Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak - Owczarczak Sędzia WSA Elwira Brychcy Protokolant st. sekr. sąd. Edyta Rurarz - Kwietniewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 r. sprawy ze skargi D. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] grudnia 2016 r. Nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy oddala skargę

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2016 r., nr [...], Prezydent Miasta P. na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustawy (Dz. U. z 2015 r., poz. 541) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm., dalej: "k.p.a.") zatrzymał D. M. prawo jazdy kategorii B, dokument nr [...], druk nr [...], wydane przez Starostę S. w dniu [...] września 1999 r. – do czasu dostarczenia oryginału orzeczenia psychologicznego oraz uzyskania pozytywnego wyniku z egzaminu kontrolnego sprawdzającego kwalifikacje w zakresie posiadanych uprawnień. Decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 k.p.a.

W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że liczba punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego otrzymanych przez skarżącego na podstawie art. 130 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo w ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm., dalej: "p.r.d.") przekroczyła 24 punkty. Postępowanie administracyjne zostało przy tym zainicjowane na wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji w P. z dnia [...] marca 2016 r., l. dz. [...], o sprawdzenie kwalifikacji D. M. do kierowania pojazdami w ramach posiadanych przez niego uprawnień ze względu na przekroczenie limitu punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Suma wspomnianych punktów w okresie od dnia [...] sierpnia 2015 r. do dnia [...] lutego 2016 r. wyniosła 27 punktów, a zatem przekroczyła próg wyznaczony w art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b p.r.d.

W piśmie z dnia [...] maja 2016 r. D. M. odwołał się od powyższej decyzji z dnia [...] kwietnia 2016 r., zarzucając organowi I instancji naruszenie: (1) art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2014 r., poz. 600 z późn. zm., dalej: "u.k.p.") oraz (2) § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. poz. 488) w zw. z art. 130 ust. 3 i 4 p.r.d. w zw. z art. 87 ust. 1 i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że liczba punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego, jakie uzyskał, została wadliwie przyjęta przez organ I instancji. W dacie wydawania decyzji z dnia [...] kwietnia 2016 r. D. M. ukończył bowiem szkolenie, o którym mowa w art. 130 ust. 3 p.r.d., co skutkowało zmniejszeniem liczby przypisanych mu punktów o 6. Tym samym Prezydent Miasta P. naruszył art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. b u.k.p. Skarżący zaznaczył również, że organ administracji publicznej nie może de lege lata odmówić umniejszenia liczby wspomnianych punktów po ukończeniu szkolenia. Przepis § 8 ust. 6 powołanego rozporządzenia został bowiem wydany z naruszeniem zasady hierarchiczności źródeł prawa oraz szczegółowego upoważnienia ustawowego do wydania aktu wykonawczego. Wymieniony przepis wykracza przy tym poza delegację ustawową zawartą w art. 140 ust. 4 i art. 140 ust. 5 p.r.d. Ponadto w niniejszym postępowaniu nie przeprowadzono żadnych dowodów na okoliczność ustalenia liczby faktycznie przypisanych D. M. punktów na dzień wydania zaskarżonej decyzji lub dzień ukończenia szkolenia. Nie jest również jasne, dlaczego organ I instancji zatrzymał skarżącemu prawo jazdy, mimo że termin poddania się badaniu psychologicznemu i termin kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji kierowcy jeszcze nie upłynął. Nie wiadomo także jakie przesłanki uzasadniały nadanie decyzji z dnia [...] kwietnia 2016 r. rygoru natychmiastowej wykonalności.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2016 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1659 z późn. zm.) oraz art. 127 § 2 i art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję z dnia [...] kwietnia 2016 r.

W uzasadnieniu organ odwoławczy przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania oraz wyjaśnił, że brzmienie art. 7 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw jest kategoryczne. Organy administracji publicznej nie mają zatem swobody w stosowania wyrażonej tam normy prawnej. Tym samym decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy w związku z przekroczeniem przez kierowcę liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego ma charakter związany. Dokumentem wystarczającym do wydania takiego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie był wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji z dnia [...] marca 2016 r. o skierowanie na egzamin sprawdzający kwalifikacje, gdyż wniosek ten zawiera dane o wykroczeniach popełnionych przez D. M. w okresie od dnia [...] sierpnia 2015 r. do dnia [...] lutego 2016 r. wraz ze wskazaniem liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Jak wynika z wymienionego dokumentu, skarżący uzyskał w powyższym okresie 27 punktów podczas, gdy ustawowy limit określono na 24 punkty. Informacja przedłożona przez Komendanta Wojewódzkiego Policji jest przy tym wiążącą dla organów administracji publicznej orzekających w niniejszej sprawie. Jednocześnie decyzja w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy zapada niezależnie od decyzji w przedmiocie skierowania kierowcy na badania psychologiczne oraz na egzamin sprawdzający jego kwalifikacje. Odbycie szkolenia już po przekroczeniu 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego nie redukuje tej liczby w świetle § 8 ust. 6 powołanego rozporządzenia. Przepis ten jest wiążący dla wszystkich organów administracji publicznej, w tym także dla Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P..

Pismem z dnia [...] stycznia 2017 r. D. M. zaskarżył powyższą decyzję Kolegium z dnia [...] grudnia 2016 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, powtarzając argumentację prezentowaną wcześniej w odwołaniu z dnia [...] maja 2016 r.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje

Skarga okazała się niezasadna.

Podstawę prawną w przedmiotowej sprawie stanowiły przepisy ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 541). Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy do dnia 3 czerwca 2018 r. starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem w przypadku przekroczenia liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm., dalej: "p.r.d."). Jak wynika z tego ostatniego przepisu, P. prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Określonemu naruszeniu przypisuje się odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 do 10 i wpisuje się do wspomnianej ewidencji.

Ustawodawca wskazuje zarazem w art. 130 ust. 2 p.r.d., że punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty lub w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 p.r.d. – 20 punktów. Ponadto w myśl art. 130 ust. 3 p.r.d. kierowca wpisany do ewidencji, o jakiej mowa w art. 130 ust. 1 p.r.d., może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy.

Powyższe uregulowanie uszczegółowione jest w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. poz. 488). Z perspektywy rozpatrywanej sprawy istotny jest m.in. § 6 ust. 1 pkt 4 powołanego rozporządzenia, zgodnie z którym organ prowadzący ewidencję usuwa z niej punkty przypisane na podstawie wpisu ostatecznego w razie odbycia szkolenia, o jakim mowa w art. 130 ust. 3 p.r.d., z zastrzeżeniem § 8 ust. 4-6 cytowanego aktu wykonawczego. Jak wynika z kolei z § 8 ust. 4 przytoczonego rozporządzenia, kierowcy wpisanemu do ewidencji po przedstawieniu przez niego zaświadczenia o odbyciu szkolenia lub otrzymaniu tego zaświadczenia od dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, właściwy dla miejsca zamieszkania ewidencjonowanego komendant wojewódzki Policji zmniejsza o 6 liczbę posiadanych punktów, odejmując je według kolejności wpisów, począwszy od wpisu odpowiadającego naruszeniu popełnionemu z datą najwcześniejszą, z zastrzeżeniem § 8 ust. 5 i 6 tego rozporządzenia. W § 8 ust. 6 powyższego aktu wykonawczego prawodawca wskazuje natomiast, że odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i podlegających wpisowi tymczasowemu przekroczyła lub przekroczyłaby 24.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wynika, że Komendant Wojewódzki Policji w P. we wniosku z dnia [...] marca 2016 r., L.dz. [...], wystąpił o sprawdzenie kwalifikacji D. M. do prowadzenia pojazdów, gdyż skarżący uzyskał łącznie 27 punktów za naruszenie przepisów o ruchu drogowym (k. 1 akt adm. organu I instancji). W piśmie przedstawiono zarazem wyliczenie, w świetle którego skarżący w dniu [...] sierpnia 2015 r. uzyskał 6 punktów za przekroczenie prędkości, w dniu [...] sierpnia 2015 r. – 8 punktów za przekroczenie prędkości, w dniu [...] sierpnia 2015 r. – 8 punktów za przekroczenie prędkości oraz w dniu [...] lutego 2016 r. – 5 punktów za naruszenie zakazu korzystania podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku oraz za kierowanie pojazdem bez posiadania przy sobie wymaganych dokumentów.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że liczba punktów za naruszenie przepisów w ruchu drogowym, obliczona przez komendanta wojewódzkiego Policji jako organ prowadzący omawianą ewidencją w myśl art. 130 ust. 1 p.r.d. w zw. z § 3 ust. 1 powołanego rozporządzenia, jest wiążąca dla starosty w ramach kontrolowanego postępowania. Wspomniany organ administracji publicznej nie dysponuje bowiem samodzielną kompetencją do ustalania liczby wspomnianych punktów (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 sierpnia 2013 r., sygn. akt I OSK 855/12, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2017 r., sygn. akt I OSK 777/15, tamże). Trzeba również podkreślić, że skarżący nie kwestionował w toku postępowania, by określone zdarzenie z wymienionych w piśmie z dnia [...] marca 2016 r. nie miało miejsca. Materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy nie wskazuje również, by skarżący podejmował starania mające na celu skorygowanie ewentualnych nieprawidłowych wpisów w ewidencji. Tym samym zdarzenia stanowiące podstawę do obliczenia liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego należy uznać za bezsporne. Zarzuty skarżącego dotyczące konieczności dodatkowej weryfikacji wpisów w ewidencji przez Prezydenta Miasta P. nie zasługują z opisanych względów na aprobatę.

Konsekwentnie zatem D. M. w okresie od dnia [...] sierpnia 2015 r. do dnia [...] lutego 2016 r. uzyskał łącznie 27 punktów za naruszenie przepisów w ruchu drogowym. Przekroczył on wobec tego limit 24 punktów, ustalony w art. 130 ust. 2 p.r.d. i art. 7 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy nowelizującej z dnia [...] marca 2015 r. Skarżący wywodził jednak, że liczba 27 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego jest nieprawidłowa, gdyż nie uwzględnia faktu odbycia szkolenia. Należy przy tym zauważyć, że materiał dowodowy zebrany w aktach sprawy obejmuje w szczególności zaświadczenie nr [...] Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w P. z dnia [...] lutego 2016 r. potwierdzające odbycie przez D. M. szkolenia, o jakim mowa w art. 130 ust. 3 p.r.d. (k. 2 akt adm. organu II instancji). Argumentację skarżącego należy jednak uznać za nietrafną.

Trzeba bowiem podkreślić, że skarżący odbył powyższe szkolenie w dniu [...] lutego 2016 r. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, a zatem należy ją uznać za bezsporną. Jak wynika z kolei z powyższego pisma Komendanta Wojewódzkiego Policji w P. z dnia [...] marca 2016 r., D. M. przekroczył ustawowy próg 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w dniu [...] lutego 2016 r. W tym dniu uzyskał on bowiem 5 punkt, podlegających doliczeniu do wcześniejszych 22 punktów. Tym samym w myśl § 8 ust. 6 powołanego rozporządzenia szkolenie z dnia [...] lutego 2016 r. odbyte zostało przez skarżącego już po przekroczeniu 24 punktów i jako takie nie umniejsza liczby rozważanych punktów. Trafnie zatem organy administracji publicznej przyjęły, że art. 7 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy nowelizującej z dnia [...] marca 2015 r. powinien znaleźć zastosowanie w rozpatrywanej sprawie.

Sąd nie podzielił przy tym zarzutów skargi dotyczących niekonstytucyjności § 8 ust. 6 cytowanego rozporządzenia. Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Delegacja ustawowa do wydania powołanego rozporządzenia z dnia 25 kwietnia 2012 r. została zawarta w art. 130 ust. 4 p.r.d. Analizując wymieniony przepis, należy stwierdzić, że upoważnia on ministra właściwego do spraw wewnętrznych do wydania aktu wykonawczego. Nie ulega natomiast wątpliwości, że minister jest organem konstytucyjnym. Ponadto art. 130 ust. 4 p.r.d. określa zarazem, że przepisy podustawowe mają dyscyplinować kierujących pojazdami, skłaniać ich do przestrzegania prawa oraz zapobiegać wielokrotnemu naruszaniu przepisów ruchu drogowego. Tym samym art. 130 ust. 4 p.r.d. zawiera wystarczające z perspektywy art. 92 ust. 1 Konstytucji oznaczenie zakresu upoważnienia i wytycznych. Konstytucyjność § 8 ust. 6 cytowanego rozporządzenia jest również aprobowana w judykaturze (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2017 r., sygn. akt I OSK 777/15, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl, wraz z powołanym tam orzecznictwem).

Dodatkowo należy zauważyć, że z samej treści art. 7 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy nowelizującej z dnia [...] marca 2015 r. można wyprowadzić podobny wniosek. W powyższym przepisie ustawodawca stwierdza bowiem kategorycznie, że starosta wydaje decyzję "w przypadku przekroczenia". Tym samym samo przekroczenie obliguje już do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, przy czym brzmienie przytoczonego przepisu nie wskazuje, by następcze odbycie szkolenia dezaktualizowało wspomniany obowiązek. W rezultacie także w świetle art. 7 ust. 1 pkt 5 wymienionej ustawy nowelizującej można bronić stanowiska, że zaświadczenie z dnia [...] lutego 2016 r. nie wpływa na liczbę punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego, jaka została przypisana skarżącemu.

W świetle dotychczasowych uwag należy zatem stwierdzić, że Prezydent Miasta P. był zobligowany do wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy skarżącego. Trafnie w tej mierze zauważyło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., że omawiane rozstrzygnięcie ma charakter związany. Oznacza to, że organy administracji publicznej nie dysponują luzem decyzyjnym w zakresie orzekania o zatrzymaniu prawa jazdy na mocy art. 7 ust. 1 pkt 5 cytowanej ustawy nowelizującej. Z uwagi na spełnienie przesłanek wymienionych w tym przepisie zaskarżone rozstrzygnięcia należy uznać za prawidłowe.

W tej sytuacji Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi. Skarga jako niezasadna podlegała zatem oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.).