Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Jarosz Sędziowie WSA Donata Starosta (spr.) WSA Maciej Busz Protokolant st.sekr.sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2013 r. sprawy ze skargi Pogotowia dla Zwierząt z siedzibą w T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] października [...] r. nr [...] w przedmiocie czasowego odebrania zwierząt 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. na rzecz skarżącego Pogotowia dla Zwierząt z siedzibą w T. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania

Decyzją z dnia [...] września 2012 r., nr 2/2012, znak [...] (dalej decyzja z dnia [...] września 2012 r.). Prezydent Miasta P. (dalej Prezydent albo organ I instancji) działając na podstawie art. 7 ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. 2003 r., nr 106, poz. 1002 ze zm., dalej uoz) oraz art. 104 i 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. 2000 r., nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej kpa) orzekł o odmowie odbioru K. G. (dalej właściciel) psa wymienionego we wniosku z dnia [...] maja 2011 r., zabranego podczas interwencji przeprowadzonej dnia [...] maja 2011 r. z terenu posesji przy ul. [...] w P.

W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że dnia [...] maja 2011 r. został powiadomiony przez Pogotowie dla Zwierząt z siedzibą w T. (dalej Pogotowie) o odebraniu właścicielowi psa, tj. 14-letniej suczki, owczarka niemieckiego typu mix, dnia [...] maja 2011 r., w trybie art. 7 ust. 3 uoz. Następnie organ I instancji w obszerny sposób opisał przeprowadzone postępowanie dowodowe ustalając, że wniosek Pogotowia o czasowe odebranie psa nie znajdował potwierdzenia w faktach. Właściciel w sposób należyty dbał o odebranego Jemu psa, chodząc regularnie do weterynarza oraz zapewniając należyte warunki pobytu. Odebrany właścicielowi pies przebywał w hotelu "S." w P. pod Sz. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia, zwierzę miało problemy z poruszaniem się (o czym wiadomo było w chwili odebrania psa), psa umieszczono w klinice weterynaryjnej w W. Pogotowie dla Zwierząt nie podało jednak dokładnej nazwy kliniki. Następnie pies trafił pod indywidualną opiekę, a na koniec dnia [...] kwietnia 2012 r. ze względów humanitarnych psa uśpiono.

Odwołanie od decyzji z dnia [...] września 2012 r. wniesione zostało przez Pogotowie (dalej odwołujący), które zaskarżyło powyższą decyzję w całości wnosząc o jej uchylenie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji. Decyzji z dnia [...] września 2012 r. odwołujący zarzucił naruszenie:

- art. 12 §1 kpa który stanowi, że organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia,

- art. 35 §1, 2 i 3 kpa przez prowadzenie postępowania w sprawie wydania decyzji o odbiorze psa z przekroczeniem terminów,

- art. 77 §1 kpa przez brak wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego w postaci braku załączenia do postępowania administracyjnego akt sprawy prowadzonej przez Komisariat Policji Poznań Wilda, a następnie akt z Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu (sprawa o sygn. akt IV K2105/11) w sprawie właściciela, dotyczącej znęcania się nad odebranym przez odwołującego psem,

- prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, przez nieuwzględnienie trybu szczególnego odbioru zwierząt zgodnego z art. 7 ust 3 uoz,

- prowadzenie postępowania redukcyjnego, czyli do z góry założonej tezy, że do znęcania się nad psem nie doszło dobierano wypowiedzi świadków

- wydanie decyzji przez organ I instancji z błędnym uzasadnieniem, sprzecznym z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 1650/08.

Decyzją z dnia [...] października 2012 r., nr [...] (dalej decyzja z dnia [...] października 2012 r.) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. (dalej SKO albo Kolegium) uchyliło decyzję z dnia [...] września 2012 r. i umorzyło postępowanie I-instancyjne.

Kolegium podkreśliło, że przedmiotem niniejszego postępowania jest zadecydowanie o losie zwierzęcia. Jak ustalił organ odwoławczy, pies którego odebrano właścicielowi, w dniu [...] kwietnia 2012 r., a więc przed wydaniem decyzji w sprawie, został uśpiony ze względów humanitarnych. Dlatego przesądzanie o jego miejscu przebywania stało się bezcelowe. Tym samym wystąpiła przesłanka bezprzedmiotowości postępowania, co powinno skutkować umorzeniem postępowania na podstawie art. 105 kpa.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. (dalej WSA) pismem z dnia [...] grudnia 2012 r. wniosło Pogotowie dla Zwierząt z siedzibą w T. (dalej skarżący), zarzucając decyzji z dnia [...] października 2012 r. naruszenie przepisów postępowania przez jego błędne umorzenie.

W uzasadnieniu skarżący powtarzając argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji z dnia [...] września 2012 r. wskazał, że o ile faktycznie pies odebrany w trybie art. 7 ust 3 uoz nie przeżył, to sprawą otwartą pozostają koszty utrzymania psa od dnia jego odbioru, koszty transportu i opieki weterynaryjnej do decyzji o eutanazji. SKO wydając decyzję uchylającą w całości decyzję organu I instancji i umarzającą postępowanie w sprawie odebrania psa zapomniało o regulacji art. 7 ust 4 uoz, który stanowi o kosztach jakie ponosi właściciel bądź opiekun odebranego zwierzęcia. Brak wydania decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia przez organ I instancji, względnie zmiany decyzji organu I instancji przez SKO uniemożliwiają poniesienie kosztów opieki nad psem, które powstały i są znaczne.

Nadto sam odbiór psa powinien zdaniem skarżącego być zatwierdzony przez organy obu instancji w postaci wydanej decyzji o odbiorze psa - do dnia [...] kwietnia 2012 r. Należy pamiętać, że fakt znęcania się nad zwierzęciem, tj. odebraną suczką potwierdzony został przez Prokuraturę Rejonową. W tej sprawie skierowany został do Sądu Rejonowego Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu akt oskarżenia (sprawa IV K 2105/11) w sprawie właściciela psa. Sprawa dotyczy znęcania się nad odebranym przez skarżącego psem. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dnia 11 grudnia 2008 r. (sygn. akt IV SA/Wa 1650/08) organ I i II instancji powinny zatwierdzić czynność odebrania psa w trybie art. 7 ust 3 uoz (k. 4-6 akt sądowych).

W odpowiedzi na skargę z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...], Kolegium wniosło o oddalenie skargi wyjaśniając, że umarzając postępowanie nie miało podstaw do rozstrzygania o kosztach poniesionych przez skarżącego (k. 10-11 akt sądowych).

Pismem z dnia [...] marca 2013 r. właściciel psa (dalej uczestnik postępowania) opisując stan faktyczny niniejszej sprawy podkreślił, że pies został zabrany z Jego posesji bez Jego wiedzy oraz zgody. Uczestnik postępowania nie wiedział gdzie go zabrano i w jakich warunkach przebywał. Uczestnik postępowania wniósł o ukaranie skarżącego przez wykreślenie z prowadzonej ewidencji oraz zadośćuczynienie za poniesione straty moralne i finansowe w kwocie [...] zł (k. 27-31 akt sądowych).

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem oceny przez Sąd sprawowanej po względem zgodności z prawem była decyzja Kolegium z dnia [...] października 2012 r. oraz poprzedzające jej wydanie czynności procesowe organów obu instancji, których przedmiotem było wydanie decyzji dotyczącej odebrania uczestnikowi postępowania zwierzęcia, tj. 14-letniego psa. W sprawie pozostawało poza sporem, że skarżący odebrał z posesji uczestnika postępowania suczkę, owczarka niemieckiego typu mix, dnia [...] maja 2011 r., pod Jego nieobecność. Pies ten został poddany zabiegowi uśpienia dnia[...] kwietnia 2012 r.

Materialnoprawną podstawę odebrania zwierzęcia jego właścicielowi lub opiekunowi stanowią przepisy art. 7 uoz. Na wstępie należy jednak podkreślić, że podstawowy cel, a zarazem dyrektywa interpretacyjna którą trzeba uwzględniać przy dokonywaniu wykładni ustawy o ochronie zwierząt zawarta została w jej art. 1 ust. 1, który stanowi, że zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Z przepisu tego wynika, że każde zwierzę ma prawo oczekiwać od ludzi należnego zrozumienia, zgodnego z normami obyczajowymi traktowania, a nawet szacunku. Wszelkie środki prawne, podejmowane w stosunku do zwierząt powinny mieć na względzie ich dobro, a przede wszystkim prawo do istnienia. Z tego względu w art. 6 ust. 2 analizowanego aktu prawnego zamieszczony został obszerny katalog niezgodnych z prawem zachowań względem zwierząt, sprowadzających się do zadawania im bólu albo cierpienia. Stosownie do art. 7 ust. 1 uoz, zwierzę traktowane w sposób określony w art. 6 ust. 2 uoz, może zostać czasowo odebrane właścicielowi lub jego opiekunowi na podstawie decyzji wójta właściwego ze względu na miejsce jego pobytu i przekazane instytucji zajmującej się opieką nad zwierzętami, która zapewni właściwą i humanitarną nad nim opiekę. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym, odebranie zwierzęcia nie zostało uzależnione od elementu winy występującej po stronie właściciela albo opiekuna, tylko nieprawidłowego obchodzenia się z nimi. Jeżeli właściciel usunie przyczyny, które spowodowały czasowe odebranie zwierzęcia, może zażądać jego wydania (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 01.06.2004 r., sygn. akt SA/Sz 1197/02, lex nr 523943).

Odrębne przesłanki natychmiastowego odebrania zwierzęcia uregulowane zostały w art. 7 ust. 3 uoz. W przypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu, dopuszczalne jest jego odebranie m.in. przez organizację społeczną, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, o czym niezwłocznie należy powiadomić wójta, celem podjęcia decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia. W tym wypadku decyzja wydawana jest post fatum, po uprzednim odebraniu zwierzęcia oraz zawiadomieniu właściwego organu o tym zdarzeniu przez odbierającego. Mimo że w chwili wydawania decyzji zwierzę nie przebywa już u swojego właściciela, organ prowadząc postępowanie i wydając decyzję w trybie art. 7 ust. 3 uoz orzeka o czasowym odebraniu zwierzęcia, jeżeli spełnione zostały określone w tym przepisie przesłanki. Organ zobowiązany jest do wyczerpującego i pełnego ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz dokonania jego prawnej oceny. Jeżeli wójt nie znalazłby podstaw do odebrania zwierzęcia, powinien wydać decyzję odmowną. Wówczas zwierzę należy zwrócić właścicielowi lub opiekunowi, a powinna to uczynić osoba, która zwierzę odebrała i wystąpiła o wydanie decyzji, na własny koszt (W. Radecki, Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, Warszawa 2012 r., str. 80).

W rozpoznawanej sprawie organ I instancji orzekając o odmowie odbioru uczestnikowi postępowania zwierzęcia nie mógł nakazać skarżącemu jego zwrotu, ponieważ pies w dniu [...] kwietnia 2012 r. został uśpiony. Nie oznaczało to jednak, że postępowanie to stało się bezprzedmiotowe. Samo przesądzenie o miejscu pobytu zwierzęcia nie może stanowić jedynej podstawy umorzenia postępowania, bez uwzględnienia innych łączących się z tym postępowaniem konsekwencji. Jak zwrócił na to uwagę skarżący, umorzeniu postępowania sprzeciwiał się wzgląd na konieczność przesądzenia o kosztach odbioru i utrzymania zwierzęcia począwszy od dnia jego odebrania w dniu [...] maja 2011 r. z posesji uczestnika postępowania. Stosownie do art. 7 ust. 4 uoz, w razie wydania decyzji o odebraniu zwierzęcia koszty te powinny zostać poniesione przez uczestnika postępowania, natomiast w przypadku utrzymania w mocy decyzji organu I instancji, skarżący powinien te koszty ponieść samodzielnie. Poza tym, biorąc pod uwagę sformułowanie przez uczestnika postępowania roszczenia o odszkodowanie (k. 31 akt sądowych), w Jego interesie również powinno leżeć wydanie decyzji co do meritum, która będzie w sposób ostateczny przesądzała zasadność odebrania Jemu zwierzęcia.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów sformułowanych w skardze, w ocenie Sądu nie zasługiwały one na uwzględnienie. Sam fakt przedłużającego się okresu prowadzonego postępowania w sprawie nie może być decydujący dla oceny zgodności z prawem podjętego w nim rozstrzygnięcia. Mógłby on jedynie uzasadniać wniesienie do sądu administracyjnego skargi na bezczynność albo przewlekłe prowadzenie postępowania po uprzednim wyczerpaniu trybu zaskarżenia na podstawie art. 37 §1 kpa, czego skarżący w niniejszej sprawie nie uczynił.

Decydującym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie mógł być stan faktyczny i prawny sprawy toczącej się przed WSA w Warszawie pod sygn. akt IV SA/Wa 1650/08. W sprawie tej występował inny stan faktyczny i prawny. Podstawą decyzji o czasowym odebraniu zwierzęcia był art. 7 ust. 1 uoz. Natomiast sam skarżący wskazał, że w niniejszej sprawie zastosowanie znajdował art. 7 ust. 3 uoz.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd miał na uwadze, że organ I instancji przeprowadził w pogłębiony i dokładny sposób postępowanie dowodowe ustalając, że wniosek o czasowe odebranie psa z terenu nieruchomości uczestnika postępowania zawierał stwierdzenia nie znajdujące potwierdzenia w faktach. Poczynione ustalenia faktyczne zostały poprzedzone przeprowadzeniem dowodów z zeznań świadków, w tym przedstawicieli skarżącego oraz uczestnika postępowania, weterynarza, sąsiadów, oględzinami nieruchomości należącej do uczestnika postępowania, dokumentacją fotograficzną. W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwalał na merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy.

Odnosząc się do stanowiska uczestnika postępowania zawartego w piśmie z dnia [...] marca 2013 r., tutejszy Sąd nie miał kompetencji do zasądzenia na Jego rzecz zadośćuczynienia od skarżącego za poniesione straty moralne i finansowe związane z odebraniem Jemu psa. Właściwym w tym zakresie pozostaje sąd powszechny i przed tym sądem w trybie cywilnoprawnym uczestnik postępowania powinien formułować swoje roszczenie w stosunku do skarżącego. Orzekając o zgodności z prawem decyzji z dnia [...] października 2012 r. Sąd nie był władny wykreślić skarżącego z jakiegokolwiek bądź rejestru albo ewidencji.

Mając powyższe na uwadze Sąd w pkt 1 wyroku działając na podstawie art. 145 §1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej ppsa) uchylił decyzję z dnia [...] października 2012 r.

Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę Kolegium powinno w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy orzec co do jej istoty. Przed wydaniem rozstrzygnięcia Kolegium powinno ustalić dodatkowo, na jakim etapie znajduje się postępowanie prowadzone przed Sądem Rejonowym Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, w sprawie o sygn. akt IV K 2105/11, na które powołano się we wniesionej skardze. Kolegium powinno mieć również na uwadze, że materialnoprawną podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie powinien być art. 7 ust. 3 uoz, a nie art. 7 ust. 1 uoz.

W pkt 2 wyroku Sąd działając na podstawie art. 200 ppsa zasądził od Kolegium na rzecz skarżącego kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.