Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 19 kwietnia 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Koś Sędziowie WSA Marzenna Kosewska WSA Szymon Widłak (spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Piotrowska - Żyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2012 roku przy udziale sprawy ze skargi Spółki A w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia 20 października 2011r. nr [...] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości na 2011r. oddala skargę

Decyzją z dnia 19 maja 2011 r. nr [...] Prezydent Miasta Poznania na podstawie art. 13 § 1 pkt 1, art. 21 § 1 pkt 1 i § 3, art. 47 § 3, art. 51 § 1, art. 53 § 1 i § 4 oraz art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), art. 1 a) ust. 1 pkt 3, art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1 i pkt 3, art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a), pkt 2 lit. b) i pkt 3, art. 6 ust. 9 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) oraz uchwały Rady Miasta Poznania nr [...] z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie wysokości stawek podatku od nieruchomości na 2011 rok (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2010 r. Nr [...], poz. [...]) określił spółce A wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości na 2011 r. w łącznej kwocie [...] zł.

W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że przedmiotem opodatkowania jest nieruchomość położona w P. przy ul. [...] stanowiąca działki o numerach geodezyjnych: 35/06/76/1 o powierzchni 572,00 m2, 35/06/80/1 o powierzchni 530,00 m2, 35/06/75 o powierzchni 808,00 m2, łącznie 1.910,00 m2, dla której Sąd Rejonowy w Poznaniu prowadzi KW [...]. Wszystkie trzy działki są położone obok siebie i stanowią wydzieloną z przestrzeni całość, która jest ogrodzona i opłotowana. Nieruchomość zabudowana jest dwoma budynkami. Użytkownikiem wieczystym gruntu i właścicielem posadowionych na nim budynków jest spółka A. W dniu 5 stycznia 2011 r. wpłynęła deklaracja na podatek od nieruchomości na 2011 r. złożona przez spółkę A, w której do opodatkowania wykazano 1.919,00 m2 powierzchni gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz 280,00 m2 budynku opodatkowanego stawką jak dla wolno stojących budynków gospodarczych, wykorzystywanych wyłącznie na zaspokojenie własnych potrzeb podatnika i związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, niezajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, z wyjątkiem garaży. Do deklaracji dołączono oświadczenie mgr inż. arch. Z. A. oraz Spółki o złym stanie technicznym budynków uniemożliwiającym prowadzenie działalności gospodarczej. Po dokonaniu czynności sprawdzających organ podatkowy uznał, że deklaracja nie została poprawnie wypełniona i wezwał podatnika do złożenia korekty deklaracji i złożenia dodatkowych wyjaśnień dotyczących stanu technicznego budynków wraz z dokumentacją fotograficzną. W odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie podatnik skorygował powierzchnie gruntów i wyjaśnił, że na przedmiotowej nieruchomości już od 2010 r. nie jest prowadzona działalność gospodarcza, gdyż znajdujące się na niej budynki przeznaczone są do rozbiórki. Na ich miejscu powstanie nowy budynek wielopiętrowy, wybudowany zgodnie z wydanymi przez Urząd Miejski warunkami i przygotowanym w chwili obecnej projektem. Żadne prace remontowe istniejących budynków nie są przewidywane. W odpowiedzi na ponowne wezwanie spółki do udzielenia wyjaśnień dotyczących stanu konstrukcji budynków, ewentualnych decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego nakazujących rozbiórkę ww. budynków oraz do złożenia dokumentacji fotograficznej, podatnik przedstawił stan przedmiotowych budynków. Budynki posiadają zdewastowaną infrastrukturę techniczną, brak oświetlenia, grzejników, rozkradzione przewody grzewcze, wyłamane okna, wybite szyby. Dotyczy to wszystkich budynków na posesji. Każdy stan techniczny nie wyklucza ich remontu, ale spółka nie prowadzi w tych budynkach działalności, nie ma tam swojej siedziby i planuje w tym miejscu budowę budynku mieszkalno-usługowego. Wydana jest decyzja o warunkach zabudowy. Istniejące budynki są przeznaczone do rozbiórki. Spółka wystąpi o pozwolenie na ich wyburzenie po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Jakiekolwiek prace remontowe, a nawet zabezpieczające w tym momencie nie mają sensu ponieważ obiekt jest systematycznie okradany i dewastowany. Z uwagi na powyższe w złożonej korekcie deklaracji na podatek od nieruchomości na 2011 rok zastosowano stawkę [...] zł dla budynków nie wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej z uwagi na stan techniczny. Organ podatkowy nie podzielił stanowiska spółki w kwestii zastosowania obniżonej stawki podatkowej dla przedmiotowych budynków i w związku z powyższym postanowieniem z dnia 18 marca 2011 r. wszczął z urzędu postępowanie podatkowe w sprawie określenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości na 2011 r.

Następnie organ wskazał, że zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych. Celem ustalenia stanu faktycznego kontrowersyjnych budynków organ podatkowy przeprowadził dowód z oględzin przedmiotowej nieruchomości na podstawie art. 198 Ordynacji podatkowej. Na podstawie ustaleń wynikających z protokołu oględzin i sporządzonej dokumentacji fotograficznej organ podatkowy stwierdził, że przedmiotowe budynki nie spełniają przesłanek umożliwiających skorzystanie z obniżonej stawki podatkowej ze względów technicznych i powinny być opodatkowane najwyższą stawką jak dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Organ podkreślił, że brak możliwości wykorzystania budynku czy gruntu ze względów technicznych powinien dotyczyć przedmiotu podlegającego opodatkowaniu. Należy zatem odróżnić stan techniczny obiektu budowlanego, będącego przedmiotem opodatkowania od stanu instalacji, urządzeń (wyposażenia) tego obiektu, które nie podlegają opodatkowaniu. Gdy prowadzenie działalności nie jest możliwe z przyczyn technologicznych np. demontażu instalacji wodno-kanalizacyjnej, zakręcenie zaworów, wyłączenie gniazd i punktów poboru prądu, odcięcia dopływu gazu albo w przypadku awarii urządzeń, nie można wyłączyć budynku z opodatkowania ze względów technicznych. Ponadto "względy techniczne" jako przeszkoda w wykorzystaniu nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej powinny mieć cechę trwałości i winny być niezależne od podatnika. Na podstawie zebranego materiału dowodowego, a w szczególności wyjaśnień spółki organ uznał, że stan budynków nie wyklucza ich remontu i przystosowania do prowadzenia działalności gospodarczej. O braku przeprowadzenia remontu nie świadczy stan techniczny budynku uniemożliwiający jego przeprowadzenie, ale plany spółki, która zamierza budynki rozebrać i wybudować na ich miejscu nowy wielopiętrowy budynek mieszkalno-usługowy. Przedstawione przez spółkę oświadczenie mgr inż. arch. Z. A., w którym stwierdza on liczne uszkodzenia pokrycia dachowego, przecieki przez nieszczelne pokrycie dachowe, brak izolacji termicznej stropodachu, uszkodzenia elementów konstrukcyjnych dachu, brak instalacji wodociągowej, centralnego ogrzewania, elektrycznej, oświetleniowej również nie potwierdza złego stanu technicznego budynków, a jedynie brak instalacji i wyposażenia. Z informacji uzyskanych od podatnika wynika, że w przypadku przedmiotowych budynków nie zostały wydane żadne decyzje organu nadzoru budowlanego, a jedynie spółka sama zwróciła się z wnioskiem o pozwolenie na rozbiórkę. Zatem w niniejszym przypadku to przyczyny ekonomiczne stanowią przesłanki do rozbiórki budynków, a nie ich stan techniczny. Przyczyny ekonomiczne nie stanowią natomiast podstawy do wyłączenia budynku z opodatkowania stawką przeznaczoną dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W konsekwencji, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych organ przyjął do podstawy opodatkowania:

- grunt o powierzchni 1.910,00 m2,

- budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej o powierzchni 280m2,

- budowle o wartości [...] zł.

W końcowej części uzasadnienia organ przedstawił szczegółowy sposób obliczenia zobowiązania podatkowego, stosując stawki określone w uchwale Rady Miasta Poznania w sprawie wysokości stawek w podatku od nieruchomości na 2011 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji spółka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania, zarzucając:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 7 ust. 2, art. 7 ust. 2 pkt 4, art. 3 ust. 4, art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, art. 366 i art. 368 Kodeksu cywilnego oraz art. 91 Ordynacji podatkowej poprzez uznanie, że spółka jest zobowiązana do zapłacenia podatku od nieruchomości za rok 2011 w wysokości określonej przez organ podatkowy, podczas gdy wszelkie okoliczności niniejszej sprawy, przedstawione przez spółkę wyjaśnienia oraz dokumentacja fotograficzna, a także protokoły oględzin nieruchomości i budynków wskazują, iż podatek w wysokości określonej przez organ podatkowy nie powinien być w ogóle wymierzony,

2) naruszenie przepisów prawa proceduralnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 13 § 1 pkt 1, art. 21 § 1 pkt 1 i § 3, art. 47 § 3, art. 51 § 1, art.53 § 1 i § 4 oraz art. 207 Ordynacji podatkowej, art. 1a ust. 1 pkt 3, art. 2 ust 1, art. 3 ust. 1 pkt 1 i pkt 3, art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. A) pkt 2 lit. B) i pkt 3, art. 6 ust. 9 pkt 1 i 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych poprzez błędną ocenę okoliczności niniejszej sprawy dotyczących stanu technicznego budynków, a w szczególności w zakresie oceny materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a nadto pominięcie istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy dowodów i okoliczności, skutkujące błędnym ustaleniem okoliczności niniejszej sprawy i wydaniem błędnej decyzji,

3) niewzięcie pod uwagę zapisów z deklaracji podatku od nieruchomości za 2011 r. złożonej przez spółkę, w której w załączniku (dane dotyczące przedmiotu opodatkowania) określa budynki inne nie podlegające opodatkowaniu i do takich należałoby zaliczyć zdewastowany budynek bez podłączenia gazu i ciepła, który nie nadaje się do wynajmu na poczet prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej ze względu na zły stan techniczny,

4) niewzięcie pod uwagę faktu, iż budynki zostały przez właściciela przeznaczone do rozbiórki, postępowanie administracyjne w tej sprawie jest w toku i na chwilę obecną jakiekolwiek postępowanie co do podatku powinno być zawieszone,

5) naliczenie błędnej stawki podatku mimo, iż nie jest możliwe wykorzystanie budynków na działalność lub nawet na siedzibę, a obiekt jest zdewastowany, sprzeczność w ustaleniach faktycznych zawartych w uzasadnieniu decyzji, a samą decyzją w sytuacji, gdy organ stwierdza, iż budynki sprawiały wrażenie od dawna nie użytkowanych,

6) podważenie zaufania obywatela do organów Państwa poprzez niekorzystną dla Spółki interpretację "względów technicznych", jakie musiałby spełniać budynek, w sytuacji gdy w samej ustawie nie są one określone,

7) błędne przyjęcie, iż budynki przeznaczone do rozbiórki można zakwalifikować jako budynki związane z działalnością gospodarczą.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu decyzją z dnia 20 października 2011 r. nr [...], działając na podstawie art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79 poz. 856), art. 1a ust. 1 pkt 3 i 4, art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 3, art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 1 i 9 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, uchwały Rady Miasta Poznania z dnia 9 listopada 2010 r. nr [...] w sprawie wysokości stawek w podatku od nieruchomości na 2011 r. oraz art. 233 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji, podzielając jej ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wyjaśnił, że w świetle art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę gruntów, budynków i budowli skutkuje tym, że przedmioty te są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, ponieważ w definicji nie ma warunku wykorzystania tego rodzaju nieruchomości na cele związane z działalnością gospodarczą (por. L. Etel, Podatek od nieruchomości, rolny lub leśny, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 39). Dla celów podatku od nieruchomości nie ma znaczenia, czy nieruchomość jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej, czy też nie. Jeżeli chodzi natomiast o występowanie tzw. "względów technicznych", ich zaistnienie nie powoduje wyłączenia ww. przedmiotów z opodatkowania, a jedynie zastosowanie niższej (pozostałej) stawki podatkowej. Budowle zaś, jako niezwiązane z prowadzoną działalnością, nie będą opodatkowane podatkiem od nieruchomości.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera legalnej definicji pojęcia "względów technicznych". Próbując ustalić znaczenie tego pojęcia należy zatem odwołać się do języka potocznego lub pomocniczo do prawa budowlanego. Można przyjąć więc, iż pojęcie to odnosi się do stanu technicznego gruntu, budynku czy budowli. Ponadto "względy techniczne" odnoszą się wyłącznie do okoliczności faktycznych niezależnych od woli przedsiębiorcy i wynikających ze stanu technicznego przedmiotu opodatkowania, których skutkiem jest brak możliwości wykorzystania nieruchomości do celów gospodarczych z powodu niespełniania określonych wymogów technicznych. Nie będą miały natomiast znaczenia okoliczności i zdarzenia zależne od przedsiębiorcy i będące wynikiem jego celowego, świadomego działania lub zaniechania, polegające np. - jak ma to miejsce w badanej sprawie - na świadomym niepodejmowaniu działań zmierzających do odnowy stanu technicznego budynków, inwestowania w obiekty, a to z uwagi na planowaną ich rozbiórkę i zamiar postawienia zupełnie nowych obiektów.

Ponadto względy techniczne wyłączające możliwość zastosowania najwyższej stawki w podatku od nieruchomości muszą mieć charakter stały, o czym świadczy użyte art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych sformułowanie "nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności". Oznacza to, że grunt, budynek czy budowla zarówno obecnie, jak i w przyszłości nie nadaje się do wykorzystywania w prowadzonej działalności gospodarczej ze względów technicznych.

Dowodem na to, że dany obiekt nie może być wykorzystywany do prowadzenia działalności ze względów technicznych może być - w myśl zasady wyrażonej w art. 180 §1 Ordynacji podatkowej - wszystko co może się przyczynić do ustalenia stanu faktycznego i wyjaśnienia sprawy, pod warunkiem że nie jest to dowód sprzeczny z prawem. Mogą to być więc: informacje pochodzące od samego podatnika, opinie biegłego sporządzone zarówno na zlecenie organu jak i zainteresowanego podmiotu, oględziny, zeznania świadków, decyzje organu nadzoru budowlanego itd.

W niniejszej sprawie spółka oświadczyła, że nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej w budynkach z uwagi na ich zły stan techniczny i dołączyła opinię mgr inż. Z. A., który stwierdził, że pomieszczenia obiektów na dzień wizji lokalnej (10.12.2010r.) nie spełniają żadnych standardów wymaganych do prowadzenia działalności gospodarczej. Z przeprowadzonych oględzin nieruchomości wynika jednak, że zaniedbania, a z czasem postępująca degradacja obiektów - w ocenie kontrolujących - wynika ze świadomej decyzji właściciela o ich rozbiórce. Spółka temu nie zaprzecza, przeciwnie, potwierdza to wyjaśniając, że nie przewiduje żadnych prac remontowych w spornych budynkach, albowiem złożyła wniosek o ich rozbiórkę (pismo z dnia 02.05.2011 r.). Jednocześnie, przeprowadzający oględziny nie dopatrzyli się takich wad budynków, które uniemożliwiają ich wykorzystywanie w ogóle, lecz po wykonaniu wymaganych prac remontowych budynki mogłyby w pełni służyć dla potrzeb działalności gospodarczej. Opinii tej Spółka nie kwestionuje, potwierdza, że jest to możliwe, przy czym obecnie jest to dla niej nieopłacalne (pismo z dnia 18.02.2011 r.). Powyższą ocenę potwierdza zgromadzony w trakcie oględzin materiał zdjęciowy. Brak prac remontowych, czy czynności zabezpieczających wpływa na postępujące pogorszenie się stanu technicznego budynków. Jednakże ich niewykonanie nie tkwi w samych budynkach, tzn. nie jest związane z ich stanem, bo nie jest to stan, który uniemożliwia np. wejście do środka pomieszczeń, ale z nieopłacalnością ich przeprowadzania. Przy czym, wspomniana nieopłacalność wiąże się z tym, że spółka nie chce ich w ogóle w swoim zasobie majątkowym - planuje je rozebrać i postawić na ich miejsce zupełnie nowe budynki. Doprowadzenie obiektu do stanu używalności zależy więc od woli samego właściciela. Brak tej woli nie może natomiast uzasadniać obniżenia stawki podatkowej. Jednocześnie, takie podejście podatnika do spornych obiektów powoduje, że odpada powoływany wyżej czynnik obiektywny w ocenie przeszkód w wykorzystywaniu budynków do prowadzenia działalności gospodarczej. Nadto, okoliczności sprawy nie wskazują, aby sporne budynki w ogóle nie mogły służyć działalności gospodarczej, a jedynie to, że obecnie nie są wykorzystywane.

Odnosząc się do wniosku spółki o zawieszenie postępowania organ odwoławczy wyjaśnił, że podana przez stronę okoliczność (złożenie wniosku o rozbiórkę budynków) nie mieści się w ogóle w definicji zagadnienia wstępnego. Ewentualna decyzja zezwalająca na rozbiórkę może mieć wpływ na obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości od przedmiotowych budynków na przyszłość (ex nunc), a nie wstecz (ex tunc). Ponadto taki skutek nastąpi dopiero w chwili dokonania fizycznego rozebrania obiektów.

Z kolei zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 7 ust. 2, art. 7 ust. 2 pkt 4, art. 3 ust. 4, art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, art. 366 i art. 368 Kodeksu cywilnego oraz art. 91 Ordynacji podatkowej organ II instancji ocenił jako całkowicie chybione i nie korespondujące z zakresem materii stanowiącej przedmiot sprawy.

W skardze na powyższą decyzję spółka reprezentowana przez pełnomocnika – adwokata, wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji, zarzucając:

1) naruszenie przepisów materialnego prawa podatkowego, to jest art. 2 ust. 1 w zw. z art. 1a) ust. 1 pkt 3 i pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a to poprzez uznanie, iż budynki, które skarżąca ujęła w deklaracji podatkowej na podatek od nieruchomości za rok 2011, są - w świetle cytowanej ustawy - budynkami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej, w konsekwencji przyjęcie, iż znajduje do nich zastosowanie stawka podatku od nieruchomości wynosząca [...] zł/m2, podczas gdy ze względów technicznych, w szczególności z uwagi na stan tych budynków oraz ich infrastruktury, nie są i nie mogą być one wykorzystywane do wykonywania działalności gospodarczej, co wyklucza stosowanie do nich wskazanej stawki podatku.

2) naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, to jest art. 121 § 1 w zw. z art. 122 w zw. z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, a to poprzez uznanie, że katastrofalny stan budynków, które skarżąca ujęła w deklaracji podatkowej na podatek od nieruchomości za rok 2011 ma charakter wyłącznie przejściowy, wynika on z zaniedbań samej skarżącej oraz istnieje możliwość prowadzenia w nich działalności gospodarczej, pomimo że nie przeprowadzono żadnego dowodu, który dawałby podstawę do wysunięcia takich wniosków, w szczególności w ogóle nie ustalono, jaki był stan techniczny budynków w chwili, gdy Skarżąca weszła w ich posiadanie oraz czy stan ten umożliwiał prowadzenie działalności gospodarczej przez Skarżącą w chwili gdy nabyła ona prawo użytkowania wieczystego nieruchomości i czy kiedykolwiek Skarżąca wykonywała w tych budynkach działalność gospodarczą - przeprowadzenie takich dowodów musiałoby z kolei prowadzić do przyjęcia wniosków odwrotnych do tych, które wywiódł organ, to jest do stwierdzenia, że już w chwili, gdy spółka weszła w posiadanie ww. budynków znajdowały się one w bardzo złym stanie technicznym i stan ten - trwale uniemożliwiający prowadzenie działalności gospodarczej - zaistniał bez winy Skarżącej.

W związku z powyższym skarżąca spółka wniosła także o przeprowadzenie uzupełniającego dowodu z załączonych do skargi dokumentów, to jest:

a) decyzji Prezydenta Miasta Poznania nr [...] z dnia 31 maja 2011 roku o pozwoleniu na rozbiórkę budynków, których dotyczyło postępowanie podatkowe zakończone wydaniem zaskarżonej decyzji, wniosku o wydanie dziennika budowy w związku z rozbiórką w/w budynków oraz ich fotografii

- na okoliczność stanu budynków posadowionych na nieruchomości położonej przy ulicy [...] w P. oraz wykazania, że budynki te nie mogą być ze względów technicznych wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej.

b) odpisu aktualnego z księgi wieczystej KW [...], prowadzonej dla nieruchomości, na której posadowione są budynki stanowiące przedmiot postępowania podatkowego

- na okoliczność daty nabycia przez Skarżącą prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, będącą jednocześnie datą wejścia w posiadanie ww. budynków.

W uzasadnieniu podniesiono w szczególności, że nie można w świetle zasad prawidłowego rozumowania uznać, aby takie wady jak: uszkodzenia pokrycia dachowego i elementów konstrukcyjnych dachu, brak podstawowych instalacji (wodociągowej, grzewczej oraz oświetlenia) miały charakter przejściowy i dawały choćby tylko hipotetyczną możliwość wykonywania działalności o takim charakterze, jaki prowadzi Skarżąca. Gdyby uznać stanowisko organu podatkowego za zasadne, trzeba by stwierdzić, że w każdym - nawet najbardziej zrujnowanym budynku - istnieje "możliwość prowadzenia działalności gospodarczej". Dzisiejsza technologia budowlana umożliwia bowiem remont nawet skrajnie zdewastowanych obiektów. Ponadto analiza treści księgi wieczystej, prowadzonej dla nieruchomości, na której posadowione są budynki pozwala na stwierdzenie, że skarżąca spółka nabyła prawo użytkowania wieczystego w roku 2009. Od tego też czasu stała się posiadaczem budynków. Już wówczas znajdowały się one w takim stanie, że nie było możliwości prowadzenia w nich działalności gospodarczej przez skarżącą spółkę. Skarżąca nigdy nie rozpoczęła wykonywania takiej działalności w nabytych budynkach, stąd też nie można przyjąć, że mamy do czynienia w stanie faktycznym niniejszej sprawy jedynie z przejściowymi przeszkodami uniemożliwiającymi chwilowo prowadzenie działalności gospodarczej. Skarżąca podniosła także, iż degradacja substancji budynku nie nastąpiła z jej winy. Skarżąca weszła w posiadanie zrujnowanych i nie nadających się do funkcjonalnego wykorzystania budynków, a stan taki powstał niezależnie od jej woli.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko i argumentację przedstawione w zaskarżonej decyzji.

W piśmie z dnia 13 lutego 2012 r. oraz na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2012 r. pełnomocnik skarżącej podtrzymał stanowisko wyrażone w skardze.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych określone w art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25.07.2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – zwanej dalej p.p.s.a. (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracji publicznej, konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia przepisów prawa materialnego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie albo też przepisu dającego podstawę do wznowienia postępowania, a także, gdy decyzja lub postanowienie organu dotknięte są wadą nieważności. Jednocześnie, zgodnie z art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Dokonując kontroli legalności rozstrzygnięcia zaskarżonego w niniejszej sprawie w powyżej określonych granicach, Sąd nie stwierdził naruszenia prawa uzasadniającego wyeliminowanie zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji podatkowej w niniejszej sprawie stanowił art. 2 ust. 1 w zw. z art. 1a) ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 95, poz. 613 ze zm.), zwanej dalej u.p.o.l.

Stosownie do art. 2 ust. 1 u.p.o.l. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1) grunty;

2) budynki lub ich części;

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przy czym zgodnie z art. 1a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. "grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej" to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Zasadniczo więc do opodatkowania podatkiem od nieruchomości na podstawie art. 2 ust. 1 w zw. z art. 1 a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. wystarczające jest samo posiadanie gruntów, budynków i budowli przez przedsiębiorcę, a fakt przejściowego niewykorzystywania nieruchomości do prowadzonej działalności gospodarczej z innych powodów aniżeli względy techniczne, o których mowa w art. 1 a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. nie niweczy tego związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, a tym samym nie wyklucza objęcia ich podatkiem od nieruchomości i to według stawek przewidzianych dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Natomiast względy techniczne, o których mowa w art. 1 a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., uniemożliwiające wykorzystywanie nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej, powinny mieć charakter przeszkód obiektywnych, to znaczy nie mogą one być determinowane wolą podatnika, lecz okolicznościami zewnętrznymi (wyroki NSA: z 16 lutego 2006 r., sygn. akt II FSK 301/05 i z 9 stycznia 2009 r., sygn. akt II FSK 1354/07), do których nie można jednak zaliczyć przeszkód o charakterze sezonowym lub technologicznym (wyrok NSA z 12 lipca 2007 r., sygn. akt II FSK 744/06). Takie wady fizyczne budynków, które uniemożliwiają ich eksploatację i zostały stwierdzone orzeczeniami organów nadzoru budowlanego o wyłączeniu z użytkowania ze względu na zły stan techniczny, mogą być uznane za "względy techniczne" uniemożliwiające ich wykorzystywanie do prowadzenia działalności gospodarczej (wyroki NSA: z 16 lutego 2006 r., sygn. akt II FSK 301/05, z 9 stycznia 2009 r., sygn. akt II FSK 1354/07 oraz z 24 kwietnia 2009 r., sygn. akt II FSK 47/08). Okoliczność, czy w określonej sprawie owe "względy techniczne" zaistniały, powinna być wyjaśniona w toku postępowania podatkowego (wyrok NSA z 12 lipca 2007 r., sygn. akt II FSK 744/06 i z 22 czerwca 2007 r., sygn. akt II FSK 773/06); w tym ostatnim wyroku Naczelny Sąd Administracyjny dodatkowo zauważył, że do przyczyn uniemożliwiających wykorzystywanie nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej nie można zaliczyć przyczyn technologicznych, ekonomicznych czy finansowych i że to na przedsiębiorcy, domagającym się zastosowania względniejszej stawki opodatkowania ciąży obowiązek wykazania, iż "względy techniczne", wykluczające przedmiot opodatkowania z działalności gospodarczej, rzeczywiście zachodzą.

Okoliczność, czy w sprawie zachodzą "względy techniczne", o jakich mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi. Do środków tych niewątpliwie należą zarówno orzeczenia organów nadzoru budowlanego, jak i opinie specjalistów (biegłych) z zakresu budownictwa. Nie są to jednak środki dowodowe wyłącznie właściwe, ponieważ i w tym przypadku zastosowanie ma zasada wyrażona w art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, w myśl której jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (zob. wyrok NSA z dnia 7 stycznia 2010 r. o sygn. akt II FSK 1228/08, LEX nr 554082).

W niniejszej sprawie – wbrew zarzutom skargi – organy podatkowe w sposób wyczerpujący zgromadziły i rozpatrzyły materiał dowodowy w celu ustalenia stanu technicznego budynków podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, czyniąc zadość wymogom z art. 121, art. 122 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej. W tym zakresie uwzględniły bowiem zarówno złożone przez spółkę wyjaśnienia i przedłożoną przez stronę prywatną opinię mgr inż. arch. Z. A., jak i protokół oględzin przedmiotowych budynków dokonanych przez pracowników Urzędu Miasta Poznania oraz dokumentację fotograficzną (na płycie CD) stanowiącą załącznik do tego protokołu. Na tej podstawie organy dokonały szczegółowych ustaleń odnośnie stanu technicznego budynków i jego wpływu na obiektywną możliwość ich wykorzystywania na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ustalono w szczególności, że oba budynki w stanie, w jakim się znajdują, z uwagi na uszkodzenia, braki wyposażenia oraz częściowo instalacji, nie nadają się do ich użytkowania, jednak ich wykorzystanie, w tym na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, jest możliwe po przeprowadzeniu niezbędnych napraw i modernizacji. Skarżąca spółka jest ich posiadaczem od 2009 r. Od czasu nabycia oba budynki nie są użytkowane, ich stan ulega pogorszeniu, spółka nie dokonuje w nich żadnych remontów, modernizacji, napraw, ponieważ z punktu widzenia spółki jest to nieopłacalne. Spółka zamierza wyburzyć przedmiotowe budynki i w ich miejsce wybudować nowy wielopiętrowy budynek mieszkalno - usługowy.

Dodać przy tym należy, że okoliczności dotyczące stanu technicznego budynków w zasadzie nie były sporne pomiędzy stronami, natomiast spór w sprawie sprowadzał się do tego, czy owe okoliczności dotyczące stanu technicznego budynków wyczerpują przesłankę "względów technicznych" uniemożliwiających prowadzenie działalności w przedmiotowych budynkach, o których mowa w art. 1 a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l.

W ocenie Sądu organy podatkowe prawidłowo stwierdziły, że przesłanka ta nie została spełniona w niniejszej sprawie. Jak wynika z niekwestionowanych okoliczności sprawy, przedmiotowe budynki niewątpliwie znajdują się w stanie technicznym, który w istotnym w sprawie roku podatkowym 2011 nie pozwalał na ich użytkowanie, w tym prowadzenie jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Spółka nabyła przedmiotowe budynki w 2009 r. i od tego czasu nie dokonała w nich żadnych remontów, modernizacji, napraw, w związku z czym ich stan sukcesywnie się pogarsza. Możliwość ich użytkowania, w tym na potrzeby działalności gospodarczej, nie jest jednak całkowicie wykluczona, ponieważ dokonanie właściwego remontu i modernizacji umożliwiłoby korzystanie z tych budynków, co zresztą przyznała także sama skarżąca. W tej sytuacji rację mają organy podatkowe, że niewykorzystywanie przedmiotowych budynków w sensie obiektywnym ma jedynie przejściowy charakter, ponieważ jest możliwe w przyszłości – po dokonaniu niezbędnych remontów i modernizacji. Tymczasem "względy techniczne" jako przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie w budynkach działalności gospodarczej powinna mieć charakter trwały, co wynika z wyraźnego brzmienia art. 1 a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., w którym stwierdza się, że chodzi o takie względy techniczne, które powodują, że przedmiot opodatkowania nie tylko jest, ale i nie może być (a więc w przyszłości) wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej.

Ponadto w niniejszej sprawie spółka nie użytkuje przedmiotowych budynków i nie dokonuje w nich jakichkolwiek napraw i remontów, ponieważ w jej ocenie bardziej opłacalnym jest rozbiórka owych budynków i wybudowanie na ich miejscu nowego budynku. Tym samym, jak słusznie przyjęły organy podatkowe brak stosownej modernizacji i w konsekwencji niewykorzystywanie przedmiotowych budynków przez spółkę wynika wyłącznie z przyczyn leżących po stronie podatnika i to o charakterze ekonomicznym. W sensie obiektywnym użytkowanie tych budynków jest bowiem możliwe - po przeprowadzeniu odpowiedniej modernizacji. Również zatem i z tego powodu nie można mówić o zaistnieniu "względów technicznych", o których mowa w art. 1 a) ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., które powinny mieć charakter obiektywny, tj. niezależny od woli i decyzji podatnika odnośnie faktycznego wykorzystywania budynków. O takiej sytuacji niewątpliwie można by mówić w przypadku stwierdzenia przez właściwy organ nadzoru budowlanego takich wad fizycznych budynków, które uniemożliwiają ich eksploatację. Bez znaczenia w kwestii opodatkowania pozostaje natomiast wyłączenie przedmiotowych budynków z eksploatacji i przeznaczenie ich do rozbiórki przez skarżącą spółkę z własnej inicjatywy i to ze względów ekonomicznych, tym bardziej że w istotnym w sprawie roku podatkowym – 2011 nie było ono jeszcze definitywne. Spółka uzyskała bowiem pozwolenie na rozbiórkę tych budynków, jednak ich faktyczną rozbiórkę uzależnia od tego, czy uzyska odpowiednie pozwolenie na budowę nowych obiektów. Ponadto należy podkreślić, że w niniejszej sprawie nie został wydany nakaz rozbiórki przedmiotowych budynków, który wskazywałby na obiektywną niemożność ich wykorzystywania ze względów technicznych, a jedynie pozwolenie na rozbiórkę, które oznacza jedynie brak przeciwwskazań do dokonania rozbiórki, której chce dokonać z własnej inicjatywy spółka i to z przyczyn ekonomicznych (nieopłacalność przeprowadzania modernizacji budynków w stosunku do budowy nowego obiektu). Warto również zauważyć, że spółka otrzymała pozwolenie na rozbiórkę przedmiotowych budynków na podstawie decyzji Prezydenta Miasta Poznania z dnia 31 maja 2011 r., a w grudniu 2011 roku rozbiórki tej jeszcze nie dokonała, co wynika z załączonych do skargi dokumentów.

W konsekwencji organy prawidłowo uznały, że skoro przedmiotowe budynki w roku podatkowym 2011 znajdowały się w posiadaniu skarżącej spółki będącej przedsiębiorcą i jednocześnie – jak wykazano powyżej – nie zaistniały "względy techniczne" uniemożliwiające ich wykorzystywanie na cele działalności gospodarczej, o których mowa w art. 1 a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., budynki te – stosownie do art. 2 ust. 1 u.p.o.l. – należało opodatkować podatkiem od nieruchomości według stawek przewidzianych dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, niezależnie od tego, że budynki te faktycznie nie były wykorzystywane na cele związane z działalnością gospodarczą.

Dodatkowo należy też wyjaśnić, że na uwzględnienie nie zasługiwał wniosek skarżącej o przeprowadzenie dowodów w postępowaniu sądowym. Stosownie do art. 106 § 3 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd może z urzędu lub na wniosek strony przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie, co zdaniem Sądu nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Wszelkie dowody spółka mogła zgłaszać w toku postępowania podatkowego, w którym aktywnie uczestniczyła. Ponadto zebrany w sprawie materiał dowodowy był, zdaniem Sądu, wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy przez organy podatkowe, a także dla oceny legalności tego rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym. Okoliczności wynikające z wnioskowanych przez spółkę dowodów w istotnym w sprawie zakresie wynikały także dostatecznie z materiału dowodowego zgromadzonego przez organy podatkowe. Ponadto fotografie wykonane dopiero w grudniu 2011 r. nie mogły być miarodajne dla ustalenia stanu technicznego budynków w całym roku podatkowym 2011 r., tym bardziej że pozwolenie na ich rozbiórkę zostało wydane już w maju 2011 r., a więc w grudniu 2011 r. budynki te mogły być już przynajmniej częściowo rozebrane zgodnie z wydanym pozwoleniem.

Mając powyższe na względzie, Sąd doszedł do przekonania, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu, a skarga jako bezzasadna podlega oddaleniu, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 151 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.