Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Mysiak, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder,, Sędzia WSA Katarzyna Sokołowska (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Katarzyna Skrzetuska-Gajos, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 5 listopada 2015 r. sprawy ze skargi S. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Starosty P. z dnia [...] nr [...], II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. na rzecz skarżącego S. M. kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniu [...] r. Prokurator Rejonowy w P. skierował do Starosty P. wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego, w przedmiocie skierowania S. M. M., posiadającego uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie kategorii B, potwierdzone prawem jazdy nr [...], wydanym w dniu [...] r. przez Starostę P., na badania lekarskie, w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. Nadto Prokurator wniósł

o zawiadomienie go o czynnościach oraz doręczenie decyzji wydanej w sprawie.

Wniosek uzasadniony został tym, że w pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w P. prowadzone było postępowanie przygotowawcze przeciwko S. M., o czyn z art. 158 § 1 Kodeksu karnego i inne. W toku dochodzenia, w związku z wątpliwościami co do jego poczytalności w chwili popełnienia zarzuconego czynu, został on poddany badaniom przez dwóch biegłych lekarzy psychiatrów. W opinii z dnia [...] r. biegli wskazali, że rozpoznają u S. M. osobowość nieprawidłową oraz zespół zależności alkoholowej. Do wniosku załączono wyciąg z opinii sądowo-psychiatrycznej. W ocenie Prokuratora zachodzą uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia S. M. i jego sprawności psychofizycznej jako kierującego pojazdami.

Starosta P. pismem z dnia 24 października 2014 r., po rozpatrzeniu wniosku Prokuratora Rejonowego w P. o wszczęcie postępowania, w sprawie skierowania na badania lekarskie, w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, zawiadomił skarżącego,

że nadal zachodzą przesłanki do wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu na wspomniane wyżej badania. W związku z powyższym organ wyznaczył skarżącemu siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się co do zebranych materiałów.

Decyzją z dnia [...] r., nr [...] Starosta P. skierował S. M. na badania lekarskie, w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

W uzasadnieniu decyzji Starosta P. wywodzi, że podstawą skierowania skarżącego na badania są zastrzeżenia co do jego sprawności psychofizycznej jako kierowcy, w związku z treścią opinii sądowo-psychiatrycznej sporządzonej na potrzeby postępowania karnego, z której wynika, że biegli psychiatrzy rozpoznali u niego osobowość nieprawidłową i zespół zależności alkoholowej. W ocenie Starosty P. treść wniosku Prokuratora wskazuje na to, że w stosunku do S.M. mogą występować przeciwwskazania zdrowotne co do jego dalszego udziału w ruchu drogowym.

S. M. złożył odwołanie od ww. decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S., wywodząc, że prawo jazdy posiada od 14 lat, nigdy nie spowodował kolizji ani wypadku drogowego. Jego zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych została zweryfikowana w trakcie egzaminu państwowego. Od kilkunastu miesięcy nie pije alkoholu, bowiem powierzono mu opiekę nad małoletnią córką. Na polecenie Sądu Rodzinnego kurator sądowy przeprowadził wywiad, celem ustalenia jego sytuacji i gdyby nadużywał alkoholu, sąd nie powierzyłby mu opieki nad dzieckiem.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia [...] r., nr [...], utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję, argumentując, że uprawnienie starosty do skierowania kierowcy na badania lekarskie należy do szeroko pojętej profilaktyki w zakresie bezpieczeństwa na drogach. Kolegium przywołało wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 12 czerwca 2013 r. sygn. akt II SA/Gl 77/13, w którym sąd stwierdził, że celem art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. 2014.600 ze zm.), dalej "u.k.p.", jest spowodowanie, by osoba, w stosunku do której zaistniały określone wątpliwości, została przebadana przez uprawnionego lekarza, zanim wydarzy się coś, co ją, jak też innych użytkowników drogi narazi na niebezpieczeństwo. Nadto Kolegium wskazując na szereg wyroków sądów administracyjnych wskazało, że w orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się, że rozpoznanie zespołu zależności alkoholowej w opinii sądowo-psychiatrycznej samo w sobie wskazuje na istnienie wątpliwości co do stanu zdrowia danej osoby. Ujemne oddziaływanie alkoholu na sprawność psychomotoryczną kierowcy należy do okoliczności powszechnie znanych i nie ma potrzeby szerokiego dowodzenia zaistnienia zastrzeżeń co do stanu zdrowia osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdami, która dotknięta jest zespołem zależności alkoholowej.

S. M. zaskarżył decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S., zarzucając jej błąd w ustaleniach faktycznych, wyrażający się w niezasadnym przyjęciu, że zachodzą okoliczności uzasadniające skierowanie go na badania lekarskie, w sytuacji, gdy jego dotychczasowa postawa jako kierowcy z 14-letnim stażem, nienaganny przebieg korzystania z uprawnień, w szczególności niespowodowanie żadnego wypadku ani kolizji drogowej, nie wskazują, aby obawy dotyczące jego sprawności psychofizycznej były uzasadnione. Nadto skarżący zarzucił obrazę art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b u.k.p., wyrażającą się w przyjęciu, że opinia biegłego z zakresu psychiatrii, sporządzona w prowadzonym przeciwko niemu postępowaniu karnym, stanowi podstawę do uznania, iż zachodzą wobec niego zastrzeżenia co do sprawności psychofizycznej, w sytuacji, gdy od 5 lat nie spożywa alkoholu, jak również nie naruszył przepisów związanych z prowadzeniem pojazdu.

W uzasadnieniu skarżący argumentował, że art. 99 ust.1 pkt 2 lit. b u.k.p. nie precyzuje na jakiej podstawie organ może uznać, że istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy, uzasadniające skierowanie go na badania, celem ustalenia zdolności do kierowania pojazdami. W zaskarżonej decyzji powołano się wyłącznie na opinię sądowo-psychiatryczną, sporządzoną dla potrzeb postępowania karnego, przy czym czyn, którego popełnienie mu zarzucono nie miał żadnego związku z kierowaniem pojazdami, ani naruszeniem bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Skarżący wskazał, że pomimo stwierdzonego zespołu zależności alkoholowej, od 5 lat nie spożywa alkoholu. Biegli psychiatrzy, którzy przeprowadzili badanie, stwierdzili jednocześnie, że w chwili popełnienia czynów skarżący był poczytalny, może uczestniczyć w czynnościach procesowych i samodzielnie podjąć obronę.

Skarżący podniósł także, że znajduje się pod stałym nadzorem kuratora sądowego, bowiem Sąd Rodzinny przyznał mu prawo do opieki nad małoletnią córką. Gdyby stwierdzono, że spożywa alkohol, sąd nie powierzyłby mu opieki nad dzieckiem. Prawo jazdy jest mu potrzebne do wykonywania czynności związanych z opieką nad córką a także ojcem chorym na jaskrę, podejmuje również prace dorywcze, przy wykonywaniu których prawo jazdy jest mu niezbędne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. w odpowiedzi na skargę podtrzymało dotychczasowe stanowisko i wniosło o utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 5 listopada 2015 r. skarżący oświadczył, że pracuje dorywczo u ojca - dowozi pracowników. Nie pije alkoholu od 5 lat, przestał pić, kiedy powierzono mu opiekę nad córką. Postępowanie karne, w toku którego został poddany jednorazowym badaniom sądowo – psychiatrycznym zakończyło się wyrokiem skazującym. Czyn popełnił nie znajdując się pod wpływem alkoholu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w S. z w a ż y ł, co następuje:

Na podstawie art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. 2014.1647 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej. Kontrola, o której mowa sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Na podstawie art. 135 ustawy z dnia

30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, dalej "P.p.s.a." sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Sądowa kontrola zaskarżonej decyzji pod względem zgodności z prawem wykazała, że narusza ona prawo w stopniu uzasadniającym jej uchylenie.

Na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. u.k.p. starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na badanie lekarskie, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia. Należy podzielić wyrażony w skardze pogląd, że ustawodawca nie sprecyzował pojęcia "uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia". Praktyka orzecznicza wskazuje, że pod tym pojęciem należy rozumieć takie aspekty stanu zdrowia kierowcy, które mają wpływ na jego zdolność uczestnictwa w ruchu drogowym, w taki sposób, aby nie stwarzał zagrożenia dla jego innych uczestników (por. wyroki WSA w Szczecinie z dnia 22 stycznia 2015 r., sygn. akt 507/14, WSA w Gdańsku z dnia 19 sierpnia 2015 r., sygn. akt II SA/Gd 249/15,WSA w Poznaniu z dnia 11 lutego 2015 r., sygn. akt III SA/Po 481/14). Wątpliwości co do stanu zdrowia kierowcy powinny być oparte na wiarygodnym źródle, jak również powinny być uzasadnione, a więc w takim stopniu wzbudzające wątpliwości co do stanu zdrowia kierowcy, że niezbędnym dla ich wyjaśnienia jest skierowanie go na badania lekarskie.

Każda, pochodząca z wiarygodnego źródła informacja, powinna podlegać weryfikacji, a zatem dysponując takim informacjami starosta powinien wszcząć postępowanie w celu ich potwierdzenia i wyjaśnienia, czy zachodzą przesłanki uzasadniające skierowanie na badania. Stosownie zaś do art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego, dalej "K.p.a.", organ powinien podjąć, z urzędu lub na wniosek, wszelkie czynności zmierzające do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Aktywność organu powinna więc być ukierunkowana na wyjaśnienie, czy pozyskane informacje dotyczące stanu zdrowia kierowcy uzasadniają podjęcie działań, o których mowa w art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b u.k.p. Nie każde bowiem schorzenie ma istotny wpływ na zdolność do kierowania pojazdami.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Starosta P. nie dochował należytej staranności prowadząc postępowanie administracyjne, które sprowadziło się jedynie do zawiadomienia skarżącego o jego wszczęciu, a następnie wydania decyzji administracyjnej.

Nie ulega, zdaniem sądu, wątpliwości, że informacja zawarta we wniosku

o wszczęcie postępowania stanowiła podstawę do wszczęcia postępowania administracyjnego. Jednak w ocenie sądu informacja ta, ze względu na jej lakoniczny charakter powinna zostać zweryfikowana. Podkreślenia wymaga, że wniosek

o wszczęcie postępowania administracyjnego, w przedmiocie skierowania na badania lekarskie nie wiąże starosty w tym znaczeniu, że nie obliguje go do wydania decyzji o skierowaniu na badania. Wniosek o wszczęcie postepowania zawierał jedynie informację, z której wynikało jakiego czynu dotyczyło postępowanie karne, prowadzone przeciwko skarżącemu, że w toku tego postępowania został on poddany badaniom sądowo – psychiatrycznym, na podstawie których biegli stwierdzili u niego osobowość nieprawidłową i zespół zależności alkoholowej. Brak jest natomiast informacji, czy czyn, którego popełnienie skarżącemu zarzucono został popełniony pod wpływem alkoholu, czy w wywiadzie przeprowadzonym przez biegłych skarżący przyznawał się do spożywania alkoholu, czy też negował picie.

Okoliczności te mają, w ocenie sądu, istotne znaczenie, bowiem zespół zależności alkoholowej jest schorzeniem, które nie jest "uleczalne". Zatem u osób,

u których zespół zależności alkoholowej rozpoznano, nawet w przypadku wieloletniej abstynencji, uzależnienie od alkoholu jako jednostka chorobowa pozostaje. Zagrożenie w ruchu drogowym ze strony takich osób należy zatem badać biorąc pod uwagę ich aktualną sytuację.

Rzeczą organu było zatem przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego, chociażby we wskazanym wyżej zakresie, bowiem w sytuacji, gdyby Prokurator potwierdził, że czyn którego dotyczyło postępowanie przygotowawcze został popełniony pod wpływem alkoholu, bądź wskazał, że z opinii biegłych wynika, iż skarżący jest osobą w dalszym ciągu nadużywającą alkoholu, prowadzenie dalszych czynności nie byłoby konieczne. Tak zgromadzony materiał dowodowy nie budziłby wątpliwości co do spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b u.k.p., warunkujących skierowanie na badania lekarskie.

W sytuacji natomiast, gdy skarżący podnosił w odwołaniu, a następnie

w skardze, okoliczności, które mogą wskazywać, że od dłuższego czasu nie pije alkoholu, sąd powierzył mu wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką, pozostaje pod nadzorem kuratora sądowego, należy uznać, że stan faktyczny nie został w sprawie w sposób wyczerpujący wyjaśniony. Organ wydając zaskarżoną decyzję nie rozważył w sposób należyty tych okoliczności i nie odniósł się do nich w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, uznając że jednozdaniowy wyciąg z opinii sądowo – psychiatrycznej oraz lakoniczne uzasadnienie wniosku stanowią wystarczającą podstawę do skierowania skarżącego na badania lekarskie.

W ocenie sądu przeprowadzenie postępowania w taki sposób, że Starosta P. oparł się wyłącznie na lakonicznym wniosku Prokuratora Rejonowego

w P., mogło mieć istotny wpływ na treść decyzji, bowiem od rzetelnej oceny aktualnej sytuacji skarżącego, dokonanej na podstawie szczegółowych ustaleń

i informacji pochodzących zarówno od Prokuratora, samego skarżącego oraz weryfikacji przekazanych przez niego informacji, zależeć powinna decyzja

o skierowaniu skarżącego na badania lekarskie.

Sąd nie przesądza o ostatecznym wyniku tego postępowania, ten bowiem zależeć będzie od ustaleń poczynionych przez Starostę P., zgodnie ze wskazanymi wyżej wytycznymi. Jednocześnie sąd zwraca uwagę, że skierowanie na badania, w przypadku stwierdzenia takiej konieczności, nie jest równoznaczne z utratą prawa jazdy. Badania lekarskie mają na celu wyłącznie stwierdzenie, czy istnieją przeciwwskazania do kierowania pojazdami.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1

lit. c P.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty P. O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 200 w związku

z art. 205 § 2 P.p.s.a