Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosław Trzecki Sędziowie Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek Sędzia WSA Joanna Brzezińska (spr.) Protokolant sekr. sąd. Stanisława Maciejewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 października 2011 r. sprawy ze skargi M.H. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Wójta Gminy z dnia [...] r., nr [...].

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...], po rozpatrzeniu sprawy na skutek zażalenia M.H., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 18, art. 34 § 1 i § 2 w zw. z art. 33 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn.zm.), utrzymało w mocy postanowienie Wójta Gminy z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] w sprawie stanowiska wierzyciela w związku ze złożonymi zarzutami dotyczącymi postępowania egzekucyjnego.

W uzasadnieniu organ drugiej instancji przedstawił następujący stan sprawy.

Wójt Gminy zaskarżonym postanowieniem, na podstawie przepisów art. 34 § 1 w zw. z art. 17 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zajął stanowisko w związku ze złożonymi 28 marca 2011 r. przez M.H. zarzutami dotyczącymi prowadzonego postępowania egzekucyjnego z tytułu opłaty adiacenckiej, na podstawie tytułu wykonawczego nr [...]. Organ stwierdził, iż brak jest podstaw do zawieszenia postępowania egzekucyjnego w sprawie. Wniesione zarzuty na podstawie art. 33 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz art. 64 § 6 Ordynacji podatkowej są bezpodstawne, potrącenie nie mają zastosowania przy ustalonej opłacie adiacenckiej, wobec czego należność objęta tytułem wykonawczym jest wymagalna.

Wójt Gminy wskazał, iż decyzją z dnia [...] września 2010 r. nr [...] została M.H. naliczona opłata adiacencka w wysokości 19.200,00 zł.

[...] października 2010 r. strona złożyła do Wójta Gminy pismo, w którym poinformowała, iż nie wnosi zastrzeżeń do otrzymanej decyzji w sprawie opłaty adiacenckiej, jednocześnie oświadczyła, że kompensuje naliczoną kwotę z częścią swojej wierzytelności wobec Urzędu Gminy z tytułu poniesionych kosztów na opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W odpowiedzi pismem z dnia [...] listopada 2010 r. organ poinformował, iż stronę przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami stanowiące podstawę naliczenia spornej opłaty (art. 98 a ust. 1 i1a, art. 148 ust. 1-3) nie przewidują możliwości zaliczenia na poczet naliczonej opłaty adiacenckiej z tytułu podziału nieruchomości (która nie stanowi opłaty planistycznej), poniesionych kosztów związanych z opracowaniem planu zagospodarowania.

Organ podkreślił, iż przepisy ordynacji podatkowej nie mają w sprawie zastosowania, w tym instytucja potrącenia, bowiem opłata adiacencka nie jest podatkiem. Wobec tego, w ocenie wierzyciela, w związku z nieuiszczenie należności pomimo upomnienia, został prawidłowo wystawiony tytuł wykonawczy, celem przymusowego dochodzenia wymagalnej należności.

W zażaleniu na powyższe postanowienie M.H. wniosła o jego uchylenie i uznanie terminowego spełnienia obowiązku wniesienia opłaty adiacenckiej. Strona zarzuciła, iż 15 października 2010 r. złożyła do organu pisemne oświadczenie o potrąceniu spornego zobowiązania z wierzytelności przysługujących wobec gminy. Po otrzymaniu upomnienia i wezwania do uregulowania naliczonej opłaty w dniu [...] listopada 2010 r. poinformowała organ, że zobowiązanie uważa za spełnione poprzez potrącenie, a ewentualna odmowa uznania potrącenia winna nastąpić w drodze decyzji. Po wystawieniu tytułu wykonawczego z [...] stycznia 2011 r. wniosła zatem zarzuty. W ocenie strony zaskarżone postanowienie jest całkowicie chybione z uwagi na możliwość dokonania potrącenia na podstawie przepisów kodeksu cywilnego (art. 498 § 1 i § 2, art. 499). Ponadto wskazała, iż ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w procedurach dotyczących środków publicznych niepodatkowych odwołuje się do ordynacji podatkowej, a także przewiduje możliwość potrącenia, którego odmowa wymaga formy decyzji.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, utrzymując w mocy powyższe postanowienie Wójta Gminy, zarzuty M.H. uznało za bezzasadne, a przywoływane przez nią przepisy jako nie mające zastosowania i wpływu na rozpoznawaną sprawę.

Organ drugiej instancji wskazał, iż M.H. sformułowała zarzut na podstawie art. 33 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji "braku wymagalności obowiązku z innego powodu". Przez wymagalność obowiązku należy rozumieć taką cechę obowiązku administracyjnego, która zezwala wierzycielowi domagać się od zobowiązanego wykonania obowiązku, a w razie odmowy wystąpić do organu egzekucyjnego o zastosowanie stosownego środka przymusu.

Kolegium stwierdziło, iż w rozpatrywanej sprawie bezsporna jest okoliczność niewykonania przez zobowiązanego obowiązku uiszczenia opłaty adiacenckiej, ustalonej na mocy ostatecznej decyzji organu I instancji. Stanowiło to podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego wszczynającego postępowanie egzekucyjne.

O braku wymagalności obowiązku decyduje inna kategoria zdarzeń, do której należą między innymi takie okoliczności jak odroczenie terminu wykonania obowiązku, rozłożenie na raty należności pieniężnej, wstrzymanie wykonania podlegającej wykonaniu decyzji administracyjnej, przez organ który ja wydał, organ nadzoru lub sąd. Wobec tego brak wymagalności obowiązku z innego powodu musi pozostać w związku z tytułem wykonawczym. Zobowiązany wnosząc zarzuty na tej podstawie powinien przedstawić dowody potwierdzające, że obowiązek nie istnieje, albo powstał ale wygasł z powodu wykonania (okoliczność faktyczna) lub z przyczyn wynikających wprost

z przepisów prawa (np. przedawnienie) lub z czynności prawnych. Organ stwierdził, że w żadnym razie nie jest wykonaniem obowiązku przez zobowiązanego wskazanie wierzycielowi możliwości w jaki sposób może się zaspokoić, w tym np. przez kompensatę (potrącenie) zobowiązania z wierzytelności przysługującej M.H. wobec gminy za poniesione koszty opracowania planu zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem organu wierzytelność wskazana do potrącenia nie pozostaje w związku z tytułem wykonawczym, a nadto postępowanie egzekucyjne nie przewiduje możliwości zastosowania środka egzekucyjnego w postaci "potrącenia", nie przewiduje ich również instytucja zarzutów, których podstawy wnoszenia zostały enumeratywnie wyliczone w art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W konsekwencji Kolegium stwierdziło, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe i nie narusza obowiązujących przepisów, uzupełnione dodatkowo o ocenę przyjętą przez organ odwoławczy.

M.H. w skardze na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2011 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. wniosła o jego uchylenie w całości oraz o zawieszenie postępowania egzekucyjnego do dnia rozpoznania skargi. Skarżąca zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu:

- obniżenie rangi prawa zapisanego w kodeksie cywilnym,

- błędne przyjecie za bezsporne istnienie obowiązku,

- sankcjonowanie rozstrzygania spraw przez organ administracji publicznej bez wydawania decyzji.

W uzasadnieniu skargi strona podkreśliła, iż nie neguje prawa egzekucji wymagalnych opłat, lecz istotę sporu stanowi to, że korzystając z prawa do potrącenia należności z własnych wierzytelności wobec gminy (art. 498 § 1 i § 2 oraz art. 499 K.c.), złożyła [...] października 2010 r. oświadczenie o potrąceniu. Jej zdaniem nie istnieją żadne przesłanki prawne do odmowy takiej kompensaty, gdyż wyłączenie zobowiązania z możliwości potrącenia wymaga jednoznacznego wskazania w ustawie. SKO przyjęło interpretację odwrotną, co skarżąca uważa za obniżenie rangi kodeksu cywilnego. Doprowadziło to Kolegium do błędnego wniosku, że zobowiązanie jest bezsporne więc egzekucja jest właściwa.

Skarżąca stwierdziła, iż zobowiązanie jest bezsporne, lecz spełnione. Jeżeli nawet w tym zakresie się myli, to odmowy potracenia Wójt winien dokonać w formie decyzji, do czego jest zobowiązany mocą przepisów przywołanych w zażaleniu, a także na mocy art. 104 § 1 K.p.a. M.H. podkreśliła, iż zamiast decyzji lub postanowienia otrzymała jedynie informację, iż potracenia nie można dokonać, taka forma wypowiedzi organu pozbawia obywatela możliwości odwoławczych.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie i podtrzymało ocenę prawną oraz argumentację zawartą w zaskarżonym postanowieniu.

Odnosząc się do zarzutów skargi organ stwierdził, iż w sprawie nie doszło do naruszenia wskazanych przepisów kodeksu cywilnego, gdyż ten akt prawny ma zastosowanie wyłącznie do stosunków cywilnoprawnych (art. 1). Wierzytelność gminy wobec skarżącej z tytułu opłaty adiacenckiej, ma natomiast charakter daniny publicznej.

Dodatkowo organ wyjaśnił, iż dokonanie potrącenia wierzytelności publicznoprawnej z wierzytelnością cywilnoprawną jest możliwe pod warunkiem, że przewidują to przepisy odrębne. Organ wskazał, że podstawowymi aktami prawnymi regulującymi te kwestie są Ordynacja podatkowa oraz ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Organ odwoławczy przytoczył treść przepisu art. 64 § 1 i 2 oaz art. 65 § 1 Ordynacji podatkowej i stwierdził, że gdyby nawet do opłaty adiacenckiej miały zastosowanie przepisy tej ustawy, to i tak wobec zamkniętej regulacji prawnej zakresie rodzaju wierzytelności podlegających potrąceniu, w sprawie tej nie zostałyby spełnione przesłanki do zastosowania potracenia na mocy ww. przepisów.

Ponadto organ nie zgodził się ze stanowiskiem skarżącej, jakoby brak decyzji odmownej w sprawie potracenia skutkował zrealizowaniem samego zarzutu potrącenia znaczeniu materialno-prawnym, tj. że nastąpiła zapłata opłaty adiacenckiej. Ordynacja wymaga dla skutku potrącenia wydania przez organ postanowienia (art. 64 § 6 w zw. z art. 65 § 1), zatem do chwili wydania postanowienia o potrąceniu, nie następuje skutek w postaci wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

W ocenie organu, podobnie podstawy do kompensaty przedmiotowych należności, z uwagi na jej rodzaj i charakter, nie można się doszukać na gruncie ustawy o finansach publicznych (art. 63 ust. 1 w zw. z art. 62 ust. 1).

Postanowieniem z dnia 29 września 2011 r. Sąd na podstawie art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, po rozpoznaniu wniosku skarżącej zawartego w skardze, odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. W świetle powołanego przepisu ustawy wojewódzki sąd administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną lub postanowienie z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji lub postanowienia. Sąd nie bada więc celowości, czy też słuszności zaskarżonego aktu.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z późn.zm.). Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 ww. ustawy).

Kontrolując zaskarżone orzeczenie z punktu widzenia powyższych zasad, skargę należało uwzględnić, aczkolwiek nie wszystkie podniesione w niej zarzuty są zasadne.

Przedmiot sądowej kontroli w niniejszej sprawie stanowi postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2011r. utrzymujące w mocy postanowienie Wójta Gminy w sprawie jego stanowiska, jako wierzyciela, wobec zarzutów zgłoszonych przez zobowiązanego do organu egzekucyjnego w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego w administracji.

Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn.zm.),dalej przywoływana w skrócie jako: "u.p.e.a", określa

1) sposób postępowania wierzycieli w przypadkach uchylania się zobowiązanych od wykonania ciążących na nich obowiązków, o których mowa w art. 2;

2) prowadzone przez organy egzekucyjne postępowanie i stosowane przez nie środki przymusu służące doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków, o których mowa w art. 2;

Wśród obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej w art. 2 § 1 ustawodawca wskazał:

1) podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa;

1a) niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240);

W myśl przepisu art. 3 § 1 u.p.e.a. egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo - w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego - bezpośrednio z przepisu prawa, chyba że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej.

Uprawnionym do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków określonych w art. 2 jest, w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego – właściwy do orzekania organ I instancji (art. 5 § 1 pkt 1 u.p.e.a.).

Zgodnie z przepisem art. 15 § 1 ww. ustawy, egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia.

Po myśli art. 18 u.p.e.a., jeżeli przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej, w postępowaniu egzekucyjnym mają odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy bezsporna pozostaje okoliczność, iż egzekwowany obowiązek - opłata adiacencka w wysokości 19.200,00 zł, z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w wyniku jej podziału – została ustalona wobec M.H. ostateczną decyzją Wójta Gminy z dnia [...] września 2010 r. nr [...].

Wobec treści powyższych przepisów należy zatem stwierdzić, iż w sytuacji braku dobrowolnej realizacji powyższego obowiązku, który podlega egzekucji administracyjnej, Wójt Gminy jako wierzyciel był uprawniony i zobowiązany do podjęcia niezbędnych czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych. Z akt sprawy wynika, iż w związku z nieuiszczeniem spornej należności, do M.H., zgodnie z art. 15 § 1 ustawy, skierowano upomnienie, które otrzymała w dniu 19 listopada 2010 r.

W dniu [...] stycznia 2011 r. Wójt Gminy wystawił wobec M.H. tytuł wykonawczy nr [...] obejmujący przedmiotową należność w wysokości 19200,00 zł, wraz z odsetkami od dnia [...] listopada 2010r. ,w którym jako jej podstawę wskazał ww. orzeczenie z dnia [...] września 2010 r.

Organ egzekucyjny – Naczelnik Urzędu Skarbowego (art. 19 § 1 u.p.e.a., art. 26 § 1 i § 5 pkt 1) wszczął na wniosek wierzyciela, na podstawie powyższego tytułu wykonawczego egzekucję administracyjną, doręczając M.H. odpis tego tytułu w dniu [...]marca 2011 r. (k. 48 akt sądowych).

Zobowiązana w dniu [...] marca 2011 r., w ustawowym terminie 7 dni od otrzymania tytułu wykonawczego nr [...], wniosła zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego (k. 19 akt adm.) "na podstawie art. 33 pkt 1 wymienionej ustawy". W uzasadnieniu M.H. podkreśliła, iż [...].10.2011 r. złożyła oświadczenie o kompensacie zobowiązania z jej wierzytelnościami wobec Gminy, a tym samym obowiązek traktuje jako "terminowo wykonany". Jednocześnie wskazała, iż zabezpieczając się przed finansowymi skutkami w postaci odsetek za zwłokę w przypadku wydania przez Wójta odmownej decyzji w sprawie kompensaty, podtrzymuje zarzuty, ale na podstawie art. 33 pkt 2 "brak wymagalności obowiązku z innego powodu", gdyż do momentu otrzymania takiej decyzji nie uznaje wymagalności obowiązku, niezależnie od przeświadczenia o jego wykonaniu. Organ bowiem zobligowany jest do wydania w tej sprawie decyzji – art. 64 § 6 Ordynacji podatkowej, nie jest w tej sytuacji wystarczające pismo informacyjne o braku możliwości kompensaty.

Zgodnie z przepisem art. 33 u.p.e.a. podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

Tryb rozpoznawania zarzutów uregulowany jest w art. 34 u.p.e.a. W myśl § 1 zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 pkt 1-7, 9 i 10, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - także na podstawie art. 33 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 pkt 1-5, wypowiedź wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążąca. Przy czym, zgodnie z § 3 art. 34, jeżeli wierzyciel nie wyraził stanowiska w terminie 14 dni od dnia powiadomienia go przez organ egzekucyjny o wniesionych zarzutach, organ egzekucyjny wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego do czasu wydania postanowienia, o którym mowa w § 4.

Zgodnie z § 1a art. 34, jeżeli zarzut zobowiązanego jest lub był przedmiotem rozpatrzenia w odrębnym postępowaniu administracyjnym, podatkowym lub sądowym albo zobowiązany kwestionuje w całości lub w części wymagalność należności pieniężnej z uwagi na jej wysokość ustaloną lub określoną w orzeczeniu, od którego przysługują środki zaskarżenia, wierzyciel wydaje postanowienie o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu.

Na postanowienie w sprawie stanowiska wierzyciela przysługuje zażalenie (§ 2).

Organ egzekucyjny, po otrzymaniu ostatecznego postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela lub postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu, wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, a jeżeli zarzuty są uzasadnione - o umorzeniu postępowania egzekucyjnego albo o zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego (art. 34 § 4 u.p.e.a.).

Na postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów służy zobowiązanemu oraz wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym zażalenie. Zażalenie na postanowienie w sprawie zarzutów podlega rozpatrzeniu w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi odwoławczemu.

W niniejszej sprawie, w związku z treścią przepisu art. 34 § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny pismem z dnia [...] kwietnia 2011 r. powiadomił Wójta Gminy o zgłoszonych zarzutach.

Postanowieniem z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] Wójt Gminy, jako wierzyciel egzekwowanego obowiązku, zajął stanowisko w związku ze złożonymi 28 marca 2011 r. przez M.H. zarzutami, stwierdzając iż brak jest podstaw do zawieszenia postępowania egzekucyjnego w sprawie. W ocenie wierzyciela zarzuty wniesione na podstawie art. 33 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz na art. 64 § 6 Ordynacji podatkowej nie mają zastosowania przy ustalonej opłacie adiacenckiej. Wierzyciel stanął na stanowisku, iż należność w wysokości 19.200,00 zł z tytułu opłaty adiacenckiej jest wymagalna.

Postanowienie to na skutek zażalenia zobowiązanej zostało utrzymane w mocy zaskarżonym postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego nr [...] z dnia [...] czerwca 2011 r.

W ocenie Sądu, zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu pierwszej instancji zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania, które miało wpływ na wynika sprawy, co skutkowało ich uchyleniem.

Zarzut w postępowaniu egzekucyjnym stanowi swoisty środek zaskarżenia służący zobowiązanemu tylko z przyczyn taksatywnie wymienionych w art. 33 u.p.e.a. Składa się go jedynie wtedy, gdy naruszono istotne zasady postępowania egzekucyjnego lub, gdy egzekucja jest niedopuszczalna. W postępowaniu egzekucyjnym, z uwagi na jego specyfikę nie rozpatruje się sprawy ponownie od strony merytorycznej.

Wśród przyczyn uzasadniających wniesienie zarzutu wyróżnić można między innymi niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub niedopuszczalność zastosowanego środka egzekucyjnego. Niedopuszczalność egzekucji może wynikać

z różnych powodów, zarówno formalnych, jak i merytorycznych, o których mowa w art. 33 pkt 1 i 2 (wykonanie, umorzenie, przedawnienie obowiązku, odroczenie itp.).

Podkreślenia wymaga, iż niedopuszczalne jest rozszerzenie podstaw zgłoszonych w terminie zarzutów.

W przedmiotowej sprawie M.H. wniosła w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym na podstawie tytuły wykonawczego nr [...], zarzuty kwestionujące właśnie dopuszczalność egzekucji z przyczyn merytorycznych, wskazując jako ich podstawę przepis art. 33 pkt 1 i pkt 2 u.p.e.a. Zobowiązana stwierdziła, iż w związku ze złożonym wierzycielowi (Wójtowi Gminy) w dniu [...] października 2010r. oświadczeniem o kompensacie zobowiązania z tytułu opłaty adiacenckiej z jej wierzytelnościami wobec gminy, obowiązek traktuje jako terminowo wykonany. Dodatkowo zobowiązana" zabezpieczając się przed finansowymi skutkami w postaci odsetek za zwłokę w przypadku wydania przez wójta odmownej decyzji w sprawie kompensaty" podtrzymała zarzut na podstawie art. 33 pkt 2 "brak wymagalności obowiązku z innego powodu", gdyż do momentu otrzymania takiej decyzji nie uznaje wymagalności obowiązku, niezależnie od przeświadczenia o jego wykonaniu.

W pierwszej kolejności wskazać przyjdzie, iż wymagalność obowiązku nałożonego ostateczną decyzją organu administracji publicznej nie jest uzależniona od woli strony, ani tym bardziej od "uznania" obowiązku przez stronę zobowiązaną do jego wykonania.

Zgodnie z art. 29 § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Oznacza to, m.in. że w sytuacji, kiedy w obrocie prawnym istnieje ostateczna decyzja administracyjna, egzekucja na jej podstawie jest możliwa. W myśl art. 35 u.p.e.a. wniesienie przez zobowiązanego zarzutu w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego nie wstrzymuje tego postępowania. Organ egzekucyjny może jednak w uzasadnionych przypadkach wstrzymać postępowanie egzekucyjne lub niektóre czynności egzekucyjne do czasu rozpatrzenia zarzutu. Organ nadzoru w uzasadnionych przypadkach może wstrzymać czynności egzekucyjne do czasu rozpatrzenia zażalenia.

Dochodzony w przedmiotowym postępowaniu egzekucyjnym obowiązek o charakterze pieniężnym wynika z treści ostatecznej decyzji Wójta Gminy z dnia [...] września 2010r. ustalającej wobec M.H. opłatę adiacencką w wysokości 19200,00 zł z tytułu wzrostu wartości nieruchomości wskutek podziału działki nr [...].

Zgodnie z przepisem art. 98a ust. 1 w zw. z art.148 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn.zm.) obowiązek wnoszenia opłaty adiacenckiej powstaje po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja o ustaleniu opłaty stała się ostateczna. W przypadku rozłożenia opłaty na raty obowiązek ten dotyczy wpłacenia pierwszej raty.

Z kolei do skutków zwłoki lub opóźnienia w zapłacie opłaty adiacenckiej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego.

W okolicznościach sprawy bezopornym pozostaje, iż od decyzji (doręczonej 5 października 2010 r.) strona nie wniosła odwołania, zatem zgodnie z przepisem art. 16 § 1 w zw. z art. 129 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stała się ona ostateczna z upływem czternastodniowego terminu do wniesienia odwołania, tj. z dniem 19 października 2010 r. Zgodnie zatem z cytowanym wyżej przepisem obowiązek zapłaty przez stronę spornej należności publicznoprawnej - opłaty adiacenckiej powstał po upływie kolejnych 14 dni, czyli w dniu 3 listopada 2011 r. Od tej daty, obowiązek skarżącej zindywidualizowany powyższą decyzja administracyjna, stał się zatem wymagalny.

Zważyć należy, iż skarżąca zarzucając niedopuszczalność prowadzonej wobec niej egzekucji, jako podstawę zarzutu przywołała wymienione w art. 33 pkt 1 u.p.e.a. wykonanie w całości obowiązku w terminie, poprzez złożenie wierzycielowi oświadczenia o potrąceniu.

W art. 33 pkt 1 u.p.e.a. ustawodawca określił pięć odrębnych podstaw do wniesienia zarzutu, przy czym spełnienie którejkolwiek z pierwszych czterech powoduje automatycznie nieistnienie obowiązku. Nieistnienie obowiązku może jednak nastąpić także z innych przyczyn.

Zobowiązana powołuje jako podstawę zarzutu nieistnienie obowiązku określonego ww. decyzją wójta Gminy, z uwagi na jego wykonanie jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Co do wykonania obowiązku jako podstawy wniesienia zarzutu należy wskazać, iż wykonanie obowiązku przez zobowiązanego polega na jego zaspokojeniu w taki sposób, że zobowiązanie wygasa. Nie jest wykonaniem obowiązku wskazanie wierzycielowi możliwości w jaki sposób może się zaspokoić, w tym przez wskazanie dłużników zobowiązanego, w stosunku do których dysponuje on wierzytelnościami. Dysponowanie przez zobowiązanego takimi wierzytelnościami pozwala organowi egzekucyjnemu na przeprowadzenie z tych wierzytelności egzekucji lecz oczywiście dopiero po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Brak dobrowolnego zaspokojenia wierzyciela przez zobowiązanego upoważnia zatem tego pierwszego do wystawienia tytułu wykonawczego i wystąpienia o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w trybie art. 27 § 1 u.p.e.a. (wyrok NSA z dnia 26 października 2000 r. I SA/Wr 965/99, Lex nr 44899).

W okolicznościach niniejszej sprawy bezsporna pozostaje okoliczność, iż M.H. nie wniosła spornej opłaty adiacenckiej. Wykonanie obowiązku zobowiązana utożsamia natomiast ze złożonym Wójtowi Gminy w dniu 15 października 2010 r. oświadczeniem o kompensacie zobowiązania z wierzytelnością, którą posiada wobec gminy z tytułu kosztów poniesionych w związku z opracowaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W tym zakresie strona powołuje się na treść przepisu art. 64 § 6 Ordynacji podatkowej, z którego wywodzi twierdzenie, iż do momentu otrzymania ewentualnej decyzji odmownej organu w zakresie dokonanego potracenia, dochodzony obowiązek nie jest wymagalny, niezależnie od jej przeświadczenia o jego wykonaniu (art. 33 pkt 2).

W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż analiza treści postanowień zarówno wierzyciela, jak i organu odwoławczego wskazuje, iż w nieuprawniony sposób organy te pominęły rozpoznając zarzuty M.H. zgłoszony przez nią jednoznacznie zarzut na podstawie art. 33 pkt 1 u.p.e.a – wykonania obowiązku. Organy ograniczyły rozważania w zasadzie do wskazania drugiej, wskazanej alternatywnie podstawy - art. 33 pkt 2 – brak wymagalności obowiązku z innego tytułu, koncentrując się na zagadnieniu zastosowania w postępowaniu przepisów Ordynacji podatkowej o potrąceniu i ich wypływu na wymagalność obowiązku.

Szczególnie niezrozumiałe jest ponadto zawarcie w odpowiedzi Samorządowego Kolegium Odwoławczego na skargę szerokich rozważań na temat zasadności wniosku skarżącej w sprawie potrącenia, mimo, iż w postępowaniu w sprawie zarzutów sprawa ta nie podlegała i nie mogła podlegać rozstrzygnięciu merytorycznemu, tym bardziej przez organ odwoławczy.

Należy podzielić stanowisko Kolegium, zgodnie z którym podstawa do wniesienia zarzutu wskazana w art. 33 pkt 2 u.p.e.a. w postaci braku wymagalności obowiązku

z innego tytułu dotyczy takich sytuacji i zdarzeń, które pozostają w związku z tytułem wykonawczym. Zasadnie organ odwoławczy wskazał także, iż w art. 33 u.p.e.a. jako podstawa zarzutu nie zostało wskazane "potrącenie", ustawa nie przewiduje również takiego środka egzekucyjnego. Powyższa konstatacja, w ocenie Sądu, nie była jednak wystarczająca dla pominięcia dokonania przez wierzyciela oraz organ odwoławczy rozważań, jaki jest tryb i ewentualne skutki zgłoszenia przez zobowiązanego potrącenia z wymagalnej należności publicznoprawnej. Nadto jaki wpływ na istnienie obowiązku i dopuszczalność egzekucji może mieć wypowiedź właściwego organu w tym przedmiocie, czy np. z mocy właściwych przepisów wynikają przesłanki do wstrzymania czynności egzekucyjnych, zawieszenia postępowania itp.

Wbrew oczekiwaniu skarżącej wskazać przyjdzie, że instytucje ukształtowane w Kodeksie cywilnym, mające zastosowanie dla stosunków cywilnoprawnych, zasadniczo nie mają zastosowania w stosunkach o charakterze publicznoprawnym, chyba że przepisy powszechnie obowiązujące odsyłają do stosowania przepisów prawa cywilnego. Stosunki cywilnoprawne i administracyjnoprawne charakteryzują się bowiem istotnymi różnicami.

Fundamentalną cechą stosunku cywilnoprawnego jest równorzędność (równość) podmiotów tego stosunku, co przejawia się w braku wzajemnego podporządkowania stron. Jednocześnie stosunek ten cechuje autonomia woli stron wyrażająca się w braku bezpośredniego przymusu ze strony państwa, oraz przyznaniu podmiotom znaczących możliwości swobodnego kształtowania treści stosunków cywilnoprawnych; co do zasady to strony decydują o tym, czy i na jakich warunkach dojdzie do zawarcia umowy. Cechą stosunków cywilnoprawnych jest również to, że realizacja praw wynikających z tego stosunku nie jest podporządkowana woli jednego podmiotu, albowiem roszczenia te mogą być dochodzone w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie równego traktowania każdej ze stron, a o uprawnieniach strony decyduje niezależny, nie zainteresowany sporem arbiter.

Sytuacja ta kształtuje się natomiast odmiennie w przypadku stosunku administracyjnoprawnego. Cechą charakterystyczną tego stosunku, różniącą go od stosunku cywilnoprawnego, jest nierównorzędność pozycji podmiotów tego stosunku, możność decydowania o treści tego stosunku przez podmiot administrujący. Nierównorzędność podmiotów stosunku administracyjnoprawnego wynika stąd, iż prawo przyznaje jednemu z uczestników tego stosunku (organowi administracyjnemu) prawo orzekania, przesądzania o sprawie w sposób wiążący innych uczestników stosunku. Cechą tego stosunku jest zatem możliwość jednostronnego, władczego decydowania przez organ administracyjny o sferze prawnej innego podmiotu. Stosunek ten ma charakter obowiązkowy, co oznacza ograniczoną swobodę lub całkowity jej brak przy określaniu współuczestników stosunku jak również przy formułowaniu jego treści. Rozstrzyganie konfliktów powstających na gruncie tego stosunku następuje w trybie postępowania administracyjnego, które nie jest prowadzone przez niezależnego arbitra, lecz przez organ administracyjny, z mocy przepisów prawa wyposażony w odpowiednie instrumenty do władczego wkraczania w sferę uprawnień i obowiązków jednostki.

Postępowanie administracyjne, co wynika ściśle z istoty stosunku administracyjnego, oparte jest na władztwie administracyjnym. Postępowanie to, z uwagi na tę elementarną cechę winno być zatem prowadzone zgodnie z regułami określonymi w przepisach administracyjnych. Niewątpliwe należy je prowadzić w sposób, który zapewnia podmiotowi poddanemu temu władztwu, określone gwarancje ochrony jego praw przed jednostronnym wkraczaniem w sferę jego uprawnień (por wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 grudnia 2010 r. sygn. akt I SA/Gd 1115/10 Centralna Baza Orzeczeń i Informacji o Sprawach NSA).

Instytucja potrącenia jest jednym ze sposobów wygasania zobowiązań. Wygasanie zobowiązań o charakterze publicznoprawnym (w tym wynikających z decyzji administracyjnych) przez potrącenie, przypomina kompensatę wierzytelności cywilnoprawnych. Nie należy jednak utożsamiać instytucji potrącenia występujących w tych gałęziach prawa, mimo pewnych zewnętrznych podobieństw między nimi. W obu przypadkach chodzi bowiem o sytuacje, gdy podmioty stosunków zobowiązaniowych są jednocześnie wierzycielami i dłużnikami, wierzytelności są przedmiotowo jednorodzajowe oraz wymagalne, wreszcie obie wierzytelności powinny istnieć pomiędzy tymi samymi osobami. Jednakże treść instytucji potrącenia w prawie cywilnym jest znacznie bogatsza niż w prawie podatkowym czy finansowym, co wynika ze wskazanych wyżej podstawowych różnic pomiędzy zobowiązaniowymi stosunkami prawnymi w tych gałęziach prawa. W prawie cywilnym występują dwa rodzaje potrącenia – umowne i ustawowe.

Potrącenie w prawie finansowym i w prawie podatkowym może być natomiast realizowane tylko przy spełnieniu warunków określonych w ustawie o finansach publicznych oraz w Ordynacji podatkowej.

Podkreślić należy, co zdają się pomijać organy orzekające w niniejszej sprawie, iż przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn.zm.), przywoływanej dalej w skrócie jako: "O.p.", stosuje się nie tylko do podatków w ścisłym znaczeniu tego pojęcia.

Zgodnie z przepisem art. 2 § 1 O.p. przepisy ustawy stosuje się do

- podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe; (...)

- opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych;

- spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości organów podatkowych.

W dziale III rozdziale 7 O.p. uregulowano zagadnienie wygaśnięcia zobowiązań podatkowych. Zgodnie z przepisem art. 59 § 1 pkt 3 O.p. zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek potrącenia.

Przepis art. 64 § 1 O.p. przewiduje możliwość potrącenia bieżących zobowiązań podatkowych oraz zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, na wniosek podatnika, z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z tytułów enumeratywnie wymienionych w pkt 1 -5. Dodatkowo w myśl § 2 potrącenie takie stosuje się również do wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności podatnika wobec państwowych jednostek budżetowych z tytułu zamówień wykonanych przez niego na podstawie umów zawartych w trybie przepisów o zamówieniach publicznych, pod warunkiem że potrącenie jest dokonywane przez tego podatnika i z tej wierzytelności.

Potrącenie z powyższych tytułów może być również dokonane z urzędu (art. 64 § 3), a na wniosek podatnika wierzytelności takie mogą być również zaliczane na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych (§ 4).

Potrącenie następuje z dniem złożenia wniosku, który został uwzględniony, albo wydania z urzędu postanowienia o potrąceniu (art. 64 § 5 O.p.).

Potrącenie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Z kolei odmowa potrącenia następuje w drodze decyzji (art. 64 § 6a i 7 O.p.).

W myśl przepisu art. 65 O.p. uprawnienie, o którym mowa w art. 64 § 1, przysługuje również podatnikom w stosunku do gminy, powiatu lub województwa z tytułu:

1) prawomocnego wyroku sądowego wydanego na podstawie art. 417 lub art. 4172 Kodeksu cywilnego;

2) prawomocnej ugody sądowej zawartej w związku z zaistnieniem okoliczności przewidzianych w art. 417 lub art. 4172 Kodeksu cywilnego;

3) nabycia przez gminę, powiat lub województwo nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami;

4) odszkodowania orzeczonego w decyzji wydanej przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa.

Przy czym przepisy art. 64 § 2-7 stosuje się odpowiednio.

Niezależnie od powyższej regulacji podkreślić należy, iż w związku z występującymi uprzednio wątpliwościami co do możliwości stosowania do niektórych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym przepisów Ordynacji podatkowej, odpowiednie regulacje zawarte zostały w nowej ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 z późn.zm.).

W art. 60 ww. ustawy określono otwarty katalog, środków publicznych stanowiących niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publiczno-prawnym obejmujący zarówno dochody budżetu państwa, jak również budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Organami pierwszej instancji właściwymi do wydawania decyzji w odniesieniu do należności, o których mowa w art. 60, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej, są: w stosunku do należności budżetów jednostek samorządu terytorialnego - wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa. Od decyzji tych organów przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego (art. 61 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i ust. 3 pkt 4)

Przepis art. 63 ust. 1 i 2, w związku z art. 62 ustawy o finansach publicznych przewiduje możliwość potrącenia zobowiązania z tytułu należności, o których mowa w art. 60, oraz zobowiązania wraz z odsetkami za zwłokę stanowiące dochód budżetu jednostki samorządu terytorialnego, na wniosek zobowiązanego, z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności zobowiązanego w stosunku do gminy, powiatu lub województwa z tytułu:

1) nabycia przez gminę, powiat lub województwo nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenia nieruchomości na podstawie odrębnych ustaw;

2) odszkodowania orzeczonego w decyzji wydanej przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę lub marszałka województwa.

Możliwość potrącenia stosuje się również do wzajemnych, bezspornych i wymagalnych wierzytelności zobowiązanego wobec państwowych jednostek budżetowych z tytułu zamówień wykonanych przez niego na podstawie umów zawartych w trybie przepisów o zamówieniach publicznych, pod warunkiem że potrącenie jest dokonywane przez tego zobowiązanego i z tej wierzytelności.

Potrącenia z tytułów wymienionych w ust. 1 i 2 można również dokonać z urzędu.

Potrącenie następuje z dniem: 1) złożenia wniosku, który został uwzględniony; 2) wydania z urzędu postanowienia o potrąceniu. Zgodnie z art. 63 ust. 2 w zw. z art. 62 ust. 5 i 6 ustawy o finansach publicznych, potrącenie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, natomiast odmowa potrącenia następuje

w drodze decyzji.

W myśl przepisu art. 66 ustawy o finansach publicznych, do egzekucji należności, o których mowa w art. 60, mają zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Natomiast do spraw dotyczących tych należności nieuregulowanych ustawą o finansach publicznych, zgodnie z jej art. 67, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn.zm.) i odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

W świetle powyższych regulacji stwierdzić należy, iż z uwagi na publicznoprawny charakter zobowiązania z tytułu opłaty adiacenckiej ustalonego decyzją Wójta Gminy z dnia [...] września 2010 r., niemożliwe było dokonanie przez skarżącą kompensaty przez samo złożenie przez nią oświadczenia w tym zakresie z dnia [...] października 2010 r.). Jednakże nie oznacza to, iż wobec treści tego oświadczenia, a także dalszych pism strony organ administracji publicznej, będący wierzycielem spornego zobowiązania powinien pozostawać wobec tych oświadczeń bezczynny. Z cytowanych przepisów wynika jednoznacznie, iż co do zasady możliwe jest wygaśnięcie zobowiązania publiczno-prawnego na skutek potrącenia, co nastąpić może także na wniosek zobowiązanego skierowany do właściwego w tym zakresie organu. W tej sytuacji Wójt Gminy, skoro zobowiązanie wobec M.H. stało się wymagalne, a zgłosiła ona zamiar potrącenia, winien zgodnie z zasadami postępowania administracyjnego, pouczyć o niedopuszczalności potrącenia w drodze przepisów Kodeksu cywilnego oraz o uregulowanym przepisami prawa trybie potracenia zobowiązań wobec gminy. Skoro organ miał wątpliwości co do żądania strony, winien wezwać ją do sprecyzowania jego treści, w szczególności poprzez wskazanie, czy jej podanie z [...] października 2010 r., lub późniejszy wniosek traktować jako wniosek o potrącenie w rozumieniu właściwych przepisów czy to Ordynacji podatkowej, czy też ustawy o finansach publicznych, który wszakże podlega rozpoznaniu w trybie administracyjnym.

Wniosek taki wszczyna zatem postępowanie administracyjne w sprawie potrącenia, które organ winien przeprowadzić z zachowaniem wymogów procedury administracyjnej. Jak zasadnie zarzuca skarżąca postępowanie w sprawie potrącenia, w myśl cytowanych przepisów, zakończyć winien organ rozstrzygnięciem w formie postanowienia, na które służy zażalenie (w przypadku uwzględnienia wniosku), albo decyzji administracyjnej (w przypadku odmowy potrącenia). Obydwa rozstrzygnięcia będą podlegały weryfikacji w trybie odwoławczym, a następnie ewentualnie kontroli sądu administracyjnego.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy, w ocenie Sądu, analiza treści podań M.H. z dnia [...] października oraz [...] listopada 2010r. kierowanych do Wójta nie pozostawia wątpliwości, iż domagała się ona od wierzyciela potracenia przedmiotowego zobowiązania (które stało się wymagalne od dnia 3 listopada 2010 r.), z wierzytelnością, która jej zdaniem przysługuje jej wobec Gminy. Wniosek strony wszczął zatem postępowanie administracyjne lub podatkowe w tej sprawie, które stanowi postępowanie odrębne od postępowania egzekucyjnego.

Analiza akt sprawy prowadzi do wniosku, iż do dnia wydania zaskarżonego postanowienia wniosek strony o potrącenie nie został rozpoznany, zatem postępowanie w tym zakresie jest w toku.

W takich zatem okolicznościach sprawy, po myśli przepisu art. 34 § 1a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Wójt Gminy jako wierzyciel, na skutek zarzutów M.H. zgłoszonych w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego z tytułu opłaty adiacenckiej, na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] winien zająć stanowisko poprzez wydanie postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonych zarzutów, na które zobowiązanej przysługuje również zażalenie.

Zgodnie bowiem z dyspozycją tego przepisu jeżeli zarzut zobowiązanego (w niniejszej sprawie zarzut wykonania, czy też wygaśnięcia zobowiązania na skutek potracenia) jest lub był przedmiotem rozpatrzenia w odrębnym postępowaniu administracyjnym, podatkowym lub sądowym albo zobowiązany kwestionuje w całości lub w części wymagalność należności pieniężnej z uwagi na wysokość ustalona lub określona w orzeczeniu, od którego przysługują środki zaskarżenia, wierzyciel wydaje postanowienie o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu. Organ egzekucyjny, jest związany stanowiskiem wierzyciela w sprawie zarzutów. Przepis ten niejako pozbawia wierzyciela oraz organ egzekucyjny możliwości merytorycznego badania zarzutu wniesionego w postępowaniu egzekucyjnym, jeśli kwestia ta była już lub jest przedmiotem rozpoznania w innym postępowaniu dotyczącym tego samego obowiązku. Uregulowanie to ma na celu wyeliminowanie sytuacji, w której kwestia mogąca być podstawa do sformułowania zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym, byłaby rozstrzygana w tym postępowaniu, pomimo, że została już lub zostanie rozstrzygnięta w ramach innego postępowania (vide wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 marca 2010 r. sygn. akt II FSK 2007/09, Lex nr 596157).

Z tych powodów Sąd zważył, iż postanowienie Wójta Gminy stanowiące wypowiedź jako wierzyciela wobec zgłoszonych zarzutów zostało wydane z naruszeniem przepisów art. 77 § 1 K.p.a. w zw. z art. 18 ustawy u.p.e.a i art. 34 § 1a u.p.e.a. Z kolei Samorządowe Kolegium Odwoławcze zaskarżonym postanowieniem, z naruszeniem powyższych przepisów oraz art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 Kodeksu postępowania administracyjnego, utrzymało w mocy wadliwe postanowienie wierzyciela w sprawie zarzutów.

Rozpoznając sprawę ponownie organ winien objąć oceną i rozstrzygnięciem te kwestie, które zostały dotychczas pominięte i uwzględnić powyższe wskazania Sądu. Nadto w okolicznościach niniejszej sprawy, mając na uwadze jej dotychczasowy przebieg, w tym naruszenia praw i interesów zobowiązanej, rozważenia wymaga kwestia zawieszenia postępowania egzekucyjnego do chwili ostatecznego rozstrzygnięcia o żądaniu strony w sprawie potrącenia.

Stwierdzone przez Sąd naruszenie przepisów proceduralnych miało wpływ na wynika sprawy, zatem po myśli przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Wójta Gminy.

Zgodnie z art. 200 w związku z art. 210 P.p.s.a., wobec braku żądania strony skarżącej o zwrot kosztów postępowania, nie orzeczono w tym zakresie.