Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Czerwiński (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Alina Balicka,, Sędzia WSA Małgorzata Małaszewska-Litwiniec, Protokolant Agata Krysztofiak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2008 r. sprawy ze skargi Z. S. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2008 r. nr [...] w przedmiocie wymeldowania 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy W. z dnia [...] maja 2008 roku; 2. zasądza od Wojewody [...] na rzecz skarżącej Z. S. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

Decyzją z dnia [...] stycznia 2005 roku, Nr [...] Wójt Gminy W. orzekł o wymeldowaniu L. S. z miejsca pobytu stałego z lokalu przy ul. [...] w W.

Postanowieniem z dnia [...] listopada 2005 roku, Nr [...] Wójt Gminy W. wznowił postępowanie w sprawie zakończonej własną decyzją z dnia [...] stycznia 2005 roku.

Decyzją z dnia [...] maja 2008 roku, Nr [...] Wójt Gminy W. uchylił własną decyzję z dnia [...] stycznia 2005 roku, Nr [...] i odmówił wymeldowania L. S. z miejsca pobytu stałego z lokalu przy ul. [...] w W.

W uzasadnieniu decyzji Wójt Gminy W. stwierdził, że zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 roku o ewidencji ludności i dowodach osobistych przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu stałego jest spełniona, jeżeli opuszczenie to ma charakter trwały i jest dobrowolne. Zdaniem Wójta L. S. nie opuścił trwale i dobrowolnie miejsca pobytu stałego, co wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego. Tym samym brak było podstaw do jego wymeldowania.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła Z. S. podnosząc zarzut, iż twierdzenia świadków, że wyrzuciła ona męża z domu nacechowane są brakiem obiektywizmu. Podawane informacje wynikały jedynie z twierdzeń L. S., gdyż żaden ze świadków nie widział, by wyrzucała męża z domu. Zeznania innych świadków zgłoszonych przez L. S. odnoszą się bardziej do jego trybu życia po wymeldowaniu i jego aktualnej sytuacji życiowej i są, zdaniem odwołującej się, nacechowane fałszywą solidarnością i współczuciem dla staczającego się człowieka.

Zdaniem odwołującej się ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych nie przystaje do aktualnej rzeczywistości, w której ochrona własności i godności ludzkiej ma swój wyraz w Konstytucji i innych ustawach.

Decyzją z dnia [...] lipca 2008 roku, Nr [...] Wojewoda [...] utrzymał w mocy decyzję Wójta Gminy W. z dnia [...] stycznia 2005 roku, Nr [...] podzielając zawarte w niej stanowisko.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła Z. S. podnosząc zarzut, iż organ odwoławczy nie

Sygn. akt IV SA/Wa 1429/08

wykazał należytej staranności w ocenie zebranego materiału dowodowego. Nadto skarżąca stwierdziła, że należy wyjaśnić w jakich okolicznościach doszło do zameldowania L. S. w jej budynku mieszkalnym. Jeśli fakt zameldowania wynikał z podstępnego działania L. S., to zdaniem skarżącej, niezrozumiałe jest dlaczego nie próbowano wyjaśnić tej okoliczności.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje. Skarga zasługuje na uwzględnienie. Wojewódzki Sąd Administracyjny kontroluje zgodność zaskarżonej decyzji z prawem materialnym i procesowym. Zaskarżona decyzja oraz decyzja ją poprzedzająca zapadły z naruszeniem art. 7 kpa i art. 77 § 1 kpa.

Decyzja Wójta Gminy W. oraz Wojewody [...] wydane zostały w postępowaniu nadzwyczajnym jakim jest postępowanie wznowieniowe. Podstawą wznowienia postępowania była okoliczność wymieniona w art. 145 § 1 pkt 4 kpa, to jest nieuczestniczenie przez L. S. w postępowaniu administracyjnym dotyczącym wymeldowania go z miejsca pobytu stałego.

Z art. 148 § 1 kpa wynika, że podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Z kolei z art. 148 § 2 kpa wynika, że termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji.

Obowiązkiem organu administracji jest przede wszystkim ustalenie, czy wniosek o wznowienie postępowania złożony został w terminie określonym w art. 148 § 2 kpa.

W wyroku z dnia 6 lipca 2006 roku, II OSK 976/05 (LEX nr 275519) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że "Organ administracji obowiązany jest z urzędu badać zachowanie terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, bowiem wszczęcie postępowania wznowieniowego na wniosek strony, mimo uchybienia terminu, stanowi rażące naruszenie prawa, godzi bowiem w zasadę trwałości decyzji administracyjnych".

Ze znajdującego się w aktach sprawy oświadczenia L. S. (k - 9 akt administracyjnych) wynika, że w dniu 9 października 2005 roku będąc na wyborach

Sygn. akt IV SA/Wa 1429/08

dowiedział się, że został wymeldowany. Następnie L. S. stwierdza, że udał się do urzędu, gdzie udostępniono mu dokumenty wymeldowania, nie podaje jednak kiedy miało to miejsce. Wniosek o wznowienie postępowania złożony został w dniu 15 listopada 2005 roku. Jeśli L. S. dowiedział się o decyzji Wójta Gminy W. z dnia [...] stycznia 2005 roku, Nr [...] przed dniem 15 października 2008 roku, to oznaczałoby to, że wniosek o wznowienie postępowania złożony został po terminie wymienionym w art. 148 § 2 kpa. Wszczęte postępowanie wznowieniowe powinno w takiej sytuacji zostać umorzone.

Organ administracji powinien ustalić w jakim dniu miała miejsce wizyta L. S. w Urzędzie Gminy, podczas której dowiedział się o wydaniu decyzji Wójta Gminy W. z dnia [...] stycznia 2005 roku. Należy sprawdzić czy udostępnienie akt sprawy zostało odnotowane, a jeżeli nie - skorzystać z innych środków dowodowych takich jak przesłuchanie pracowników Urzędu oraz przesłuchanie w charakterze strony L. S.

Z uzasadnienia decyzji wydanych w postępowaniu wznowieniowym wynika, że podstawą odmowy wymeldowania L. S., było ustalenie, że nie opuścił on trwale i dobrowolnie miejsca pobytu stałego. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że usunięcie danej osoby w sposób bezprawny z dotychczasowego jej miejsca pobytu nie może być uznane za opuszczenie miejsca pobytu, a tym samym za podstawę wymeldowania. Nie oznacza to jednak, że stan ten powoduje trwałą niemożność wymeldowania takiej osoby. Podkreślić należy, że celem istnienia obowiązku meldunkowego jest posiadanie przez organy administracji aktualnej informacji o miejscu pobytu określonej osoby. Nie jest rolą instytucji prawnej jaką jest "meldunek" rozwiązywanie problemu przywrócenia takiej osobie możliwości przebywania w lokalu mieszkalnym. Jest to kwestia leżąca w kompetencji sądu powszechnego. Jeżeli osoba przemocą usunięta z lokalu podejmuje starania w celu odzyskania posiadania poprzez wytoczenie powództwa o przywrócenie posiadania (art. 344 § 1 k.c.) oraz poprzez egzekwowanie wyroku przywracającego posiadanie, to brak jest podstaw do wymeldowania takiej osoby. Istnieje bowiem realna możliwość, że osoba ta zacznie ponownie przebywać pod adresem zameldowania. Wymeldowywanie jej w takiej sytuacji kłóciłoby się z poczuciem sprawiedliwości i byłoby przejawem niezwykle formalistycznego stosowania obowiązującego prawa. Byłaby to też forma wsparcia bezprawnych działań polegających na usunięciu danej osoby z dotychczasowego miejsca pobytu.

Sygn. akt IV SA/Wa 1429/08

Nie ma natomiast postaw do odmowy wymeldowania osoby bezprawnie usuniętej z dotychczasowego miejsca pobytu wówczas, gdy bezprawne usunięcie zostanie zalegalizowane poprzez oddalenie przez Sąd powództwa o przywrócenie posiadania. Brak jest również podstaw do odmowy wymeldowania także wówczas, gdy osoba bezprawnie usunięta z miejsca pobytu akceptuje ten stan np. gdy nie wytacza powództwa o przywrócenie posiadania lub nie egzekwuje wyroku przywracającego posiadanie. Utrzymywanie w tej sytuacji stanu zameldowania tej osoby w dotychczasowym miejscu jej pobytu nie znajduje racjonalnych podstaw.

Z akt sprawy nie wynika, by L. S. podejmował czynności zmierzające do przywrócenia posiadania lokalu. Brak jest dowodów na to, by wytoczył powództwo o przywrócenie posiadania. Zgodnie z treścią art. 344 § 2 k.c. roszczenie o przywrócenie naruszonego posiadania wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia. Tymczasem z ustaleń organów administracji wynika, że w miejscu zameldowania L. S. nie przebywa od czerwca 2004 roku.

Jeśli ustalone zostanie, że zachowany został termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania, to przy ponownym rozpoznaniu sprawy i dokonywaniu oceny możliwości wymeldowania L. S. organy administracji wezmą pod uwagę wskazaną wyżej ocenę prawną.

Nie zasługuje natomiast na uwzględnienie zarzut skarżącej, iż organy administracji nie wyjaśniły w jakich okolicznościach doszło do zameldowania L. S. w budynku mieszkalnym skarżącej. Prawidłowość dokonania zameldowania organ administracji ocenia badając prawidłowość dokonania czynności materialno - technicznej zameldowania. Jeśli uzna, że czynność dokonana została nieprawidłowo, to orzeka o jej uchyleniu. W przedmiotowej sprawie wydana została natomiast decyzja o wymeldowaniu. W postępowaniu wznowieniowym badana jest zgodność z prawem tej właśnie decyzji. Organy administracji nie mogą zmienić przedmiotu postępowania wznowieńiowego i dokonywać oceny prawidłowości czynności zameldowania zamiast oceny zgodności z prawem decyzji o wymeldowaniu.

Z powyższych względów, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia

30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

(Dz. U. z 2002 roku Nr 153 poz. 1270 ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny

orzekł jak w sentencji wyroku.