Uzasadnienie:
Pismem z dnia 14 lipca 2015 r. A. L. (dalej skarżący, strona, wnioskodawca) złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na oznaczoną w sentencji decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału IV z dnia 5 sierpnia 2015 r. skarżący został wezwany do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie 200 zł - stosownie do § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193) - w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia skargi. Odpis powyższego zarządzenia został doręczony stronie w dniu 13 sierpnia 2015r. W zakreślonym terminie skarżący nie uzupełnił wskazanego w wezwaniu braku fiskalnego skargi. Skarżący w dniu 20 sierpnia 2015 r. o godz 18:40 nadał za pośrednictwem poczty elektronicznej pismo opatrzone datą 19 sierpnia 2015 r. zawierające m.in. wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych (k.45) . Powyższe pismo zostało wydrukowane przez pracownika sądu w dniu 21 sierpnia o godz. 8:50 (k.40 i 45). Referendarz sądowy w trybie art. 49 §1, § 2 i § 4 p.p.s.a. wezwał wnioskodawcę do uzupełnienia braku formalnego pisma poprzez jego podpisanie w sekretariacie Sądu bądź nadesłanie odpisu tego pisma własnoręcznie podpisanego w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia pism bez rozpoznania. Wezwanie zostało doręczone stronie w dniu 4 września 2015 r. Skarżący z zakreślonym terminie uzupełnił wskazany w wezwaniu brak wniosku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skargę należało odrzucić. Postępowanie sądowoadministracyjne może toczyć się wyłącznie na podstawie skutecznie wniesionej skargi. Stosownie do treści art. 220 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), dalej p.p.s.a., Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. W myśl art. 212 § 1 p.p.s.a. opłatą sądową jest wpis sądowy od skargi. W sytuacji, gdy skarga nie zawiera wpisu sądowego, strona wnosząca skargę powinna na wezwanie Sądu w terminie siedmiu dni uiścić wskazaną przez Sąd kwotę. Zaniedbanie tegoż obowiązku skutkuje obligatoryjnym odrzuceniem skargi, o czym stanowi art. 220 § 3 p.p.s.a. Tymczasem w skierowanym do skarżącego zarządzeniu zawarto prawidłowe pouczenie, że o zachowaniu terminu do uiszczenia wpisu decyduje data jego uiszczenia, za którą przyjmuje się datę dokonania tej wpłaty w kasie Sądu, jak również na rachunek bankowy Sądu. Przesyłka zawierające odpis zarządzenia, została skutecznie doręczona skarżącemu w dniu 13 sierpnia 2015 r. Powyższy fakt strona potwierdziła w piśmie z dnia 19 sierpnia 2015 r. Termin do wykonania zarządzenia upłynął zatem bezskutecznie z dniem 20 sierpnia 2015 r. Z dokonanych przez Sąd ustaleń wynika, że w wyznaczonym terminie wpis sądowy w wysokości wskazanej w zarządzeniu nie został uiszczony, w terminie tym nie został również złożony wniosek o przyznanie prawa pomocy przez zwolnienie od kosztów sądowych. Z uwagi na elektroniczną formę wniesienia w tej sprawie pisma zawierającego wniosek o przyznanie prawa pomocy należy wyjaśnić, że zasady wnoszenia pism procesowych do sądu administracyjnego regulują przepisy p.p.s.a., obowiązującym stanie prawnym ustawa procesowa nie przywiduje zaś takiej formy wnoszenia pism procesowych. Stanowisko to znajduje oparcie w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 maja 2014 r. sygn. I OPS 10/13 (dostępnej: www.orzeczenia.nsa.gov.pl), w której Sąd ten stwierdził, że w aktualnym stanie prawnym w postępowaniu sądowoadministracyjnym - z uwagi na treść art. 46 p.p.s.a. – nie jest dopuszczalne wniesienie do sądu pisma opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262), w tym także za pośrednictwem organu administracji publicznej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W powołanej uchwale ponadto NSA przesądził, że w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że pismo procesowe sporządzone w formie elektronicznej, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym spełnia warunek formalny pisma procesowego, o którym mowa w art. 46 § 1 pkt 4 p.p.s.a. Podkreślił także, że w orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się jednolicie, że pismo takie - po jego wydrukowaniu - jest dotknięte brakiem formalnym, który może być uzupełniony przez autora pisma poprzez złożenie podpisu własnoręcznego na jego wydruku. Pismo procesowe złożone w postaci elektronicznej – w zakresie nieunormowanym szczególnymi przepisami - nie wywołuje skutków prawnych, które ustawa wiąże ze złożeniem pisma procesowego, przy czym nie chodzi o brak formalny pisma, lecz o jego pierwotny, nieusuwalny brak skuteczności spowodowany użyciem nieautoryzowanej techniki (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r., I KZP 39/08, OSNKW 2009, Nr 5, poz. 36, z dnia 15 lipca 2010 r., III SW 87/10, OSNP 2011, nr 3-4, poz. 53 oraz z dnia 25 października 2011 r., III SW 70/11, OSNP 2012, nr 11-12, poz. 144). Najwcześniejszą datę, w której pismo nadane drogą elektroniczną może być uznane za wniesione do sądu, jest data jego wydrukowania. Wówczas dopiero pismo takie uzyskuje wymiar materialny, a więc przyjmuje cechy pisma tradycyjnego. Wykonany wydruk należy, jako pismo wpływające do sądu, oznakować pieczęcią (tzw. prezentatą) oraz podpisem pracownika przyjmującego pismo, ze wskazaniem sądu, daty i godziny wpływu oraz liczby załączników. Przeto miarodajny jest rzeczywisty czas wydrukowania, wtedy bowiem zapis elektroniczny uzyskuje swą zmaterializowaną - tradycyjną, papierową - formę (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r. sygn., III CZP 9/12). Odnosząc powyższe uwagi do niniejszej sprawy należy zauważyć, że wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych został przesłany do Sądu drogą elektroniczną w godzinach wieczornych (tj. 18:40) w dniu 20 sierpnia 2015 r. zatem został wydrukowany i dołączony do akt tej sprawy dnia następnego, tj. 21 sierpnia 2015 r. Zgodnie z tym, co wyjaśniono wyżej, data wydrukowania tego pisma jest datą jego wniesienia do Sądu, skarżący bowiem w zakreślonym terminie uzupełnił brak formalny tego pisma poprzez jego podpisanie. W konsekwencji należało stwierdzić, że wniosek został złożony po upływie ustawowego terminu do uiszczenia wpisu, który upłynął bezskutecznie w dniu 20 sierpnia 2015 r. Z tych względów należało orzec jak w pkt I sentencji, na podstawie art. 220 § 3 p.p.s.a. W świetle powyższego nie zasługuje również na uwzględnienie wniosek skarżącego o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie zwolnienia z kosztów sądowych, do rozpatrzenia którego Sąd jest zobowiązany na zasadzie art. 260 p.p.s.a. Zgodnie bowiem z przepisem art. 247 p.p.s.a. prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności jej skargi. Przez "oczywistą bezzasadność" rozumie się sytuację, w której bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa w sposób oczywisty, jasny i jednoznaczny wykluczają uwzględnienie skargi w danych okolicznościach. Oczywista bezzasadność skargi może wynikać nie tylko z przyczyn materialnoprawnych, ale także procesowych. Przykładem tych ostatnich jest sytuacja, w której strona nie uiściła wpisu w zakreślonym terminie, a więc kwalifikuje się do odrzucenia na podstawie art. 220 § 3 p.p.s.a. Skoro w niniejszej sprawie Sąd nie mógł merytorycznie rozpoznać zarzutów skargi, to zasadnym jest zastosowanie art. 247 p.p.s.a. Należy również podkreślić, że odmowa przyznania stronie skarżącej prawa pomocy na podstawie powołanego przepisu w żadnym razie nie pozbawia strony, w niniejszej sprawie, konstytucyjnie gwarantowanego prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Podkreślić trzeba bowiem, że wniosek skarżącego dotyczy wyłącznie zwolnienia od kosztów sądowych, a nie ustanowienia pełnomocnika. Rozpatrywanie zaś takiego wniosku w sytuacji oczywistej bezzasadności skargi byłoby zupełnie niecelowe, gdyż niezależnie od tego czy strona zostałaby zwolniona z obowiązku ich uiszczenia czy też nie, to bez żadnych wątpliwości skarga i tak byłaby odrzucona z uwagi na nieuiszczenie wpisu w zakreślonym terminie. W tej sprawie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został bowiem, tak jak to wyżej wskazano złożony, po upływie terminu do uiszczenia wpisu. W tym stanie rzeczy Sąd, na podstawie art. 247 p.p.s.a, orzekł, jak w pkt II sentencji.
