Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Chróścielewski Sędziowie Sędzia NSA Krystyna Borkowska (spr.) Sędzia NSA Bożena Walentynowicz Protokolant Agnieszka Kuberska po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. Sp. z o.o. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 8 listopada 2005 r. sygn. akt II SA/Op 90/05 w sprawie ze skargi G. W. na decyzję Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Opolu z dnia [...] grudnia 2004 r. nr [...] w przedmiocie samowolnie wykonanych robót budowlanych innych niż budowa obiektu oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2005 r., sygn. akt II SA/Op 90/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, po rozpoznaniu skargi G. W., uchylił zaskarżoną decyzję Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] grudnia 2004 r., nr [...] wraz z poprzedzającą ją decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [...] listopada 2004 r., nr [...] w przedmiocie dopuszczalności wznowienia postępowania w sprawie samowolnie wykonanych robót budowlanych innych niż budowa obiektu.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji podał, że decyzją z dnia [...] listopada 2004 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. odmówił wznowienia postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r., nr [...] dotyczącą samowolnie wykonanych robót budowlanych przy adaptacji istniejącego budynku produkcyjno-handlowego na pawilon handlowy "P." w K. przy ul. B., dz. nr [...]. Organ uznał, że G. W. nie jest stroną w postępowaniu.

Od decyzji wydanej w I instancji odwołała się G. W. Opolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał zaskarżone rozstrzygnięcie w mocy wskazując, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. nie uznał skarżącej za stronę, o czym poinformował ją pismem z dnia 21 kwietnia 2004 r.

Na powyższą decyzję skargę złożyła G. W., zarzucając, że w dotychczas prowadzonych postępowaniach brała udział, zatem niezrozumiałe jest pozbawienie jej statusu strony tuż przed wydaniem decyzji w sprawie legalizacji samowoli budowlanej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu uznał, że decyzje organów obu instancji nie odpowiadają wymogom prawa. Sąd uznał, że ocena dotycząca legitymacji strony nie powinna być dokonana przez organ w postępowaniu mającym jedynie charakter formalny. Taki zaś charakter ma decyzja wydana na podstawie art. 149 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego stanowiąca o odmowie wznowienia postępowania. W ocenie Sądu, jeśli osoba domagająca się wznowienia postępowania powołuje się na przesłankę wznowienia z art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a. i przedstawia argumentację wskazującą na jej interes, to rozstrzygnięcie co do prawidłowości jej stanowiska może nastąpić dopiero w toku postępowania rozpoznawczego. Przed wydaniem postanowienia na podstawie art. 149 § 1 K.p.a. niedopuszczalna jest ocena przyczyn wznowienia postępowania, a przesłanką odmowy wznowienia postępowania nie może być negatywny wynik ustaleń co do przyczyn wznowienia.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną złożył uczestnik postępowania – "P." Sp. z o.o. w P., zarzucając nieważność postępowania sądowego oraz naruszenie przez Sąd przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy – art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Naruszenie powyższe polega na uznaniu, że zaskarżone decyzje wydane zostały z naruszeniem przepisów postępowania, mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W uzasadnieniu zarzutów skargi kasacyjnej podniesiono, że zgodnie z art. 91 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wnosząca skargę kasacyjną "P." Sp. z o.o. powinna być zawiadomiona na piśmie o terminie rozprawy. Brak takiego zawiadomienia oznacza pozbawienie strony możliwości obrony swoich praw, co stanowi podstawę nieważności postępowania w rozumieniu art. 183 § 2 pkt 5 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W odniesieniu natomiast do istoty sprawy zakwestionowano pogląd Sądu I instancji, że dla stwierdzenia, czy dana osoba jest stroną postępowania administracyjnego, wymagane jest wszczęcie postępowania "merytorycznego". Wskutek błędnej oceny działania organów administracyjnych I i II instancji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w sposób nieuprawniony uchylił decyzje wymienione w zaskarżonym wyroku.

W związku z powyższym skarżąca Spółka wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Postępowanie kasacyjne polega na badaniu podstaw kasacyjnych, którymi Naczelny Sąd Administracyjny jest związany (art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Związanie granicami skargi kasacyjnej oznacza konieczność prawidłowego określenia ich w samej skardze. Tak więc w skardze kasacyjnej winny być przede wszystkim powołane przepisy prawa, którym – zdaniem wnoszącego skargę – uchybił sąd a także zawierać ona powinna uzasadnienie, wskazujące w jaki sposób przepisy te zostały naruszone. W przypadku zaś zarzutu naruszenia prawa procesowego skarżący winien wykazać, że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

1. Najdalej idącym zarzutem skargi kasacyjnej jest zarzut nieważności postępowania sądowego, sprowadzający się do pozbawiania skarżącej spółki możności obrony jej praw (art. 183 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Zarzut ten należy uznać za chybiony.

W aktach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu znajduje się zwrotne poświadczenie odbioru zawiadomienia o terminie rozprawy, która została wyznaczona na dzień 8 listopada 2005 r. na godz. 935, podpisane przez upoważnionego pracownika T. B.

2. Wbrew stanowisku wnoszącego skargę kasacyjną Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu nie dopuścił się też naruszenia art. 149 § 3 i 151 § 1 K.p.a. a także art. 145 § 1 pkt 1c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Zauważyć bowiem należy, że występując z podaniem o wznowienie postępowania G. W. jako przyczynę uzasadniającą wznowienie postępowania zakończonego decyzją Powiatowego Inspektora Budowlanego w K. z dnia [...] kwietnia 2004 r. wskazała przesłankę wymienioną w art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a., polegającą na pozbawieniu jej, jako strony postępowania, bez jej winy udziału w postępowaniu.

Oparcie żądania na tej przesłance powoduje – z uwagi na jej podmiotowy zakres – że ustalenia, dotyczące posiadania przez jednostkę wnoszącą podanie o wznowienie, przymiotu strony będą mogły nastąpić wyłącznie w toku wznowionego postępowania. Kwestia legitymacji do wniesienia podania o wznowienie stanowi bowiem jednocześnie jedną z podstaw wznowienia.

Podzielić zatem należy zaprezentowane w zaskarżonym wyroku stanowisko, że wyjaśnienie czy G. W. przysługiwał przymiot strony a także czy będąc stroną pozbawiona została udziału w wymienionym wyżej postępowaniu, wymagało uprzedniego wszczęcia postępowania wznowieniowego, to jest wydania postanowienia w trybie art. 149 § 1 K.p.a. Ustalanie zaistnienia wskazanych wyżej okoliczności stanowi jednocześnie badanie przyczyn wznowienia i dopuszczalne jest wyłącznie w toku wznowionego postępowania. Wynika to jednoznacznie z brzmienia art. 149 § 2 K.p.a., który stwierdza, że postanowienie o wszczęciu postępowania wznowieniowego stanowi podstawę do przeprowadzenia (...) postępowania co do przyczyn wznowienia (...).

Reasumując, stwierdzić należy, że w przypadku wskazania w podaniu o wznowienie, jako podstawy wznowienia przesłanki określonej w art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a. badanie, czy podmiot występujący z podaniem ma przymiot strony winno nastąpić łącznie z badaniem zaistnienia określonej w wyżej wymienionym przepisie przesłanki, zgodnie z regułami prawa procesowego a więc w toku wznowionego postępowania.

Trafnie zatem przyjął Sąd I instancji, że odmawiając, na podstawie art. 149 § 3 K.p.a., wznowienia postępowania z powodu braku przymiotu strony – w sytuacji kiedy wskazano jako podstawę wznowienia przesłankę z pkt 4 art. 145 § 1 K.p.a. – organy naruszyły dyspozycję art. 149 § 3 a także § 1 i 2 tego artykułu oraz art. 151 K.p.a. Czyniło to koniecznym uchylenie kontrolowanych przez sąd decyzji.

Odnosząc się do przytoczonych w uzasadnieniu skargi licznych orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego zauważyć należy, iż dotyczą one innych niż w niniejszej sprawie okoliczności faktycznych i prawnych.

Z przytoczonych wyżej powodów zarzuty skargi kasacyjnej nie mogły odnieść zamierzonego skutku, wobec czego na zasadzie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało orzec jak w sentencji.