wnioskowała M. Spółka z o.o. jest bezprzedmiotowe, gdyż pozostałyby one bez wpływu na wynik prowadzonego postępowania.

Końcowo Sąd I instancji zaakcentował, iż zgodzić się należy z organem

II instancji, iż obowiązkiem organu rozpoznającego sprawę jest wyczerpujące zebranie i rozpatrzenie całego materiału dowodowego. Nie oznacza to jednak, iż organ administracji ma obowiązek wyręczać strony postępowania w dowodzeniu swoich racji, gdyż to na M. Spółce z o.o. spoczywał obowiązek wykazania interesu prawnego do udziału w postępowaniach zakończonych kontrolowanymi decyzjami administracyjnymi. Ponadto Sąd I instancji podzielił pogląd zawarty

w skardze w zakresie naruszenia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze przepisu art. 138 § 2 k.p.a.

Od powyższego wyroku M. Spółka z o.o. w B. wniosła skargę kasacyjną, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego przez:

a. błędne zastosowanie art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r.

o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 r., nr 80, poz. 717) w związku z art. 28 k.p.a. poprzez uznanie, że nie zachodzą podstawy do ustalenia czy skarżąca ma interes prawny oraz czy powinna być stroną postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania, gdyż skarżąca – M. Sp. z o.o. nie pozostaje właścicielem, ani użytkownikiem wieczystym nieruchomości bezpośrednio sąsiadującej z nieruchomością oraz nieuwzględnienie negatywnego wpływu zamierzonej inwestycji na nieruchomość skarżącej.

2. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy przez:

a. naruszenie art. 28 k.p.a. poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, co w konsekwencji polegało na błędnym przyjęciu,

iż skarżąca nie jest stroną z uwagi na niedowidzenie, że decyzja dotyczy interesu prawnego lub obowiązku skarżącej,

b. pominięcie okoliczności faktycznych wynikających ze złożonych oświadczeń, dowodów oraz wniosków dowodowych, które w sposób dostateczny dowodzą, że w przedmiotowej sprawie zamierzona przez P. S.A, inwestycja niekorzystnie wpływa na działkę M. Sp. z o.o., a więc, że zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające przyznanie przymiotu strony w postępowaniu dotyczącym warunków zabudowy innemu podmiotowi niż właściciel lub wieczysty użytkownik, a więc w niniejszej spawie przyznanie przymiotu strony skarżącej M. Sp. z o.o.,

c. pominięcie okoliczności faktycznej dotyczącej zlokalizowania

na działce skarżącej M. Sp z o.o. stacji LPG, co wpłynęło na charakter zabudowy na działce P. S.A.,

d. art. 141 § 4 w zw. z art. 133 §1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) w zw.

z art. 7 k.p.a. poprzez podjęcie rozstrzygnięcia i uzasadnienia

z pominięciem całokształtu okoliczności sprawy, przez co Sąd uniemożliwił przeprowadzenie dowodów wnioskowanych w sprawie mających istotne znaczenie dla wykazania negatywnego oddziaływania zabudowy P. S.A. na działkę należącą do M. Sp. z o.o.,

e. naruszenie art. 77§1 k.p.a. w związku z art. 7 k.p.a. poprzez brak wszechstronnego wyjaśnienia sprawy oraz pominięcie okoliczności

i dowodów zgłaszanych przez stronę, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia przez organ błędnego założenia, że to skarżąca spółka –M. Sp. z o.o. a nie organ prowadzący postępowanie, miała zebrać cały materiał dowodowy niezbędny do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy przez co nie wykazała swego interesu prawnego do udziału w postępowaniach zakończonych kontrolowanymi decyzjami administracyjnymi,

f. naruszenie art. 138 § 2 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie,

iż Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wydając uchyloną zaskarżonym wyrokiem decyzję wadliwie zastosowało art. 138 § 2 k.p.a., gdyż nie wykazało w jaki sposób należy uzupełnić materiał dowodowy zebrany przez organ I instancji, ani konieczności przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub

w znacznej części.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2011 r. w sprawie sygn. akt II OSK 206/10 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 15 października 2009 r. i przekazał sprawę temu sądowi do ponownego rozpoznania oraz orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego

W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny podzielił zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a., wskazując, iż status strony w postępowaniu o warunkach zabudowy determinowany jest granicami oddziaływania planowanej inwestycji, przy czym oddziaływanie takie może polegać np. na emisji zanieczyszczeń, zapachów, uciążliwości korzystania

z nieruchomości. Obszar oddziaływania może z jednej strony być tak niewielki, że nie będzie wkraczał poza granice nieruchomości, na której planowania jest inwestycja,

z drugiej jednak strony, zwłaszcza przy niektórych rodzajach inwestycji obszar oddziaływania może obejmować nieruchomości nie tylko sąsiednie, ale również takie, które bezpośrednio nie graniczą z nieruchomością objętą planami inwestycyjnymi.

Opierając się na powyższym Naczelny Sąd Administracyjny podniósł,

iż pogląd wyrażony w decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego, że zebrany przez organ I instancji materiał dowodowy nie pozwalał na przesądzenie, iż skarżąca spółka nie jest stroną w sprawach, w których domaga się wznowienia postępowania bowiem przedsięwzięcia dla których w/w decyzjami ustalono warunki zabudowy,

ze względu na swój charakter (instalacje przemysłowe) mogą mieć zasięg oddziaływania wykraczających poza nieruchomości położone w ich bezpośrednim sąsiedztwie.

Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż skarżąca spółka wnosząc od wznowienie postępowania wskazywała na negatywne oddziaływanie inwestycji, dla których ustalono warunki zabudowy, wnosząc o przeprowadzenie przez organ dowodów na tą okoliczność. Mimo zatem, iż to na stronie ciąży obowiązek wykazania posiadania interesu prawnego, także poprzez wskazanie normy prawa materialnego, w sytuacji gdy organ ma wątpliwości w tym zakresie powinien zwrócić się do strony

o wskazanie z jakiej normy prawnej wywodzi ona swój interes prawnych. Na tej podstawie Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, iż w sprawie doszło do naruszenia wszystkich wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, w tym także art. 138 § 2 k.p.a. Zaakcentowano bowiem, iż uprawnienie organu odwoławczego do wskazania jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy ma charakter fakultatywny i w żaden sposób nie nakłada na organ obowiązku precyzowania w jaki sposób należy uzupełnić materiał dowodowy, tym bardziej, iż organ odwoławczy wskazał jednoznacznie, że organ I instancji nie wyjaśnił kwestii możliwości wpływu inwestycji na nieruchomości skarżącej spółki, a w konsekwencji na sposób wykonywania przez nią władztwa nad jej nieruchomością, a zatem nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, co uzasadnia uchylenie decyzji i przekazanie sprawy organowi I instancji, gdyż jej rozstrzygnięcie wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej części.

Na tej podstawie Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok

i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny ponownie rozpoznając

sprawę zważył, co następuje:

Skarga niezasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie postępowanie administracyjne było już przedmiotem kontroli tutejszego sądu oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 3 lutego 2011 r. w sprawie sygn. akt II OSK 206/10 uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku w sprawie sygn. akt II SA/Bk 418/09 uchylający zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Wyrok kasacyjny sądu II instancji powoduje określone konsekwencje, albowiem zgodnie z art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) powoływanej dalej jako p.p.s.a. sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Zakres kognicji sądu w niniejszym postępowaniu jest zatem zawężony do granic, w jakich Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał skargę kasacyjną i wydał orzeczenie na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. W praktyce oznacza to, że przy niezmienionym stanie faktycznym i prawnym sprawy odstąpienie od wykładni dokonanej przez sąd II instancji jest niedopuszczalne. Również niedopuszczalne jest rozważanie na nowo kwestii, które zostały już wcześniej przesądzone, a które nie były przedmiotem kontroli NSA (por. wyrok NSA z dnia 28 listopada 2005 r. w sprawie sygn. akt I FSK 294/05, Lex nr 187537 oraz wyrok NSA z dnia 20 września 2006 r. w sprawie sygn. akt II OSK 1117/05, Lex nr 238489).

Skład orzekający w sprawie niniejszej, pozostając związany oceną prawną sądu drugiej instancji, stwierdził, iż w kontrolowanym postępowaniu odwoławczym nie doszło do naruszenia przepisu art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r.

o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r., Nr 80, poz. 717 ze zm.) oraz wskazanych przepisów prawa procesowego, a także brak jest podstaw do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.

Należy wskazać, iż aby ustalić czy zostały spełnione przesłanki określone

w art. 145 § 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 14.06.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 30, poz. 168 ze zm.), zwanej dalej k.p.a., uzasadniające wznowienie postępowania w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy dla zespołu zbiorników rektyfikacyjnych wraz z infrastrukturą techniczną tj. czy M. spółka z o.o. bez własnej winy nie brała udziału w tym postępowaniu, należało zbadać czy spółka ta jest stroną postępowania – posiada interes prawny

w sprawie.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie zawiera unormowania odnoszącego się do pojęcia strony w sprawach dotyczących ustalenia warunków zabudowy terenu, co oznacza, że ma zastosowanie przepis art. 28 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Postępowanie dotyczy interesu prawnego określonego podmiotu wówczas, gdy rozstrzygnięcie

w sprawie oddziałuje na sytuację prawną tego podmiotu. Obowiązkiem organu jest zbadanie czy taki interes strona wykazuje, czy też zainteresowanie sprawą wynika

z interesu faktycznego a nie prawnego. W przypadku postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy terenu ustalenie stron postępowania w istocie sprowadza się przede wszystkim do ustalenia zakresu oddziaływań zamierzenia inwestycyjnego, w wyniku czego dochodzi do określenia kręgu osób, których prawa do korzystania z nieruchomości mogą zostać naruszone (wyrok NSA w Warszawie

z dnia 19 maja 2010 r., sygn. akt II OSK 917/09, LEX nr 597957).

W przedmiotowej sprawie M. Sp. z o.o. podnosiła, iż zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające przyznanie jej przymiotu strony

w postępowaniu zakończonym w/w decyzjami ostatecznymi, wskazując tu na negatywne oddziaływanie inwestycji na jej nieruchomość, położoną po przeciwnej stronie ulicy E. w B. m.in. w zakresie przekroczenia norm hałasu oraz zgodności przedmiotowej inwestycji z przepisami przeciwpożarowymi. Organ I instancji uznał jednak, iż linia rektyfikacyjna P. S.A. zlokalizowana będzie na terenach przemysłowo – składowo – magazynowych, a więc nie chronionych akustycznie, a co za tym idzie przeprowadzenie szczegółowych pomiarów natężeń drgań, jest bezprzedmiotowe. Także przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy z zakresu pożarnictwa nie ma również wpływu na tok postępowania w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy.

Należy zaakcentować jednak, iż jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny orzekając w niniejszej sprawie, status strony w postępowaniu o warunkach zabudowy determinowany jest granicami oddziaływania planowanej inwestycji, przy czym oddziaływanie takie może także polegać np. na emisji zanieczyszczeń, zapachów, uciążliwości korzystania z nieruchomości. Obszar oddziaływania przy niektórych rodzajach inwestycji może obejmować nieruchomości nie tylko sąsiednie, ale również takie, które bezpośrednio nie graniczą z nieruchomością objętą planami inwestycyjnymi.

Poza tą okolicznością należy również mieć na uwadze, iż interes prawny decydujący w świetle art. 28 k.p.a. o statusie strony powinien wynikać z norm prawa materialnego, zarówno z prawa administracyjnego jak i prawa cywilnego, które to stanowisko jest powszechnie przyjmowane w dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych i przeważającej części doktryny. Podkreślić przy tym należy, iż M. Sp. z o.o. w toku całego postępowania w swoich pismach procesowych wielokrotnie powoływała się na regulację art. 143 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 – Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r., nr 79, poz. 662 ze zm.).

Na przepisy prawa cywilnego, jako źródło interesu prawnego, wskazywano nie tylko w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA w Warszawie z dnia 30 czerwca 1999 r., sygn. akt IV SA 629/97; wyrok NSA w Warszawie z dnia 2 lipca 1998 r., sygn. akt IV SA 1306/96; uchwała NSA z dnia 26 listopada 2001, sygn. akt OPK 19/01), ale również w doktrynie prawa administracyjnego (vide: S. Jędrzejewski - OSP 1997/4/82; J. Zimmermanna - OSP 1997/4/83;. R. Kędziora "Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz.", C.H. Beck, Warszawa 2005, s. 105; A. Matan /w:/ G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan "Postępowanie administracyjne ogólne.", C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 281).

Zgodnie bowiem z art. 140 i 144 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 – Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r., nr 79, poz. 662 ze zm.) każdy właściciel może w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego

z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy, rozporządzać rzeczą i powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

Organ I instancji nie przeprowadzając zatem żadnych wskazanych przez M. Sp. z o.o. dowodów nie ustalił czy ma ona interes prawny w niniejszej sprawie, a zatem czy może być ona stroną takiego postępowania. Należy przy tym podkreślić, że nawet przyznanie danej osobie pozycji strony postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a. oznacza jedynie, że będzie ona mogła czynnie uczestniczyć w postępowaniu, natomiast nie przesądza o tym, jak się to postępowanie się zakończy i czy argumenty przez nią wskazane będą zasadne.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego tj. art. 138 § 2 k.p.a. oraz art. 7, 10 § 1, i 81 k.p.a. należy podnieść, iż sąd badając legalność orzeczenia kasacyjnego może oceniać jedynie spełnienie przesłanek zastosowania instytucji przewidzianej w art. 138 § 2 k.p.a., a nie przekonań organu odwoławczego w kwestii hipotetycznego przyszłego rozstrzygnięcia. Zalecenia organu odwoławczego zawarte w orzeczeniu wydanym na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. wiążą organ pierwszej instancji jedynie co do obowiązku wyjaśnienia okoliczności w nich wskazanych, zaś sposób przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego co do istnienia tych okoliczności i ocena dowodów w tym celu uzyskanych należy do wyłącznej kompetencji organu pierwszej instancji.

Organ odwoławczy, przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, nie tylko nie może w jakikolwiek sposób narzucać temu organowi treści rozstrzygnięcia (por. wyrok NSA z dnia 5 marca 1990 r., IV SA 564/89, PiŻ 1991, nr 3, s. 15, w którym stwierdzono, że: "Bezpośrednia ingerencja organu wyższego stopnia, w postaci zaleceń i poleceń co do sposobu załatwiania konkretnej sprawy indywidualnej, rozstrzyganej w drodze decyzji, nie znajduje uzasadnienia w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego"), lecz także nie może w inny sposób, niż tylko przez wskazanie okoliczności, jakie organ pierwszej instancji powinien wziąć pod rozwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, wpływać na zakres postępowania wyjaśniającego przed organem pierwszej instancji.

Wydanie zatem orzeczenia kasacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji - jest wyjątkiem od zasady merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Zgodnie z w/w przepisem "organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę

do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę organ ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy."

Orzeczenie, o którym mowa w art. 138 § 2 k.p.a. organ odwoławczy może zatem wydać tylko wówczas, gdy organ pierwszej instancji albo w ogóle nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego (jak to ma miejsce w niniejszej sprawie), albo przeprowadzone postępowanie wyjaśniające nie jest wystarczające

do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy i jednocześnie brak jest podstawy

do zastosowania przez organ odwoławczy art. 136 k.p.a., tj. przeprowadzenia przez organ odwoławczy uzupełniającego postępowania dowodowego. Podkreślić przy tym należy, iż Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchylając rozstrzygnięcie organu

I instancji i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania nie przerzuciło ciężaru dowodzenia w sprawie na organ I instancji, bowiem M. Sp. z o.o. przedłożyła

w sprawie szereg pism procesowych ze wskazaniem środków dowodowych, które wykażą jej interes prawny

Mając powyższe na uwadze i pozostając związany oceną prawną Naczelnego Sądu Administracyjnego, skład orzekający w niniejszej sprawie uznał, iż zaskarżone rozstrzygnięcie Samorządowego Kolegium Odwoławczego jest prawidłowe, gdyż organ I instancji nie wyjaśnił kwestii możliwości wpływu inwestycji na nieruchomość wszczynającej postępowanie spółki, a w konsekwencji na sposób wykonywania przez nią władztwa nad nieruchomością. W związku z powyższym orzeczono

o oddaleniu skargi na podstawie art. 151 p.p.s.a.