Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz Sędzia del. WSA Jacek Czaja (spr.) Protokolant Anna Fyda-Kawula po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 29 grudnia 2009 r. sygn. akt VI SA/Wa 1938/09 w sprawie ze skargi D. Spółki z o.o. w K. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W.; 2. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz P. kwotę 950 zł (słownie: dziewięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2009 r., sygn. akt VI SA/Wa 1938/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi [..] spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [..] lipca 2009 r., nr [..], w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, uchylił zaskarżoną decyzję.

Sąd pierwszej instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia następujące ustalenia.

W dniu [..] maja 2007 r. [..] z siedzibą w [..] we F. wniosła sprzeciw wobec decyzji Urzędu Patentowego o udzieleniu w dniu [..] czerwca 2006 r. prawa ochronnego na słowny znak towarowy [..] nr [..] na rzecz [..] spółki z o.o. w K. Znak ten został zgłoszony do ochrony w dniu [..] listopada 2002 r., do oznaczania towarów w klasach: [...] -. Natomiast znak [..] nr [..], zarejestrowany na rzecz francuskiej spółki z pierwszeństwem od [..] września 1993 r., przeznaczono do sygnowania towarów w klasach [..].

Urząd Patentowy decyzją z dnia [..] lipca 2009 r., wydaną na podstawie art. 246 i 247 ust. 2 oraz art. 255 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 132 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm.; dalej jako: p.w.p.) unieważnił prawo ochronne na znak towarowy [..]. W uzasadnieniu tej decyzji organ stwierdził, że analizując okoliczności sprawy z punktu widzenia art. 132 ust. 1 pkt 3 p.w.p. oraz art. 132 ust. 1 pkt 2 p.w.p. uznać należało, iż znak [..] o nr [..] jest znakiem renomowanym. Powołując się na orzecznictwo i doktrynę, organ wskazał na istniejące metody oceny renomy - bezwzględną i względną. Pierwsza z nich bierze pod uwagę przede wszystkim procentowo określony stopień znajomości znaku na rynku. Z kolei metoda względna, oprócz znajomości znaku, kładzie nacisk inne kryteria, w tym udział w rynku pod względem ilości, jak i wartości zbywanych towarów, zasięg i długotrwałość reklamy produktu sygnowanego danym oznaczeniem, terytorialny i czasowy zasięg używania znaku, licencje udzielone na używanie znaku, jakość oznaczonych towarów, wartość danego oznaczenia w ocenie niezależnych instytucji finansowych, rozmiar nakładów poniesionych w związku z promocją znaku, a także relację cenową do towarów substytucyjnych.

Ustalając stan faktyczny Urząd Patentowy stwierdził, że znak towarowy [..] nr [..] jest używany do oznaczania dorocznego rajdu terenowego, organizowanego pod nazwą [..] od 1978 r., a od 2003 r. pod nazwą [..]. Rajd ten opisywany jest jako "najsłynniejszy rajd na świecie" oraz "najbardziej znany i spektakularny rajd świata". Rajd stanowi "oprócz niewątpliwie atrakcyjnej części sportowej, poważne przedsięwzięcie medialne i marketingowe", a od początku dekady w imprezie udział biorą Polacy, przy czym telewizja publiczna w Polsce relacjonuje w styczniu każdego roku wydarzenia z rajdu. Urząd Patentowy zauważył przy tym, że nazwa [..] jest używana w formie znaku towarowego bądź jako nazwa rajdu samochodowego. Zdaniem Urzędu Patentowego dla oceny renomy tego znaku należało przyjąć metodologię mieszaną, uwzględniającą elementy metody bezwzględnej i względnej oceny renomy znaku towarowego [..] W oparciu o to założenie, organ uznał, że w wystarczającym stopniu udowodnione zostały stopień znajomości znaku, zasięg i długotrwałość reklamy oznaczenia, a także terytorialny oraz czasowy zasięg używania znaku i wobec tego oznaczeniu przyznana została cecha znaku renomowanego, mimo, iż część materiałów dowodowych pochodzi z okresu po dokonaniu zgłoszenia spornego znaku towarowego. Co do tej okoliczności, organ uwzględnił orzecznictwo Sądu Pierwszej Instancji i Trybunału Sprawiedliwości WE oraz orzecznictwa sądów administracyjnych, uznając, że tego rodzaju dane mogą zostać wykorzystane w przypadku, gdy pozwalają na "wyciągnięcie wniosków odnośnie do sytuacji, jaka istniała w dacie zgłoszenia". Urząd Patentowy zauważył, że ponieważ po dokonaniu zgłoszenia w 1993 r. rozpoczęto promocję znaku, która realizowana była poprzez użycie tradycyjnych środków reklamowych, tj. foldery, ale też w ramach public relations, m.in. transmisje telewizyjne, to w ocenie organu także dowody pochodzące z późniejszego okresu, nawiązujące do historii rajdu, umacniają renomowany charakter znaku [..] o numerze [..]. Organ odniósł się także do zagadnienia transgranicznego charakteru renomy, stwierdzając, że taka sytuacja ma miejsce w przypadku rajdu [... oraz [..], który mimo, iż odbywa się poza granicami Polski, ma wielu kibiców, o czym świadczą dane dotyczące oglądalności programów telewizyjnych na temat rajdu. Ponadto organ uznał szczególny charakter znaku towarowego [..] o numerze [..], który oprócz swojej tradycyjnej funkcji oznaczania pochodzenia towarów pozostaje równocześnie nazwą rajdu samochodowego. Wyjaśniając swoje stanowisko organ powołał się na nowy sposobu kreacji znaku towarowego oraz jego funkcji określanej mianem [..], gdzie w znaku towarowym wykorzystuje się nazwiska celebrytów, nazwy własne, a także nazwy imprez sportowych lub kulturalnych. W takiej sytuacji przedmiotem ochrony pozostaje szeroki zakres towarów i usług, które często w żaden sposób nie są związane z działalnością tych osób, charakterem miejsc lub zakresem wydarzenia. W przypadku udzielenia prawa wyłącznego, oznaczenia takie mogą nawet nie być używane w rzeczywisty sposób, jednak wszelkie przypadki naruszenia spotkają się zazwyczaj ze stosowną akcją uprawnionego. Dla konsumentów tego rodzaju towarów stosunkowo nieistotna pozostaje ich jakość lub źródło pochodzenia, bowiem najważniejsze jest ich emocjonalne nastawienie do symboli wykorzystanych w znaku towarowym. Prawo wyłączne staje się w tym przypadku narzędziem do eksploatacji zyskownych rynków wtórnych. Zdaniem Urzędu Patentowego analogiczna sytuacja występuje w niniejszej sprawie, gdzie organizator rajdu samochodowego o nazwie [..], a następnie [..], który odniósł sukces i stał się popularny na całym świecie, postanowił go skomercjalizować za pomocą znaku towarowego zawierającego w swej treści przedmiotowe nazwy. Zdaniem Urzędu Patentowego, wśród potencjalnych odbiorców towarów i usług oferowanych przez uprawnionego ze spornego znaku towarowego [..]. W takim przypadku konsument będzie identyfikował towary i usługi oferowane mu przez uprawnionego ze spornego znaku z rajdem samochodowym [..] lub [..].

Dokonując oceny podobieństwa przeciwstawianych znaków w trzech płaszczyznach, mianowicie wizualnej, fonetycznej i znaczeniowej, z uwzględnieniem wytycznych zawartych w orzecznictwie, organ doszedł do wniosku, że identyczność znaku występuje w warstwie fonetycznej. Natomiast w przypadku płaszczyzny wizualnej w obu przypadkach występuje wspólny element słowny [..]. W strukturze znaku towarowego stanowiącego przeciwstawienie dla oznaczenia spornego należy dodatkowo wyróżnić warstwę graficzną. Składają się na nią popiersie osoby ludzkiej [..] oraz zapisane za pomocą fantazyjnej czcionki słowo [..]. W płaszczyźnie wizualnej organ stwierdził, że porównywane znaki, oceniane w całości, z uwagi na identyczność członu [..], są do siebie podobne. Znakowi towarowemu o numerze [..] charakteru dystynktywnego nadaje element słowny, a wyobrażenie postaci ludzkiej stanowi jedynie uzupełnienie. Wynika to ze znaczenia wyrazu [..], który jest przede wszystkim kojarzony z rajdem samochodowym o tej samej nazwie.

W kwestii nienależnych korzyści Urząd Patentowy stwierdził, że w tym przypadku uprawniony, bez dokonywania nakładów na promocje, będzie mógł liczyć na pozytywną reakcję klientów, którzy będą chętniej nabywali towary uprawnionego kojarząc je ze znakiem spółki francuskiej i w konsekwencji z organizowanym przez tę spółkę rajdem samochodowym. Dlatego też organ wyraził pogląd, że uprawniony nieprzypadkowo wybrał do oznaczania swoich towarów nazwę słynnego rajdu samochodowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W., uwzględniając skargę spółki [...] na powyższą decyzję uznał, że Urząd Patentowy dopuścił się naruszenia przepisów postępowania, w szczególności art. 8 k.p.a. oraz w konsekwencji art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. poprzez błędną ocenę renomy na terytorium Polski znaku towarowego francuskiej spółki. Za przedwczesne Sąd uznał ustalenia organu co do istnienia renomy przeciwstawnych znaków towarowych [..] oraz [..] na terytorium Polski w dacie zgłoszenia spornego znaku [..] nr [..], czyli w dniu [..] listopada 2002 r.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że znajomość znaku stanowi tylko jedną z okoliczności, jakie należy brać pod uwagę, wskazując jego renomę. Ponadto należy brać pod uwagę takie czynniki jak:

- udział w rynku – zarówno pod względem ilości jak i wartości zbywanych towarów, zasięg i długotrwałość reklamy produktu sygnowanego danym oznaczeniem,

- terytorialny i czasowy zasięg używania znaku,

- licencje udzielone na używanie znaku, jakość oznaczonych towarów,

- wartość danego oznaczenia w ocenie niezależnych instytucji finansowych,

- rozmiar nakładów poniesionych w związku z promocją znaku,

- relacja cenowa do towarów substytucyjnych, czy znak ten jest używany przez osoby trzecie.

Sąd uznał za zasadny zarzut, iż organ nie odniósł się do każdego z wyżej wskazanych kryteriów, uwzględniając jedynie niektóre z nich i nie wyjaśnił wystarczająco powodów, dla których pozostałe kryteria uznał za nieistotne dla ustalenia faktu renomy oznaczeń [..]. Ponadto Sąd pierwszej instancji stwierdził, że organ nie poczynił jakichkolwiek ustaleń faktycznych i nie sprecyzował na podstawie jakich dowodów przyjął, że proces komercjalizacji francuskiego znaku [..] został zakończony w dacie zgłoszenia znaku polskiej spółki [..] nr [...] oraz czy proces ten w równym stopniu obejmuje swym zasięgiem także terytorium Polski. Organ nie wskazał również jaką formę przybrała rzekoma komercjalizacja znaku [..] nr [..] oraz jaki wpływ miał proces komercjalizacji na renomę znaku.

Sąd pierwszej instancji uznał, że niesłusznie na marginesie rozważań pozostała też kwestia funkcji znaku towarowego jako takiego, tj. odróżnienie produktów jednego przedsiębiorcy od produktów innego podmiotu. Uprawniony w wyniku udzielenia prawa z rejestracji znaku towarowego uzyskuje wyłączne prawo do posługiwania się tym znakiem w obrocie gospodarczym w odniesieniu do towarów objętych prawem. Za nieprzekonujące Sąd przyjął stanowisko organu o dominacji [..] francuskiego znaku, jaką miał on uzyskać w wyniku transmisji telewizyjnych z rajdu samochodowego, tudzież innych publikacji prasowych i wydawnictw specjalistycznych, bowiem oprócz samego rajdu żadne inne towary bądź usługi o nazwie [..] nie były znane na terytorium Polski przed datą zgłoszenia – [..] listopada 2002 r.

Odnosząc się do transgraniczności renomy Sąd podzielił stanowisko wyrażone m.in. w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 2009 r. (sygn. akt II GSK 1111/08), zgodnie z którym renoma znaku towarowego musi być zbadana i ustalona w kraju, w którym wystąpiono o jego ochronę. Renoma jest rozumiana jako pewien zespół wiedzy i wyobrażeń o znaku i towarach nim opatrywanych, tak jak każda inna wiedza i informacja, nie zna obecnie granic politycznych i państwowych. Jednak nie można wyłącznie na podstawie istniejących możliwości przepływu i dostępu do wiedzy wnioskować o zasięgu renomy. Nie można wyłącznie na podstawie dostępu do wiedzy przesądzać o jej stanie wśród takiego czy innego kręgu obywateli. Znajomość i związana z tym renoma znaku towarowego jest bowiem kwestią faktów, a nie czystych spekulacji myślowych. W tych warunkach o renomie znaku towarowego nie może świadczyć, a wręcz może jej szkodzić znacząca nawet znajomość samego oznaczenia.

Zdaniem Sądu, przy badaniu okoliczności faktycznych i materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie uszło uwadze Urzędu Patentowego, że słowo [..] oznacza stolicę państwa [..], a zatem jest nazwą miasta. W tym aspekcie spełnia również rolę polityczną i gospodarczą. Dlatego też zasługują na aprobatę argumenty skargi, iż nazwa [..], jako znana od dawna nazwa egzotycznego miasta, nie powinna być przypisana na wyłączność jednemu podmiotowi.

W konkluzji Sąd pierwszej instancji stwierdził, że pominięcie istotnych elementów związanych z renomą nie pozwala na pełne skontrolowanie legalności zaskarżonej decyzji, a uchybienia formalne organu uniemożliwiły prawidłowe ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów skargi i wypowiedzenia się co do zasadności podjętego rozstrzygnięcia pod względem materialnoprawnym.

Skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. wniosła [..] z siedzibą w [..] we F., zaskarżając powyższe orzeczenie w całości, wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu orzeczeniu wnosząca skargę kasacyjną zarzuciła naruszenie:

I. przepisów postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 145 § 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.), poprzez stwierdzenie naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a. polegającego na błędnej ocenie renomy na terytorium Polski znaku towarowego skarżącej,

- art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. poprzez stwierdzenie naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a. polegającego na braku wszechstronnej i wnikliwej oceny całego materiału dowodowego w kwestii renomy znaków towarowych skarżącej, a także nieuwzględnienie przy jego ocenie kryteriów oceny tejże renomy wskazywanych w orzecznictwie,

- art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. poprzez stwierdzenie naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a. polegającego na błędnej ocenie renomy znaku towarowego skarżącej poprzez uwzględnienie dowodów pochodzących z daty późniejszej w stosunku do daty zgłoszenia spornego znaku nr [..],

- art. 133 § 1 p.p.s.a. przez wadliwe odwołanie się w rozstrzygnięciu do akt sprawy, co skutkowało nieprawidłowym ustaleniem, że Urząd Patentowy błędnie ocenił materiał dowodowy i na podstawie uznania renomy znaków towarowych skarżącej unieważnił prawo ochronne na znak towarowy [..],

- art. 141 § 4 p.p.s.a. przez sporządzenie nieprawidłowego uzasadnienia wyroku, w szczególności w zakresie powołania się na znaczenie słowa [..] bez wskazania wpływu, jaki ta okoliczność ma na kwestię unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak,

- art. 151 p.p.s.a. polegające na jego niezastosowaniu w niniejszej sprawie w sytuacji gdy istniały przesłanki do oddalenia skargi w świetle prawidłowego zastosowania przez organ art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. przy wydawaniu zaskarżonej decyzji;

II. przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. poprzez jego błędną wykładnię w zakresie kryteriów renomy znaku towarowego, co miało wpływ na wynik sprawy,

- art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. poprzez uznanie, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy przepis ten nie powinien znaleźć zastosowania jako podstawa unieważnienia prawa ochronnego na sporny znak, co miało wpływ na wynik sprawy.

W uzasadnieniu skargi wnoszący skargę kasacyjną w pierwszej kolejności podniósł, że nie można zgodzić się z zarzutem Sądu o braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego oraz uchybieniu przez Urząd Patentowy zasadzie dążenia do prawdy obiektywnej. Zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną Urząd dokładnie opisał każdy dowód złożony do akt sprawy i przeprowadzony w sprawie i w sposób wyczerpujący wyjaśnił wszelkie okoliczności sprawy, a następnie w sposób logiczny wyprowadził wnioski i dokonał prawidłowej oceny prawnej. Urząd Patentowy prawidłowo uznał, że znak towarowy wnoszącego skargę kasacyjną chroniony w Polsce między innymi w zakresie usług dotyczących organizowania zawodów sportowych oraz w zakresie działalności sportowej zyskał w Polsce renomę właśnie w odniesieniu do organizowanych pod tą nazwą zawodów sportowych w postaci rajdu samochodowego. Istotny materiał dowodowy potwierdzający renomę tego znaku stanowią zatem materiały dotyczące intensywnego i długotrwałego używania w obrocie oznaczenia [..], jego obecność w prasie i telewizji. Przeciwna ocena Sądu, zdaniem wnoszącego skargę kasacyjną świadczy o wadliwym rozumieniu przez Sąd zagadnień związanych z używaniem i uzyskiwaniem renomy przez znaki usługowe.

W ocenie wnoszącego skargę kasacyjną, znak francuskiej spółki nie należy do najczęściej spotykanych w obrocie znaków towarowych, przeznaczonych do oznaczania towarów konsumpcyjnych, a kryteria badania renomy wskazane przez Sąd I instancji odnoszą się do takich właśnie znaków. Wobec tego do znaku tego nie można było ustalać takich okoliczności jak ilość i wartość zbywanych towarów, udział towarów w rynku czy relacja cenowa do towarów substytucyjnych. Brak zatem uwzględnienia specyfiki usług do jakich używany jest przedmiotowy znak towarowy świadczy o braku oparcia rozstrzygnięcia o akta sprawy. Badając renomę znaku towarowego należy w każdym przypadku uwzględnić właściwą dla sprawy specyfikę zakresu ich ochrony, charakter funkcjonowania oraz profil przeciętnego odbiorcy, zwłaszcza, że ustawa prawo własności przemysłowej nie definiuje pojęcia renomy, lecz pozostawia jej ocenę orzecznictwu. Organ dokonał właśnie takiej analizy, uwzględniając charakter i rodzaj usługi dla której przeznaczony jest ten znak. Fakt bowiem, że jest to znak identyfikujący zawody sportowe, ze swej natury musi wpływać na przyjęcie przez badającego specyficznych kryteriów renomy, innych niż najczęściej poddawane analizie. Urząd uwzględnił w tym zakresie całość okoliczności sprawy, analizując renomę pod kątem znajomości znaku wśród relewantnych odbiorców – ilość i skala osób oglądających transmisje z rajdu, udział w rynku – brak konkurencyjnej imprezy tego typu, terytorialnego i czasowego zasięgu używania, form promocji, nakładów na reklamę.

Wnoszący skargę kasacyjną w dalszej kolejności wywodzi, że WSA wadliwie uznał, że organ nieprawidłowo ocenił renomę znaku [..] opierając się w części na materiałach dowodowych pochodzących z okresu po dokonaniu zgłoszenia spornego znaku. W rozpoznawanej sprawie organ zwrócił uwagę na specyfikę ocenianej materii podnosząc, że renoma jest zazwyczaj budowana przez lata i nie może być po prostu włączona lub wyłączona, a określone typy dowodów np. sondaże czy oświadczenia są zazwyczaj sporządzane po rozpoczęciu sporu i dlatego należy oceniać je pod kątem treści i zawartości w połączeniu z treścią innych dowodów zgromadzonych w sprawie.

Wnoszący skargę kasacyjną stwierdził, że argument podnoszony przez Sąd odnośnie tego, że [..] jest nazwą miasta, nie ma jakiegokolwiek wpływu na zagadnienia podnoszone w przedmiotowym postępowaniu, tj. na kwestie ochrony jego renomy przed pasożytnictwem i rozwodnieniem. Nie jest również prawdą twierdzenie Sądu, że jedynie wnoszący skargę kasacyjną uznaje się za podmiot mający prawo do nazwy [..]. Istotą sprawy nie jest jednak dostępność czy niedostępność tego oznaczenia dla różnych podmiotów, istotna jest natomiast kwestia ochrony jego renomy przed naruszeniami ze strony podmiotów, których celem jest pasożytnicze eksploatowanie wizerunku wykreowanego przez inny podmiot.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną [..] Sp. z o.o. podzieliła argumentację zawartą w zaskarżonym wyroku, w związku z czym wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej w całości oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

1. Podzielić należy zarzut skargi kasacyjnej wskazujący na naruszenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. Ma rację autor skargi kasacyjnej zarzucając Sądowi pierwszej instancji bezpodstawne stwierdzenie naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a., co w ocenie tego Sądu miało polegać zarówno na braku wszechstronnej i wnikliwej oceny całego materiału dowodowego w kwestii renomy znaków towarowych [..], jak i na uwzględnieniu dowodów pochodzących z daty późniejszej w stosunku do daty zgłoszenia spornego znaku nr [..].

2. Jak wynika to z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że Urząd Patentowy całkowicie pominął istotne elementy związane z renomą znaków towarowych [..], przedwcześnie uznając istnienie tej renomy na terytorium Polski w dacie zgłoszenia znaku [..], tj. w dniu [..] listopada 2002 r. Wniosek, że ustalenie to nastąpiło przedwcześnie był, zdaniem Sądu pierwszej instancji, konsekwencją zaniechania przez Urząd Patentowy oceny zgromadzonego materiału dowodowego z punktu widzenia każdego ze wskazanych przez ten Sąd kryteriów badania renomy przeciwstawnych znaków towarowych. Do owych kryteriów Sąd pierwszej instancji zaliczył między innymi: udział w rynku; zasięg i długotrwałość reklamy produktu sygnowanego danym oznaczeniem; terytorialny i czasowy zasięg używania znaku; licencje udzielone na używanie znaku, itd.

3. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, powyższy wniosek nie jest uzasadniony w świetle ustaleń zawartych w decyzji Urzędu Patentowego z dnia [..] lipca 2009 r. Jak bowiem wynika z obszernego uzasadnienie tej decyzji, Urząd Patentowy wyczerpująco wyjaśnił, iż stosując mieszaną metodologię oceny renomy znaku towarowego – uwzględniającą elementy metody bezwzględnej i względnej – w wystarczającym stopniu udowodnione zostało spełnienie określonych w tej metodzie kryteriów oceny renomy, a więc stopień znajomości znaku, zasięg i długotrwałość reklamy oznaczenia, a także terytorialny i czasowy zasięg używania znaku.

4. Nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, że przyjęte przez Urząd Patentowy kryteria oceny renomy znaków towarowych [..] zawęziły pole oceny renomy tych znaków w stosunku do zakresu oceny, który wskazał Sąd pierwszej instancji. Było to zasadniczym motywem uchylenia zaskarżonej decyzji, bowiem Sąd uznał za zasadny zarzut, że Urząd Patentowy nie odniósł się do każdego z wskazanych przez Sąd kryteriów oceny, uwzględniając jedynie niektóre z nich i nie wyjaśniając wystarczająco powodów, dla których pozostałe kryteria uznał za nieistotne dla ustalenia faktu renomy oznaczeń [..].

5. W tym zakresie podzielić jednak należy pogląd autora skargi kasacyjnej, że znaki [..] nie należą do najczęściej spotykanych w obrocie znaków towarowych, a mianowicie znaków przeznaczonych do oznaczania towarów konsumpcyjnych i w konsekwencji nie można do oceny renomy znaków [...] stosować kryteriów właściwych dla oceny renomy tych pierwszych. Przechodząc do oceny tego zagadnienia, przypomnieć należy, że Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie: Trybunał Sprawiedliwości UE) w wyroku z dnia 14 września 1999 r. w sprawie Chevy (sygn. C-375/97) stwierdził, iż w celu zbadania, czy warunek renomy jest spełniony, należy wziąć pod uwagę wszystkie istotne okoliczności sprawy, przy czym Trybunał w szczególności wskazał na takie kryteria, jak: udział w rynku posiadany przez znak towarowy, intensywność, zasięg geograficzny i okres używania tego znaku, a także wielkość nakładów poniesionych przez przedsiębiorstwo na jego promowanie. Pogląd ten należy podzielić, mając przy tym na uwadze, że obowiązek rozważenia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nie może być utożsamiany z koniecznością każdorazowego stosowania wszystkich znanych kryteriów oceny. W każdym bowiem przypadku organ stosujący prawo powinien określić, jakie kryteria oceny renomy znaku towarowego są adekwatne do dokonania oceny w konkretnym stanie faktycznym, co oczywiście nie może być decyzją arbitralną, a więc musi poddawać się stosownej kontroli.

6. Mając na uwadze wyżej wskazane dyrektywy postępowania stwierdzić należy, że Urząd Patentowy, uznając za wystarczające kryteria oceny renomy znaków towarowych [..] ich stopień znajomości, zasięg i długotrwałość reklamy oznaczenia, a także terytorialny oraz czasowy zasięg używania, wywiązał się z obowiązku określenia właściwych i wystarczających dla tych znaków wzorców oceny. Wskazane kryteria mieszczą się w granicach tej metody badania renomy znaków, którą w doktrynie określono jako metodę względną, a którą w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE uznać należy za w pełni już ukształtowaną, począwszy od cyt. orzeczenia w sprawie Chevy (sygn. C-375/97). Na marginesie jedynie należy zauważyć, że prawidłowe rozumienie istoty metody względnej badania renomy znaków, eliminuje potrzebę stosowania "metody mieszanej" (kierunek przyjęty przez Urząd Patentowy). Immanentną cechą metody względnej jest bowiem jej elastyczność, pozwalająca na racjonalne określenie i zastosowanie tych kryteriów badawczych, które są właściwe do badania konkretnego stanu faktycznego. Dobór tych kryteriów należał do kompetencji Urzędu Patentowego, a decyzja w tym zakresie nie miała arbitralnego charakteru, gdyż była uzasadniona szczególnym charakterem znaku towarowego [..], na co wskazał autor skargi kasacyjnej. Na szczególna uwagę zasługuje tu związek znaku towarowego z wydarzeniem o charakterze sportowym – rajdem [..] i renomą, jaka towarzyszy tej imprezie oraz obszar eksploatacji tego znaku w obrocie gospodarczym, o czym mowa niżej.

7. Mając na uwadze powyższe, uznać należy, że Sąd pierwszej instancji nie miał żadnych podstaw do zakwestionowania poprawności przyjętej przez Urząd Patentowy metody oceny renomy znaków towarowych [..], co oznacza, iż w tym zakresie rozstrzygnięcie Urzędu Patentowego było prawidłowe. Także negatywna ocena tej decyzji odnośnie braku wszechstronnej i wnikliwej oceny całego materiału dowodowego w kwestii renomy znaków towarowych [..] oraz okoliczności uwzględnienia dowodów pochodzących z daty późniejszej w stosunku do daty zgłoszenia znaku nr [..], nie była uprawniona. Skoro Urząd Patentowy, w ramach przyjętej przez siebie metody oceny renomy znaków towarowych [..], dokonał prawidłowego określenia kryteriów badania tej renomy, to nie można skutecznie postawić zarzut niewyjaśnienia okoliczności sprawy, które z punktu widzenia tych kryteriów były obojętne. Urząd Patentowy z mocy art. 80 k.p.a. w zw. z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. miał obowiązek ocenić, na podstawie całokształtu materiału dowodowego to, czy mające znaczenie dla sprawy okoliczności zostały udowodnione, co zwalniało ten organ z obowiązku wyjaśniania innych okoliczności sprawy.

8. Nie są także zasadne zastrzeżenia Sądu pierwszej instancji odnoszące się do kwestii, jak to ujął Sąd, "zrównania znajomości znaku towarowego jako takiego z popularnością imprezy sportowej, jaką niewątpliwie cieszył się rajd samochodowy [...] . Po pierwsze, oznaczenie [..] pochodzi od nazwy rajdu samochodowego, który jest wydarzeniem powszechnie rozpoznawalnym, na skutek jego długotrwałej promocji w mediach, jako jeden z najtrudniejszych rajdów świata, przy czym sława tego rajdu od dawna wykracza poza środowiska sportowe. Na tę okoliczność zwrócił uwagę Urząd Patentowy i nie było to kwestionowane. Po drugie, po dokonaniu zgłoszenia oznaczenia [..] w roku 1993, rozpoczęto intensywną promocję znaku, która realizowana była poprzez użycie zarówno tradycyjnych środków reklamowych, jak też nowych środków promocji, w tym poprzez transmisje telewizyjne, o czym szeroko mowa w decyzji Urzędu Patentowego. Jest więc oczywiste, a wynika to z zasad doświadczenia życiowego, że działania promocyjne w odniesieniu do znaku towarowego [..] były nierozerwalnie związane z promocją samego rajdu [..] i odwrotnie – promowanie rajdu [..] oraz wzrost jego prestiżu, jako unikatowego przedsięwzięcia w skali światowej, wpływały na kształtowanie się renomy znaku towarowego [..] Wzajemne przenikanie się działań promocyjnych w obu tych obszarach nie może budzić wątpliwości. W tych szczególnych okolicznościach sprawy, brak jest podstaw do zakwestionowania przyjętej przez Urząd Patentowy metody oceny badania renomy znaku towarowego [.] bez różnicowania tego zjawiska w odniesieniu do renomy samego rajdu [..].

9. Sąd pierwszej instancji uzasadniając tezę o naruszeniu przez Urząd Patentowy art. 80 k.p.a. stwierdził, że organ ten nie poczynił jakichkolwiek ustaleń faktycznych i nie sprecyzował na podstawie jakich dowodów przyjął, że proces komercjalizacji francuskiego znaku [..] został zakończony w dacie zgłoszenia znaku polskiej spółki [..] oraz czy proces ten w równym stopniu obejmuje swym zasięgiem także terytorium [..], a ponadto nie wskazał, jaką formę przybrała rzekoma komercjalizacja znaku [..] oraz jaki wpływ miał proces komercjalizacji na renomę znaku. Tymczasem zagadnienie to przedstawia się zgoła inaczej. Jakkolwiek Urząd Patentowy niezbyt fortunnie posłużył się pojęciem komercjalizacji (sukcesu rajdu [..]) za pomocą znaku towarowego, to nie dawało to podstaw do stawiania przez Sąd pierwszej instancji zarzutu zaniechania ustaleń faktycznych w tym zakresie. Wyjaśnić bowiem trzeba, że wyrażona w tej części decyzji przez Urzędu Patentowego ocena, traktowana całościowo, w oparciu o logiczny ciąg argumentacyjny, odnosi się niewątpliwie do kwestii renomy znaków towarowych [..] i transgranicznego charakteru tej renomy, przy uwzględnieniu szczególnych cech tych znaków, o czym była mowa wyżej.

10. Z tą kwestią łączy się zagadnienie eksploatowania znaków towarowych [..] poza granicami wytyczonymi przez tradycyjną funkcję znaków towarowych – funkcję oznaczenia pochodzenia. Mowa tu o funkcji gwarancyjnej, inwestycyjnej, komunikacyjnej lub reklamowej (zob. wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE: z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie C-487/07 L’Oréal i in, pkt. 58; z dnia 23 marca 2010 r. w sprawach połączonych C-236/08 do C-238/08 Google France i Google, pkt. 77). Mając na uwadze ten kierunek orzecznictwa i jego aksjologiczną podstawę, podobnie należy identyfikować wykorzystywanie znaków towarowych [..] w ramach funkcji [..], określanej także jako komercjalizacja symboli, jakkolwiek nie są to określenia w pełni tożsame. W istocie [..] w odniesieniu do znaków towarowych w ogólności, w tym do znaków [..]– [..], wiąże się z ich wtórną komercjalizacją, co jest konsekwencją uzyskania przez te znaki powszechnej renomy. Z natury rzeczy wtórna komercjalizacja znaków [..] była i jest działaniem w obszarze ekonomii, dynamicznym i nie ograniczonym ramami czasowymi w tym sensie, że dopóki trwa, dopóty może polegać na różnych formach ekonomicznej eksploatacji. W świetle powyższego nie jest trafna teza Sądu pierwszej instancji o konieczności ustalenia, czy proces komercjalizacji francuskiego znaku [..] został zakończony w dacie zgłoszenia znaku polskiej spółki [..].

11. Ma rację autor skargi kasacyjnej podnosząc, że Sąd pierwszej instancji bezpodstawnie przypisał Urzędowi Patentowemu zastosowanie koncepcji "automatycznie przyjmowanej transgraniczności renomy", gdyż jak wynika to z treści decyzji, Urząd Patentowy stwierdził jedynie, że znak towarowy [..] ma cechy znaku towarowego o renomie transgranicznej. Stwierdzenie to zostało jednak poprzedzone ustaleniami Urzędu Patentowego co do istnienia tej renomy w Polsce. W celu zbadania tej okoliczności Urząd Patentowy dopuścił liczne dowody, w tym biuletyny prasowe rajdu, artykuły prasowe z prasy codziennej i specjalistycznej, analizy dotyczące popularności telewizyjnych transmisji z rajdu w Polsce, które w ocenie tego organu wystarczyły do ustalenia istnienia renomy znaku towarowego [..] w Polsce. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza przy tym, że dyskwalifikując koncepcję automatycznie przyjmowanej transgraniczności renomy, Sąd pierwszej instancji uchylił się jednocześnie od kontroli wyników przeprowadzonej przez Urząd Patentowy oceny zebranego materiału dowodowego, dopuszczonego na okoliczność potwierdzenia istnienia renomy znaku towarowego [..] w Polsce, a zarzut w tym zakresie sformułowany został w skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny wyraża także pogląd, że zagadnienia transgranicznego charakteru renomy znaków towarowych nie można traktować w oderwaniu od okoliczności konkretnej sprawy, bowiem renoma jest wypadkową wielu czynników, a o transgranicznym charakterze renomy decyduje jej zasięg w powiązaniu z istotnymi cechami konkretnego znaku towarowego, gdyż to z kolei ma wpływ na potencjalny krąg odbiorców, na których renoma danego znaku może oddziaływać. Ten aspekt badania renomy znaków towarowych był już zasygnalizowany w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 2009 r. (sygn. akt II GSK 1111/08).

12. Zasadny jest także zarzut skargi kasacyjnej odnoszący się do tej części zaskarżonego rozstrzygnięcia, w której Sąd pierwszej instancji podniósł, iż przy badaniu okoliczności faktycznych i materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, uszło uwadze Urzędu Patentowego, że słowo [..] oznacza stolicę państwa [..], a zatem jest nazwą miasta i jako taka nie powinna być przypisana na wyłączność jednemu podmiotowi. Ma rację autor skargi kasacyjnej podnosząc, że Sąd pierwszej instancji nie wykazał aby tożsamość słowa [..], będącego elementem znaku towarowego nr [..], z nazwą miasta – stolicy Senegalu, miała wpływ na kwestię ochrony tego znaku towarowego przed działaniami podjętymi w celu pasożytniczego wykorzystania jego siły atrakcyjnej, czy też osłabienia znaku na skutek jego rozwodnienia.

13. Bezzasadny jest zarzut skargi kasacyjnej odnoszący się do wadliwego, zdaniem autora skargi kasacyjnej, stwierdzenia przez Sąd pierwszej instancji naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7, 8, 77 § 1 k.p.a. będącego jakoby wynikiem uwzględnienie dowodów pochodzących z daty późniejszej w stosunku do daty zgłoszenia spornego znaku nr R- 174 250. Teza ta nie została uzasadniona w odniesieniu do treści rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, przy czym wydaje się, że autor skargi kasacyjnej w tej części odniósł się do argumentacji zawartej w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Z tych wszystkich względów oraz na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, jak w sentencji.