Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Stefan Babiarz po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia T.- H. sp. z o. o. w D. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 8 października 2008 r., sygn. akt I SA/Po 847/07 w przedmiocie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym wydanego w sprawie ze skargi kasacyjnej T.- H. sp. z o. o. w D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Po 847/07 wydanego w sprawie ze skargi T.- H. sp. z o. o. w D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 16 lutego 2007 nr [...] w przedmiocie podatku dochodowym od osób prawnych za 2005 r. postanawia oddalić zażalenie.

Postanowieniem z dnia 8 października 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, sygn. akt I SA/Po 847/07, oddalił wniosek T.- H. sp. z o. o. w D. o zwolnienie od kosztów sadowych w sprawie ze skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Po 847/07 oddalającego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 16 lutego 2007 r., nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 2005 r.

1. Pismem z dnia 22 czerwca 2008r. T.- H. sp. z o. o. wniosła skargę kasacyjną od wyroku WSA w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2008r., sygn. akt I SA/Po 847/07. Wobec tego, że wpis od skargi kasacyjnej wynosił 765,00 zł. skarżąca złożyła sporządzony w dniu 4 sierpnia 2008r. na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. Podano w nim, że wysokość kapitału zakładowego wynosił 75.000 zł, wartość środków trwałych 304.160,95 zł, strata za ostatni rok obrotowy według bilansu 125,37 zł, a stan rachunków bankowych na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wyniósł 6.208,45zł i 407,15zł. W uzasadnieniu wniosku strona wskazała na brak wolnych środków. Na wezwanie z dnia 11 sierpnia 2008r. Spółka przedłożyła deklaracje w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych za 2006 i 2007., kserokopie bilansów za 2006 i 2007r., rachunek zysków i strat, kserokopie rachunków bankowych oraz zestawienie składników majątkowych- środków trwałych. Ponadto skarżąca oświadczyła, że stałe koszty związane z utrzymaniem firmy kształtują się na poziomie 52.000 zł i na dzień 21 sierpnia 2008r. zatrudnia 37 osób.

2. Postanowieniem Referendarza Sądowego WSA w Poznaniu z dnia 28 sierpnia 2008 r. oddalono powyższy wniosek z powodu niewykazania braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. W dniu 15 września 2008 r. skarżąca złożyła sprzeciw od powyższego postanowienia.

3. Postanowieniem z dnia 8 października 2008 r. WSA w Poznaniu oddalił wniosek skarżącej o zwolnienie jej od kosztów sądowych. W uzasadnieniu Sąd wskazał na niespełnienie przesłanki braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych, której nie można utożsamiać z opłacalnością prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazano dodatkowo, że Spółka w latach 2006 i 2007 osiągała dochody w wysokości odpowiednio 64.269,62 zł i 73.261,58 zł, a także posiada majątek o wartości 304.160,95 zł i środki pieniężne na rachunku bankowym. Odmawiając przyznania prawa pomocy, Sądu pierwszej instancji zwrócił także uwagę na fakt posiadania majątku wielokrotnie wyższego od wysokości wpisu a także, że koszty sądowe powinny być ponoszone na równi z innymi niezbędnymi wydatkami.

4. Na powyższe postanowienie WSA skarżąca w dniu 28 października wniosła zażalenie, zarzucając mu niezgodność ustaleń z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym. W uzasadnieniu podniesiono, że pozbawiono stronę możliwości sądowej kontroli działań organów skarbowych, a także błędnie przyjęto, że fakt osiągania przychodów przekłada się na ewentualne zyski i możliwość dysponowania wolnymi środkami. Ponadto za nieuzasadnioną uznano sugestię Sądu co do możliwości spieniężenia środków trwałych. Dodatkowo Spółka podniosła, że fakt reprezentowania podatnika przez pełnomocnika nie może mieć żadnego znaczenia dla oceny możliwości poniesienia wpisu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

5. Zgodnie z treścią art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm., dalej: p.p.s.a.) osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym- gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Osoba prawna zobowiązana jest wykazać, że nie ma adekwatnych środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także że nie ma ich, mimo iż podjęła wszelkie niezbędne środki, aby zdobyć fundusze na pokrycie tych wydatków (J. P. Tarno: Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi. Wyd. 2, Warszawa 2006, s. 504).

6. W odniesieniu do zarzutu, błędnego ustalenia przez Sąd pierwszej instancji, że skarżący posiada wolne środki na opłacenie wpisu sądowego, należy potwierdzić prawidłowość dokonanych przez WSA ustaleń. Z akt sprawy wynika bowiem, że Spółka posiadała na rachunkach bankowych na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o przyznanie prawa pomocy środki pieniężne, środki trwałe a także w latach poprzednich odnotowywała dochody. Jak prawidłowo zważył WSA, koszty sądowe powinny być ponoszone na równi z innymi niezbędnymi wydatkami. W związku z tym nie uprawnionym jest różnicowanie przez skarżącego wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i kosztów postępowania sądowego, które powinny być ponoszone na równi z innymi niezbędnymi wydatkami. Czyni to nieuzasadnionym również zarzut, że Sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę, że środki jakimi dysponował podatnik były ograniczone ze względu na ich przeznaczenie na bieżącą działalność.

7. Za nieuzasadniony należy również uznać zarzut poczyniony Sądowi pierwszej instancji, by ten sugerował stronie w uzasadnieniu możliwość spieniężenia środków trwałych (maszyn i środków transportu) w celu opłacenia wpisu sądowego. Poczynione przez WSA przykładowe wyliczenie środków trwałych i wskazanie na posiadany przez Spółkę majątek, miało na celu dokonanie oceny sytuacji materialnej skarżącej. Miało to również służyć poparciu tezy, którą Sąd pierwszej instancji przytoczył w dalszej części uzasadnienia za Naczelnym Sądem Administracyjnym wyrażoną w postanowieniu z dnia 19 listopada 2004 r., sygn. akt FZ 463/04, że osoba prawna dysponująca wciąż majątkiem, którego wartość wielokrotnie przewyższa wysokość wpisu, nie spełnia przesłanek udzielenia mu prawa pomocy zawartych w art. 246 § 2 p.p.s.a. Pogląd taki, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekającego w niniejszym składzie, zasługuje na aprobatę, ze względu na konieczność podjęcia działań przez skarżącego w celu uzyskania niezbędnych środków do uiszczenia wpisu, do których należy również zaliczyć ewentualną potrzebę obciążenia poszczególnych składników majątkowych.

8. Ponadto za nieporozumienie należy uznać zarzucanie Sądowi pierwszej instancji, że przy ocenie możliwości poniesienia wpisu sądowego kierował się faktem, że skarżąca była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika. W uzasadnieniu skarżonego postanowienia, Sąd bowiem nie odnosił się w ogóle do tej kwestii.

9. W związku z powyższym należy uznać, że nie została spełniona przesłanka z art. 246 § 2 p.p.s.a. braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, która jak prawidłowo zważył WSA, nie może być utożsamiana z opłacalnością prowadzonej działalności gospodarczej, ale rozumiana jako brak realnych możliwości pozyskania środków na sfinansowanie kosztów sądowych, ograniczające stronie prawo do sądu.

10. Na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.